장음표시 사용
351쪽
162. Dissicultates, quae sive contra Dei immutabilitalem, si vocontra cius absolutam simplicitatem se Osserre poSsunt, ex prae- laetis prineipiis, quantum sat est, dissipantur. Oh. l. t.' Deus, cum omnia cognoscat ut sunt, modo cognoscit res esse suturas, modo praesentes, modo praeteritas. Ergo mutatur in cognitionibus suis.
Besp. ad 1. Dist. Unico actu eoque aeterno cognoseit omnia, Oue.; pluribus aclibus sueecssi vis, nego. Nimirum Deus in tota Sua aeternitate cognoscit v. gr. Petri mortem suturam, pro eo tempore, quo sutura est; uc praesentem, vel praeteritam, pro tempore, quo praesens esse debet, vel praeterita. natio suturi oc praeteriti non in Dei scientia r peritur, sed in obiectis eius, reSpectu rerum aliorum, quae in temporum serio sibi sue redunt. Deus autem lotam hanc seriem cognoscit ei eventuum ordinem, cognitione una atque aeterna, qua complectitur Omnia. Ad 2. My. Uniea enim et immutabili voluntate diversa Voluit, pro diversis Ohioeli conditioni hus. Aliud est voluntatem mutare, niiud rerum aliquorum velle mulationem. In homine quidem frequenter unum cum altero sociatur. At in Deo mutatio nulla Voluntatis esse potest; haec enim mulatio vel aliquam pri rem ignorantiam, vel aliquam novam volentis dispositionem necessario supponit. Idcirco Deus opera mutat, eonsilia non mutui. Ad I. Dist. Mutat est iene iam extrinsecnm sui Det US eotic. pipsum actum, nes. Quum divini neius virtus infinita, ad obiectum relata, de non creante sit creans, novam dumtaxat adquirit denominationem extrinsedam; nihil novi in se ipsam indueit
165. Inst. 1.V Impossibile videtur, unum eumdemque netum esse a tum simul amoris et odii, veniae, ei vindictae etc. 2.' Si relationes Dei ad res ereatas sunt relationes eXtrinSedde, Sequeretur, Deum non esse realiter ercalorem, dominum ete. Besp. ad i. Dist. Impossibilo est hoc, si hi aetus speclentur insun terminntione, eon .; si in sua enii tale, mbd.; prouti hi aetus Diuiligoo by Corale
352쪽
a nobis concipiuntur, eone. ; prouti reipsa sunt, iterum subd. , ut sunt in ente finito, eone. ; in Ente insinito, neg. Roeolo supe
Ad 2. Neg. Licet enim relationes Dei ad res creatas sint
extrinsecae et rationis tantum, nihilominus Deus, non secundum rationem tantum, sed realiter est dominus ac creator. Nam, ut ait S. Thomas, a cum ea ratione reseratur Deus ad creaturam, . qua creatura refertur ad ipsum, cum relatio subiectionis reas liter sit in creatura, sequitur quod Deus, non Secundum ra-- tionem tantum, sed realiter sit dominus. Eo enim modo di- citur dominus, quo creatura ei subiecta est. π a) Brevi Deus realiter est creator, quia habet reales creaturas; realiterque est dominus, quia reales servos habet; quamquam haec omnia nihil in Deo ponant, quod realiter sit relativum. Eodem plane modo ac scibile realiter est obieetum scientiae, quamquam relatio Sei-bilis sit rationis tantum. O. 215. ).164. Ob. II. Necessario concipi debent in Deo aetiones succeSsiVae: non enim potest V. gr. vclic aliquid, nisi illud prius intellexerit. Ergo. Resp. Dist. ant. ; quia nos actum purissimum concipere non possumus, nisi ad modum plurium actuum, cone. , ex natururei, ne9. Ad rat. add. dist. , quod speetiit ad ipsam actus entitatem, My.; quod spectat ad eiusdem terminationes, tr. Cum nulla in Deo sit petuum pluralitas, non datur in ipso prius et posterius. Sed eum nos plures in Deo uetus distinguamus, iuxta id quod in creatis rebus fieri videmus, necesse eSt, ut hosce uetus eum ordine quodam, utque adeo cum quadam inter se naturae prioritate ac dependentia, concipiamus. Ille igitur ordo et haec naturae prioritas ac depcndcntia non pertinet ad Dei activitatem, ut ost in se; sed solum secundum quod a nobis concipitur ad creatae aetivitatis similitudinem. Proinde dici nequit, V. gr. Deum cognoscere in signo naturae priori, et velle
in signo naturae posteriori O. 257 ), sed solum in signo priorixationis cognoscere, et in signo posteriori rationis velle; videlicet, quia nos aetum divinum ad modum plurium aetuum. et eum hoe ordine concipimus. Ceterum hoc non impedii, quominus terminationes actus divini dicamus unam altera priorem natura, immo eti0m tempore; quemadmodum dicendum est do essectibus, qui ab ipso procedunt.
353쪽
homo, cum prius non esset homo. Ergo intrinsece mutatus est. Resp. Nego conseq. Deus enim in inearnutione potest considerari duplieiter: 1.' ut est caussa ossiciens unitionis utriusque naturae ; 2.' ut est persona humanam naturam assumens. Si 1.' modo consideretur Deus, incarnatio est actio externa totius Τrinitatis, et explicatur ut supra l62 ad 5. ). Si eonsideretur 2.9 modo, Deus Verbum .nullo modo mulationem subiit intrinsecam, quum sui applicatione personalitatem.suum aSSumptae naturae communicare eoepit: non enim ipso ad humanam naturam accessit, Sed humana natura est ad ipsum attracta, et intra divinae personalitatis ambitum, ut ita dicam, recepta. Quae ex libertate Dei conira eius immutabilitatem opponuntur, suo loco expendemus.
De omnipraesentia Divi=iae substantiae 166. Quum Deum immensum dicimus, haec duo intelligimus. t.' Deum non contineri delerminato Ioeo circumscripti II , Sed in omni Ioeo esse: 2.' quantumvis Iocorum spatia produeit intelligantur, in his omnibus Deum necessario sore : eiusque praesentialitatem omni loco possibili maiorem, et prorsus is finitam esse. Sed ut haec rite intelligantur, quaedam animadvertenda
167. 1.' Tripliei modo ons certo in loco esse poteSt: u) per potentiam, quatenus eo in loco aliquid eius potentiae subiectum est, ipsiusque nutu regitur. Ita rex est in toto regno. b) per praesentiam, quatenus quae in eo sunt loco, sunt illi in seipsis cognoscibilia. Ita homo est in aula, quum omnia quae
e) per essentium, quatenus substantia ipsa sua loeum obtinet. Ita eorpus est in ea spatii parte, quam replet; ita animus est
Nunc agimus de inexistentia Dei in loco per essentiam. 2.' Substantiae exsistentia in loeo dupliei modo se habere
354쪽
a) Circumseriptive, seu per contactum quantitatis dimensivae; quum nempe, ut alibi dictum est O. 549), diversis loci partihus diversae partes integrales substantiae respondent. Hoc modo non potest esse in loco, nisi ens quod extensionem formalem habeat; quae est propria corp0rum. b) Per conlaetum virtutis, i. e. aliquid immediate agendo in
rebus, quae loeum oecupant. Substantiae quae hoc pacto sunt in loco, quamquam formaliter extensae non sint, virtualiter tamen extensae esse dicuntur.
Substantia iterum, quae sic egi in loco, dieitur ibi esse delia nitive, si aetio eius certos illos limites ex edere nequeat, uti anima humana est in corpore C. 549). Iam substantia divina non potest esse in loco cireumferiptive, Sed solum per contactum virtutis, i. c. quia immediate agit in rebus locatis, ut mox explicabimus. Non tamen definitive exsistere potest in loco, quia virtus cius nullis limitibus definitur.5.' Ex his vides, quomodo sit intelligendum, quod primo continetur in divinae immensitatis notione 166. 1'). Hinc etiam via sternitur ad id ipsum demonstrandum. 168. PaoposiTio I. Divina substantia in omnibus rebus rat, et in omni Deo. Probatur inviete cum S. Thoma sic. α Oportet omne agensa coniungi ci, in quod immediate agit, et sua virtute illud con-
tingere . a) 0. 268). Deus autem producit immediate in
rebus Omnibus ipsum esse, non solum quando primo esse in-eipiunt, sed etiam quamdiu in esse conservantur, ut infra probabitur.
Concludit S. Doctor. . Quamdiu igitur res habet esse, tamdiu Opyrtet quod Deus adsit ei, seeundum modum quo esse habet. Esse autem est illud, quod est magis intimum cuilibet, et quod a profundius inest, cum sit formule respectu omnium, quae in re sunt, ut ex dietis patet q. 7. art. l. . Unde Oportet, quod a Deus sit in omnibus rebus, ct inti me b). Quae in propositione sequenti asserentur, hanc quoque ulterius
169. ConoLLasti 1. Deus est in omni loco. Etenim, ut S. Thomas dicit: dat esse omnibus locatis, quae replent omnia loca H. 2. Ex rationis paritate probatur, Deum non osse solum in
355쪽
corporibus, quae locum circumseriptive occupant, sed in omnibus quaecumque sunt, quae ab ipso accipiunt ut sint; adeoque etiam in spiritibus. 5. Deus ita est in toto mundo tota sua substantia, ut sit totus et in singulis quibusque eius partibus. Etenim divinu substantia non est formaliter extensa, ut possit in extenso circumseriptive exsistere 167,2.' , aut dissundi per omnia, ut aer, aut lux, aut vapor; sed est simplicissima, et prorsus indivisibilis; proindeque ubi eumque est, tota est. Anima quoque humana licet sinita sit, est tamen tota in toto corpore, et lota in singulis eius par
De immensitate 70. Declarandum superesi, quomodo sit intelligenda infinita Dei praesentialitas 166, 2.'), quae proprie immensitatem constituit. Igitur
par exsistit, ita divina substantia talis est, ut insinitis terminis praesens inesse possit.
tota est in actu, nullatenus in potentia i56), habetque, quantum est in se, eamdem actualitatem, quam liuberet, Si omnia creaSSet, quae creare potest; ita et divinae substantiae infinita praesentialitas non aptitudine quadam indefinita se dilatandi, sed sciuali ipsius infinitate continetur. Sic igitur plane se habet, uesi infinitis terminis praesens adesset, et infinita spatia obtineret.
divina substantia, sed in se eadem permanens, res illas novas reciperet in se et contineret: quemadmodum, si novi planetae conderentur intra lucis solaris sphaeram, non lux Se exienderet, sed planetae inciperent in luce csse. Quare potentialitas Omnisse habet ex parte terminorum creabilium, non ex parte divinae substanti3c.
vinae essentiae, et ab ubiquitate distinguitur, ut ca quae intrinseca sunt a relationibus extrinsecis distinguuntur. Denominatur porro immensitas per negationem mensurae localis, et praesen-ιuuisus infinita respectu possibilium. Sed quamquam negativeae relative concipiatur, persectio esι maxime positiva, et absoluta. Diuilir orale
356쪽
17 . Pstoposietio II. Deus est immeimus.
exsistentibus praesens est, quia illas omnes creat: ergo aliis rebus praesens esse potest, si potest res alias creare: hinc si potest res infinitas creare, potest infinitis rebus adesse. Atqui potentia divina nullos plane limites habet. Ergo et praesentialitas.
immediate praesentem est perseetio simplex, quae nulli mulari persectioni repugnat. Ergo formaliter reperiri debet in Erato perseetissimo 88, 1'). Porro persectio hace eo gradum obtinet altiorem, quo maius est spatium, quod substantia obtinere potest. Quantae enimvero persectionis esset ille spiritus, qui non intra corporis humani dimensiones constrictus teneretur, sed eorpus terrestri orbitae aequale occupare posseti Ille ergo erit, quoad hanc persectionem, persectissimus, cuius praesentialitas nullis li- milibus definiatur, sed infinita spatia, si darentur, implere posset. At Deus persectionem omnem perseetissimo modo possideat
sentialitatem. Ergo eius praesentialitas est sine limitibus. Prob. ant. Nulla ratio sussiciens determinationis huius haberi potest, neque ab extrinseco, neque ab intrinsceo. Non ab extrinseco; secus divina substantia dependens esset atque contingenS. Non ab inirinseco: substantia enim, quae necessario est, ut in persectione, ita in praesentialitate sua, nullos ex se limites exigit; immo vero nullam a se praesentialitatis amplitudinem exeludit. Ergo.
Di euitates 172. Dissiduitates quae a Dei simplicitate vel immutabilitate
eonSurgere possent, iam prae cupaVimus. Nam t.' immensitas Dei non pugnat cum eius simplicitate; quia per immensitatem divina substantia non sorinalem extensionem habet, sed virtualem dumtaxat 167, 2 λ). Immo nulla substantia, nisi simplex, potest per contactum virtutis exsistere tota in toto loco quoeumque, et tota simul in singulis eius partibus; substantia insuper dumtaxat quae simplex sit, immensa esse potest: quod enim extensum est, insinitum esse nequit. Diuilirco by Corale
357쪽
2.9 Non pugnat eum immutabilitate. Non enim Deus extenditur, quum novas res creat; Sed solummodo novam extrinsecam
relationem admittit 170).175. Sed obiici adhuc potest.
diversis temporibus, ita indivisibile permanens in pluribus esse locis non potest. Sed divina substantia est indivisibilis. Ergo.
. Sed Deus, si est in aliquo loco, totus cst ibi: non enim habet a partes: ergo nihil eius est extra locum illum. Ergo Deus nons est ubique s. Haec sibi obiicit S. Thomas a).174. Nihil potest melius reponi, quam quae idem Doetor his iisdem obieetis reponit. Ad 1. itaque sic respondet. . Dicendum quod indivisibile esta duplex: unum quod est terminus continui, ut punctum in per- . manentibus, et momentum in succcssivis. Et huiusmodi indis visibilo in permanentibus, quia habet determinatum situm, nons potest esse in pluribus partibus loci, vel in pluribus locis: et . similiter indivisibile Milonis vel motus, quia habet determina- η tum ordinem in motu, vel aetione, non potest csse in pluris bus partibus temporis. Aliud autem indivisibilo est, quod est η eaeli a totum genus eontinui, et hoc modo substantiae ineo η poreae, ut Deus, angelus et anima dicuntur esse indivisibiles. , Tale igitur indivisibilo non applieat r ad continuum, Sicut aliquid eius, sed in quantum contingiι illud sua virtute: unde Secundum quod virtus sua se potest extendere ad unum vel multa, ad parvum vel magnum, secundum hoc est in uno Vels pluribus locis, et in loco parvo vel magno b).Αd 2. . Totum dieitur respectu partium. Est autem duplex η pars, scilicet pars essentiae . . . et etiam pars quantitatis, in η quem sei licet dividitur aliqua quantitas. Quod ergo est totum in aliquo loco totalitate quantitatis, non potest esSe extra lO- cum illum, quia quantitus locati commensuratur quantitati loci, η unde non est totalitas quantitatis, si non sit totalitas Ioei. Sed a totalitas essentiae non commensuratur totuli tali loci. ,Unde non oportet, quod illud, quod est totum totalitate essentiae in ali- quo, nullo modo sit extra illud a se). . 175. Opponi possunt et haec:
358쪽
iis quoque rebus inesset, quae ob suam foeditatem et indignitatem Deum maxime dedecent.
ter usurpamus, dicentes: Deum esse in coelo, in templo, in iustorum animis, etc.
dum in spatiis imaginariis. Sed hoc absurdum est, nam spatia imaginaria nihil sunt. 176. Resp. ad i. Dist. Hoc Deum dedeceret, si Deus eiusmodi rerum contactu laederetur aut turparetur, cone.ἰ Si SecUS, neg. Luci nihil sordidum adhaeret, quum lutum attingit; multo minus simplicissimo et impassibili spiritui. Ad 2. Neg. Quemadmodum enim Deus est ubique per operationem, quam in omnibus rebus exercet, ita in quibusdam locis ac rebus speetali modo esse merito dicitur, propter operationes speciales, quas in iis exercet. Ad 3. Nes. Deus enim est essentialiter in Seipso, et seeundum hoc est aetu immensus: est nutem actu praesens ibi solum, ubi aliquid reale est. Actualis enim divinae substantiae in rebus pr: eseinia est relatio illi extrinseca, exsurgens nempe ex parte termini, in quo realis est ad Deum relatio. Nihilum amtem relationis realis subiectum esse nequit. Quoniam vero spatium imaginarium est ipsa corporum possibilitas C. 554), aliquo sensu diei potest, Deum immensitate sua spatia imaginaria complere; quatenus actu talis est in scelus insinita substantia, ac esset, si possibilibus omnibus ad exsistentiam traductis, iis praesens inesset.
De aeternitate177. Aeternitas est eaesistentia sine initio, sine fine, sine sue-eessione. Est igitur duratio, non vero tempus c. 589). Quemadmodum enim tempus est praesens perpetuo mobile et mutabile, ita aeternitas est praesens immobile et immutabile. . Nons est ibi, ita S. Augustinus, fuit et erit: quia et quod suit iam a non est, et quod erit nondum est: sed quidquid ibi est, nona est nisi est. a).
359쪽
Hinc t.' helcrnitas absurde concipitur, si concipitur ui tempus actu infinitum. 2.' Tempus non potest ut aeternitatis pars haberi. M5 Aeternitas coexsistit quidem C. 592, 6.'in omni tempori, et unicuique temporis momento, sed non coextenditur cum tempore; ita ut secundum varias sui partes variis temporis partibus respondeat. Tota igitur cuicumque temporis seriei, et tota unicuique momento coexsistit. Quemadmodum in circulo e cena trum, quod est extra circumferentium, ad quodlibet punctum s in circumferentia signatum directo oppositionem habet. a Ita
4.' Aequivalet tamen aeternitas tempori indesinito: cum enim momentis singulis coexsistat, aequivalet momentorum seriei, eique indefinitae; quia aeternitas nec initium nec finem habet. 5.' Formaliter itaque et intrinsece aeternitas est in se simplicissima, indivisibilis, immutabilis; virtualiter vero, et relata ad durationem sinitam sibi extrinsecam, est composita, divisibilis,
178. Dei aeternitas a Boetio definitur: interminabilis vitae tota simul et perfecta p083ratio. Visae possessio dieitur, quia Deus non solum exsistit, sed insuper vivit; ac vivit vita nobilissima, quae est vita eniis insinito intelligentis ac persectissime volentis. Interminabilis vitae: i. e. quae omni termino ae limite caret, initio videlicet et sine.
Tota simul ae perseeta possessio, i. e. sine actuum successione. Ideo enim Deus tota simul vita fruitur, et non per Partes, Vitamque persecte possidet, quia aetus vitalos successive non exercet, sed est purissimus et infinitus actus. Igitur desinitio haec a superiori reipsu non dissert. 179. PnoposiTio III. Deus γι aeternu8. Videlicet Dei exsistentia ac vita nee initium habet, nee sinem habere potest, nee successionem in se ullam admittit. Tria haeenelle demonstrantur. I. 180. Deus initium non habet. Nam quod initium habet eontingens est, et ab alio est. DEUS autem non est contingens nec ab alio: est enim Ens absolui enecessarium, et a Se. Ergo. Animadverte hoe loeo, necessario admittendum esse, illiquid semper fuisse. Si enim aliquando nihil fuisset, nunc quoque
360쪽
nihil esset: nihilum enim non potest quidpiam producere. Hoc autem quod semper fuit non cst contingentium series sib), necentium necessariorum multitudo 158). Ergo id quod semperfuisse neeessario ndmittendum est, egi unicum illud Ens neeessarium, quod Deum dicimus.18 l. Deus finem habere nequit. Nam
stendum determinatur, non potest in ulla hypothesi non exsistere. Secus hypothetica esset eius exsistentiu, eiusque mut
α) Non externa: nam independens est ab omni alio, omnique alio maior ac potior. b) Non interna. Haec enim ratio vel eontineretur necessitate quadam naturali, vel libera ipsius Dei electione. Non potest autem in se habere deficiundi neeessitatem natura illa, quae sibi essentialiter et plenissime ad exsistendum sufficit. Contradictorium insuper est, naturam, qu9e necessario est, neceSSarioiendere nil non esse. Neque potest Deus libere sibi sinem imponere: nam quemadmodum si hi esse non dedit, ita nee tollere potest; nequit enim Deus velle quae intrinsece repugnant; intrinsece autem repugnat, ut modo dictum est, Ens necessariumvliquando non esse. Praeterea quomodo posset Ens perlaetissimum, in sinito amore seipsum prosequens, sibi exsistentiam adimere' Ergo. 82. In Dei emistentia ac vita nulla ροι flucee io.
nulla mutatio est, ibi nulla est successio. In Deo autem nulla
Potest Vitam excreere, vitaque frui, nisi successive et per partes. Et quoniam per vitales neius vivens semetipsum perficit, vivens illud, quod vitales neius successive promit, SueeeSSiVeod se perficiendum tendit. Vivens igitur huiusmodi non est ensubsolute persectum. Sed Deus est ens absolute persectum. Ergo duratio cius ac vita successiva esse non potest. 18δ. Quac obiici possent, iam explanata sunt in praecedenti capite. Diees adhuc: aeternitas, ut quae in plura momenta indivisibilis est, unicuique temporis disserenitue tota eoexsistit. Ergo ut 3 quaeque creatura, immo unaquaequo creaturae aelio, toti ueternitati eoexsistit. Ergo omnia aeterna sunt; quod est absurdum.