장음표시 사용
391쪽
caussis proveniunt bonis, bonos tuo produeentibus esseelus, et ad . universi ordinem conspirantibus. Postremo mala omnia phystea maxima bona revera asserunt, sive in phγsico ordine, sive in morali; quod et inductione probari non dissiculter potest, uti iam indieavimus 248), et ubi agemus de divina providentia demon strabitur. 254. IIl.' Non malum morale. Nam, quamquam Deus non possit illud iniendore, sive ut me. dium, sive ut finem, potest tamen permittere σ30, 25 l). Atqui mala haec Deus simpliciter permittit. Etenim t.' ea nullo modo intendit, immo positive detestaturae damnat: suamque hane reprobationem manifestat multipliciter.
a) lege naturali, quam hominum cordibus inscripsit; qua malum absolute vetat, virtutem imperat; quae Virtutem nobis amabilem et honorabilem Leit, vitium exosum ae lurhe. b) conscientiae uniuscuiusque stimulis, ne morsibus amarissimis, qui pesteatum eonsequuntur; pace et gaudio animi, quae honestas notiones comitantur. 6 praemiis et poenis, quibus tum in hae vita. tum in sutura legem naturaIem communivit. d) singularibus iustitiae suae ac manifestis in dieiis, quum et Seelesios homines, et populos praevaricantes non raro horribuliter simul ac mirabiliter in exemplum plectit. 255. 2.' Malum non sequitur necessario ex iis, quae Dei voluntas intendit. Intendit enim hoc unum, ut clas intelligens ac liberum conderet, et ad perlaetam selieitatem destinatum, quam tamen bene agendo ei honestatis legem sanete servando, sibi promereri deberet, mediis utens a Deo sussicientissime aeceptis. Ex his autem Omnibus peccatum neeessario non sequitur. Quod Si neeessario consequeretur, iam peccatum non eSSet. 256. 5.' Deus non tenetur aliunde mala haec impedire.
4M Non eae iustitia. Nam creaturae nihil debet, nisi quod ipse promiserit; et hoc sibi debet, non illi. b) Non eae sanetitate. Nam peccatum, quod permittit, prorsusnb ipso reprobatur. Non eae omnipotentia. Etenim non tenetur Deus sacere quae- eumque potest. d) Non eae benignitate. Seeus ex benignitate sua teneretur Deus, ut vol nullum ens intelligens ae liberum crearet, vel hoc
392쪽
a reetitudine deflecteret. Sed primum divinae bonitatis commmnicatiotiem maximam impossibilem saceret: alterum supponit, Deum ex bonitatu sua teneri ad melius, adcoquo ad optimum; id quod absurdum est 249). Ergo. e) Non eae gapientia. Sapientia enim postulat, ut nihil Deus vc- Iii, aut permitivi, quod ad sinem sibi praestitutum ordinari non possit. Atqui malu moralia ad sinem, quem Deus intendit, ordinari possunt, et reipsa ordinantur. Ille enim finis est extrinfesta eius gloria. Iuni vero Deus malum morale permittens patientium suam et longanimitatem mirabiliter prodit; praeelaros virtutum si uetus ab hominibus clieit; ct unum aut alterum insultibiliter assequitur, ut vel in parcendo patris misericordium utque clementium, vel in puniendo supremi iudicis iustitiam manifestet. Patet ergo, mala moralia a Deo solummodo permitti, oaque permitti supienter. 257. Ex his omnibus colliges, quid respondendum sit quaerenti: cur Deus mula, pracscrtim moralia, permittat, cum illa impedire posset. Responsio haec est: mala haec omnia cum divina honi tale aut cum ceteris eius attributis non pugnant. Est igitur liber Deus ad hoc, ut malis physicis tamquam mediis utatur; utque multi moralia permittat, aut Sccus. Propterea si illis utitur, aut haec permittit, hoc sane facit in cum sinem, qui insinita sapientia ac bonitate dignus sit, ut cum eruationis filio
258. Quoad mala tamen moralia notandum sedulo
permittere, aliud bonum quod ex malo permisso clieitur 257,H. Bonum hoc nequit esse sinis permissionis, quasi vero ex huius boni dosiderio Deus peccatum non impediat: hoc enim pacto peccatum esset a Deo intentum, ut medium: est igitur solum conditio 3ine qua non permissionis peccati, ut sapicnter Lessius animadvertit u
non Vult ipse voluntate antecedente, quaeque unice a Deo dependeat, sed solum voluntate consequente, quae ex nobis Oecasionem uecipit.
enimvero non est a nilis temere investigandum, praesertim in
393쪽
particularibus. Huc enim vere saeit illud : Ouis eognovit sensum Domini, aut quis consiliarius eius fuit' b) Est eerte aliquis permissionis finis, quia Deus sapiens est; et est sinis iste bonus, quia Deus bonus est. Hoc susticit. Ceterum et nos fines huiusmodi utiquos assignare possumus, ut vidimus in praecedente
239. Opp. l. t.' Nulla potest assignari ratio, cur Deus, essentialiter bonus, tam multa mala esse Sinai.
rigi possunt; v. gr. dolores brutorum et insantium.
tumen sententia est: non esse saetenda mala, ut eveniant bona. 260. Resp. ad 1. Transeat. Quid inde coneludas An rationem huiusmodi nullam esse posse Τ Nobis scire sat est, malorum omnium, sive phγsica illa sint, sive moralia, cxsistentiam cum divina bonitate non repugnare 257; 258, 5'). Ad 2. Reg. Nam certe diriguntur ad bonum universi: quod a priori certum est 255; 256, e). Nominatim vero animantium dolores ad bonum individuale physi eum ordinantur: dolor enim monet animantem, et de organorum laesione, et de naturae necessitatibus, vehementerque stimulat ad remedia adhibenda, Ad cibum, potum, quietem quaerendam, ad cavendos exceSSUS, et ad opem ultorum implorandam; tum etiam vigiles facit ct cautosud praevertenda perieula, eaque praecavenda, quae nodumentum asserre poSSent. Ad 5. Cone. assertum, si intelligatur de malo morali; nempe malum morule intendi nequit antecedenti voluntate, ut medium ad finem quemcumque; qui cnim sic agoret, illud approbaret; id quod numquam licet. Ast ex hoc non consequitur, non esse umquam laetenda bona, ex quibus mala moralia per Bee, dens conlingunt: nec malu moralia non esse permittenda, quando quis ea permittere potest, malis permissis utendo ad bonum voluntate eoi Sequente. Si vero sermo sit de malo physi eo, dist. assertum: non Sunt
394쪽
facienda hace mala ut eveniant bona, si mala haee pariant bonum Verum cratis, vel bonum nobilius, neg.; secus tr. Quis negaVerit, V. gr. PoMe membrum unum amputari, ut ritu servetur; aut esse laetendam vitae laeturam, ut aeterna felicitas non uinitiatur; aut poena plectendos sontes, ut iustitiae ordo restituatur '26 l. Opp. I l. 1.' Dcus poterat quemcumque finem, quem sibi proposuisset, assequi, quin ullis ad hoc malis physicis uteretur. Ergo si bonus est, non debuit per tot ac lania mala ad fines suos perVenire.
Si ergo non impedit, non est infinite bonus.
qualiter non amet; sed alias aliis imperseeliores constituat, quasi personarum acceptor. 262. Resp. ad 1. I r. ant. , et Ne9. eom. et mn Seq. Reeole
Superius exposita 248, se l. 255 . Ad 2. Dist. ant. i. e. quoad externam manifestationem boni-iatis Suae, quae p0lcst egse maior vel minor, et certe finita esse debet, ιr. ; quoad intrinsecam bonitatem, nes. σεδ, 2.'; 249). Eodem modo dist. con3 Ad S. Nest. Personarum necopior illo est, qui uni prae altero tribuit, quod utrique acque debet. Nihil autem Deus crcaturis debet, quae per se nihil sunt. Ex mera igitur liberalitato donat illis, quaecum inc donat; huic plus, alleri minus, pro libera et sapienti sua eleetione. 265. Opp. III. t.' Deus voluit peccati incitamenta; quae sunt animi humani cupiditates: 2.' voluit peccati caussam ; quae est arbitrii libertas. Ergo voluit pestentum, 264. Resp. ad 1. Dist.: cupiditates sunt incitamenta pecenti, quae semper ne necessario ad peccatum pertrahant, et nullo modo viri uti sum ulciatur, ne9.; incitamenta, quae nec Semper nec necessario ad peccatum pertrahunt, quaeque virtuti maxime
Humanae cupiditates physise quidem bonae sunt, ut quae tendunt ad bona, quae generatim animanti conveniunt; moraliter Vero sunt indisserentes in se, fiuntque solummodo bonae Vel malae, quatenus ad obieetum honesium , aut vetitum a libera Voluntate elinvertuntur. Quod vero rationem praeveniani, et ad propria obieeta inelinent, sive honesia illa siui, sive velitu, hoc
per se malum non est, sed, si purus naturae ordo speetetur, Diqili od by GOoste
395쪽
est solummodo naturae defectus; ex quo id solum deduei po-
est, nuturam humanam perlaetissimam non esse. incitamenta demum, quibus illae ad peccatum urgent, non necessario ad peeerium pertrahunt, et semper superari possunt cum Dei auxilio ; ex divina autem ordinatione eo spectant, ut virilis virtutis exercendae, ne nobilissimorum certaminum occasionem nobis
Ad 2. Dist. Caussa peceati est libertas; nempe voluntas abutens libertate, eone. ; voluntas, ut pollens libertate, ne9. Libertus cst utique eonditis, sine qua non O. 262), tum ad pravus, tum ad honestas actiones; sed non est ex se aut istarum aut illarum caussa; quippe quae nec eum istis nec cum illis neeessario connectitur. Voluntas ipsa est, quae se boni ac mali moralis caussam Deit: honi quidem, quum dominio, quod in suos uetus hubet, reete utitur, legique aeternae quae eius regula est, se conformat; mali vero, quum hoc dominio abutitur, et a lege aeterna deficit. Per se igitur libertas est moraliter indisserens; nee possibilitas abusus malam illam facit: secus enim res omnes mulaeeSsent, quia omnibus obuii homo potest. Physice autem hona est; quia persectio magna est. Ergo Deus libertalem volendo, bonum voluit, ei hoc amore boni; permittendo nihilominus malum, quod per areidens ex ea conSequitur. 265. Opp. IV. Qui essectum praevidet, et eaussam ponit, e laetum velle censetur. Sed Deus hominis precatum pracvidit, et tamen exsistentiam homini donat. Ergo Sic pater, qui filio ensem porrigeret, quo ipsum se interseet xum praevidisset, eomplex eius necis censeretur. 266. Resp. Ad l . Dist. mai. Si esseelus ex eaussa necessario Sequatur, eOnc.; Si sequatur per accidens, gubd.; si teneatur ens tum impedire, eone. ; si non teneatur, neg. σω); et iuxta
Nego autem paritatem in simili quod subiicitur. Etenim
cumque filii mala impedire potest, impedire tenetur. Deus autem non tenetur impedire mala omnia, quae potest, uti demon
est de filio, non de bono universali. Debet igitur avertere a filio mala omnia, quae potest. Deus autem provisor est universalis; adeoque potest mala quaedam permittere, quia polosi illa ad
univcrsalc honum ordinare. Diuiti od by Cooste
396쪽
5.' Deus mala permittendo, adhuc finem suum obtinet 232:236, H: non ita homo, cuius in hac vita sinis est, ut ossicia sua quantum potest expleat. 267. Inst. I. Deus, cum sanetissimus sit, peceatum omnino impedire deberet. Nam
268. Resp. Nest. ant. Ad 1. Dist. Odio interne infinito, eone.; externe infinito, uest. Nam ut cetera attributa divina, ita quoquo Dei sanctitas infinite manifestari nequit. Ad 2. Dist. Respeetu creaturae, cone. ; in consiliis divinae sapientiae, neg. σ32; 258, 5. .
269. Inst. II. 1.' Saltem ex amore et bonitate sua, tenetur pater omnia saeere quae potest, ut filium a malo retrahat. Multo magis Deus ex sua bonitate ad id ipsum teneri dicendus est. 2.9 Praesertim cum crudelitatis quoddam genus videatur, permittere malum, in cuius poenam peccantem atrociter punire intendit. 270. Resp. ad 1. Tr. ant. Revera enim pater, quamquam omnia filii malae, quae impedire potest, impedire tenentur; non tamen omnia, quae ad haec mala impedienda sacere potest, sa-eero debet; sed solum ea, quae rei natura, et Bdiuneta, et Prudentiae leges postulant, secundum id quod communiter contingit. Sed hoc omisso, nego paritatem. Nam etsi bonitas cialis sinitiet dependentis ab eo exigeret, ut saceret omnia, quae 90lest;
Dei tamen bonitas non potest id ipsum exigere, hoc ipso quod infinita est, ct nihil cuipiam debet. Ad 2. Dist. crudele est in hune finem permitti mala, ut puniantur peccantes, eone. ; permitti ad alios sines mala, quamvis puniendi sint pceeantes, nego 258, 2. . V. III.
397쪽
27 l. Potentiae nomine non potest huc loco intelligi, ut manifestum est, possibilitas O. 179), aut potentia quaestumque passiva 0. 180); sed solummodo immediatum principium agendi in aliud. Quod sane in Deo non est ah Letu distinetum, neque accidens essentiae adiectum, sed ipsa. Dei essentia; ut ex dietis
272. Ad intelligendam elarius divinae polentiae rationem, animadvertendum est l.' in agente intelleeiuali sinito, haec tria principia ad operationem concurrere: intellectum, voluntatem, potentiam. Intellectus enim caussa est ut diristens, voluntas ut imperans Ps. di 7), potentia ut exsequens opus. illa sunt mediata principis, haec principium immediatum. ideireo nos in Deo haec tria distinguimus, quae tamen in eo secundum rem unum Sunt. Divina nempe essentia, et intellectus est, et voluntas, et vis Omnium etaetrix.
manens O. 259). Etenim aetio Dei omnis ipsa est divina substantia. Nam α omnis substantia, ita S. Thomas, est propter suam operationem. Sis igitur operatio Dei sit aliquid aliud, quam divina substantia, . erit sinis eius aliquid aliud ab ipso; et sic Deus non erit sua honitas, eum honum cuiuslibet sit finis eius a su). Igitur aetio divina in ipso agente est et persectio eius; videlicet aetio immanens.
se producere, utque omnia operari quae oporatur b). Aeliones enim immanentes hae ipsae sunt, cognitio atque appetitus.
Stinetum produeitur, eadem divina actio transeunti aequivalet
'o contra seni Iah. l. e. XLV. 1οὶ ipsu diali et laeta sunt, ipse mandavit et ereala sunt. Ps. CXLVlll.
398쪽
S.' Ex his omnibus colliges, divinam potentiam, quamquam vere ac proprie sit principium essectuum, qui per ipsam producuntur; non esse tamen actionis divinae, qua res producuntur, principium; cum divina actio sit ipsa divina substantia. 6.' Intelliges item, cur ea quae Deus potentia sua facit. ab iis quae sacere potest, distingui debeant. Quia nempe divina potentia, licet tota sit actu, indisserens lamen est ad terminos diversos, eodem plane modo ac de voluntate dictum est σδη.
De potentiae diuinae amplitudine 275. Pstopostrio I. Divina polentia est omnino insinua. Probatur ex infinita Dei perseetione. Nam
potentia ipsa maior cogitari posset. Nihil autem potest in Deo esso imperfectum, nihiI quo maius cogitari possit. Ergo.
ipsa essent tu, quae git ex se immediatum operandi principium, vel naturalis proprietas ab essentia neeessario dimanans: in Deo autem est ipsa essentia. Sed essentia Dei plane infinita est. Ergo et polentia. 274. Pnopositio II. Deus est Omnipoten8. Omnipotentiae nomine intelligimus divinae potentiae amplitudinem infinitam, respectu habito obieeli; ita ut se extendat ad Omnia, quae cntis rationem habent, videlicet ad omnia, quae sunt intrinsece possibilia O. 62). Probatur l.' ex praecedenti propositione. Nam si potentia divina ad aliquid, quod possibile est, se extendere non POSSet, ipsa iam divina potentia limitibus contineretur, essetque Vel cXhoe solo imperfecia. 2.' Omnis aetiva potentia landatur in aliqua actuali persee ii0ne, quam habet agens, quamque agendo cMetui communieat 0. 265). Ex quo sequitur, obiectum proprium activae cuiuS- libet potentiae esse id omne, quod ex participationc illius perscclionis potest esse simile agenti: quemadmodum V. gr. Obiee tum proprium potentiae illuminandi aut calefacicndi est id omne, quod potest sive lucem, Sive calorem recipere.
399쪽
596 Tullo LOGIA Iam cssentia divina, in qua Dei polentia landatur non huius aut illius generis rerum tantummodo, sed possibilium prorsus omnium persectionem in se praeeontinet, cum sit infinitum ne persectissimum eSSe. Ergo omnia prorsus possibilia sunt intra divinae potentiae obiectum.
275. Vidimus iam in Oniologia 0. 76, 2.'; 80), non posse Dei potentia seri, quae intrinsece impossibilia sunt; quia haec
rationem entis non habent, ne sunt merum nihil: propterea divinae omnipotontiae non dorogari quidpiam, eo quod v. gr. Deus mentiri non possit, aut satigari, nut estistere ut aliquid non sit dum est, vel ut non fuerit quod suit, et similia absurda. Est porro animadvertendum t.' quaedam Deum nec velle noclacero posse absolute, quia absolute repugnant; quaedam aulem solum eae 8uppositione, supposita nempe citis praescientia ne voluntate de Opposito; repugnat enim Deum aliqua sacere, quac non praesci Verit, aut voluntatem eius mutari. 2.' Id quod diei solet, alia posse a Deo fieri potentia absoluta, alia potentia ordinaria, ita esse intelligendum. Quidquid potentiae secundum Se tribuitur, altenta solum non repugnantia intrinseca obiecit, ac praecisione saeta a quocumque Dei decreto, hoc potentia absoluta seri possc dieitur; id vero omne, qu0d potenti ac tribuitur, secundum quod certum voluntatis de- erctum exsequitur, fieri dicitur polentia ordinaria.
400쪽
DE CREATlONE ARTICULUS l. Deum esse rerum creatorem
276. Nunc de externis Dei operibus singillatim: ae primo deurcatione, Seu de viseelione rerum eae nihilo. Crcationem porro necessario admittendum csso, alibi probavimus C. 259 . Nunc videndum utrum creandi vis soli Deo conveniat, an SecuS. 277. Pnoposmo l. Solus Deus ereandi virtutem p Sidet. In primis manifestum est, virtutem creandi ab Ente infinitae persectionis infinitaeque virtutis abesse non posse. Immo rerum exsistentia explicari nequit, nisi saltem aliquid a Deo creatum ponamus. Etenim si ipse solus est Ens a se, sane cetera Omnia contingentia sunt, atque ab alio exsistentiam acceperunt. Cumque in hoe non possit in infinitum procedi, neeesse est ut aliquid a Deo immediate ei laetum esse existimemus. IIoe autem non ex praeiacente materia csseeit, quia est primum quod laetum est; non e seipso eduxit, quia hoc repugnat: hoc ergo ex nihilo essedit. Si igitur aliquid est praeter Deum, Deus creator est. 278. Quod autem ipsc solus creandi virtute potiatur, ita confieitur iuxta S. Thomac doctrinam, quo melius hac in rc nemo disseruit.
eo maior requiritur virtus in agente, ut materiae inhabilitati Suppleat. Si ergo muteria operis est ad opus infinito impro- P0rtionata, virtus infinita requiritur, ut improportio illa Vinentur. Tunc autem materia operis est infinite improportionata ad opus, quum nulla ad opus exsequendum materia praeexsistit. Ergo ut a nihilo aliquid fiat, infinita virtus requiritur. Solus autem Deus virtutem infinitam habet. Ergo.
ei exsistentiam infinitu interiaeci distantia: est enim distantia uinximii, quae excogituri possit inier duos terminoS, ex quorum ultero ad ulterum transitus sui.