장음표시 사용
421쪽
conditio et adiuncta postulant, ut honeste Sancteque vivere possit, ct per hoc felicitatem in futuro assequi. Hic est enim homia
4. Mala phγstea, quae in mundo sunt, eum sinis rationem non habeant 246), medii rationem habeant necesse est,
etiam malorum permisSione, tamquam medio, utitur.
accidit, vel circa illum, quantum est ex parte Dei, medii, ad finem hominis idonei, semper rationem habet.
De bonorum et malorum distributione. 5l6. Antiquissima humanae imbecillitatis et arrogantiae in divinum providentium calumnia est: pessimos quosque homines bonis omnibus assivere, probos autem atque honestos cum adversa fortuna semper colluctari. Vel nulla ergo providentia est, vel iniustitiae arguendus supremus proVisor. 517. Ad hasce querimonias respondendum in primis, salsum osse, qu0d generatim asseritur, bonos nempe omnes miSeros, impios autem felices esse; multos enim bonos felices videmus, multos luc malos miseros. Sed bonorum selicitas et malorum miseria non attenditur, quia miranda non aecidit; contrarium autem, si quando contingat, hoc notatur ab Omnibus, quia upparens quaedam in eo absurditus est. Itaque dissiduitas obiecta male collocat quaestionis statum. Quaeri enim hoe unum potest: cur tum boni tum mali huius vitae bonis ac malis indisserenter ei promiscue, ut plurimum, subiiciantur, pro uti rerum cursus tulerit. Huius autem boni ac mali promiscuae distributionis multae r iiones reddi ab humana ipsa imbecillitate possunt; quarum praecipuas ad tria capita reducemu S. 5l8. I. Potissima ratio haec est, quod vita haec praesens Atadium est probulionis ac meriti, eui vita altera succedere debet, in qua unicuique pro meritis iusta retributio fiet. Si eum hae vita omnia finem haberent, prosueto in hae retributio fieret. Sed eum post hane ultera vita supersit, ci praemia et poenae in illam ditarri possunt. Igitur bona ei inula praesentis vitae rationem potius habent mediorum ad suturam adquirendam selieitutem; quam praemii vel poenae. Inter hace autem media illa Deus unicuique assignat, quae ipsi opportuna esSe n0Vii. Diuili od by Coosla
422쪽
519. II. Aliae rationes reddi possunt ex parte iustitiae Dei. Nam
adeo malus, qui aliquid honi non gesserit. Ergo possunt boni aliqua poena temporali iusto piceii, et mali aliquod temporale
dignae praemis, mulae revera sunt cx sine operantis, poenamque potius aliquam merentur. E contrario neliones nonnullae, quae ingentes videntur mereri poenas, venia dignae sunt. quia CX errore, aut inconsideratione procedunt. 5.' Non raro felicitas peceantium eorum supplicium gravius laeti: tolluntur in altum, ut lapsu graviore ruant: bonorum autem aerumnae saepe a maioribus calamitatibus illos liberam; adeoque praemii loco habendae sunt.
gravissima semper illos erueiat. eonseientiae videlicet amaritudo, et suturi supplicii priaesensio. Bonos autem semper Solatur eonscientiae tranquillitas et spes.
tingit, ut bonus pater silium habeat pessimum, pia uxor Mele-Stum maritum, etc. Quaero iam: debet ne Deus malum filium nut Seelestum maritum omnino in praesenti vita punire ' At si punit, damnum ni scri ne dolorem bono patri, piae uxori. Est nc hoc iustum' Respondeant ipsi, ae nodum Solvant. 520. III. Ex parte sapientiae Dei. t.' Enim cum, qui in utroque ordine, et physico, et morali, provisor est, non decuit, talem inire providentiae rationem, quae nil moralem ordinem scrvandum, physicum penitus subverteret. Atqui physieus ordo plane subverteretur, si Deus praemia ne poenas pro meritis in hac vita cuique distribueret. Nulla enim lex constans, nullus certus esset eventus; et quod magno miraculo occidit olim in Aegypto, quod tenebris late toti regioni OD susis, ubi habuabat Israel lum eraι sa), id status esset mundi ordinarius. Vide, quid postulent Dcistae, qui nihilominus miraculorum negant possibilitatem. 521. 29 Sapientiae Dei provisoris eonvenit, ut humanam naturam modo ipsi congruo et accommodato gubernet. Non esset nutem humanae naturoo oeeommodata ratio illa gubernandi, quam adversarii postulani. Nam
423쪽
u) Si boni numquam aliquid puterentur mali. praerepta ipSis
suisset omnis ostensio ad virtutes nobilissimas exercendas, ut alio in loco notatum est 248). insuper honis sensibilibus toti in hac rerent, nec de sutura felicitate una plius cogitarent. Cum e Pon- rario adversi easus a fluxis et eadueis rebus animos avellant, et per hoc ipsum virtutem custodiniat. Si autem omni suae beneficentiae esse tu peceantes Deus privaret, subtraheret illis incitamentum maximum ad resipiscendum,
videlicet honesidia. Quod si illico morte eos plecteret, omnem poenitendi viam illis praeeluderet; ne de genere humano brevi
b) Si in hac vita statim honestis fetibus praemium, praVis autem poena responderet, homines virtutem colerent tamquam mercenarii ct mercatores, non Dci umore, sed tueri; et ex servili solum timore a malo abstinerent, tamquam mancipia: quae res humanae naturae dignitatem, totamque ordinis moralis pulcritudinern everteret. e) S ietati praeterea humanae minime expediret, si occultis- Sima quaeque delicta per manifesta supplicia hoc tempore punirentur. Sic enim omnis mutua fides periret. d) Insuper, eum omnia crimina omnibus patefierent, brevi omnis criminum horror ne pudor evBne Secret. H Denique quum Deus cadusta haec bona bonis ct malis sinit esse eommunia, veritates nos edocet duas, quibus maxime indigemias, quaeque in vita morali sundamentales sunt; vide-lieet bona haec caduca, quae a Deo adeo nihili aestimantur, ut vel inimi eos suos frui illis sinat, magni pendenda non eSSe, sed despicienda potius prae virtute: tum etiam vitam superesse alteram, in qua selieitate, quae suis noster est, poliri dubitur. Cum enim Deus unicuique pro meritis retribuere debeat, neque hoc in praesenti faciat, in posterum certe laetet.
522. Ex dieiis colliges, quaenam sit ad obiectam principio dissicultatem 5l6) responsio. Mali honis affluunt, boni calamitatibus opprimuntur: dist.: hoc
semper accidit, ne9.; quandoque, subd.; et hoc est secundum iustae ne sapientis providentiae ordinem, conc.; non eSt et US- modi, uest. Dissili ed by Coosl
424쪽
Dillieultates 525. Ob. l. Non est in Deo pr identia. Etenim
nut: Deus autem hoc non facit.
conservandam, necessaria Sunt. 524. Resp. Xem unt. Ad l. Neg. Lieci enim quarumdam rerum sines proximos non cognOSPumus, certum tamen est a priori, rebus Omnibus sinem suum esse propositum 515, t.'). Cerlutia est item, et ipsis oeulis manifestum, nihil esse, quo ii potentiam, sapientiam bonitatemque creatoris in se non muni siet; id quod ultimus rerum Omnium est sinis. Ad 2. Dist.: mala in se, ue9.; mala relativo, Seu noxid, 3ubd.; respectu ordinis universalis, ne9.; respectu hominis, subd.; in Ordine physico, tr.; in ordine ad ultimum suum, ue9. 5l 5; 4.' d.'). Ad 5. Si habeant de se rationem medii, ne9.; Si non habeant, tr. Ad 4. Dist. mui. : in hac vita, tr.; in altern, 8 Gu.; ex Propria culpa, cone.; ex mediorum desectu, ne9. Dist. min. Felieitas est hominis sinis in hac vita, ne9.: in ultera, subd.; est sinis conditionale intentus, eouc.; ubsolute,
Ad 5. Dist. et hic ipso desuetus argumentum est providentiae in humanum foetetatem 5l4, 4.' u), ct est medium ipsis tributum ad finem ultimum 5l 9, t.' 4.'), eone. SeeuS, nae. 525. Ob. II. Deus est infinite magnus. Non ergo eum decet, ut ad res vilissimas gubernandas sese demittat: quemadmodum V regis maiestate non est, ut de vermibus hortorum suorum anxie Occup tur. Resp. eoue. ant.; neg. conseq. 512, 2.') A est. insuper paritatem. Rex enim, cum vires habeat ad humanum modulum limitatas, singulis rebus, etiam minimis, providere per Se non P0leSi; nec ad cum pertinet, ut omnibus provideat. Quod si Vellet minimis providere, gravioribus negotiis intendere, uti debet, n0n posset. Deus stulem huc ipso, quod infinite magnus Diuiti co by Cooste
425쪽
est, si minimis providet, non idei reo maiora deserit. Ad eum vero pertinet, ut de omnibus curam gerat, quia omnium creator est sal 2, 1.'). 526. Ob. III. Experientia ostendit, sua cuique negotia succedere, prout i magis, vel minus, industria, viribus, tinnio et si audibus utitur, non autem pro meritis et iure uniuscuiuSque. Ergo. Resp. Dist. ant. Hoe semper accidit ut dicitur, ne9.; plerumque, subd.; iusto ac Sapienti consilio, cone.; SecuS nta. noe non Semper accidit. Deus enim, a quo rerum pendent eventus, aliquando sucit, ut per media prorsus insuffieientia negotia dissicillima sulleum exitum sortiantur. Saepe item impiorum magnas vires irritus reddit, corumque astutias ct fraudes cludit, utque adeo ad contrarium exitum perdueit. Quod si non senapcr illi disponit, ratio est, quia non tenetur in hac vita rationes cuique subducere. Vide dicia superius 5l7, Seq. . Ceterum sapientur disposuit supremus proVisor, ut humunae
industriae communiter responderet cuculus; se ilicet ne otio ac desidia homines torpescerent, sed ratione ne viribus acceptis uterentur. Nee tamen semper eventus industriae respondent; quia Deus aliter ordinui, in bonum certe nostrum, Si Sapimus.
527. Ob. IV. Si Deus omnibus in particulari providet, impium est, industria propria uti, vel hominum auxilia quaerere. Resp. XU. Deus enim in hoc ipso, providentiam Suam ostendit, quod mentem tibi dedit, ct viros, et naturalia media, queis nil tuam utilitatem utereris. Proinde, qui omnia sibi expectare vellet a Deo, is u divina providentia constitutum ordinem
528. Bitiae istae dissicultates in extrema opposita deflectunt. Prima enim ab humana industria repetit omnia, et providentiam divinam obliviseendo, nimiam in nobis sollicitudinem excitat. Altera vero nihil industriae tribuit, ae mule intelligendo providentiam, Omnem de rebus nostris sollieitudinem a nobis aufert. Sed datur medium, et in eo virtus. Nempe, ut temperatam sollicitudinem in rebus nostris adhibeamus, mediisque neceptis, prouti Deus vult, utamur; rerum vero exitum divitiae providentiae sidenter committamus. Felix qui, vel hune, ex ha-hila hue usque divinae naturae divinorumque operum consideratione, fructum capieti
426쪽
Obiectum Psychologiae proprium - Tractationis dissicultas - partitio. Pag. 3LIBER PRIMUS
CAPUT I. DE VITA IN GENERE. Au Tic ULUS I. De vitae conceptu. PROP. I. Nulla vitae definitio melior, quam quae a noteribus tradebatur: aetinuas, qua ens seipsum moveι - Vita
non recta delinitur a recentioribus physiologis - Reliciuntur vitae definitiones traditae a statilio - Bielial - et Richerandio . Quid signi sicut motus in delinitione Scholasticorum . Ad vitam requiritur, ut principium motus sit viventi internum - Actionum vitaliuin terminus en ipsum vivens - Actiones vitales sunt immanentes - et vico Verru - Subiectum persiciunt - Vita in actu primo et in aetii seeundo - ad quam pertineat tradita definitio - Ηaec probatur 1.' ex modo quo ab hominibus animalium viri cognoscitur - 2.ψ ex metaphoricis vitae acceptionibus - Errant qui vel singulis rebus, vel munuo universo vitam tribuunt . AB T. II. De vitad gradibus. ΡnoP. II M perseetior vita est, quo perfectior Si modu3 3θ movendi, maiorque imitas atque identitas moventis et moli - Tria ex quibus maior minorve persectio quoad modum Se mo-Vendi dependet: sinis, determinatio ad agendum, eaeremtio - Plantae solummodo motus exsecutionem habent: animalia habent insuper ex se determinationem ad agendum: ens intelligens etiam sinem sibi praestituit - Ηine tres vitae gradus: vita vegetativa, sensitiva, intellectiva Iidem gradus deducuntur ex considerations identitatis inter movuns et motum - Vita Dei cx utroque capite est persectissima - Repugnatens creatum esse imuin actum vitalem sART. III. De uitast prineipio. Quid sit vilao prinei plum - eius exsistentia negari nequit - Aristotelis opinio de vitae principio - desinitio animauab eodem tradita . Opiniones ΤhOmistarunt et Mali larum - Ιatroma thematici et latroetiimiel - Anim istae . Materialistae . Vitalistae et anti- vitalistae - multiplex Vitalistarum Sententia. . . . . . . .. 8C PUT II. DE VITA VEGETALIUM. AB T. I. De diis rentia vegetalium a eorporibus in organicis. Vegetalia a mineralibus disserunt organi ratione - forma externa - constitutione chimica in ortu - ineremento - duratione - lline deducitur, Vegetalia regi quibusdam legibus sibi propriis - viribus insuper propriis instructa inae, quae materim inorganicae saeuitatem excedunt llARr. II. De functionibus vestantium. Duplex harum species; nempe Iunction08 Vegelationis, et lunetiones reproductionis - Munus Iunctionum Vegetationis - Ηm in plantis sunt absorptio - circulatio - SPiratio, quam comitatur exhalallo . Meretiones et assinii lationes . Munus sun-
427쪽
ctionum r0pruduetionis . uae sunt norum educti , - Meeundatio . fructi steatio . di sominatio - Functiones vegetat i vast stunt in bonum individui. r prodiictivae in num speciei - Uterque iunctionum ordo necessarius luit - In ordine intentionis lunetiones vegetativae consequuntur reprodites tuas, in ordine vero exs cutioni A lira illius supponunt. PROP. I. Non immerito tres v sttalis Milae potentiae, seu vires, ah Aristotelisis assiunabautur, scilicet nutritiva. augmentativa, generativa neque doctrina uade retentiorum placitis realiter adfersatur - Reeentiores in nutritione augmentationem includunt - Tamen haec duo recte a veteribus distinguubantur. quia prior sine altera concipi potest licet haec illam supponat - Explicatior vitae vegetativas desinitio . 3Λu T. III. De principio vitae in vessetalibus. Do quo principio sit sermo 'PROP. II. Principium ritae nesset alium non est forma substantialis eiusmodi, quae eorpori oro inteo tribuat, non modo ut sit vivens, sed etiam ut sit actu, et ut sit eorpus organicum - Haec sententia nititur principio generali Frlpaloticorum, ei rea substantialem corporum tonuitutionem, quod iam Ostonsum est salsum - Tum experientia tum ratio Suadent, elementa inurgauim actu manere in vo talibus. PROP. III. Xibit est in rest latibus, quo suaderi possit, ess8 in iis, Praeter coryt Orstonicum, ni incipium n liquod aeti nitalis simpleae, seu substantiam a materialibus elementis distinetum - Id non postulant leges vegetalium
Propriast - nec planiarum unitas . nec earum identitas in omnibus suis aetatibus - nec vires ad vitaleg lunetiones Oxorrendas neeeMariae PROP. t V. Vires quo eun in peeuliares in rest talibus agnoscendae sunt, quod in materis inorganica non rissent. Iiae tamen vires non uliud rase Fidentur, quam variae resultantes virium me haniearum et chimicarum, prorui hcle sub omanismi eonditionibus opstrantur - Νam
.' di Vediis legi lius mineralia reguntur et vo talia - 2.ψ quaedam sun- et tondi Organicae solis mat0riast brutae viribus tribui non possunt quandoque ipsast vires mechanicas et chimicae diversimode agunt in Vegetalibus ac in materia in ganica - eadem substantia organica arte et limiast Oblinetur. diversa omnino ratione ab ea, qua naturaliter pro dueitur in corporibuq organicis - Exsistunt igitur vires Vegetalium Propriae. et hast vitales dicuntur - Vires quoque maioriae brutae ad materiam organicam pertinent, licet non solae . Vires vitales in vegetalibus possunt concipi ut resultantos ex viribuq materiae brutae, posita conditione organismi - Alias reipsa non esse vires liave Vitales, suadetur argumento exclusionis. et ea irae, qua supernua exigere prinhibemur. - Opp. t.' In hac theoria vires vitales non sunt Vires Ve- Vialium propriae - 2.' eadem supponit organismum, de cuius origineret quaesito - a.' ex ea sequeretur, artem chimiam parem fortasse suturam organis ac plantis produeendis - Singulis respondetur . . 6 CAPUT III. DE VITA AΝlΜALI. ART. l. De animnlium a Messetalibus essentiali diserimine. Vita Rnimalis Vegelativam supponit - estque ordinis oxcellentioris - Disserentiae interutramque vitam: aliast internae et secundariae, aliae externae et essentiales - Functiones relationis animalium propriae: quae sunt facultu 3entiendi et eis raetilitas is unius msehanici. omanisti, animules Ermi ea quorumdam opinio de vi sentiendi planiarum - secernitur 'ud 'sito molapii ira a et ologiea - Sensatio non est mera impressio organica: iam omniq motus sensitivam perceptionem supponit - Pno'. l. Plantiae sentiendi 'cultate non strii derit - Νam t.' nullum indicium usi in planiis luiiuq saeuitalis - 2.' cadem ipsis Met inutilis et noxia - a.' Supponit praseloroa animam simplirem et invisibilom. quam in plantis ponore nec o non est - 0uid uirendum de gooph viis et spongiariis - Pnop. II. Bruto uuimulta sentiendi meus ute proprio die q
428쪽
Gse praeditu, ambisendum non est. Auctores qui contra Sentiunt Prob. prop. t.' Bruta habent organa Simillima iis, quibus homo iustructus est ad Sensationes excipiendas . 2.ψ Facultatem Sentiendi in brutis demonstraut variae eorum Voces, et mutus in dixersis adiunctis - d.' Eadem necessaria erat brutis ut linem suum naturalem con euienter assequi NMent - 4.' Suffragium sensus communis - Bruta non modo sensitivae perceptioni8, sed etiam rei lii i appetitus facultatem habent Contractilitas αι proprielus animalis ab essentia dimanans . . . 24 ART. II. De ceteris brutorum facultatibus. Agnoscendae surit in brutis aliae facultates praeter facultatem sentiendi et contrae lili talem - Veterum Lag de re opinio - ΡROP. III. Animalis vita internum sensum in primi3, tum, εi perfecta sit, eas quoque facultates requirit, quas veterres phantasiam, a limativam, memorativam appellabant - Nam 1.' bruta non modo percipiunt varias qualitates sensiles, sed etiam earum di Scrimen, et Suos actus sentiunt - 2.ψ sensibilium absentium specie moventur-3.' percipiunt quasdam intentiones, quas sensus exturn nUnpercipit - Nathanales brutorum instinctus in harum intentionum perceptione initium habent - Instinctus experientiam praecedit - 4.v Iu-tentiones, quas aestimativa percepit, bruta conservant - Ηae OmneS Iacultates ab intelligendi vi maxime disserunt ν 29 ART. III. Utrum anima brutorum sit intelligens. Erroneae hac in re philosophorum Sententiae - Duo genera Operationum iu bruti S - PRO p. IV. Bruta animantia intellectu et ratione ea rent- Nam l .v sunt incapacia inormandi ideas universales, ac proinde iudicandi et ratiocinandi - 2.' nullam in se Suosque actus restexionem adhibent; nec Suas Operationes perlicere norunt - 3.ψ nihil percipiunt, quod sensibile non sit; nec nisi sensibilibus λnis astidiuntur et moventur - 1.ψ Libertate ea reni arbitrii - 5.v Nullae brutorum operationes intelligentiam aut ratiocinium requirunt - Operationes brutorum, quae Vel ab expectatione casuum similium, vel ex habitu adquisito procedere videntur, explicantur per pliantasmatum aMOciationem saaART. IV. De vitae animalis principio. Quid sit principium Itine animalis PROP. V. Anima brutorum est simpleae et indirisibilis - Opiniones veterum - Probatur prop. ex natura sensitivarum facultatum - Quid dicendum de animalibus, quorum aliqua pars a reliquo corpore diMeeta pergit moveri - Quid de annulatis et polypis - An una brutorum non educitur ex potentia materiae, quomodocumque materia concipiatur - est Suritantia - non potest oriri, nisi per creationem - est dinpendens a corpore quoad omnes Suas operationes - non autem ex Sequoad ipsum esse - quo sensu diei queat subsistens - wluta a corpore et vivere et esse desinit 37
CAPUΤ I. DE ANIMAE HUMANAE NATUR .
ART. I. Praevia quaedam. Dissicultas quaestionis de humanae vitae principio - Quaenam d0 hoc inquirenda sint - niaterialistarum opiniones variae - Quid in hac quaestioue animae humanae nomine intelligamus Anima Simplex quoad quantitatem et quoad essentiam - Anima Simplex quoad quantitatem. sed usu in genere quantitatis - Quid veniat
nomine substautiae Spiritualis ART. II. De auimiae simplicitule. PROP. I. Anima humana est simplea tum quoad quantitatem, tum quoad essentiam - Nam l.ψ quod est extenSum non potest cursora percipere - nec plures simul sensationes experiri, . ea uu inter Se comparare - nec so in se reflectere - 2.ψ quod est compositum non mi ι habere ideas . multo minus eas comparare, earumque relationes deprehendere - iudicare - et libero arbitrio sitit Igitur anima humana nec est mi pus humanum, nec COIdus quodcumque - nec assectio corporis . est igitur substantia a cors te distincta. . Ia
429쪽
Alio. III. De animad spirituali lute. PROP. II. Anima humanu est ens spirituule - Quia in Operationibus intellectus et voluntatis est om uino indupendens ab organo materiali - Nam t.' organa corporea vix idiori sui obieeti impressione laeduntur; intellectus nin il a - 2.9 intellectus Operationes per Organum materiale exerceri n0n possunt - Nam inlellectus cognoscit ea. quibus organum materiale amet nequit - ipsas res sensibiles modo valde nobiliori cognoscit - cognoscit multa sensi hilia, uuae sensus numquam assecerunt - de rebus sensibilibus quandoque secernit contra id quod sensus percipiunt - 3.' Voluntas non est ad bona sensibilia limitala - imo maxime delectatur iis bonis, quae Omnem mal riae condition0m excedunt - demum liberum arbitrium, quo ipsa gaudet, in saeuitate organis alligata residere nequit - Igitur anima humana est Substantia - Nu divitia quidsem virtute fieri potest, ut malerialis substantia intelligeruli orneliar sacrilla le ART. IV. Discultates. Assirmari nequit laetitialem cogitandi non posse . existere in materia - Nam ideas materiae et cogitationis imperfectas habemus - materia organica mirabilim adquirit proprietates; cur non etiam cogitati0nem adquirat si exquisitiori organigatione conformetur' Exsistunt in maleria proprietatu's Simplices. c. g. VelocitaS, Vi S motrix, ulli aelio, vegetatio, virus multiplices - cariusiani docuerunt bruta esse machinas mure corporeas: et tamen bruta sensationes experiuntur Saltem ultima materiae elementa vi cogitandi praedita essu existimari potest - Di ersae paries compinili incompleta xi e0gitandi praeditae ita conspirare inter se possunt, ut una exinde cogitatio na scatur Omnis cogit alio potest explicari per motum paritum subtilissimarum
Anima vel est ipsum corpus vel substantia corporea . nam recipitur in corpore et per totum eorpus dissunditur - quod non est extensum, nequit a mei a corporibus - nre corpora percipem - Anima sulκ'st iisdem vidissitudinibus ac corpus - Nam crescit ac seneseit crescente et senescente corpore - Si organicae Iunctiones perturbentur, perturbantur quoque Operationae; intelligentiae - lacullatum mentalium exolutio pendet a conditionibus eoi poris, et a caussis externis, quae in corpus agunt - Solutiones subiiciuntur. . CAPUΤ II. DE ANIMAE HUMANAE UNITATE. ART. I. Utrum sit eadem animu sensit ira et rationalis. Erroneae opini unes adversus animae humanae unitatem - Pn OP. I. Eadem est in h0mine Gnima sensitiva ac ration ulis - Probatur l.' ex unitate intimi sensus 2.9 ex multiplici nexu inter facultates sensitivi ordinis et intelleclivi - 3.' ex illa ipsa intestina pugna, quae adest inter cupidinem et mentem - Enodantur diiucultates ex hac pugna deductae. . . . t 3 ART. II. Utrum anima humana sit vegetntivae vitae prineipium. PROP. I l. Anima rationalis et sensitira veget utinae quoque ritae in ho ine principium est. Vita vegetalis ex se et generali in anima aliqua, ut sui principio, non indiget - Vila vegetalis in homine Originem habet ab anima in quibusdam certo, probabiliter in omnibus - Certo in quibusdam; quia Iunctiones e. g. nutriti vae a quibusdam vitae sensili ast 'aetibus exordium babent - Probabiliter in omnibus; quia I.' suneliones vitae vegetati Vae stunt opo nervorum, in quibus viget perpetuus animae influxus - 2.' impossibile videtur animam. quae maxime aeli Va mi, et corpus informat intimeque pervadit, nihil suis viribus agere, quum e0rpus agit Suis - eXplicatur quomodo id seri possit - 3.' idem suadent relationes multiplices, quae exsistunt inter vitam vegetalem et animalem - Errant qui et vegetativam quamdam anima in a sensitiva di Versam. Vel principium vitale ab anima diversum et a Viribus ma- . teriae distinctum humini inesse docent - Idem dici debet de brutis Homo est unum Vivens, quamvis eius Vita multiplex Sit - Ilaec unitas homini ii deesset, etsi anima non esset immediatum principium omnium organicarum sui ilanum . . . 55
430쪽
ART. III. SNnulli opinio refellitur. PROP. III. Vulsum plane est, animam humanam vitae regetulis principium esse per intelligentiani et rationem - Nam l.'. non quidquid agit antina rationalis, agit ut rationalis,aub per cognitionem rationalem - 2.' Si stinctiones vitae organica sierent per acius rationales, possemus h0rum actuum conscientiam ha here, et cognoscere quomodo illae liunt: quod est contra experiuntiam 3.' certe in brulis vitae principium non est intelligentia . Anima humana influit in Vitam organicam per modum naturae . MART. IV. Diupeu votes. An anima humana sentiat operationes organicas a se fori - Innuitur, quomodo animus Sentiat nervos, et suum innu-xum iu sunctionas oroni eas - Distinctio inter sensum, quo antina Sentit proprium corpus, et internum sensum inclitem - Ex eo quod vita organica in homine ab eius anima pendeat, non sequitur, etiam in plantis admittendam e Me animam - Embryon vegetat ante animationem organiem vitae sunctiones perseverant etiam nolente Voluntate - in hominis cadavere quandoque succreseunt inhilli et ungues - Ex his tamen non sequitur, vitam vegetativam animalium ab anima non pendere . si CAPUT III. DE ΠX1TIos E ANiΗΑR ET CORPORIS.ART. I. De animae sede. Philosophorum Opiniones ei rea animae sedem PROP. I. Anima est in toto eorpore ipsi coniuncto - Prob. t.' ex sa- cultate sentiendi - lassi matur argumentum ex communi Sensu Praecluditur effugium - conssi matur iterum ex pluribus dissicultatibus, quas contraria sententia offert - Prob. 2.' ex hominis conceptu et unitate - 3.' argumento ad hominem - Anima non est in corpore contactu quantitatis, sed contactu Suae Vis - est tota in iolo corpore, et tota in singulis eius partibus - Sola anima potest Vere in eorpore esse - Est tota in partibus eoi poris totalitate essentiae, non totalitate virtutis - Νon omnes omnino substantias animales anima informat . 63ARr. II. Di*ιeultates. Si nervi, qui in sensuum organis expanduntur, cum cerebro non communicent, ce sat Statilia omnis sensatio - Ii, quibus membrum aliquod est amputatum, Saepe conqueruntur, se in deperdito membro dolorem experiri . Si anima est in toto corp0re, Vel extenderetur cum corpore, vel replicaretur in cor re - crescente eorpore cresceret, imminuto imminu retur - quum diversae corporis partes motibus Oppositis m0verentur, tota quoque anima moveretur motibus oppositis - Si lota anima esset in una Porporis parte, nihil eius esse posset extra illam partem - esset praeterea in singulis partibus cum omnibus suis polentiis . S0lutiones . 67 Aa T. III. De unitionis modo. Modus unitionis animae eum corpore minus recte eo inmereium nuneupatur - PROP. II. Animae humauae eum corpore coniunctio physica est et substantiu Iis, eiusmodi nempe, ut edutibus distinctis substantiis una compositu substantia, una naturu surgat - In quo Sila sit unilio physica et substantialis - quom adocognoseatur - Substantialis unitio inulto melius inter spiritum et corpus, quam inter bina corpora concipi pol sl - Probatur thesis ex sensu proprii subiecti - ex lacullate sensus interni - ex motu spontan ex passionibus appetitus sensitivi - ex somno et dementia - P Rop. III. Substantiulis animae cum eorpore eoniunctio constitui vidρtur per hoc. quod anima corpus pei Pudens, vim suam vi corporis propritie aSβ0ciet admisceatque - Nain hisce γsi iis s.' compositum adquirit proprietates et operationes, quas neutrum componentium habebat - 2.' utraque substantia componens suppositi rationem amittit - 3.' unum DOVum principium agendi ac patiendi, seu nova quaedam natura constituitur Anima Vires suas viribus praesortim nervet systematis admiscet - Anima corpori coniungitur Ρt coniuncta manet, non voluntate. Sed naturae necessitati , et ereaturis imperio . Non omnis animi aelus modio