Vergil's Gedichte erklärt von Th. Ladewig Aeneide Buch 16

111쪽

P. VERGILI MARONIS 570 Portus ab accessu ventorum inmotus et ingeris Ipse; sed horrificis iuxta tonat Aetna ruinis Interdumque atram prorumpit ad aethera nubem Turbine fumantem piceo et candente favilla Attollitque globos 1lammarum et sidera lambit;

75 Interdum scopulos avolsaque viscera montis Erigit eructans liquefactaque saxa sub auras Cum gemitu glomerat fundoque exaestuat imo. Fama est Enceladi semiustum fulmine corpus Urgueri mole hac ingentemque insuper Aetna 80 Inposita ruptis nam mam exspirare caminis; Et sessum quotiens mutet latus, intremere omnem Murmure Trinacriam et caelum subtexere sumo. Noctem illam tecti silvis inmania monstra Perserimus, nec, quae Sonitum det caussa, videmus. 585 Nam neque erant astrorum ignes nec lucidus aethra Siderea polus, obscuro sed nubila caelo, Et lunam in nimbo nox intempesta tenebat. Postera iamque dies primo surgebat Eoo Ilumentemque Aurora polo dimoverat umbram: 590 Cum subito e silvis macie consecta Suprema Ignoti nova sorma viri miserandaque cultu Procedit supplexque manus ad litora tendit. Respicimus. Dira inluvies inmissaque barba, Consertum tegumen Spinis; at cetera Graius,

Od. IX, 144 u. 145.

b Ti. Ipse. Der IIasen an si h istsi cher und gerit uniis, aber die Nahedes Aetna maelit den Ausenthali in

ges.

112쪽

595 AENEIDOS LIB. III. 107Εt quondam patriis ad Τroiam missus in armis. Isque ubi Dardanios habitus et Τroia vidit

Arma pio cui, paulum aspectu conterritus haesit Continui uiuo gradum; mox sese ad litora praeceps Cum fletu precibusque tulit: Per sidera testor, Per superos atque hoc caeli spirabile lumen, Tollite me, Τeucri; quascumque abducite terras; Hoc sat erit. Scio me Danais e classibus unum, Et bello Iliacos lateor petiisse Penatis. Pro quo, si sceleris tanta est iniuria nostri, Spargite me in nuctus vastoque inmergite ponto. Si pereo, hominum manibus periisse iuvabit. Dixerat et genua amplexus geni husque volutans Haerebat. Qui sit, sari, quo sanguine cretus, Hortamur; quae deinde agitet fortuna, lateri. Ipse pater dextram Anchises haud multa moratus

Dat iuveni atque animum praesenti pignore firmat Ille haec deposita tandem formidine fatur: Sum patria ex Ithaca, comes infelicis Ulixi, Nomine Achemenides, Τroiam genitore Adamasto

Paupere - mansissetque utinam sortunal - prosectus.

Hic me, dum trepidi cludelia limina linquunt,

Inmemores socii vasto Cyclopis in antro Deseruere. Domus sanie dapibusque cruentis, InluS opaca, ingens. Ipse arduus, altaque pulsat

606. Ueber den utatus in pereo

T. G. I, 163. 608. Pui sit. An dem hi ossenNamen des Fremdlings konnte denTrojanern nichi vi et liegen, sie

113쪽

P. VERGILI MARONIS Nec visu tacitis nec dictu adlabilis ulli.

Visceribus miserorum et sanguine vescitur atro. Vidi egomet, duo de numero cum corpora n0Stro Prensa manu magna medio resupinus in antro 625 Frangeret ad saxum sanieque adspersa natarent

Limina; vidi atro cum membra fluentia tabo Manderet et trepidi tremerent sub dentibus artus. IIaud inpune quidem; nec talia passus Ulixes0blitusve sui est Ithacus discrimine tanto. 6ad Nam simul expletus dapibus vinoque sepultus Cervicem inspxam posuit iacuitque per antrum

Inmensus, saniem erucians et frusta cruento Per Somnum commixta mero, nos magna precati Numina sortitique vices una undique circum 635 Fundimur et telo lumen terebramus acuto,

Ingens, quod torva solum sub fronte latebat Argolici clipei aut Phoebeae lampadis instar, Et tandem laeti sociorum ulciscimur umbras. Sed iugite, o miseri . fugite atque ab litore funem

quem nequo tueri eontra nequct Go

630 38. Vergi. Hom. Od. IX, 371 sq. 631. pre antrum. Varum nichiis antro

114쪽

AENEIDOS LIB. III.

Rumpite. 640Nam qualis quantusque cavo Polypliemus in antro Lanigeras claudit pecudes atque ubera preSSat, Centum alii curva liaec habitant ad litora volgo Insandi Cyclopes et altis montibus errant. Tertia iam Lunae se cornua lumine conplent, 645 Cum vitam in silvis inter deserta ferarum Lustra domosque traho vastosque ab rupe Cyclopas

Prospicio sonitumque pedum vocemque tremeScO. Victum infelicem, bacas lapidosaque corna, Dant rami et volsis pascunt radicibus herbast. 650Omnia conlustrans hanc primum ad litora classem Prospexi venientem. Huic me, quaecumque sui SSet, Addixi: satis est gentem effugisse nutandam. Vos animam hanc potius il uocuinque absumite leto. Vix ea satus erat, Summo cum monte videmus 655 Ipsum inter pecudes vasta se mole moventem Pastorem Polyphemum et litora nota petentem, Monstrum horrendum . informe, ingens, cui lumen ademptum. I runca manu pinus regit et vestigia sirmat; Lanigerae comitantur oves; ea sola voluptas 660 Solamenque mali. Postquam altos tetigit fluctus et ad aequora venit,

Luminis et fossi liuidum lavit inde cruorem

543. volgo, unitier, vgl. E. 4, 2b. G. Ill, 494. A. VI, 283. 647. Si nil die Vorte ab rupe mit

22: Fuore, qui dicererit, Catilinam

... humani corporis εα uinem ...

115쪽

P. VERGILI MARONIS Dentibus infrendens gemitu graditurque per aequor 66b Iam medium, necdum fluctus latera ardua tinxit. Nos procul inde sugam trepidi celerare recepto Supplice sic merito tacitique incidere funem; Verrimus et proni certantibus aequora remis. Sensit et ad sonitum vocis vestigia torsit. 6 0 Verum ubi nulla datur dextra adsectare potestas, Nec potis Ionios fluctus aequare Sequendo, Clamorem inmensum tollit, quo pontus et omnes Contremuere undae penitusque exterrita tellus Italiae curvisque inmugiit Aetna cavernis 675 fit genus o silvis Cyclopum et montibus altis Excitum ruit ad portus et litora conplent. Cernimus adstantis nequiquam lumine torvo Aetnaeos fratres caelo capita alta serentis, Concilium horrendum: quales cum vertice celso 680 Aeriae quercus aut coniserae cyparissi Constiterunt, silva alta Iovis lucusve Dianae. Praecipitis metus acer agit quocumque rit dentis

in pateris circum tulisse; inde quum

. . . Omnes de Stavissent, aperuisseeonsilium Auum.

668. Verg. setEt die Partihel et oster hinter den tu verbindenden

672. Clam inmens. toli., VCl. Hom. Od. IX, 395. 678. eaeis, s. au A. I, 126. 681. silva alia DP., dem Iupiter War die Riche se et hi, vgl. G. II, 16. III, 332. - IucusPs Dianas. Diana ist hier ais Mondgditia mitder Hevate odor Persephone, derdie Cypresse hellis War, identifi-

116쪽

AENEIDOS LIB. III.

Excutere et ventis intendere vela secundis.

Contra iussa monent Heleni. Scyllam atque Charybdim

Inter, utramque viam leti discrimine parvo, 68s Ni teneant cursus - certum est dare lintea retro. Ecce autem Boreas angusta ab sede Pelori Missus adest. Vivo praetervehor ostia saxo Pantagiae Megarosque sinus Thapsumque iacentem. Talia monstrahat relegens errata retrorsus sis

Litora 1 chemenides, comes infelicis Ulixi. Sicanio praetenta sinu iacet insula contra Plemyrium undosum; nomen dixere priores Ortygiam. Alpheum fama est huc Elidis amnem Occultas egisse vias subter mare; qui nunc 69 Ore, Arethusa, tuo Siculis confunditur undis.

Prop. II, 7, 3. Sil. I t. I, 374 fili det.

16, 2 T. Properi. IV, 4, T. findet

117쪽

P. VERGILI MAR0NIs Iussi numina magna loci veneramur: et inde Exsupero praepingue solum stagnantis Helori.

Hinc altas cautes proiectaque saxa Pachyni 700 Radimus et satis numquam conces Sa moveri

Adparet Camerina procul campique Geloi Inmanisque Gela fluvii cognomine dicta.

Arduus inde Acragas ostentat maxuma longe Moenia, magnanimum quondam generator equorum;

705 Teque datis linquo ventis, palmosa SelinuS Et vada dura lego saxis Lilybeia caeci S. Hinc Drepani me purius et inlaetabilis ora Accipit. Hic pelagi tot tempestatibu6 actuS

Heu, genitorem, omnis curae casusque levamen,

710 Amitto Anchisen. Hic me, pater Dptume, seSSum

698. Belarus, ein Fluss oberi, albiles Vorgebirges Pachynum is . Euv. 429ὶ, der oster libertrat und die Felder fructi ibar machie.

Hom. Od. XIII, 97.

Gelas wegen seiner Wirbel undStroin schne leti, vgi. Ovid. sast. IV, 470: praeterit . . . Et is vorticibus non adeunde Gelo. - Furii eo om. n omen stetit nur scheinbar ille nomen, indem das eigenti iche nomindes gemein ten Gegenstandes suetus ist, Se in eo omen Gelas. Εbenso

stetit cog nomen Α. I, 530. III, 133. 334. 350. VIII, 48. 33l. XII, 845. In Gela ilia me der Stadi, Gelas Na- me des Flusses liat Verg. die griech. Qua illitat Inλαὶ belbe halten, Wie

703. Aeragas, e in Gebi me, ausdem die grosse und relehe stadi Agrigentum sinit d. lilati Eogdaselbstire Miche nosse, die ost in den Olym

118쪽

AENEIDOS LIB. III.

Deseris, heu, tanti S nesiui qua in erepte pericli si Nec vates Helenus, cum mulla horrentia moneret, nos mihi praedixit luctus . non dira Celaeno. Hic labor extremus, longarum haec meta iurum. Hinc me digressum vestris deus adpulit oris. 71b Sic pater Aeneas intentis omni lius unus Fata renarrabat divom cursusque docebat. Conticuit tandem sacto iliae hic sine quievit.

Vergil. II. 4. Auit.

119쪽

at regina gravi iamdudum saucia cura Volnus alit venis et caeco carpitur igni. Multa viri virtus animo multusque recursat Gentis honos; haerent infixi pectore voltus 5 Verbaque nec placidam membris dat cura quietem. Postera Phoebea lustrabat lampade terras Humentemque Λurora polo dimoverat umbram, Cum sic unanimam adloquitur male sana sororem: Anna Soror, quae me suspensam insomnia terrenti 10 Quis novus hic nostris successit sedibus hospes, Quem sese ore serensi quam sorti pectore et armis l

XI, 312.4. Gentis, seiner Famille, Vgl. V. 12. A. X, 228.

XI, 644. Lucan. IX, 829. marium . . . demittit ab armoὶ und fortis iuder Bedeuiung von kriistis, sta rhnehmen, Vgl. G. I, 65. Valer. Fl. I, Duili od by Corale

120쪽

Credo equidem, nec vana fides, genus esse deorum. Degeneres animos timor arguit. Heu, iluibus ille Iactatus satist quae bella exhausta canebat lSi milii non animo si xum inmotumque Sederet, 15 Ne cui me vinclo vellem sociare iugali, Postquam primus amor deceptam morte fefellit; Si non pertaesum thalami taedaeque suisset; Huic uni forsan potui succumbere culpae. Anna, fatebor enim, miseri post sata Sychaei ad Coniugis et sparsos fraterna caede Penatis, Solus hic inflexit sensus antinum lue labantem Inpulit. Adgnosco veteris vestigia flammae. Sed mihi vel tellus optem prius ima dehiscat, Vel Pater omnipotens adigat me fulmine ad umbras, IbΡallentis umbras Erebi noctemque Profundam, Ante, Pudor, quam te violo aut tua iura resolvo. Ille meos, primus qui me sibi iunxit, amores Abstulit; ille habeat secum servetitue sepulchro. Sic effata sinum lacrimis inplevit obortis. 30 Anna resert: O luce magis dilecta sorori, Solane perpetua maerenS carpere iuventa, Nec dulcis natos, Veneris nec praemia noris

434: Ostendit itio umeros fortes spatiumqus superbi Pectoris , Hon .ll. III, 194. Zu armis ist fortibus Eu eman Een, vgI. A. IlI, 413.

Penaten.

II. IV, 182.

32. Solans . . . mactr. carpere,