Vergil's Gedichte erklärt von Th. Ladewig Aeneide Buch 16

71쪽

P. VERGILI MARONIs Non tali auxilio nec defensoribus istis Tempus eget; non, si ipse meus nunc ad laret Hector. Huc tandem concede; haec ara tuebitur omnis, Aut moriere simul. Sic ore ossata recepit 525 Ad sese et sacra longaevum in sede locavit. Ecce autem elapsus Pyrrhi de caede Polites Unus natorum Priami, per tela, per hostis Porticibus longis fugit et vacua atria lustrat Saucius. Illum ardens in sesto volnere Pyrrhus 530 Insequitur, iam iam quo manu tenet et premit hasta. Ut tandem ante oculos evasit et ora parentum, Concidit ac multo vitam cum sanguino sudit. Hic Priamus, quamquam in media iam morte tenetur, Non tamen abstinuit nec voci iraeque pepercit: 535 At tibi pro scelere, exclamat, pro talibus ausis Di, si qua est caelo pietas, quae talia curet, Persolvant grates dignas et praemia reddant Debita, qui nati coram me cernere letum Fecisti et patrios laedasti lanere voltus.

540 At non ille, satum quo te mentiris, Achilles Τalis in hoste fuit Priamo; sed iura sidemque

vestibulum Vom atrium trennie, isterbrochen, der nun im vordersten

529. saucius, Schwer Ver undet.

tion Α. XII, 754 55.

536. caelo pietas. Die pietas derGutter hestehi in der Gerechtighei tund dem uitleid, vgl. A. V, 688. X, 759. Catuli. 76, 17: s di, si vestrum

est misereri.

lites vor den Augen des Valers tod tete, fio dass dieser init dem Blute des Solines bespritZt wurde. 541. iura M. s. erub., er athlete die Reel, te und das Vertrauen des

72쪽

AENEII OS LIB. II.

Supplicis erubuit corpusque exsangue sepulchro Reddidit Hectoreum ineque in mea regna remi Sit. Sic satus senior, telumque inbelle sine ictus oniecit, rauco quod protinus aere repulsum Ex summo clipei nequiquam umbone pependit. Cui Pyrrhus: Reseres ergo haec set nuntius ibis

Pelidae genitori: illi mea tristia lacta

Degeneremque Neoptolemum narrare memento.

Nunc morere. IIoc dicens altaria ad ipsa trementem Traxit et in multo lapsantem sanguine nati, Inplicuitque comam laeva dextraque coru Scum Extulit ac lateri capulo tenus abdidit ensem. Haec sinis Priami, satorum hic exitus illum Sorte tulit Τroiam incensam et tiro talis a videntem Pergama, tot quondam populis terrisque Sulierbum Regnatorem Asiae. Iacet ingens litor truncus, Avolsumque umeris caput et Sine nomine corpuS. At me tum primum saevus circumstetit horror. Obstipui; subiit cari genitoris imago, Ut regem aequaevum crudeli volnere vidi Vitam sex halantem; subiit deserta Creusa Et direpta domus et parvi casus Iuli. Respicio et, quae sit me circum copia, lustro, DeSeruere omnes defessi et corpora saltu Ad terram misere aut igni hus aegra dedere. Iamque adeo Super unus eram, cum limina Vestae 545550555560 565Zeus stand). erubescere hat Verg. liter init dem Accus. Verbunden, Wie die Dieliter liberhaupi viete intransitive Verba, beson ders sol che, die inen Λffect be Ze ichnen, in transiti ver Bed. gebrauchen. 544. sine letu, ohne Uurs, d. h. oh ne rechte Krast. 549. Degenerem X. ist ebenso Objecisaccusati v bei narrars, Wie

V, 268.

III, 140. 567 - 88. Diese Verse Rhien in

73쪽

P. VERGILI MARONIS Servantem et tacitam secreta in sede latentem Tynilarida aspicio; dant clara incendia lucem 570 Erranti passimque oculos per cuncta serenti. Illa sibi in D stos eversa ob Pergama Τeucros Et poenas Danaum et deserti coniligis iras Praemetuens, Troiae et patriae communis Erinys, Abdiderat sese atque aris invi Sa Sedebat. 575 Exarsere ignes animo; subit ira cadentem

Ulcisci patriam et sceleratas sumere Poenas.

Scilicet haste Spartam incolumis patriasque Mycenas Aspiciet partoque ibit regina triumpho Coniugium pie domumque patres natosque videbit 580 Iliadum turba et Phrygiis comitata ministris occiderit ferro Priamus ' Τroia arserit igni

Dardanium totiens sudarit sanguine litus Non ita. Namque etsi nullum memorabile nomen Feminea in poena est nec habet victoria laudem, b8b Extinxisse ii fas lamon et sumpsisse merentis Laudabor poenas animumque explesse iuvabit Ultricis flammae et cineres Satia Sse meorum.

sim lil. aspiciet, ibit, videbit, Zeigi, dass auel, hier die dictiteri sche Pa

movet.

586. Laridabor sumpsisse; Ugl. Cic. pro Milia 18: liboratur Milo,

non eo consilio profeetus eos.

74쪽

ARNEIDOS LIB. II.

Τalia iactabam et furiata mente serebar, Cum mihi se, non ante oculis tam clara, videndam obtulit et pura per noctem in luce refulsit Alma parens, consessa deam qualisque videri Caelicolis et quanta solet, dextraque prehensum Continuit roseoque haec insuper addidit ore: Nate, quis indomitas tantus dolor excitat iras Quid suris aut quonam nostri tibi cura recessit Non prius aspicies , ubi sesSum aetate parentem Liqueris Anchisen' superet coniunxne CreUSa, Ascanius quo puer quos omnis undique Graiae

Circum errant acies et, ni mea cura resistat, Iam flammae tulerint inimicus et hauserit ensis.

Non tibi Τyndaridis facies invisa Lacaenae Culpatusve Paris, divom inclementia, divom,

IIas evertit opes sternitque a culmine Τroiam. ASpice - namque Omnem, quae nunc obducta tuenti

Mortalis hebetat visus tibi et humida circum Caligat, nubem eripiam; tu ne qua parentis

Iussa time neu praeceptis p3reze recuSa Hic, ubi disiectas moles avolsaque Saxis Saxa vides mixtoque undantem pulvere fumum,

356. Wie A. I, 215 implere, so ist

die Venus dem Aeneas erschien, Warer gerade nichi an ei nem Platge, derdureh die Flammen ephelit Wurde. 693. insuper, ausserdem noch, A.

595. nostri cura, vgl. 596-600.b96. Non aspisses, wirst du nichizuSehen, VSi. Hor. ep. I, 17, 4: Asspice, si quid et nos . . . loquamur. 597. superet, Vgl. E. 9, 27. 600. hauserit, Vgl. A. X, 314. Liv. VII, 10: uno alteroque subinde iem ventrem atqus inguina

75쪽

P. VERGILI MAR0 Is610 Neptunus muros magnoque emota tridenti Fundamenta quatit totamque a sedibus urbem Eruit. Ric Iuno Scaeas saevis Sima portas Ρrima tenet sociumque furens a navibus agmen

Ferro accincta Vocat.

615 Iam summas arces Tritonia, respice, Pallas Insedit limbo effulgens et Gorgone Saevd. Ipse Pater Danais animos virisque secundas Sufficit, ipse deos in Dardana suscitat arma. Eripe, nate, fugam finemque inpone labori. 620 Nusquam abero et lutum patrio te limine si Stam. Dixerat et spissis noctis se condidit umbris. Ad parent dirae lacies inimicaque Troiae Numina magna deum.. Τum vero omne mihi visum considere in ignis 625 Ilium et ex imo verti Neptunia Τroia; Ac veluti summis antiquam in montibus ornum Cum ferro accisam crebrisque bipennibus instant Eruere agricolae certatim; illa usque minatur

Et tremefacta comam concusso Vertice nut3t,630 Volneribus donec paulatim evicta supremum .

XII, 27sq.

ubrigens in den meisten Handschr. nimbo. - Varum dari man saeva

I, 328.6 19. Eripo Iugam. Wie die

76쪽

AENEIDOS LIB. II.

Congemuit traxitque iugis avolsa ruinam. Descendo ac ducente deo flammam intor et hostis Expedior; dant tela locum sanam aeque recedunt. Atque ubi iam patriae perventum ad limina sedis Antiquasque domos, genitor, quem tollere in altos 635 Optabam primum montis primumque petebam, Abnegat excisa vitam producere Troia Exsiliumque pati. Vos O, quibus integer aevi

Sanguis, ait, solidaeque Suo stant robore vires, Vos agitate sugam. 640Me si caelicolae voluissent ducpro vitam, Has mihi servassent sedes. Satis una Superque Vidimus excidia et captae superavimus urbi. Sic O, sic positum adlati discedite corpus. Ipse manu mortem inveniam; miserebitur hostis 645 Exuviasque petet. Facilis iactura sepulchri.

77쪽

P. VERGILI MAR0NIs Iam pridem invisus divis et inutilis annos Demoror, ex quo me divom pater atque hominum rex Fulminis adflavit ventis et contigit igni.

650 Talia perstabat memorans fixusque manebat. Nos contra effusi lacrimis coniunxque Creusa Ascaniusque omnisque domus, ne vertere secum Cuncta pater latoque urguenti incumbere vellet. Abnegat inceptoque et sedibus haeret in isdem. 655 Rursus in arma feror moriemque miSerrimus Opto.

Nam quod consilium aut quae iam fortuna dabatur Mene efferre pedem, genitor, te posse relicto Sperasti tantumque nefas patrio excidit ore 'Si nihil ex tanta Superis placet urbe relinqui, 660 Et sedet hoc animo perituraeque addere Troiae Teque tuosque iuvat: patet isti ianua leto, Iamque aderit multo Priami de sanguine Pyrrhus, Gnatum ante ora patris, patrem qui obtruncat ad aras. Hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignis 665 Eripis, ut mediis hostem in penetralibus utque

Ascanium patremque meum iuxtaque Creusam Alterum in alterius mactatos sanguine cernam 'Arma, viri, serie arma; vocat lux ultima victos. Reddite me Danais; sinite instaurata revisam 670 Proelia. Numquam omnes hodie moriemur inulti.

Aeschyl. Prom. 371: ἀχρεῖον δέ

μας.

incubuit. 654. inceptoque et sedibus h. in is m. Prapositionen, die Eu E ei Salggliedern gehoren, Werden Vonden Dielitern his ellen ersi Eum

her, Wo er den Pr. ersehlagen hat. 663. obtruncat, s. Eu V. 275.664. me strat, quod me . . . eri

3b, 99: luid erat quod Camionem

78쪽

AENEIDOS LIB. II.

Hinc ferro accingor rursus clipeoque sinistram Insertabam aptans meque extra tecta serebam.

Ecce autem conplexa pedes in limine coniunx Haerebat parvumque patri tendebat Iulum: Si periturus abis, et nos rape in omnia tecum; 67 Sin aliquam expertus sumptis spem ponis in armis, Hanc primum tutare domum. Cui parvus Iulus, Cui pater et coniunx quondam tua dicta rPlinquor

Talia vociferans gemitu tectum omne replebat, Cum subitum dictuque oritur mirabile monstrum. 680Namque manus inter maestorumque Ora parentum Ecce levis summo de vertice visus Iuli Fundere lumen apex tactuque innoxia mollis Lambere flamma comas et circum tempora pasci.

Nos pavidi trepidare metu crinemque flagrantem 685 Excutere et sanctos restinguere sontibus ignis. At pater Anchises oculos ad sidera laetus Extulit et caelo palmas cum voce tetendit: Iuppiter omnipotens, precibus si necteris ullis, Aspice nos hoc tantum; et, si pietate meremur. 690 Da deinde augurium, pater, atque haec Omina firma.

ingue coma sammeus argit apeae. met. X, 279: flamma ter aceensa est apte γε per aera duxit.

tactu innoxia, usi. G. III, 416. mollia comas, Vgi. Tib. I, 8, 9: quid prodest moltis coluissa capillos. 688. caelo, s. Eu A. I, 126.

tendero tantum A. V, 2 l. , derSteli vertreter des Accusativs eines

Liv. VII, 30. 20: adnuite . . . nutum numenque vestrum . Anchises

Wie Servius sagi, non unum a Wrium vidisss su oit, nisi eo ν- metur eae simili: naim si dissimitia sunt posteriora, solvuntur priora,

79쪽

P. VERGILI MAR0Nis Vix ea satus erat senior, subitoque fragore Intonuit laevum et de caelo lapsa per umbras Stella facem ducens multa cum luce cucurrit. 695 Illam summa super labentem culmina tecti Cernimus Idaea claram se condere Silva Signantemque vias; tum longo limite sulcus Dat lucem et late circum loca sulfure sumant. Hic vero victus genitor se tollit ad auras

700 Adlaturque deos et sanctum sidus ad Orat. Iam iam nulla mora est: sequor et qua ducitis adsum. Di patrii, Servate domum, Servate nepotem. Vestrum hoc augurium, vestroque in numine Troia est. Cedo equidem nec, nate, tibi comes ire recuso. 205 Dixerat ille; etiam per moenia clarior ignis Auditur propiusque aestus incendia volvunt. Ergo age, care pater. cervici inponere noStrae; Ipse subibo umeris nec me labor iste gravabit; Quo res cumque cadent, unum et commune periclum, 10 Una salus anahobus erit. Mihi parvus Iulus Sit comes et longe servet vestigia coniunx. Vos, famuli, quae dicam, animis advertite Vestris. Est urbe egressis tumulus templumque vet tum Desertae Cereris iuxtaque antiqua cupres SuSI15 Religione patrum multos servata per anno S. Hanc ex diverso sedem veniemus in unam. Tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis; Mo bello e tanto digressum et caede recenti Attrectare nefas, donec me numine vivo

XII, 81.

res hommen.

80쪽

Abluero. ' 72οHaec satus latos umeros subiectaque colla Veste super fulvique insternor pelle leonis Succedoque oneri; dextrae se parvus Iulus Inplicuit sequiturque patrem non passibus aequis; Ρο ne subit coniunx. Ferimur per opaea locorum; 225 Et me, quem dudum non ulla iniecta movebant Tela neque adverso glomerati ex agmine Grai, Nunc omnes terrent aurae, Sunus excitat omnis Suspensum et pariter comitique onerique timentem. Iamque propinquabam portis omnemque videbar 730Εvasisse viam, subito cum creber ad auris Visus adesse pedum sonitus genit0rque per umbram Ρrospiciens, Nate, exclamat, fuge, nate; propinquant. Ardentis clipeos atque aera micantia cerno. Hic mihi nescio quod trepido male numen amicum 735 Confusam eripuit mentem. Namque avia cursu Dum sequor et nota excedo regione viarum,Heul misero coniunx fato est erepta Creusa. Substitit, erravitne via, seu lassa resedit, Incertum; nec post oculis est reddita no StriS; et 40 Nec prius amissam respexi animumque reflexi, Quam tumulum antiquae Cereris sedemque Sacratam Venimus; hic demum collectis omnibus una Desuit et comites natumque virumque seselli LQuem non incusavi amens hominumque deorumque 745

Aut quid in eversa vidi crudelius urbe

725. Pone, vgl. G. IV, 487. Α. X, 226.

282. VI, 425.