장음표시 사용
131쪽
inter obiecta partialia, ut ibidem dicemus, de prodat Aristot. q. Metaph. capit. 2. dum tamen habeant aliquam unitatem, saltem analogam, & immediatE recipiant rationem subrua: ergo sicut Propterea ad eandem rationcm formesum ouae obiecti Philosophiae naturalis perti, & immediatὰ pertinentres diuersissimae,sciIicet coeli, elementa, metalla,plant animalia, & homo: pari ratione intentiones omnes logicales per se, & immediatὰ continebuntur sub ratione sormali quae obiecti Logitar. 33 Secunda concluso. Obieetiimmateriale Logicae sunt res, & voces securidlim suum esse reale,cum ea propor tione, qua de obiecto formali statutum est in prima conclusione. Aetas verbitatellectus non sunt materia, quae denominatur a secundis intentionibus:
sed quasi principia, de causae illarum.
Postunt tamen appellari obiectiam in teriale Logicae: quia de illis agit,non ratione sui, sed propter secundas inten
Hanc conclusionem sic propositam tradit Massius hic sech. I.quaen. 13. estque satis ex dii his manifesta. Nam qubd res omnes,seuens si materia propria, seu obicctum materiale Logize,quaest.prς cedenti vidimus ex D. Thom. d etiam manifesta rati o conuincit: nam res sunt,quae propriE denominantur genus, stibiectum, definitio, &c. De vocibus autem conclusione prima vidimus ratione significationis, & aliarum intorionum per se pertinere ad obiectum Logicar: ergo ensitas realis vocis, supra quam sundantur tales intentiones. erit obiectum materiale, licet minus principale,quam res, ut per se latet. De actibus vero intellectus etiam constat ex dictis non esse pr riam materiam obiecti Logicie ; mu quatenus induunt rationem rerum. Quod etiam ratione covincitur: quia actiis, ut actus sunt, non recipiunt in se sectiori intentiones, neque denorisinantur genus, definitio, dcc. nisi tantsim in repraesentando, ut explicatum emtiprae Agit tomen de illis Logica propter secundas intentione quatenusscilicet sent principui, & causae illatum: in quo sentit appellantur obicinim materiale. Relim quitur ergo plana nostra concluso.
3 Ex dictis insertur demonstratio nem esse obiectum principale Logicae: siquidem huc dirigitur praecipua cura illius: ipsaque est persectissimus modus,
seu instrumentum sciendi Et hoc tantum probat ratio, quam adducebamus
pro prima opinione, & sic ad illam potet tolutio.
Ad rationem autem Pro secunda sententia respondetur, quod quamuis Aristot. ex prosciso non egerit de definitione, aut diuisione: hoc tamen Iacn est, quia non contineantur sub obiecto Logicae,sed vel, quia de definitione iam egerat Socrata qui fuit primus Auctor methodi definiendi, ut inquit, ipse Aristot. I. Metaph. cap.de diuisione verbPlato, ut testantur graues Auctores: Mars syllogistica vel nulla erat, vel ea exigua, de sic eam Aristot suscepit ex professo explicandam.Vel fortὰ quia,ut inquit Laertius lib. s. in vita Arist. ipse de definitione, & diuisione non nulla ediderat volumina; quae tamen iniuria temporis perierunt: de quo videri potest Franciscus Patritius lib. 1.discussi num peripateticarum. Imb cum Arist. si vera refert idem Laertius) de Logica scripserit iso.libros, sortε de aliis intentionibus logicalibus ex prosesso dis putauit. 3s Ad sundamentum ultimae sente tiae respondetur,qubd licet ad definitiinem, cliuisionem, & argumentationem omnes inteliones logicales reduci pos sint; id non tollit, quominus immedi tE contineantur sub obiecto adaequato
132쪽
Logicar : quia omnes illae immediatξ participant rationem sub qua: sintque scibiles, non soldin, ut sumi in dcfiniti ne, diuisione, & argumentatione; sed etiam in seipsis. Vt a simili cernitur in aliis scientijs. Quamuis enim omnia
entia naturalia ad duo genera, corruptibile scilicet, & incorruptibile reduci possint: hoc non tollit quamlibet minutissimam speciem entis naturalis per se, & immediatE contineri sub obiecto
Philosophiae. QDd amplius constabit
in libris Posteriorum cum de scianti rum unita, dis temus. Per quod patet ad confirmationem: concedimus enim qubd definitio, diuisio, & argumentatio proximius attingunt finem Logicae quam aliae intentiones minoris notae: hoc inmen non tollit quominus istae immediatE contineantur sub obiecto illius. Quia sicut ex hoc, qudd ibi a demonstratio proxi-
niti Ar immediate attingat consecuti nem scientiae; non sequitur definiti ncm, &diuisionem, mediate contineri sub obtecho Logicae: sic cx soc, quod definitio, diuiso, & argumentatio prinrius accedant ad consecutionem scientiae, non sequitur alias intentiones ab obiecto Logicae esse rei tendas: quia
unaquetq; eliscibilis per sua principias atque ita immediatὸ rccipit rationem sib qua obiecti Logicae.
YID SIT ZOGICA DOCENS, virumque sint idem sabitui. Vam Graeci appellauerunt Lin
agicam rebus concretam, CamLatim dixerunt utentem: dcquam illia Iebus auessam nominarunt, eam no-Mi Logium do inciri vocaverunt- ac
proindε diuisio, quia illi Logicam diuia
debant in Logicam rebus concretam,& a rebus auulsam, eadem omniud est cum diuisione, qua Latini Logicam diuidunt in utentem & docentem. Quae diuisio, & antiqua, & communis est. Eamque tradunt D. Thom. Metaph. lech. . Scotus quast. i. p dicabilium de initio Elencorum: ri quisus omnes alij acceperunt, & probarunt. Et meritb: nam in qualibet scientia, vcI arte Operationes aliquas dirigente non est idem doctrina, & vas. Doruina enim est iblud dictamen, quo ars, aut scientia prae scribit,modum,quo essiciendu est illud
opus, quod potest esse optimὰ absque
ipsus operis executione: quae t euoperis executio propriedicitur usiis a tis, aut scientiae.
Exemplum sit in arte domificata ria, quae primo prqscribit regulas, quo modo scilicci sitim erigendi parietes, 'uamque proportionem debeant inter se seruare partes domus,&c. & deindE iuxta regulis istas artificiosξ procrinias opus e nequitur, & domum aedilicat. Hoc appellatur artis usus; illud vero do- ruina. Id ipsem cernere licet in Dialemetica, quae primo dictat ad constituti
nem syllogi sint in primd modo primae figurae dc re talltcr inter se disponi
terminos, ut efficiat tret proposition . uniuersales assirmativas : in quarum prima medium subi jciarur,in secunda pr dicetur,&c I ci ci merciperactinnis hae doctrinidistin in conficit Φ, logismum, iuxta regulas ab eadem Logicx praescriptas. Eadem emo Logica, prout pristribit regulas, de docet con cere syllogi sinum, dicitur docens, del rout regulis praeli raptis utitur, & t em syllogisnum conticit,dicitur urens. Ex quo pat , qudd, vimi, in praesens sumitur actitae: nam passive ipsa Og ca docens potest dici utens ; siquidem ea viuuuat aliae suciitta
133쪽
; In his Authores conueniunt. Est tamen dissicultas, quaenam pars Logicae dicatur docens, & quae uteris: an vero tota Logica simul dicatur docens, &viens. Et licet quaestio videatur den mine, ut notat Rubio hic quaest. 3. tamen non parum interest eam breuiter examinare: quia inde intelligetur rectξ,
qui syllogismi sint proprie topici, &lophistici , & quomodb Dialectica enficiat illos: atque iis quaestio non solis nominibus het et. Relictis ergo iis, qui nomine L
sicae utentis intelligunt reliquas scientias, quae a Logica diriguntur: ut certa ab incertis separemus, duo sunt certa apud omnes. Primum est, qudd Logica docens non tradit regulas, &praecepta nude sui ita dicamus in & simpliciter; sed artificiose, & scientifico modo ea per suas causas ostendendo: & per con- dequens in ipsa docuina tradenda ex quitur eadem prςcepta, conficitque syllogismos, &c. Secundum cst, Logicam docentem, non solum reperiri in parte demonstrativa; sed etiam in parte topica,& sophistica licet idaliqui negauerint, existimantes Logicam respectu harum partium non eae scientiam, ut quaestione sequenti videbimus. in Id tamen communi consensii receptum est, & probat 'ltimε D.Tho. .Metaph cap. q. cuius verba ibidem adducemus. Ratioque est manifesta: quia non solum docet scientifico modo conficere demonstrationem, sed etiam syllogismum probabilem, & apparentem.VndEsollim remanet dissicultas de Logica, quatenus est utens: virum scilicet sit escenda viens respectit partis demonstrativae; an verbrespectu partis topicae, & sophisticae.
Auctores moderni communiter as serunt Logicam utentem, sicut &d centem per omnes Logicae partes diuagari, licet respectu partis topicae, &s
philhicae peculiari ratione gicatur vies. Ita Rub. hic quaest. 3. Gallego controu. 1.& alij. Qui ex eo sitam sentetiam prinbant, qubd in parte demonstrativa L gica ipsa, quae prccepta tradit,in eis tradendis, de docendis modi sciendi, eisdem pr certis, & modis utitur: ergo ibi datur usus Logicae,& ex consequen
38 Nihilominus dicendum est prim,
Logicam, propriE loquendo, nullum habere usum respectit partis demota livae: ac proindE solviti dici utentem
respectu partis topicae, & sephisticae.
Utraque pars conclusionis est expressa D. Tnom.loco citato,ubi ita inquit: In parte Legira , quae dicitur demens mitiua,
seia dotiirina pertinet ad Logicam , usi vero ad Philasephiam ad altri sciemtias particulares,quae sunt de rebus naturae. Idque probat ratione instanum. O.as
ducen hi,5 concludit: Sisara ret, quod f AEIam partes Lagica habetu i impie tiam, - δε Ari iam, in usum,sicut Bial Elea tentativa,.sephistica: quaedam au tem d. binam , in non um sicut dem. strativa. Idem docet sin s Doctoria
Prior pars conclusionis probatum-tione valde efficaci: quia si Logica haberet usum respectit pariis demonstra tuae: vel esset in materia necessaria sivrum scietimina, vetin materia propria: sed neutro ex his modis habet usum: ergo, &c. Maior constat. Minor etiam quoad primam partem conceditur a contrari jkRatioque est manifesta: nam
in matcria Metaphysica, ipsa scientia Metaphysicae utitur preceptis a Logica
docete traditis; facitq; luas proprias dininsistrationes: & idem est de alijs scien- ijs, quarum demonstrationes non prin
ducuntur a Logica; sed ab ipsis
134쪽
ua Di 'ut. I. prooemialis. Auast. IV.
duarum sunt demonstrationes: ali s si batum est: ergo resultat per accidens sola Logica essiceret omnes demonstra tiones, ipse sola esset scientia, quod est absurdum. 39 Non est autem hoc ira intelligendum, ut volunt aliqui, & uidicat Rub
taphysica habet usum in conficienda demonstratione Metaphysica: ita ut tali, demostratis simul essiciatur ab utraque scientia, a Logica scilicet,ut 1 causa uniuersali, cui correspondct Eradus demonstrationis ut sita; a Metaphrsica vero via causa particulari, quae contrahit gradum illum communem, ut sit de
monstratio Metaphysica. Hoc inquam Disum est. Primb: quia si in priauctione cuiuscumque domonstrationis soli Logicae corresponderet per se pri md gradus demonstrationis ut sic; aliae verb per se primb s him respicerent gradus differentiales, per quos demonstratio in comuni contrahitur ad esse huius,vel illius scientia: iam seu Logica esset vere scientia; vel ad productionem ipserum actuum,cει- citurque ab habitu producente illos. Ac proinde demonstrationes uniuscuiusque scientiae, non solum quantum ad substantiam actiaum; sed etiam quan iam ad ordinem, & .ispositionem e rum , effectiuὸ procedunt a tali scientia, & non Logica. Et per consequens ipsa nullum habet usum in materia ne cessaria aliarum scientiarum Per quod Gluta manet dissicultac quae hic solet di Doctoribus pertraebui: quomodo scilicet Losica concurrat adactiis aliarum scientiarum. Dicimus enim cum communi sentetia tantum concurrere directive, & nullo in
do effectiuἡ: quod idem est ac dicerciquod Logica respectu aliarum sciciatiserum sol im dicitur docens i non autem utens: sive qudd in materia necessaria illarum solum habet doctrinam, nonvcrd usum.
o QDd autem neqne etiam pars demonstrativa Logicae nabeatvsiam insutem soli illi per se primo conueniret materia propria squae est secunda pars ratio scientiae: siquide gradus disseren- l illius minoris,in qua est tota dissicultas
tialis semper est extra generi cum& l etiam asseritur Diuo Thomaoco cithnon includit illum, ut dicemus cap. dedisserentia. Secundb: quia in demonstratione Metaphysica tota substantia actitum est Metaphysica : cum habeant obi ctum Metaphysicum: Ergo Logica in tali demonstratione ad Liminum potestessicere dispositiovem illam, & ordinem actitum in forma argumetationis. Sed neque hanc potest Logica essicere in demonstrationibus aliarum scientii Tum: ergo, &α Probatur minor: quia ut sequenti disputatione videbimus,cns rationis non potcst fieri per se ab aliqua causa: sed semper resultat quasi per a cidens, ad productionen licuius actus realis:seZill a dispositio,& ordo actuum est viis rationis, sesur num. M. Pr to ex A. Metaphysicae. Ex cuius verbis sic formatur argumentum: Psu partis demonshrativa consistit in menda princitii rerum ad scientias realis pertinent, non utendo intentionibuι Idycis: sed pars demonstrativa Logicae in materia propria non utitur principijs rerum , sed tantum intentionibus logicis, ut de se patet, & ipsi aduersarij concedunt: ergo pars demonstrativa Logicae in materia propria nullum habet vfiam. Maior est ad verbum D. Thom. & probatur: nam usus , de quo illa loquimur, & a quo Logica denominatur utens, debce esse distinctus a domina; ut Logica per ipsum usiim se aliter non doceat; scapotius recipiat doctrinam, & opereturnina illam: alias considerationes L
135쪽
, docentis,& viciatis non ussuat sorinaliter diuerta: sed usus in materia demonstrativa Logicae non distinguitur a doctrina ; sed potius per talem usuin se aliter docemur, ut patet; alias doctrina non esset scientifico modo tradibdita: ergo ab eo Logica non potest de-EXP LICATUR AM P L I VI qua ' prietate Ioca dicatur et tens
Confirmatur: quia si Logica respectu suae materiae necessariae diceretvi utens, iam non eiscnxidem Logica vaes& Logica rebus concreta; neque similiter Logica docens, & Logica a rebus auulsa. Logica enim, dum est in materia propria, & non descendit ad extraneas materias, semper est a rebus auulsa: ergo respectit propriae materiae semper in docens, dc non Viens. Ex quo patet secunda pars conclusionis, qudd scilicet Logica proprie dicatur utens respectu partis t picae, M sophisticae. Cu enim in syllogismo topiavo, & sophistico descendat Dialectica ex principijs ipsius ad quascumque res
reales, ut ex dicendis constabit: verEtime a iscetur ipss rc se neque aliquid docet de sici obiecto: sed potius recipit doctrinam illius;& iuxta eam
operatur in extranea materiar ergo L
sica respectu partis topicae, & sophis Η- cae propriE, & veth dicitur utens, seu
. Per quod etiam sacile respondetur. ad rationem sapra n. 37. pro contraria sententia fictam. Dicimus enim, quod quamuis pars demonstrativa Logicae,in tradendis regulis, & docendis modis sciendi; eissem regulis utatur, conficiatque syllogisnos , &c. Vsus tamen iste , seu executio seldm est doctrina actualis; non verb usu propriὶ dictus, de quo in praesenti agimus: neve ab eo
Logica denominatur utens: quia talis executio, seu usus nullo modo distii ruitura doctrina; sed per illum sonMurer doccinur, ut ostensem ciu i Portet autem radicitus explicare hanc secundam partcm conclusionis, quomodo scilicet usus iste conueniat parti topicae, & sophisticae: aut quomodo illarum proprium sit princedere ad conclusiones in quacumquo materia probabiliter , & apparenter ostendendas. Inde enim conflavit, qui
syllogitai sint proprie topici, & sophistici, α quomodo Logica ciliciae
illos. Circa quod Moderni communiter asserunt: qudd quia materia probabilis , de apparetis est incerta de contingens; ideo tum potest esse propria albcuius scientiae. Vndξ cum syllogi sinus topicus, de sephisticus ratione matcriae non possint pertinere ad aliquam sciet tiam restat ut tribuantur scientiae , ad quam pertinet sema syllogismi: quam constat esse Logicam, & propterea assc-runt Logicam peculiari ratione dicivientem respectu partis topicae, dc se phisticae. In quo etiam sensiti dicunt ii telligendum esse Arist. r. Topicorum cap. L & alibi saepe asserentem maximEproprium Diale&ci elle, ex probabiliabus diiserere in quacumque materia. Haec tamen doctrina, nisi amplius explicetvi , non satisfacit, neque redditsumcienter rationem, quare Usus in
materia probabili, & apparenti aliarum scientiarum sit proprius Logicae ; non v d usus ire maretia necessaria. Si enim pars dcmonstratiu Logicae solum habet doctrinam, & non amin materia necessaria Philosephiae ver.
bi gratia: quia ipsi habitus Phila Phi
136쪽
essicit suas demonstrationes; non verbLogica: etiam in matricipi obabili r rura philosephicarum necessarib concedendus es liabitus operativus phil
sephicus, a quo efficiatur tales syllogis mi pr. abiles. Nisi velis nullum dari habitum rei natiuum; sed Logicamessicere quoscumque syllogismos probabiles in quacumque materia, qud .absiurdum est.ὶ Ergo iam Losica in iv, teria probabili rerum plisio phicarum nullum habebit usim, sicut non
habet in materia nccessaria earum: &per consequens nulla crit ratio, quare
tales sillogis ni probabiles tribuantur Logicae utenti. Vel certE, si illi tria
buuntur propter rationem dictam, L fica dicetur utens respectu rerum pro-abilium, selum per quandam extrinsecam attributionem; & non quia ipsa vere essiciat tales syllogismos, 2 Vcra ergo intelligentia concli sonis, & explicatio propositae dissicultatis quaerenda , & inuenienda est in verbis D. Thom. loco saepe citato ex 4.3 setaph. Ibi enim loquens de parte Thopica docet, qubd Dialectica, secundum quidem quod est docens, habet considerationem desecividis intentionibus, instituens modum, quo pereas procedi possit ad conclusiones in sngulis scienti js probabiliter ostendendas; atucia secundum quod est utens, utitur eisdem intentionibus ad concludendum aliquid probabiliter in singulis scientijs. Per quod Dialecticum distinguit a primo Philosopho, seu Metaphysico: quia licet uterque versetur circa omne ens ; Phitis μου tamen ex incipis ipsa procedit aά rabandum ea,
Da r consideranda circa ommunia a
Ex quo tandem inseri DiuusTE mahqud et phrsica c& idem est de alijs scientiis dicitur demonstrauua;
Logica vero utens tentativa: quia cum
Metaphysica procedat ad suas conci
siones ex principiis troprijs sit obi
illique intrinsecis : utraque prae- cons uenti conclusio sint neces lariae: & ita tales syllogismi sint demonstrationes. At veta Logica viens , cum procedat ad probandum aliquid de rubus ex principi, secundarum intentionum, quae sant extranea & accidentales ipsis rebus: siqua satitem praemissarum , α ipsa conclusissent contingentes: dc per consequens Losica non dicitur demonstrare , se potius tentare : quia tentare est ex princioib extraneis procedere. Itaquτiuxta niac Diui Thomae doctrinam, istae intentiones rationis simi media, seu principia per quae pars topica pro cedit ad concludendum quo Lunaque probabile. Videatur etiam Diuus Tli mas i. possi lectizo. ubi optimE explicat hane doctrinam.
musicin D. Thom. certa domina, quam tradit eodem libror. Post. lech.
i. 2. quaest. I. an. i. de alibi
nosque latὶ explicabimus in libris I iter. Mod scilicet medium, seu principium in demonstratione est ratio sib
E obiecti scientiae, unde desumitur
ificatio eius : quia est quasi quod lumen , per quod illuminatur,& cognoscitur conclusio in tali scietitia. quo fit, ut ad iudicandum de
quacumque conclusione, cuius scientiae sit propria, vel a qua scientia procedat ; de inspiciendum est medium. steu principium , per quod procedit. de s media, seu principia, per q*ογars topica procedit ad inserendas comclusones probabiles in quacumque materia, fuerint in toto rigore propria
-ogicae ; syllogismi pro iles ex rocedentes propra pertinebunt ad
137쪽
est de sophistica procedit ad probabb
liter disseredum de quacumque re, esse in toto rigore proelia Logicae, &per Logicam, fientque ab ea, de non ab alioliabitu: sicut quia media, seu erinoia in demostrationibus metaphrucis sunt propria huius sentcntiae: ideo demon- . consequens syllogii mos probabiles ex strationes ex illis procedentes fiunt ab l huiusmodi intentionibus procedentes habitu Metaphylicae , & non ab alio quocumque uabitu. od adcb verum est; ut eadem propositio: V. g. quddterra est rotunda, si probetur pcr media mathematica, ut per figuras eclypsium; pertinet ad Astrologiam: si verb probetur per media naturalia, Vt per motus Ermium ad c trum pertinet ad Philosephiam, ut doc D. Thom. locis sib
Media ergo , seu principia , per qu. V pars topica procedit ad disserenduhrobabiliter in quacumque materia,
lunt quaedam intentiones rationis generales, & communes omnibus entiabus : ut ex D.Thom. dicebamus,&pe
s ciet manifestε; qui libro oricorum Aristotae luerit, cosidcrauerit uel o topica, quae ibi assignantur, ad crue-da argumenta probabilia, ut locum a definitione, a diuisione, a coniugatis, a toto, similibus, a paribus a diffitiancis, ab oppositis, & alia innumera quae r censet ibidem Arist. quorum serε omnia quae scilicet propriE. Dialectica sint in pro se ali important quasdam
relationes, seu intentiones rationis. Et idem proportionabiliter contingit in parte sophistica, quae ad decipiendum in quacumque materia procedit ex alijs locis apparentibus,' quae dicuntur sali ciae: vllunt fallacia aequivocationis,a centus, accidentis, petitionis principij, ignorantiae elenchi,&similes: quae etiapro formali dicunt quasdam generales
Cum ergo huiusmodi intentiones rationis verE contineantur sci rationes S ua obiecti Logicae: plane sequitur eiusmodi loca, seu principia, ex quibus pars topica ία idem ero ruonabilitarseri a Logica viente ; non minus , ac demonstrationes procedentes ex priam
cipijs metapbysicis sunt propriae Met pnysicae , & efficiuntur ab ea. In quo etiam sciasu, & rigore verum est, quoAex Arist. saeis retulimus: scilicet maxi-mὸ proprium Dialectici esse ex probabilibus disserere in quacuque materia. Quomodo autem habitus Logicae utentis, qui ut dicemus quaest. sequenti, estentitatiue scientia, possit elicere syli tisinos probabiles , seu contingentes bidem explicabimus. Nunc pro completa notitia
huius materiae, & ut in gratiam cum Doctoribus modernis redeamus : a dendum est ex doctrina Comment. I. Physicor. quam admittit D. Th. opusc
di explicatum; quo Logica utens exi tentionibus rationis proccdit ad conchisiones de rebus probabilitcr ostendendas, quem propterea appellat s tionalem ex parte principiorum:) a tribui etiam eidem Logicae ut ii cinteros syllogismos, qui in qualibet materia fiunt ex aliquibus principi js, sol propositionibus comunmu , α probabilitabus; quamuis ibi non inueniatur aliquis
terminus secundae intentionis. Propter quod etiam inter loca topica interdum numerantur aliqua, quae non videntur importare secundam intentionem, velocus a causa , ab effectu , de similes. Quem modum procedendi appellat
D. Thom. rationalem ex parte termini:
terilitat ad alimum terminum , Icilicet
138쪽
Non est autem cur aliquis suspic cetur eoruinam istam cile contrariam ςi, quae tradita est. Quia ex his duobu, .modis procedendi, primus tantum est maxime proprius Dialectica ut expreς se inquit D. Thom . ibidem in Glutione ad quartum , iste autem secundus tribuitur illi quasi extrinsecE, de reductiaue. Ouod quidem non ea solum rati
ne, quam supra num. 4I. ex modernis
retulimus, quatenus scilicet in istis syllogisnis communibus, & probabilibusserina est propria Logicae: sed etiam,& maxime propter rationem , quam tangit D. Thom. loco citato: quia ex his probabilibus, & communibus paratur via ad necessarias conclusiones in qualibet scientia. Vnde, cum Logica sit ministra generalis omnium scientiarum .dirigens, & disponens intellectum in ordine ad illas: iure optimo tribuuntur
illi sillogis ni probabiles, & commi
ncs i per quos in quacumque materia raratur via ad cognitionem scientificam de rebus habendam. Et scorruita consena inueniuntur. R CT SECUN D p ri quaestianu.
f. II. sv T Eniamus ad secundum quaes-V tum difficultatis : an scilicet
Logica docens, de utens sint idem habitus. s Circa quod Vas l. I. p.&8. c.I. de alij D D. moderni existimantes L gicam docentem esse specula tua; utentem vero praeticam, docent esse plures habitus realiter distim s. Qiva tamentaso nituntur sundamento, ut infra bdes,imus; ideb illis relictis. Dicendum est secundb Logicam
docentem , dc utentem realiter elle in docentem , & utentem secun diuersas considerationes , vel muner cuius verba insta num. n. adduc mus. Eam demadunt communiter
omistae, Flandria 1. Metaphis m.
quavi. a. prooemisi. Sanchea, libro LLogicae, M. 6. Masus sect. r. quaest. q. Gallego controii. 1. noster Did cus a Iesu M.f.& comuniter Doctores. Fundamentum est : quia Logica docens , & utens non distinguuntur specie: ergo in unoquoque intellectu realiter siti itidem habitus. Consequenti Utet: quia in eodem subiectis non possunt este plura accidentia solo numero distinα, ut ex communi D. Thom. dc Thomistarum sententia filo loco ostendemus. Antecedens verbprobatur: quia utraque habet eandem rationem sub qua obiecti, scilicet e dem prima principia : cum utraque proce tex principijs secundariam intentionum , quae derivantur ex alijs, vel cx alterutris intra eandem abstracti nem a materia, unde si itur si ecific tio Logic ut explicabimus in ii. Poster. Confirmatur : quia actus Losicae docentis, & utentis habentinterseo dinem; &secundus, scilicet uti, nullam addit difficultatem super primum: ergo pertinent ad unum , & eundem habitum. Consequentia patet, tum inductione in actibus amoris circa Deum,& proximum, qui propterea oriuntur ab eodem habitu charitatis; & idem est de alijs; tum ctiam ratione: quia cum habitus ponantur ad vincendam dis cultatem , ubi non est noua dissiculta superfluit nobis habitus. Antecedens verbprobatur: quia, ut constat ex dia etis, ex cognitione scientisca secundorum intentionum . quae est doctrina eundem habitum. Conclusio est proculiLogicae, procedit ipsa ad disserendum
dubio D. Thom. qui Logicam diuidit i primabiliter , aut apparenter in qua- .
139쪽
eumque teria, qui est v esus rem - hic necessarid praesippiniit talem' cochinnam. Ista autem Iemel habita, nullo negotio procedit intellectus ad utendum eisdem intentionibus circa res reales, ad quas descendit Logicautem: ergo actus eius nullam addit di illatem silera docuinam. Videamur Ara
do enim ex D. m. Ddist. 16. M. Mari. 4. est firma adhaesio intestinus suo intelligibili: ac proinde opinioni rerm gnat. Ex hoc autem quod acquiratur per demonstrationem, dissere scienti, a prudentia, & arte , quae versantur
circa singulisia : M ab habitu princiliorum, qui solet appellati intellectiis.
ni intelligentia, de quo constatnon acquiri per demonstrationem. Sumpta ergo scientia in hac ultima acceptione , tam de Logica docesite, quis, de utente inquirimus; vix im sit scientia. Et quia, teste Arist.7. Ethic. c. 3. scientia in hac acceptione inte dum pro habitu, interdum pro achrivsurpatur: quaestio erit de scientia habituali, quae nomen scientiae sibi vindicauit: nam idem de actuali dicendum
7 Prima sententia sisAute negat Logicam, tam vientem, quam d centem esse scientiam. Pro qua reseruntur Ammonius, simplicius, Phylopponus, de alij antiqui, tenetque Villap. qu. s. prooemisi. Et probatur
primb auctoritate Arist. I. Rfictori ad Theodectem,caAbi Rhetoricam cum Dialectica coniungens,ivo tra linquit earum de re determinata, 1 mad.se beat, scientia est. Fauet etiam 2. M
taph. c. 3. ubi ait: est M aerore scientiam , modum flendi. Per quod videtur Logicam a stienti' distinguere: nomine enim modi sciem di intelligit Logicam: ergo ipsa non est scientia. Secundb probatur ratione : quae iuxta triplicem sim actionem , maturia, diuiditur adaequatὸ scientia ab Aristot. Metraphyscap. Lin Philosephiam, Mathematicam,& Metaphysicam: sed sub nulla istarum continetur Logicae ergo non est verEscientia. Confirma-
Uaelii Oitus euiciens, elimam certus: l tur : quia scientia
LOGICA a Irscientia Ao Am de Logica docente, quam 1 viente procedit difficultas. In qua pro tituli intelligentia notandum
est, nomine non venire in prinsenti quamcumque cognitionem, siue sensit siue intellectus: luomodo dicere solemus scis Romam esse, ere. nec ve'nire etiam cognitione euidentem, quae tamen non sit discursim,qualis est scien tia Dei, de quadisputant Theologi cum D. Thom. I. pare. qu.I sed Venire eam cognitionem; de qua Aristo I. Poster.
guamque remsimpliciterim nosephistic.
p pter quam causam esse, neque eam aιiter se habere; Ex quibus verbis colligunt Doctores hanc scientiae disinitionem: SAentias habitus r demonstrationem actui diu. In qua quidem di finitione scientia conuenit in esse habitus cum alijs habitibus intelle bialibus ue in eo autem quod sit per demonstrationem acquisitus, differt ab illis: nam ex hoc telo est euidens, per quod a fide diuina differt, quae licet sit omnino certa ; est tamen scura. Et cum euidentia sit inanis: statio certitudinis ; eo ipse qubdscie tiaest habitus euidens, est etiam certus
140쪽
e. . sed Logica docens, est de contingentibus: ergo, &c. Probatur minor:
tum quia Logica tractat de syllogismis, definitionibus, & alijs eiusmodi instrumentis, quae sunt nobis Actibilia; thmetiam quia quatenus docens est, instituit modum,quo procedi possit ad conclusiones in singulis taeniijs probabiliter ostendendas, ut inquit Diuus Tli strationem ac uisicias: ergo quoad on: nec illas est vere scientia. Maior,& coim sequentia constant. Minor autem probatur : qua in parte analytica haec est vera demonstratio: constatu ex veris, necessiris, notiardiu, causi si e
si dem.nsbariis: rega demonstrati enerat scientiam. Simili etiam modo de dissimas loco citato ex quarto Metaphys- nicione, diuisione,& alijs intentioniacae: ergo Logica non est de necet ijs, bus logicalibus demonstrantur propra& perpetuis. passiQnes: ergo pars analytica Logicae
secunda sententia econtra asirmat Logicam, non selum ut est docens, sed etia quatenus utens est,esse scientia. Sic docet Murtia,q 3. prooemiali,Chrysost Cauero disp. r. diib. & alij motirni. Quorum si tamentum est: quia. Logica docens, & utens sunt idem ha bitus, ut diximus quaestione praecedenti: sed quatenus docens, est verὸ scientia, ut insta ostendemus: ergo etiam quatenus utens. Probatur consequentia. Tum quia esse scientiam, & non
esse scientiam contradictorie opponum tur : crgo non possinit de eodem reali habitu verificari. Thm etiam: quia eo
ipse, qudd sunt idem habitus, non potest non Logica utens inclinare in eui
dem actum, in quem inclinat Lo cadocens: sed haec inclinat in asseruumvect scientificum: ergo, &illa. 8 Nihilominus dicendum est primb Logicam docentem quoad om-aus suas partes esse verὸ scientiam. C cluso cst certissima. Pro qua citatur Plato de Repub. illamque docent D.
V l. a. Ethim.c.11. Aug. 8. de Civit. c. & expressε D. Thom. loco citato ex . Metaph. quem sequuntur Scot. qu. I. Praed. Sotus, Tolet. Sanc. ω Masluc, de communiter DD.
Fundamentum est: quia habitus per demonstrationem acquisitus cst veres lentia: sed Logica docens quoad om-xes suas rines cst habitus rer demon- est habitus per demonstrationem acquisitus. Eodem etiam modo procedit L sica docens in parte topica, & sbphisti,ca: nam de syllogismo topico demo strat causare opinionem, sic: Syrinis
.' ergo , e . Et eodem modo demon
strat de syntaismo pseudographo, seu
deparallogismo generare errorem: de de sephistico deceptionem: ergo Lo gica docens secundum omnes sitas pasetes est verε scientia. Per quod patet deceptos esse aliquos, qui admittentes Logicam docentem esse scientiam quoad partem demonstrativam, id de trebca , de sephistica negauerunt.
Logica utens, licet entitatiuest sciet tia, utpote idem habitus cum docente; tamen se aliter ut utens degenerat,dcrecedit a modo scientiae. Conclusio est contra Auctores secundae sentcntiae,sed
expressa D. Thom. loco cit. ex A. Metaph.ut iam videbimus, estque commmnis inter Thomissi eam tenent soci hic q. 2. Masq. 6. Sanc. q. S. let. q. .Onaq.I.artiti Rub. 3.&.vij. Et prob itur: quia Logica tantum dicitur vicias res
pectu partis i inicae, & sephisticae, ve ostensum est: sed usus in istis partibuς
est constructio syllogismi probauilis, de parcuus: in quibus, licet larma,&i lu