장음표시 사용
161쪽
Quartum, & maximὸ nψtandum i mat s anima quadam se diis demel per illas: cito tamen in aliis locis do.
praeceptum est, ut in tradenda qualibet disciplina habeatur ratio, tum rcrum, quae tractivitur, tum etiam auditorum, quibus proporumtur. Primum docuit Plato in Phedro, de Arist. r. Ethic. cap. 3. Non enim res omnes eodem genere argumentorum sunt pertractandae: sed xes sempiternas, & omnis mutationis expertes exactissimis demonstrationibus, quantlim fieri possit, oportet discutere: at caducae, de quae statim labuntur, satis erit, si rationibus verb similibus, & probabilibus pertractentur: neque enim in omnibus rebus quaerenda est eadem certitudo,&acribologia ma- mathematica, ut inquit Arist. 1. Metaphyc. cap. vlt. De quovideri potest D. Thom. ibidem lcct. 3.s o Quod autem , ctiam auditorumst biscnda ratio in tradendis disciplinis, prqcipiunt Pythagorici, ut tcstatur epist. Lyudis ad Hi parcum. Idque docent Plat. epist. 2. ad Dionys & P phyri in lib. Responsionum. Nam Ur nibus alicuius artis non sint alicuius artis non sunt alta mysteria proponenda : prouectioribus auicni proponi poterunt res sublimcs,&acuti sumae demonstrationcs. Huc spectat, quod Placi in Thimeo docuit res omnes esse ani-cuerit idia animalia esse animata. Non
quM sumus Philosophus sibi contrarietur, ut notat optimE Galenus in libello de substantia facultatum : sed
quia diuersos auditores instituebat. Nam coram rudibus, qui percipere non possunt esse alia animata praeter animalia, docuit sola animalia elle animata : at coram prouectioribus, quos in Thimeo instituebat, aptique crant ad profunda quaeque mysteria penetranda,docuit hoc reconditum mIst rium: omnia scilicet esse animata. Ex quo non parum reprehenditur abusus quorumdam Dialecticorum nostri temporis. Nihil enim se fecisse potant: si in ipso limine Dialecticae s tiliores Me hysicae qu stiones non pertractant. Et quod peius est, ij, qui
regulas recte procedendi seuese obse uant,vt iguorantes spernuntur. Cedemus ergo nos aliquando abusii, ut in rem nostri temporis sequamur, intc dum attingentes Metaphyscas quaestiones: vel quia erunt ad nostriam institutum necessariae: vel quia alio commodiori loco non poterunt pertracta
162쪽
PRIMA PARS LOGICAEDE sECUNDIS INTENTIONIBUS,
RSIBVs DIRIGi TvR PRIMA operatio intellectus.
VNC Prima operatis intenam censetur Erecta, quanti res simplices apprehenauntur,sicut sunt in se. QMd mai
ex partest: quanta interes cognoscit rationes generica , in quibuε aquaequeres cum aliis conuerati; propriam disso. rentiam,per quam ab eis distinguitur. - quod perfecte eo sequendum oportet noscere, tum ipse intentiones generis, disserentia: tum etiam res ipsas,seu perfectiones reales, quaeis ibis denomia . nantur. Si enim hia ignoret; consequenter ignorabit qui earum progener quae erὸ pro disserentia in definitione colloeunda sit. Quod i commor feret, opus fuit res omnes, que inmundo sunt, ad certa genera reuocare. Cum enim ens incomplexum, quod est obiectum prima operations,' confuse AF persum in niuersori e patet de albedine, qua confusio e quadam cum fg ris, cum quantitate, aut relatione mixta est: discillimum foret circa quo cumque incomplexum, intellectus aciem flere , nisi erum ordines Aystingue- rentur: scriuisa, aὸ certa castita reuotarentur. Hac de causa Aristoteles in libro Praedicamentorum omnia entia realia addecem Hages reduxit:. t sic facile possemu3 rerum omnium essenti inuenire. Quia tamen praedicamenta silum ρertinent ad institutum dialestia eum, dit obiectum materiale,secvngum quod in se recipiunt intentiones generis,ses eciei, )t dictum est: ideo oportuit ante librum Praedicamentorum de huiusmodi intentionibus distulare. Et inde emanauit communis Dialem-
m Uu , praemittens Porph rij farage de quinque Uniuersalibu : quem ordinem nos etiam obseruabimus. Sed priusquam ad Porpbri, tractatum accedamm, st
163쪽
VAMVIS Nulla seientia inferior, habens pro obiecto
aliquam determinatam speciem entis, consideret per se gradus genericos talis obiectios non enim Philosophia per se considerat gradum substantiae, qui inuenitur in corpore: neque Arithmetica rationes entis, aut accidentia, quae inue- niuntur innumero;&sede alijsὶ tamen absque aliquali talium graduum notitia ascientia superiori mutuata, non potest scientia in serior commodE procedere. Hac de causa, quamuis Logicae obiectum si quaedam d terminata species entis rationis, ut disp. I. num. 3I. explicuimus: de per cons quens ad Logicam per se non pertineat de ente rationis in communi disputare: quia tamen iusque aliquali eius notitia non poterit persectam sibi obiecti cognitionem comparare: merito hanc disputationem instituimus, eam a Metaphysici mutuantes, ad quam pertinet consideratio entis rationis in communi
n. Ir. explicuimus. Pro maiori tamen eius notitia, & tituli intelligentia
sciendum est,ex D. Th.opusc. 8.trach. a. c. I. quod cras in anima, seu rationis
dicitur multipliciter. Primo effective: ut arca inquitὶ est in mente artificis, --requamst: & generalitcr omnes effe-etiis intellectiis, siue naturales, siue asetificiales appellantur hoc modo entia rationis. Secunilo , subiectiuE : sicut scientia, aut quilibet habitus,vel achiis, aut etiam species intelligibiles : quae omnia sunt in intellectu tanquam in subiecto. Tertio, tandem, obiectiuE: per modum scilicet obiecti cogniti, s- cuisunt res omnes, quae intellectili prς- sentantur. Qitae adhuc sunt in duplici differentia. Nam, vel tales res habent esse extra intellectum :& haec sitiat entia realia ; vel nullum aliud esse habent. quam objici ipsi intellectui,ita ut intellectus cognitione cessante statim euanescant;& haec propriE appellantur enita rationis. De quibus inquirit dissicultas an sint admittenda,necne Partem negativam deffendunt Balles. q. i. Plsilosophiae, & Beria. quis dam Mirid. non Picus Mirandes. vicitat Murcia nominum similitudine deceptus Mesron,& alij quos refert Mauri lib. 3. Metaphysicae q. l. art. 2. Quam etiam reputant probabilem plures moderni. Probatur . quia ens rationis nullas
habet causas sui esse: ergo ipsum non est possibile, seu lactibile. Consequentia
patet: quia repugnat aliquid creatum nabere esse,& non ab aliqua causa. Antecedens vect probatur : quia remota
164쪽
13a Di put. II. de Ente rationis, 2 st. I.
g, gradus ealila cssicienti, remouentur etiam aliae causae; siquidem efficiens est, quaeressiciens sine educit formam ex materia: ed nulla datur causa efficiens entis r tionis ; quandoquidem intellectus, a quo solo poterat procedere , causat media cilicientia,seu actione reali, 'uqnecessario icrminatur ad cffectit rege: ergo ens rationis nullas habet causas. Secundi, quia cns rationis, antequ)m cognoscatur, nullo modo est, ut supponimus: ergo noncst cognoscibila: crgo neque ens. Patet Iaaec vitiina
genericus entis rationis, V. C M
uniuersalitatis, qui inueniturin quinq; praedicabilibus, absque eo quod actu
cognoscantur propriae ratioties uniuscuiusque: similiter polici cognosci uniuersale, absque Pr dicabilitate, quae est passio eius; & praedicabilitas , absque uniuersali: ergo actu daretur genus absque speciebus; elleluia absque passionibus; 3c passio absque cissentia. r Nihilominus dicendum est necessario concedenda cilia entia rationis. Haec conclusio est communiter conn-
consequetuta : quia eo modo, quo ali- l sus Peripateticorum. Qua docuit Arist. quid est cias , est cognoscibile : sed id
quod appellatur ens rationis, ante cognitionem cst omnino nihil: ergo est incognoscibile & per consequens non potest terminare cognitioncm. Quin modo enim cognoscctur,quod antequa cognoscatur non erat cognoscibile 3
Confitctatur, & explicatur haec ratio: quia id,quod in actii sucina do intelligitiar, debet pri sipponi lirielligibile in actu primo: sed ens rationis, antequam actu cognoscatur, non praesup-ronitur cognoscibile, ut probatum est; ergo i ultu potest habere esse per ipsam cognitionem. Probatur maior : quia
obiectum n5 fit intelligibile per ipsam cognitionem intellectus pos illa ; sed per actionem intellectus agentis, quae illi praesupponitur: ergo quidquid in
actu secundo cognoscitur, liue cognoscatur ut obiectum primarium, siue ut obiectium secundarium, proportionabiliter ori supponitur factum cognoscibile ab intellectit agente. Tereid tandem: quia si daretur ens rationis, consequenter concedendum
esset posse dari sciuis absque specicbus, essentia absque passionibus;& passiones
absque egentia: quae omnia videntur absurda Probatur sequela: quia si daretur ens rationis, totum suum esse esset
cognosci: scd pinset cognosci gradus
. Metaph. textu i3. & I . & lib. 6. te tu S. D. Tho. tum locis sip. disp. r. nu. II. adductis, tilin etiam in I. disi 26. q.
2. art. I. dc I. par. qu. 28. art. I. ubi , C tetanus,& communiter expositores.
Probatur prinid, sumpta ratione in esitrarium, ac sumebat opposita sei tentia : quia cns rationis est per se, directe scibile: ergoetiam cst intelligibile: & per consequens possibile. Consequentiae patet:quia scibilitas est quadam specialis,& persecta intelligibilitas. Antecedens verb late ostensum est loco citato, ubi probauimus obicinam formale Logicae esse eras ration s. Secundb probatur experietia: quia priuationes, & negationes cognosci mus: sed non ut in Ksulit: qui anc sitiat nihil: ergo cognoscuntur, ac si essent aliquid: ergo tunc,quae nullum esse habent a parte rei, habent esse obiectiuE in intellectu ; quod est ens rationis a nobis intentum. Tereid: quia haec propositio est v ra, animal est gen- : ergo de animalienuntiatur aliquid, quod illi conuenit. Sed non enuntiatur aliquod praedic tum, aut esse reale, ut Patet: ergo enutiatur aliquod praedicatum, aut esse illi
Confirmatur: quia quando distin
guimuhquae a parte rei fiant ide ; qua lo
165쪽
iungimus, quae, parte rei sunt distincta, A quando comparamus ea, inter quae nullus est ordo resis quod in rebus tractandis se sis necust uiu , tapius autevtilissimu eme experientia ipsa testatur cognoscimus illa, ac si vere esset
distinista,vel haberent veram unionem,
aut relatione:e so cognoscimus, quod non in , ac siesiet: & per consequens tunc est in intellectu aliquod este obiective, quod non est in rebus. Hoc autevocamus ens rationis : ergo possibilia sunt,& de facto dantur entia rationis. 6 Ad argumenta respondetur. Ad primum negatur antecedens. Ad cuius erobationem Suarea disp.s . Metaph. sech r. concedit quide cns rationis, eo modo quo est ens, habere causam csscientem siti, id tamen de alijs causis, &maximὰ de finali renuit concedere. Immeritb tamen. No est enim cur inentibus rationibus causae efficienti non correspondeat sea finalis, iuxta generalem doctrina de connexione harii in
sarum. Maximὰ cum intellectus sese
sarmet entia rationis; ut res rectὸ, & sine errore cognoscat: ad que finem ex natura sita ordinantur intentiones longi tes: ergo non solii cognitio ipsa intellectus , qua sorinatur ens rationis,
habet causam finalem, ut inquit Suarer; sed ipsi etiam enti rationis corresp6det causa finalis sibi proportionata.
De materiali etiam constat: nam ut quςst. sequenti videbimus, ens rationis non est pura denominatio cxtruiseca;
sed ad modum formae quas intrinsecEsubiecta denominat : vndὸ res ipsae denominatae habent rationem causis materialis respectu illius. Ipsumq; consequenter crit quas causa formalis illarii, disic non indigebit alia causa sorinali. re solii in restat res dere, ad id, quod de causa esseicti adducitur in argumento. Cocedimus ergo ens rationis
non habere causam essicientem propriὸ
dictam; quae scilicet verE, ct realiter i fluat in effectum. Siciu enim ens rationis no K het esse verum,& realeii tactia
non potest esse effectus causae vel E , ω realiter influentis. Et ideo non fit per
propria actionem rcalcm,aulctram per veram, &rcal Ecmanationem .sed sicut
est ens secundum quid, & quasi umbra,&similitudo entis realis: ita etiam secundum quid dicitur fieri,aut esse effectum, per similitudinem ad ens reale, quatenus ex operatione intellcctus res Miter, ac sunt in se, concipientis, intelligitur in illis resultare quoddam cile fictum, quod tantum habet esse obloctiuE in intellectu. Quomodo aute hoc fieri possit, explicat bene noster Didacia Iesu. disp. q.i. distingues in intellcctu duplice qu,
si efficientiam: aliam,qua dicitur sacere effectum,& alia, qua dicitur sacere o lectu . Sit exemplum iii verbo mentis: quod quando intellectus primb format per actu directu, dicitur iacere effectu: quia tuc verξ,& regiter producit illud. Qimido verb per cognitione reflexam
cognoscit ide verbum dicitur facere illud obiectu: quia tunc ficit, ut id quod
erat effectus intellectus, objiciatur c
gnitioni eius, quod est este obiectum. Efficientia ergo,qua intellectus dicitur
facere effectum , exigit actionum aut emanationem rcale;quila per illa comimnicatur effectui verum esse reale. EE- cientia vcro, qua intellectus dicitur facere obiectu, prout sic non terminatur ex natura sua ad comunicandu aliquod
esse reale: & ided non exigit similem
actione,aut emanationem: sed est pura
denomiiratio extrinseca,quado res cognoscuntursecundu esse, quod habent a parte rei: quando verb intellcctus cognoscit eas aliter, ac sunt in se, sacit quidem illas obiectum , non praecia denominando cognitas : sed communi cudo illis quoddam esse fictum, ratione
166쪽
cuius terminent cognitionem, ut ma- essentia superiorum neque essentia est sis constabit quaest. tiequenti. de essentia passionis, vel E contra : &7 Ad I. respon. concedendo ante- idet, in entibus realibus superius potest ceden . Inde tamen non sequitur cias rationis, anteliam cognoscatur, abGlute non cile cognoscibile : sed quod non sit prilis cognoscibile, quain cognoscatur. Hoc auicni ideo est : quia actu cognosci est de essentia entis rationis. scio actus es h de ellentia entis ; potentia ad illum actum non antecedit in illo ente: ut patet in Deo, in quo quia actu existere, aut . intelligere est deessentia eius: non antecedit istos
actus possibilitas existendi, aut potestas intelligendi. Ad confirmationem respondetbe-nξ nost r Didaciis ubi stipra, distinguedo duplex intelligibile. Aliud,respectu
cuius intellectus cognoscitiuus comparatur ut passiim; v nde etiam passibilis denominatur : & hoe est, quod fit proximὸ liuelligibile ab intellectu agente, suppoliaturque actioni inteli citis possibilis. Aliud verb est intelligibile, res istu cuius ipse intellectus intelligi absque inferiori, &c. Et inentibus rationis unum potest absque alio esse. Quia tamen superius est deessentia inserioris: ideo repugnatiquod in entibus realibus inferius intelligatur absque superiori; δc qubd in entibus rationis sit absque illo. Ex quo tandemst, quod licet genus possit esse absque specie; non tamen species absque ge-
, IN SOLA DENOM IN liene extrinseca , vel in aliqua spes El. c. blatessentia Enturationu.
8 V X dictis quaestione praecedenti
Tmanet etiam aliqualiter explicata essentia entis rationis ; sed constabit plenius ex hic dicendis. Vbi pro tituli intelligentia sciendum cst denomin tionem esse duplicem : aliam intrins cam ;& aliam extrinsecam. Intrinseca possibilis potius comparatur ut agens: l est, quae sumitur a sorma existente in& hoc non potest supponi illius actio- ipsa re denominata; extrinseca veri, crim, Ut patet illam. Et hui; siquidem producitur peruiusmodi est ens rationis. quae sumitur a sorma existente in alio subiecto: ut albedo, intrinsecὸ denomi-Quod consequenter, non tam ratione j nat parietem album:quia existit in illo: su quam ratione obiectorum realsum, praelupponit opcrationem intellectus agentis. Sed de hoc redibit sermo, insta quaestio. 3. Ad tertium respondetur concedendo sequelam , in qua nullum est inconueniens : quia sicut in entibus
realibus praedicata superiora possunt optimE coanosci ab ue inferioribus;& essentia iusque pallionc;& E contra: ita in his entibus x num potest esse absq; alio: quia in cis idem est esse, de cognosci ; utpotὸ quae recipiunt esse per
ipsam cognitionem. Ratio autem v-uiusque est: quia inscriora,non sunt de sed visio extrinsecξ denominat eundem parietem visum : quia non existit in illo, sed in vidente. Quo fit ut eadem forma denominet intrinsece subicctu, in quo est ; extrinsech verb terminum, quem respicit: unde in subiecto ponit aliquod elle reale si forma sit realis in in termino verb nihil reale ponit, quamuis denominet illum realiter tale, ut postea dicemus. Plura alia circa essentiam denom, nationis, &denominatiuonam diceta sunt a nobis in antepr dicamelis. Nunc tum est addendum , quod quamuis,
167쪽
liter loquendo, non pertineant ad ordinem rerum , sed potius ad ordinem nominum; siquid res, non vires sunt, sed ut nominibus significantur, dicuntur denominari, aut denominatiuae, ut patet ex dimitione denominatiuorum ab Ariae tradita loco citato: ac proinde , denomii ratio ipsa se pro formalis era, sit ens rationis; liquidem est ipsa significatio, vel derivatio nominis: quamuis inquam haec ita sint; in praesenti tame no loquimur de denomin tione in hoc formali sensu, sed materi liter, & ut continetur in ordine rerum, secundum quod forma tribuendo suum effectiim formalem subiecto, vel respiciendo inum , dicitur intrinsech, vel extrinsece denominare illa. In quo sciisu , quando sorma denominans est realis, verὰ dicimus denonis irationem, tam intrinsecam , quam extrinsecam dari a parte rei: paries enim , parte rei dicitur albus ab albedine sibi inexistente, & a parte rei dicitur visiis, a visione existente in animali. Loquendo ereo sit hoc sensu inquirit quaestio: an es lentia entis rationis consistat in aliqua denominatione extrinseca ab intellectu, vel aliunde proueniente, an potius si aliquod este fictum, resultans in obiecto ex ipsa cognitione, illudque ad modum
formae intrinsecae denominans. 9 Prima sentcntia, cuius meminit Rub. in tractatu de ente rationis quaest. 2. asserit quamlibet denomin tionem extrinsecam , a quacumque sorma prouenientem esse ens r tionis. Iuxta quam sententiam, non δε-bam denominatio, qua res denomin tur cognita; sed etiam ea, qua denominatur volita, visa,&c. imo qua resin-
sensibilis, puta columna, dicitur de tra, vel sinistra, de similes, sunt entia
Probatur primi, haec sentcntia,qui a
Deus ex tempore denominatur cre
tor ; non a relatione reali in ipse existente: implicat enim alit quid reale extempore Deo aduenire, ergo a relati ne rationis. Sed seu denominatione extrinseca dicitur creator e ergo relatio rationis est denominatio extrinseca. Prima consequentia patet: quia cre tor est terminus relativus, dicens ordinem ad creaturam : ergo constituitur per aliquam relationem realem, vel rationis. Secundo, quia denominatio est opus rationis: erso non datur ante oporationem intellectus. Sed denominationes extrinsecae nihil pontit in rebus d nommatis, ptaeter iptiun denominationem,quam essicit intellectus: ergo suntentia rationis. Secunda sententia docet non omnes denominationes extrinsecas esse entia rationis, sed eas tantum, quas res
recipiunt ab actii intellectus. Iuxta qua sententiam ens rationis est illud esse cognitum, quod habent res ex eo, quddi selo intellectu cognoscantur. Ita Virudetursentire Durand. in primo PF. n. 7. SOt. q. 2. Vniuerialium, Ona,& alij plures. Qtarum aliqui adhuc
magis limitant essentiam entis rationis, . asserentes non quamlibet denomin tionem extrinsecam cognitionem, sed illam tantum, quae conuenit rebus ex eo qubd aliter, ac sunt in se, concipiantur, esse ens rationis. Fundamentum huius sententiis est: quia ens rationis est illud, cuius totum
esse est obijci intellecties: sed Eec nihil
aliud est, quam denominatio extrinseca cogniti aliter, ac est in se: erso in hac consistit essentia entis rationis.Pr batur minor: quia actu obi jci intellectili nihil aliud est , quis terminare actionem intellectiis, seu qubd cognitio versetur circa illud, quod est esse cognitum et ergo quando aliquid iis
168쪽
Di put. II de Ente rationis vi II.
ijditur, seu cognosci uir, ut nihil aliud habeat praeter ob ci, seu cognosci, tintum suum csse erit terminare actionem intellectias, seu esse cUnitum. Sed qua-do intellectus cognoscendo rem aliter, . ac est in se, attingit quodammodb i r sum nihil: tunc res cognita prout lac, nihil aliud habet, praeter ipsum ijei, seu cognosci: ergo in tali esse cognito consistit et sentia entis fationis. io Dicendum est tamen , qubdessentia entis rationis non consistit in aliqua denominatione extrinseca, iam ab intellectit proueniente: sed est quoddam esse fictum, seu diminutum, resutitans in rebus, dum sunt in intellectit, ipsasque ad modum sorinae intrinsecae denominans. V. g. quando intellectus naturam humanam a singularibus a fractam comparat, seu cognoscit in ordine ad illa; resultat in tali natura lix. bitudo quaedam, seu relatio ad ipsa sinfularia: quae cum non conueniat naturaeumanat, secundum quod est a parte retia sed prout ab intellectit concipitur: propriis e est ens rationis.
Ita sentiunt communiter Doct res. Sumiturque ex Arist. 6. Metaph. tex. s. ubiens in anima, seu rationis appellat ens diminutum, ut testatur D. thom. in dissit.qu.I.art. quasi c.
r. mi etiam pi inε docuit hanc conclu
opusculo sta cap. i. ubi inquit, Tunc es ciem ratianis, quatndo intellectus nititur c prehendere; si anun est, C - ide uiti lud, a rei esset. Id etiam colligitur ex Primo d.2.q. i.art.3.ubi ait: liquan- d. hue, quassignificat umen, salinuid, 1, d consequitur ex-δε interstendi rem, quae est extra animam. Et huius dis timentiano, quas interessus noster adinve- it, me. Qiri modus loquendi freques cst in D. Thom. Videatur Sanctio lib. 2. Logica quaest. 2. conclus. 7. ubi ait:
rere ipsis alctus inte Di Au extrini ἐῶ, minantes essesecundo intent ei, cin entia
ii Probatur conclusio quoad prismam pariem: quia eras rationis id vocamus, quod nullum aliud esse habet. nisi esse obiective in intellectit, sed ai
te operationem: intellectitiamtur denominationes extrinsecae loquendo de denominatione materialiter, &vt continetur intra ordinem rerum iuxta dictanum. 8.ὶ ergo ens rationis non potest consistere in aliqua denominatione extrinseca. Probatur minor : quia Deus dicitur creator, Sc paries quando vid tur ab aliquo animali , dicitur visus, non solum ante operationem intelle-etiis, sed etiam si nullus esset possibilis
intellectus in rerum natura : ergo totum elle harum denominationum non
est et se obiecti in intellectu. Confirmatur: quia in selum ubedenominationes; sed etiam eae, quibus
res denominatur cognitae aliter, ac sunt in se, vect sunt denominationes reales;
de quibus verissimE dicitur dari a parteret: sed hoc inani seM pugnat cum esset tia entis rationis : ergo non potest in huiusmodi denominationibus consist re . Minor est manifestae nam eam rationis condistinguitur contra ensrcal peresse, vel non esse a parte rei: & idebcommuniter Doctores reputant absit dum absolues concedere, entia rationis dari a parte rei. Maior etiam, praetc quam quod est D.Th. 3.p. q. 31.αJ. facile suadetur: nam Deum esse creatorem, parietem visum , aut rem intellectam
etiam aliter, ac in inse, loquendo de denominatione materialiter in scidii explicato nihil aliud est, quam e turas referri ad Deum, visonem termianariad parietem, & intellectionem ad rem tali modo intellectam, quae omni constat esse a parte rei. Dices: ergo deno iratio extrii
169쪽
seca popit aliquid rege in re denominata. Nam idem videtur ei lc, assercre, qudd paries est realiter visiis: & quod esse visum est aliquid reale in rariete. Respondetur negando consequel Itiam. Dicita enim propositiones sunt valdξ diuersae: & prima est vcrissima; secunda autem omnino filia. Cuius ratio cst: quia per primam sol im significatur parietem esse materiam, circa quam operatur potentia; seu esse obie
in eius: quod a parte rei x crum est. Secunda autem propositio significat parietem esse materiam in qua, seu subie-ebim alicuius esse realis in illo ex acti ne potentiae resultantis: quod falsumust. quo patet, 'ubd reucra prius est
rem esse cxtrinsece denominatam , ut
esse visun parietem,& Deum csse cre torem : quam qubd in re sic denominata intelligamus relationem aliquam rationis. Vnde Deus sormaliter linquendo non denominatur creator a relatione rationis, quam in ipso concipimus respectu creaturarum; haec enim posterior est: sed Pi reali relatione cre turarum ad ipsam. Et idem proporti nabiliter est in alijs denominationibus extrinsecis, etiam in ea, qua res denominatur cognita aliter quam cst in se. Quando enim animal cognoscitur in ordine ad inferiora ; quamuis ex tali cognitione resultet relatio rationis, aqua constituitur in ratione generis: t men formaliter loquendo animal non nominatur sic cognitum ab illa relatione : sed a reali cognitione, qua intubaecius cognouit illud cum tali ordine.
ii Per quod facilε probatur secunda pars conclusionis. Tum quia semel admissa, quod ens rationis non c5- stat in aliqua denominatione extrinseca ; necessari basserendum cst esse alia quod esse fictum resultans in rebus exopcratione intellectus. T im & maxime quia omnes resinones rationis, α
iraecipue secundae intentiones logic es nullo modo intclligi, aut explicari possunt; si praeter istas den inationes
cxtrinsecas, quibus rcs dicuntur cognitae, non admittimus istud esse fictum resultans in ipsis rebus, easque quasi intrinsecE denominans: sed eadem ratio est de his entibus rationis, ac de alijs omnibus: ergo asserendum ea omnia consistere in isto esse ficto. Minor, &consequentia constant: nullus enim quantum ad hoc d stinguit inter sici 'r-das intentiones, de alia entia rationis. Maior autem probatur : quia illa esse cognita, seu illae denominationes cxtrinsecae, etiam cae, quibus res dicun-xur cognitae in ordine ad aliud, praeci inquantdiri sunt denominationes extrinsecE, silum dicunt ordinem ad se mani realem , a qua sumantur : ergo
praecise prout sic non ordinant rem cognitam ad suum correlativum. Sed decu ntia secundarum intentionum , dccuiuscumque relationis rationis cst referre rcm cognitam ad situm correlatiuum, ut insta constabit: ergo non pos sunt ellcntialiter consistere in denomi.
cribi ens rationis proprie enim sub his terminis desiniri non potest: quia cumst terminus complexus constans sen re ,Δ. differentia; potius est definitio quam dcfinitum J Ens mittimis est, quoi iselum habet esse obiel liue ini neruosu , Ut definit Auer. .6. Metaph. Comment. 3. vel vi sumitur ex D. ThOm. I. p. q. Iὸ.ard. 3. ad 2. Em rationis est, quod cium non sit in rerum natura; accipitrar ut ens mr
time. Ex quo patet quia si denomiii tio extrinlaca ,. quam stiria explicuimus, apprehendatur ab inceste , udquid existens in ipsi re denominata, -- re esscitur ens rationis. Nam cum in idisic denominata nullum cise icale minae soInocinominans: quodcunque cisa
170쪽
os Di put. V de Ente rationis, seu est. II.
ibi apprehenditur. fingitur ab intelle- huiusmodi denominationes si di- , α ex consequenti est ens ratio- mentaliter tanquam sint entia rati
nis. Dices etiam denominatio extrinseca, qua res denominatur cognita,nullum essehabet nisi esse obiectiuε in ii tellectu: ergo illi conuenit destinitioentis rationis. Probatur antecedens, quia repugnat illud ei te cognitum esse extra intellectilin, & ibi non esse su lective, aut effectiuὸ, ut patet ergo tantum est obiective. Respondetur cum Suar.d. J . Metaph. sech 2. num.r3 .illud esse cosnitum, quod est dcnominatio extrinseca, potius esse sormaliter , de subiectiuE in intellectit, quam obiecti-uE. Est enim, ut vidimus, aetiis intellectili extrinsece positus in obiecto. Vnde per ipsum actum, quo res aliqua d nominatur cognita , non cognoscitur istud esse cognitum,& per consequens nondum est obiectiuE ; usque dum per alium actum cognoscatur, dc tunc netens rationis. Ex quo ulterius sequitur, qudd licet aliqua entia rationis fiant peractum directum intellectias, ut postea dicemus; ista rimen, quae habenx pro materia denominationes extrinsecas cogniti, semper fiunt per aetiim quasi
reflexum, ut ex dictis patet. i Ad argumenta respondetur ad primum patet ex dictis num. ii. Deus enim formaliter loquendo non denominatur creator a relatione rationis, quae in illo fingitur respectu creatur rum : sed a relatione reali creaturarum ad ipsum; siquidem ante omnem considerationem nostram verE Deus den
minatur creator. Vnde nomen creator,
non significat pro formali aliquam rei tionem secundum esse; sed ipsam se stantialem, seu actionem diuinam, μcunddm quod terminat relationem creaturarum,seu ut extrinsece denom natur ab illa. Quod quidem antecedit omnem relationem rationis: atque ita
Ad secundum constat ex dictis si 'pranum. s. Si enim denominatio sumat u formaliter, ut pertinet ad ordianem nominum, verum est esse ens r tionis. Sed hoc non est peculiare in denominatione extrinseca: sed conuenit etiam intrinsecie, ut ibidem diximus. Si verb denominatio sumatur materi liter, de ut pertinet ad ordinem rerum: sic denominatio extrinseca veia datur a parte rei: de sic fundam litarier tam clim est ens rationis. Ad tertium respondetur, quia quando dicitur totum esse entis rationis consistere in Aijci intellectui: non est
sensis , quia ipsum pati , seu attingi rem ab intellectu sin quo consistit denominatio extrinseca) sit essentialitetens rationis: tale enim obi jci, seu attii si vere datur a parte rei: sed sensiis est causalis; quod scilicet illud obijci, seu attingi est causa, seu occasio essendi enti rationis: quatenuς ex eo , quod res attingatur ab intellectu aliter, ac est in se , resultat in illa quodam esse fiae tam, quod quodammodo habet rationem obiecti, & termini. In quo esse ficto, de non in illa passiua attingentia sta est essentia emis rationis. Ad quod explicandum non diximus in dimnitione qubd totum esse entis rationis est obi jci ; sed esse obieci uξ in Duellectu : sic enim melius signiscatur ens rationis habere rationen obieeti, de termini respectu inte