장음표시 사용
211쪽
costitui formalitcr inere talis per quid i ne eiusde loci. Idem etia tradit Arist.
sngulare: scd quaecumque intentio ab de Anima c. s. &r. Post. e. vlt. ubi e
intellectu producta est lingularis: ergo i pressὸ dicit uniuersalia esse in anima
per illam non potest constitui se ali- D se: . i
ter uniuersale Maior constat: quia uniuersale, & singulare opponuntur. Minor autem probatur : tum quia quaecumque secunda intentio fit a cauri singulari tu conssequenter, quia cotinetur
sub aliqua specie t individuum cius. Tande quia uniuersale pro λrmali duo dicit, nempe unitate & aptitudine ad essendum in multis : sed quaelibet natura a parte rei est una; si aside habet unitate rinalem:& simul est apta,inabde facto est in pluribus : ergo a parte
rei est aliter univcrsalis. i Nihilominus sententiam iam indicatam constanter amplectendo, dicendum est a parte rei non dari uniue sale formaliter , seu uniuersalitateni Ised naturam seri se aliter uniuer leperoperationem intellectus. H c con-Husio est iam omninli in scholis recepta. Tradit eam S. Tho. opus 31. de . dc c. A. de ente, & essentia , ubi latECaieta pro qua etiam videri possint Mac loco cae Sua. d. 6. MetaphysMα s. & Rub. de uniuers libus, quest. . &alij. Probatur primδ ex Arist. i. de anima c. L ubi ait: in t autem uniue
fle, ant vibis est, aut fimiliter
aeuum, c quid cιmmune aliua praediis iur. Quibus verbis, ut sup. n. '. ex D.
Th. diximus, Arist. simul excludit opinionem Plat. & docet modum quo scvniuersale: de est sensus, quod. animal nihil est ab speciebus separatum ; est tamen, ut quid posterius,idest, in eis
intellectu sundatum, de ex earum similitudine desumptu. .em sensim licet
contrarij non admittant ; illum trad: intpraeter D. Tho. grauissimi alij Arist. interpretes, Aucta. Alex. Themist. Plib
2 Ratione etiam probatur concluso ex dictis : quia natura in statu contractionis non est rinaliter vitia uersalis, neque etiam considerata secundum se: ergo Gllim potest esse uno uersalis λ aliter, quatenus est in intellectu, seu in statu abstractionis. Consequentia patet: quia non est alius status, in quo possit natura considerari. Antecedens verb quoad priorem par tem est euidens. Quoad posteriorem
verbprobatur: tum quia natura secundum se non habet unitatem postiue
communem , ut ostensium cst : tum
etiam quia illi, prout sic, omniud acci dii csse uniuers em, vel particularem: ergo secundἰ:m quod coiisderatur in tali statu, non est sermaliter uniuersistis. Confirmatur: quia ut natura sit tinaliter univcrsalis, debet esse simpliciter una, de non multiplicata : sed
nulla talis natura est a parteret, ut constat ex dictis: ergo non datura parte rei natura serinaliter univcrsalis.
Secundb : quia haec praedicatio: Lmoest et nersalis, est accidentalis: sed pr dicatum illius no est emitatiuὰ si
stantia, vi contingit in aliquibus pridicationibus accidentalibus: ergo dicithro se ab aliquod accidens: non re :: ergo rationis. Maior patet: quia sesset pr dicatio essetitiali. predicatum conueniret omni colentos subiect6; de travese diceremia Petrus est uniuersalis, Ioannes est unitersalis, quod est absardum. Minor etiam estiuanisest :quia uniuertae etiam reperitur in aliis praedicamentis; siquidem quantitas in uniuersalis, relatio cst uniuersilis, c. ergo non potest esse enthatiue substantia. Per quod etiam patet non posse esse aliquod accidens reale : siqui tam non contineritu in aliquo dcxaminato prae
212쪽
dicamento. Restat ergo uniuersalitate esse formam rationis: ac proinde non dari a parte res. Plures alias rationes adducit Mas ubi supra . 3 Ad argumet narespondetur. Ad primum desiimptum ex Arist. D. Tho. in eius expositione lech.io. sibi objicies; auod sequeretur dari a parte rei uniuer-le: respondet ibi diuidi res, non ab lutE, sed vi significantur per nomina. 'vera nomina non significant eas, nisi mediante intellectu; ideb diuisio ista datur de rebus, noniacitatim quod referuntur ad intellectit, qui potest distinguere cariuae sunt coniunm in rebus. Cuius signum subdit D. Tho.) est, quod non definiuit Arist. uniuers de,5 lingulare secundum aliquid, quod per-ςinet ad res, sed per actum animae, Qui est praedicari de multis, vel de viro tilo.
rebus secundum se: respondetur locutsi sitisse de uniuersali fundamentaliter,
non ver. de uniuersali sermaliter. Ad confirmationem respondetur particulare, secur sim sitam entitatem
regem, non esse correlatiuum uniue
salis, neque sundamentaliter, neque sorinaliter simpli. si vcro singulare, seu particulare sumatur so aliter, inquantum subjicitur uniuersali , etiam ormaliter sumpto: tunc proprie sitiat correlatiua , sed ut sic neutrum datura parte reLAd sec dum respondetur obie in intellectus, etiam formaliter,ut obiectum est , tantum esse uniuersue fundamentaliter. Non enim ab eadem sorma constituitur in esse obiecti .& iii esse uniuersalis: & sic potest esse so maliter obiectum; cum tantum sit fundamentaliter uniuersale, ut magis insta explicabimus. Ad tertium respondetur, quddsicut species impresta, vel expressa rei,
etiamsi in se sit, quid singulare; dicitur
tamen, & est in reprontandό vnsuer-s dis: pari ratione secunda intentio vnbuersalis potin cite entitati ita singularis;
cum tamen sit constitutiva uniuersalis. Dices : ergo sicut uniuersale in repraesentando non est simpliciter uniuersale, ut sipra diximus: ita etiam neque uniuersale in esse G. Respondetur negando consequentiam. Et ratio est: quia species imples sa, seu quaecumque alia res, quae den minatur uniuersale in repritientando,
est vere, & realiter sinsularis: &, vi sic denominetur, exigit i Iecessarib singularitatem: unde simpliciter est singuloris, & secundum quid uniuersalis. Dierum res, quae denominatur uniuersale
in essendo, non solum,non est singularis ; sed potius exigit abstractionen , separationem a singularitatibus. Vnde
proxima materia uniuersalis nullo modo est singularis:& per consequenUO test denominari simpliciter uniuersius; ad quod non requiritur sermam denominantem, scilicet uniuers litatem esse uniuersidem , ut sed sussicit este uniuersdem, ut 1 . Sicut albedo,qusciuis non sit, alba ut pisil constituit Pr priissime album e quia est alba ut Imbsicut albedo, si esset ut alba; non possct ei se sorma constitutiva albi: ita si uniuersalitas esset ut quail uniue salis ; non posset esse forma constitutina illius.sIT APrITVno , .formali dicit innuersale: in
1 T T Ltimum argumentum petit, V ut explicemusquae sit aptitudo propria uniuersalis formaliter si pti; de qua disputant Doctores in praesenti. Pro cuius intelligentia primb n tandum est aptitudinem , ut ipsum nomen indicat, nihil aliud esse, quani
213쪽
potentiam ad aliquem actiam, ad aliquod esse. Vnde aptitudo uniuersilis erit potentia ad elle dum in multis, non indeterminatE , & vage in hoc
scilicet, vel in illo; sed simus, & posistiuE respiciendo plura. Ad quo licet
non sit necessarium uniuersale actualirer esse in pluribus; cum verba in d finitione non dicant aetiam, sed aptitudinem: est tamen necessarium aptitudinem, seu potentiam uniuersalis p
sitiuE terminari ad plura ; ita ut illa
quas componant, & integrent terminum adaequatum uniuersalis: sic enim proprie dicitur uniuersale esse unum in multis, seu unum praeter multa. Hanc ergo aptitudinem contendunt Auch res contrari j reperiri in natura a parte rei, &ante intellectum. Sed, ut vide mus, quae aptitudo sit in natura ante intellectum, quae verb non. Secundo notandum est naturam posse considerari dupliciter: primb, ut possibilem, seu ut antecedit realem existentiana: secundb, ut existcntem realiter extra causas. Et hoc secundo modo,adhuc dupliciter: vel reduplicative ut existentem : vel taurum prς MuE, idest, naturam, quae existit, non tameneonsiderata ipsa cristentia. Igitur de natura reduplicatiuE , Ni existens est, certum debet esse, non habere apthu-dinem ad essendum in multis, sic enim est singularis, & propria unius, ut patet. Quare solum potest esse dubium de natura possibili, vel de ipsa natura
existente, praecisa tamen existentia.
Ratio dubitandi cst : quia natura possibilis non petit essentialiter hanc numero singularitatem, vel existitiam; alias et scies lientialiter singularis, quod
nulli naturae crreatae conuenit: ergo
indifferens est ad plures cxistentias, &pcr constatuens ex sit, & non ab intelle- habet aptitudinem ad essendum in m estis. Sinini ter natura existens,si prae cindatur existentia, non manet dete
minata: ergo indifferens; siquidem ii determinatum , ct indisserens idem sunt: ac proinde etiam natura sic considerata, bebit aptitudinem ad esse: dum in multis. 6 Nihilominus dicendum est noturam , siue consideretur ut possibilis: sue ut existens, praecisa tamen existentia, non habere a parte rei aptitudine, vi sit in multis, sicut requiritur ad vian 'uertate: ac proinde aptitudinem pro-eriam uniuersuis,sicut&eius viritatemiolum dari in natura per operationem intellectiis. Conclusio est communi crecepta contra Scot. pro qua videri
possunt Suar. d. 6. Metaph. sect. 6. de alij Auctores citati. Fundamentum est: quia artitudo propria virtutis est positiva indifferentia, limitudo ad essendum in pluribus: quae proinde crit ver &sm- .pliciter una, neque amittetur pec hoc, quod uniuersale dcscendat ad essenda in aliquo inferiori: sed talis aptitudo non datur , parte rei in natura , sue consideretur ut possibilis, siue ut existens, praecisa existentia : ergo in ea prout uc,non datur ri parte rei aptitudo propriavniuersalis. Maior ex dictis co- stat. Minor aute probaturiquia in natura possibili ad summum potest intelligi
aptitudo ad unam singularitatem, seu existentiam vase sumptam, idest hanc, vel illam : quandb autem contrahitur per singularitalcm , vel ex stentiam, amittit illam indifferentiam ad effenduin hoc, vel illo, ut perse constat. Similiter natura existens si secundiim se ,& praecisa existentia sumatur; cum prout sic , tantum sit negative commimis, seu indifferens, ut supra die tam est: ad summum potest liabercaptitudinem negatruam; quatenus se cundum se non est inepta, neque illi r
pugnat, quod cotrahatur per banc, velia illam
214쪽
illam singularitat . Quae negati aptitudo, seu non repugnantia multiplicatur realiter , iuxta multiplicationem ipsius nainrae, ut patet ex dictis de unitate sormali. Ergo neque natura ossibilis, neque existens, praecisa exientia, habent amne rei aptitudinem, quae requiritur ad uniuersale : & per consequens haec convcnit naturae per intcllectum. Per quod patet, tum argumen tiun, yropter quod haec adducta sitiatium etiam ad rationem dubitandi patinlb antea fictam. Respondctur enim naturam a parte rei non habere, neqile unitatem , neque aptitudinem, quae requiritur ad uniuersale: solum enim datur in ea a parte rei unitas consormitatis, quae non est aliqua una unitas in pluribus, ut supra diximus. Item solum est indifferens negati uE, in quam im de se non est determinata ad hoc,vel illud. Non verb liabet a parte rei aliquam indifferentiam, seu communic. abilita-.tem positivam, ut explicatum est.
istam rationis, E qua nat ira constituitur in esse uniuersalis , quae nomine incomplexo dicitur uniuersalitas, non esse negationem, aut priuationem cationis. V d doeent communiter D ctores cum Porph. c. de specie: de latEprosequitur D. Thom. quaest.7. des tentia, ari.II. probantque Mas de vii uersalibus scα . quaest.2.& Sancti. lib. 2. Logicae, quaest. 17. qui plures sios Thomistas adducunt. Ratio autem ex dictis manifesta: quia uniuersilitas non . consiugit ex eo quod intelle s appre- .hendat aliquod non ens ad modum eam Us; sed ex eo quod naturam positivam cognoscat cum ordine ad inferiora: e
go non est negatio; aut priuatio, sed
Ex quo iam facilὸ potestinu sigari, de inueniri dc tio e sinualis
uniuersali alis, descendendo per arborem relationis sipra statuam , ct quin rendo in ea genus ultimum , & propriam differentiam, ut in qualibet d fit sitione inuestiganda iacim dum
praecipit ex Arist. Caiet. a. Post. . e. Io. iconclus. 6. Sed quia non habemusnc.
mina incomplexa ad significanda genera illa intermedia; nequcadhuc exanii- nauimus, unde sumenda sit praedi et idifferentia in istis accidetib us, vel quό-modb sormandae sint eorum dissinitiones, quandbdefiniuntur, in abstracto, vel in concreto; de quo late nobisagendum est cap. de gener. ubi D D. ista controuertunt: ideb serponendo pro nunc accidentia, quantum fieri possit, definienda esse per proprium diibi chum i loco quiderii generis, quando
definiuntur in concreto loco vero dinserentiae, quando definiuntur in . abstracto sierosissimus thersilitatem in abstracto j sc possiimus uniuersilitatem in abstracto definire. latis, seu rat tu ad essensim in pluriuem naturὰ . Ex qua definitione formatur definitio uniuersilis in comcreto , inuertendo terminos in hunc
modum. Vmiuersale est itura et ar
ta , seu apta nil essendum in pluribus
trantur definitiones omnes, quas tradidit Aristoti de univcrsali in concrcto,
ponens loco generis subiectum , scanaturam: hanc enim lignificat relatiussit lud, quia, semper ab Arist. positum indefinitionibus uniuersalis, ut patet 1. Periher. c. s. nuuersale dico, quod de mri in aptum se aedicari L. Poster.c. vitiamin Vmuersate est, olim prater multa, qtis ire in omnibus illis imum inest. q. Metaph. texti l . Singulare ilia Em- , quod um numero es ; uniuersis vero, fura in his. libro 7. textu AEI. Hoc enim ilicitur uniuersale, quodpiari u n
tina aptum est in se. Quem modum
215쪽
desiniendi perpetuo obseruauit Aristot. quo sumpsit illum Porph. insuis definitionibus. QMd valde nota, ut recte caleas artem definiendi accidentia, quaeri late explicauinius loco citato.
3 C Vb alijs verbis proponi solet haec
o dissicultas: in Icilicet uniuersale soci liter fiat per abstraimonem, vel Per comparationem intellectias. sed generalior est titulus a nobis propositus:& melius comprehendit, quae dicenda sunt in hac quaestione. Inquami- aram est, quam vari E Doctores loquantur : & idcb non om nes, sed praecipuas
sententias resercinus. Prius tamen , cumque explicandus est modus operandi intellectus, seu quomodo fiat cognitio .: ut sic pateat, quomodb : & per quem actum fiat uniuersisse. Quia ergo nihil est in intellectu, qui, prius fuerit in sensit: prior est op tauo sensus, quam intellectus. Fit autem sensatio in suasibus externis , rerhoc quod obiectum sensibile mittit loc-ciem intentionalem se ipsim repraesentantem: qua informatus sensus prodiicit in se speciem, extressam obiem; per cuius receptionem insensi sitiensatio. Rursus ex sensatione ista sensuum. externorum, imprimuntur aliae species intentionales sensibus internis: in quibus proportionabili modo fit seniatio
interior. De . quorum numero, & diuersitate non est cur hic quaestionem moueamus. Id silum oportet aduertere, qudd species exprenae, ab his sensibusinternis productie, solent comm mnomine appellari Phantasnata. ' Cum autem sensus ab intellectu differat per hoc, qudd huius obiectum sit quid uniuerte ; illius verbquid singulare , tcste Arist. i. Physici
cap. s. duo inde sequuntur. Primum est pinuitas in omnia, seu species expres ias sensitum internorum repraesentate obiectavii singulare, V. g. Petrum,cum hoc numero colore, sapore, cono, chlore, aut alii js qualitati s senii bus, iuxta diuersitatem sensationum. Secundum est obiectio istud, pr ut sic, non posse ab intellectu percipi: cum nondum sit uniuersale. Vnde necessarium erit, quM prius quas denudetur ab illis conditionibus indiuidualisbus , separeturque ab omni materia singulari ivt sic fiat proxime intelligibile, & proportionatum obiectum intel- .leetiis. Et ad hoc ponitur intelle bis agens : cuius ossicium est denudarephantas ara a conditionibus indiuidualibus ; ut ita speci , quae dircem ro 'raesentabat Petrum , iam directE statim repraesentet naturam humanam.
Quod facit intellectus agens , illumnimando phantasmata; ut medio tali ii mine, producant in intellcctu possibili, seu passibili speciem intelligibilem,
directξ repraesentativam talis naturae. Haec ergo aenudatio, seu separation turae a conditionibus indiuidualibus dicitur abstractio intellectus agentis: quia i ita abstrahit , & separat naturam a singulatitatibus.
so Rursus intellectus possibilis, praedicti specie informatus, seu saecumdatus: producit in se ipse pecimex-
prellam, seu verbum meims , quod est veluti conceptum parere , quo cognoscit naturam humariam. Hoc autem p test dupliciter contingere. Primb, quDdo intellectus possibilis cognoscit naturam, praecia secundum sua praedic in cilentialia, non cognoscendo 'singi
laria sed ab illispraecindendo, & abstr
216쪽
hendo. Et haec dicitur abstractio praeci sua intelle bis possibilis; pertinetque ad primam eius operationem ad distinctionein alterius abstractionis, quae diu itur negativa, & reperitur in secunda operatione; quando scilicet aliquid ab alio separamus meὁia propositione negativa. De qua abstractione non agimus in praesenti: quia euidens est per eam non ficti uniuersale : sicut etiani est euidens non fieri per tertiam Opcrationem. secundo modo potch intellectus cognoscere naturam, in ordine ad singularia, & ut est abillis participabilis. incces biit cognitione
reflex. i, ut benξ notant Suar. 5 Rub. infra citandi: intellectus enim cognos cens iraturam, ut est participabilis ab
inferioribus, sapponit ipsam separatam ab illis, a quibus participanda est: quod
tamen natura non habet a parte rei, sed ab intellectu: & sic talis cosnitio terminatur ad eam, secundum id, quod hubet ab intellectu, quod est esse reflexa. Haec ergo cognitio intellectiis dicitur comparatio. Quae si fiat, vi fieri potcst, per limplicem apprehensionem , c gnoscendo scilicet naturam cum ordine ad inferiora , absque ani .atione aliqua: dicitur comparatio limplex. Si vero fiat attribuendo naturam illam singularibus, media actuali praedicatione: dicitur comparatio composita.
si Ex quibus, si vera sunt, ut stipponimus ex Libris de anima, duae colliguntur abstractiones, nempό abstr mointellectus agentis, & abstractio praecisma intellectus possibilis. Quibus si addantur duae comparationes eiusdem in-
tollectus: simplex scilicet, de composita, iam habemus quatuor operationes,
de quibus potcst quaestio procedere.
Iuxta quam operationem numerum
quatuor sunt apud Auctores praecipuὀopiniones , quas breuiter attingemus. SENTENTIO CUM
PRima sententia asserit uniuersalitatem resultare in natura perabstractionem intellectus agentis. Sic do
cent Zumel. I. p. q. 13. art. 7. conclusio
ne 7. Sol. quaei La. uniuersilium, & alij. Citaturque pro ea Caiet. c. . de ente,&essentia, ubi in quodam dub. post quaest. c. s. His si in re naturas nivissese obi Euum in intellectu agente est uersalis in praealcanda. Sed proculdubio ibi loquitur Caieti de uniuersalitandamentaliter: tum quia statim eis dem verbis assirmat id ipsum, de naturasecundum esse obiectivum in intellectu possibili: tum etiam quia quaest.7. sequenti saere repetit uniuersalitatem cste relationem rationis, sustam ab intellectu possibili. Init, in fine cap. s.
Reston A autem: cxpresse docet huius. modi relationes fieri in natura perco snitionem rcfiexam, qua co*nosciturtii ordine ad inferiora. Sed quidquid cede hoc. Probatur primo haec sentcntia cxD. Thom. I. p. quaest. 81. art. i. ad i.ubi inquit: Ea , quae pertinent ua rationem steriei cuius detrei materialis, pos sent ean-
siderari sine Mincipiis in uiuualiuem: quia non sunt de ratione flectet. Eth.c est ab rahere uniuersale a particulari , μι steriem interstibilem a fhanta hiatdiu:
Et opust. 11. ridem natura, quaesingularis erat, es turri ea uniuersalis, per almonem. interestas Ieputantii ipsam aranditionibus, quae sunt his , nu . Quod etiam indicat. 7. Mcth. lech. Is. ergo ex sententia Diui Thomae unitu r- sale in acui sit pcractionem intellectus.
217쪽
Secundo probatur ratione soti: quia et se uniuerside in actii est esse intelligibile in acta; siquidem uniuers deest coiectum intellectus: sed res fit ii telligibilis in actu per abstractionem ii,
tellectus agentis, ut docet Arist. 3. de anima, tex. 8. ergo per illam fit actu, seu formaliter univcrralis. Confirmatur: quia tunc natura fit
formaliter uniuersalis, quando prinibhabet in intellectu illas conditiones, cum quibus a parte rei esset uniuers lis, si clarentur, uniuersilia separata Platonis: sed statim ac intelligitur natura abstracta, seu denudata per intcllectiimagentem, habet in intel chii totum quod Puto ponebat a parte rei in viabuersali separato: ergo tunc fit sormaliter uniuersalis.
Tertib fieri aliquod uniuersale est scri commune, & indifferens: sed esse sic commune, & indifferens nihil aliud est qu2m elle denudatum 1 conditionibus indiuiduantibus: ergo res si uniuersalis per eam actionem,per quam sic
Confirmatur : quia natura per contractionem ad princisa indiuiduantia, si singularis: ergo per abstractionetii, & denudationem ab illis, fit uniuersalis Secunda sententia docet Vniuersile fieri per abstractionem praecis-uam intellectus possibilis. Ita Durand. in I. dis 3. P. 2.q. s.ad a. & in a. dis 3. q.
lium,&alij. Habetque non parum sundanientum in D. Tho. qui I. parta qu-81. art. 2. ad 2. sic inquit: sed suod humanim apprehendatur sine inauoauari-bin conditionibin, est i sum abf hi, ad νοι seruitur intentis et a uer alis, areidit humanitati, secundi m pMὸ percipitur ab intelleictu, in apis est similitudomituras'eciei, mina dualium prime i. rum. Idem videtur docere c. A. de ente, S essentia,& alibi saepe Ratione etiam probatur: quia Iniuersalitas tune tribuitur naturae ab intellectu; ouando primb co oscitur
Vt aptum Handamentum illius: sed
tura abstracta ab intellectu agente est Vlum fundamentum uniuersali Acis; siquidem tunc est una, & virisq; nus: ergo cum primi, cognoscitur sic vitas. mis, tribuit illi uniuersalitas. Cumque hoc fiat ante compuationem, per
adstracti em praedisium intellese possibilis : cpiuequens est tunc fiebso aliter uniuersalem.
Confirmatur: quia per abst amo nem intellectus possibilis, non accipit
natura fimtamentum proximum vniuersalitatis: ergo recipit ipsam uniuersalitatem. Consequentia videt nota. Et antecedens probatur : quia ex eo
quod separetur, a sin ularitatibu ,
quibus realiter multiplicabatur, manet formaliter una, de indivisa, & consequenter proxime apta, ut respiciat pli ra: sed taem separationem habet ante abstractionem intellectus possibilis, ut patet: ergo ab illo non recipit naturarundamentum uniuersalitati sed ipsi uniuersalitatem. s rcrtia sententia docet Vniuersalitatem fieri per comparation
simplicem intelle s postibilis. Haec in frequentior inter Thomistas. Eam defendunt Arauxo 3. Metaphyc quam
noster Dida. a Iesi disput. . quaest. . pluresalij, quos refert, & sequitur Gaia
leg. controuer. Io. Estque aperta mens
Caieti ubi supra, s. resse . autem, ubi expressE docet relationem generis, Msimiles fieri per cognitionem compara tiuam.Quod etiam generaliter de omni relatione rationis docet r. parta quaest.2ῖ. articul r. l. AEdiinte, quem sequit
218쪽
Nazar. ibidem in expositione textus, estque proculdubio D. Thom. ut infra videbimus.' ss Ouaria sententia asserit mi- rsalitatem fieri per comparationem compositam intellectiis. Pro hac citan- ir liqui Mictores antiqui Sed quia eosi revidimus, neque in alio Doctore expressam inuenimus : neminem pro ea adducimus. Potest tamen proba- ri: quia yniuersalitas est relatio rationis, qua natura respicit multa,seu est in multis: ergo fit ab intellectu percψmpara- . tionem, qua eaden natura attribuitur multis. Sed haec est comparatio coimposita: ergo per ipsam fit in natura uniue salitas. Probatur minor: quia non potestintellectiis cognoscere naturam clinin multis ; nis intellectualater exprimat coniuncta em cum illis, importatam per ly seu esse : ad quoa , ut phici , nec laria est acti is praedica
. Preter has opiniones extremas sunt multae aliae mediae: quas non Norici adducere, tum quia ei idem se-r fundamentis nituntur , Him etiam quia earum aliquae iii re non distinguu-tur a praecedentibus, & consequenter eodein modo impugnabuntur. Ut autem a certioribus incipiamus. Quarta ista sententia ut omnino.
salia, & singularis rejicienda est: camve recte impugnat noster Didaci ubii ra. Nam, ut constat ex de si itionibus Arist. sipra relatis aptitudo ad ensendum in pluribus, vel ut praedicetur de pluribus, pertinet ad rationem uniuersalis, seu praedicabilis, Eon verbactitatis pcrdicatio: haec enim non sacit
praedicabilia, sed praedicata, ut icti
ergo aute compacationem compos,
tarn, iam in Linum praedicabile, seu uniuersale. so vini ergo restat dissicestat, in fere ido iudicio detribus priori-bM opin ossibus. Quod quidem non zmueri
est facile, non tam propter rci dissicultatem , quam propter D. Thom. qui diuersis locis videtur diuersa tradidisse:
Propter quod criam discipuli eius diuisiiunt, ut vidimus. CONCILIATIS VALI Is D. Thomae testim nis, legitime ei Mem , Q vera sententia
flabititur. S. II. 17 DRo Solutione ergo dissicultatis. I & vera D . Thom. intelligentia, sciendum cst uniuersale in repraeso tando esse illud,quod aequaliter est ina go, de similitudo plurium, quae per il-nid repraesentantur ; licet in se sit quid singulare,ut sit pra circa procem. Porph. dicebamus. Limoab species intelligibilis natiuae humanae dicitur uniuersalis: quia repraesentat id, in quo sing laria honestiis conserinantur. Et de hoc vitiuersali frequenter loquitur D. Th. appella s illud abselutξ vniuersale, ut patet, p. q. de crate essentia, det opuscul- 1s D so. Quam etiam speciem intelligibilem saepq vocat intcntionem , ut patet in codem opuscul. 16. circii mediunt.
Ex quibus D. Thora. locutionibus, Orta est, magna ex parte, dissensio dis opulorum eius , & conlasio in hac quaestione. Sed proculdubio de hoc uniuersali in repraesentando loquitur S. Doctor: quandocunque assecliferi per abstractionem intellectus agentis, ut satis ipse se explicat inpri loco addineto pro prima sententia dicens: Et Mese ob ab ira uniuersale a partici ri ,seust diem in te edilem a phantas tibiu. De hoc autesii uniuersali non procedit praesens dissicultas: sed de natura , ut assecta secunda intentione univc is: per quam scilicet operationem tribu
tur naturie illud esse fictum, seu illa so
219쪽
marationis, 1 qua constituitur formaliter in esse uniuersuis.
Cum autem ad formationem entis rationis, necessarium sit rem concipi secundium aliquid, quod a parte rei non habeat, seu aliter ac est in te, ut constat ex dictis disp.r. manifestum fit uniue salitatem non polle fieri pcr operationem , qua cognoscitur natura secundum illa praedicata, quae directe repraesentantur per speciem intelligibilem,
talia enim praedicata conueniunt naturq
a parte rei, ut patet. Quare si per abstractionem praeculuam intellectus possibilis, set diri cognotatur in natura, quod directε repraesentatur per speciem intelligibilem: per talem operationem non resultabit ibi uniuersalitas ut patet.
Adde, quod cum uniuers litas, sicut quaelibet alia securida int nitiologicalis, fundetur in rebus, quatenus cosnitae sent; ita ut den jitatio cogniti sit ratio fundandi illam, ut sipradicebamus , & constabit ex locis o Thom. pro conclusione adducendis consequens cit ad operationem intellectiis, per quam fit, necessarid praecedere aliam cognitionem, a qua res denominentur cognitae. Propterea in
istae appellantur secundae intentiones, funtque per operationem restexamintellectus.18 Ex quo tandem fit, tam per stramonem intellectiis agetis, quia
per cognitionem dire tam intellectus possibilis seruata proportione, tantum constitui naturam in potentia proxima ad recipiendam secundam int ii nem uniue salis. Et hoc solum intendit D. Thom. quando locis citatis pros eunda sententia , docet ad abstractio nem consequi secundam intentionem uniuersitis: eo scilicet modo, quo relationes resci dicuntur consequi ad sium tamentum proximum, ut bene e plicat Mauxo ubi supra. Solet autem natura sic proxime apta, appellar, at lute uniuersalis: quia ut aliud propositum dixit D. Thom. opusci V. C. io.
prape est ad actum, nihil ab actuili frame videtur. Quae doctrina,& D. Ts
concordia sumitur ex eodem Angςl. Doctore opusc. 48. c. I. cuius titus. citi simillis et niuersale, -- me tur. Vbi Dahom. naturam abstractam ab intellectu agente, vocat uniuertae; .& abstractionem psam appellat uniue salitatem, seu intcntionem :& nihil minus docet propria uniuersilitatem, seu secundam intentionem uniuersalitatis fieri per actim reflexum . postquanatura est iam abstracta , & cognita; qqando scilicet cognoscitur in ordine ad inferiora. Qui actus est comparatio simplex intellectus, ut patet. 19 Dicerdum est ergo,inuersale se aliter, & in actu, seu uniuersalit 'tem propriam, quaecst secunda intentiologicalis, seri in natura perco arsetioliem simplicem intcsse s possibilis.
ca docent Auctores tertiae sententiae:
estque proculdubio expressa mens D.
id generaliter docet de omni relationerationis. Thm quia spccialius dea cundis intentionibus logicalibus, i cinis
ponere ut rationem sundandi denomi- natio; cm co ii testatur in I. dist.2. q. I.art. 3.his vernis: Ex hoe Pudini re A interstit auimal, ut inpluribus Aebio, attribuit Historionem neris. Et i ii m di inrentonis licet proximi una mentum non sit in se, sed in interi u : t. men remestum fondamen m est rei ima Et quaest. 7. de potentia m. v. in ma-
Has enim relatioues rationat ratio a inu
220쪽
denique , quia specialiter de secunda intovione uniuersalis; fieri per actum
is reficetum, quo natura abstracta,&cognita comparatur ad inferiora, docci expresse opus 8. citato c. I. dicens.
inredemo res iitu iura se ipsum, in Dra in re sunt ,siue subicitae,
siue obiectivi e considerat iterum hominem, sie a se inred Stam sine randitionibus materiae, videt, quod talis naturis, cum tali uniuersalitate ,su abstractime inre
dua: in i ta format secundam intentionem de tali natura. Et sane vocat uniue
sale ,supradicabile. Eisdem serὸ verbis id explicat Caiet. 'oco citato de ente &essentia. Non potest ergo , perpensis
omnibus negari hanc Me D. Tnom. sententiam. 6o Probatur prima conclusio, ratione excludente duas priores sciatentias: quia nullum ens rationis resultat in natura per abstractionem intellectiis
agentis, & possibilis: sed omnis uniuersalitas propriξ dicta est ens rationis, ergo nulla uniuersalitas propriξ dictaret ultat in natura per abstractionem ii
tellectus agentis, & possibilis. Consequentia est euidens:& minor ex dictiseerta. Maior aut probatur. Et in primis de intellectit agente id patet: quia ens rationis fieri non potelia potentia non cosnoscitiua; cum eius clientia sit cognolo, ut disp. r. probatum est. Cum ergo intellectus agens sit potentia non cognoscitiua, ut stipponimus ex libris
de anima: pliaum iit ab ipse non posse
De intellectu vect possibili se
probatur maior : quia per abstracti nem praeciauamsoldm cognoscitur obiectum secundum illa praedicata, quae lirectE repraesentantur per speciem intelligibilem : ergo per illam non cognoscit natura secundum aliquid
quod a parte rei non habeat ; ac proinde nullum per ipsam fiet ens rinonis. Probatut haec consequentia : quia ex eo, quM intellectus cognoscat nati ram humanam non cognitis singular tatibus, formaliter loquendo non cognoscit illam aliter, ac est in se; neque
fingit ibi aliquod esse. Sicut a simili idE
intellectus cognoscens in pomo saporem, qui a parte rei est in illo, merξ n gatiue se habens circa calorem eius, neque illud cognoscit aliter , ac est in
se, neque per talem cognitioncm so mat ens rationis. Ergo intellectias cognosccns praedicata communia naturae,
merὸ negatiuE se habens circa singularitates in quo consistit abstractio praeci-
sua) non cognoscit naturam aliter, ac est in se, neque ex consequenti per talε cognitionem, format ens rationis.ci Secundb, quia uniuersalitas, Gcut quaelibet alia secunda intentio, praesupponit ut rationem: sundandi deii minationem extrinsccam cogniti: ergo antequam adueniat uniuersalitas, iam natura est cognita : ergo uniuersalitas non resultat in natura per abstracti εpraecisi iam intellectus possibilis.Ant cedens, de prima consequentia ex dictis patent. Secunda vcrd probatur: quia abstractio praecisio, qua cognos citur natura non cognitis singularit tibus, est primus actus intellectus possibilis circa talem naturam. Vt cnim ostendemus in lib. de Anima, intellectus directὰ selum cognos in naturas communes, & ex earum cognitione lim directE, & per quandam reflexionem cognoscit singularia. De quo videri potest D. Thom. in ' dist.Jo. q. I.-.3. Ergo per abstractionem praecisiuam non potest resultate in natura univcrsalitas. Si erso, neque per abstractionem intellectus agentis, aut possibilis ; neque per comparationem compositam eiusdem intellectus , potest seri sucunda linentio