장음표시 사용
231쪽
identitatem negativam praedicati, &subiecti, qtiae inmen fuit ab aeterno; siquidem nec homo sitit aliquando non vivens, nec datur homo absque connexione animae, x corporis. s Per quod patet ad secundam probationem. Nam cadauer illud,in quod reseluitur homo, abusivE, & aequi uoce appellatur homo: propriὸ enim loquendo numquam h mo est mortuus: quia quando moritur, delinit esse homo. Per quod etiam patet ad ultimum. Si enim in rigore loquamur, in triduo mortis Christi non mit CK tibis, inquantum Christin significat hunc hominem : cum di sibi uta suerit vitio inter imam, dc corpus eius: licet Verbum diuinuin manserit seorsim unitum animae, & seorsim comota re haec prinposinio, Christi honis, semper est vera. Qirando tamen Theolom asserunt Christum in triduo non esse nominem, Mon inspiciunt rigorem istum logicum; sed volunt excludere errores asserentium Christum inuidim suille ho mincin, &docere,ad veritarem mortis eius iaecessarium fuisse, quod inter animam & corpus eius desierit vitio ; de consequenter quod desierit etiam ei Iehominem. Ex hoc tamen nihil sequitur contra nos : quia etiam d9hi esse hunc hominem, scilicet Christiun.
EVID, ET VOTU Ex fit praelicatio. is Xplicata prima passione uniuer D salis, quae conuenit illi ratione
naturae, restat agamus de praedicabilit, te, quae conuenit illi ratione formae, iuxta ca, quae diximus in prooemio disputationis. Clim autem praedicabili- sit potentia seu aptitudo naturae,ri praedicetur de inserioribus, eisque a tribuatur per actitatem proicationem: inde est, plenam praedicabilitatis cognitionem omnind pendere ex cogniti ne praedicationis, quae est proprius actus eius. Praeterquam qui , ignorata praedicatione, & modo praedicandi, cognosci non potest, quae praedicationes sint unius praedicabilis,&quae alterius:
ad quod praecipue ordinatur istita Porpnyrsi uagoge. Cum autem praedia
cationes exerceantur in nominibus co-
cretis, vel abstractis: aliqua de hs. anto quam ad alia procedamus, praemittendi sunt.
concreta accidentium candem prorsus rem significare, ac eorum abstracta. Vt enim optime dixit Aristot. cap de substantia: albi nis p titatem ni-
IS. quaeii. r. artic. a. ad tertium ubi ait:
subie ctum nan ineluritur in significati
ne n minis sis feantis accidens coner tiaue, ut dicit Commentator . ,: Optes ea, quamuis Muic ina contrarium I -
ferit. Quod etiam clarius habetur T. Metaphys lectione 1. xbi explicans ipse Sanctiis dictum Aristoti quod, 'aecidentia n emereto magis entia videntur:
inquit hoc idcb esse: quia determina tur eis aliquod subiectum per ipsam nominis significationem, scilicet sub stantiam: Et ideo sat u asuri lium nominum , quae ot aeciae
in concreta, videntur imp.rtare 'ait
nis taliun nominum: album enim, ut in
praedicam niti dicitur , Iliam se litarem sis frat: sed tu quantum humi Hi n
mina significant accidentia, ut inhaeremti I-bstantia. documa commu'nis est inter Doctores,&pro ea vide
ri possunt Capreol. in ptima distinct.
232쪽
. qinest. I. & 2. Caiet. cap. 7. de cute, dc essentia Soracta. s. Metaph.quaest. 38.
Mas in antepraedicamentis quaest. 3. Sancti. lib. . Logicae quaeae 3. & Fonscin I. Metaph. cap. 7. quaest. F. sed . 3. qui plures alios adducit pro hac sententia, eamque variis rationibus confirmat.
Breuitcr potest suaderi: quia lixe pr dicatio, ἔν- est albin, cst accident
iis, de in materia contingenti . ergo res
significata per praedicatum est id, quod potest adesse, & abelle a subiecto, &quod est accidens respectu illius. Hoeautem cstsola qualitas albedinis, & non sibi ectunt ide se patet: ergo sola albedo,& non sibiectum, cstres significata per nomen album.
Confirmatur: quia si subiectum esset pars significati istorum nominum: iam
concrctum accidcntale, non sellim ex
modo significa ii, sed etiam quoad xcinsignificatam cisciens per accidcias; &per conssequens omninb indefinibile. 'd tamen est contra Arist. & con munc Philosophorum usum, iiii ix
ire desiit uni conci in accidenti iam, docentque artem definiendi illa, ut vide
creta n importantu biectum, &sor manavis'. ancs sui significati,sed solam formam i a roinde c. an in rciti sis biicant, ac corum abstracta. .iῖ nauis autem hoc conueniant; differunt tam 'in modo significandi talem rcm. Nam abstractum lignificat for ani accidentalcm permod ini substantiae, scu per se stantis, quali non esint alicui inli rens, neque per ordinem ad illud acciperςtemitatem, i d per se ipsam, sicut Ea i sui
statilia. 4od non idc5 cst, ut optime Dotat D. Thom. loco citato emtaph.&opusc. gr. cap. I9. quia accidens per se ipsum habeat entitaten 'ut
absque subiccto possit existcre : sed
quia, cum significatio conueniat nominibus mediante conceptione intellectus, siquidem voces sunt notae passi num, quae sunt in anima, ut dicitur i. Periher. intellectus autem possit seo sim intellisere ea , quae sunt contuimeta: hinc si posse etiam scparare se
mam accidentalem a subiecto. Et 1aia
illud, 1uad per se accipitur,ab alis Har.
tum inquit D.Thom. oriis citatri via detur per se existem : isseo de natur κυ-mine abstrales. ,- nificat remotis-nem eiiu ab alis. Et hoc modo ab adia accidentium significant frmam, suae quidem Maerent , non significant eo permotam inhaerentium. At verb nomen
concretum significat candem semiam, quasi alteri adiacςntem, & imiten-ic ira, quod est significate se am coi cernendo, & connotando subiectum, tanquam id cui inhaeret rma, & in quo exercetur cffcctus sermalis eius. Ec propterea concretum accidentale appellatur c 'nno tiuum : quia quasim obliquo designat, & connotat stibiectiana,in quo est orma, litam significat. 19 Iam vero ex hoc precipuo discrimine inter cocrctum, S asstra hi ira, plura alia deducuntur, ad r sentem dispntationem omnino iacccssaria. Tria sunt pr cipua, quae ς mmcrat D. Tho. opusc. 69. lcist. a. Primum est, abstracta esse talia pcr se ipsa, ut albedo per se ipsim est albedo; concreta vcro cise talia per abstracta,ut albi stalbum peralbe iacm. Accundum est, abstra denotare sermas simplices, & impermix tas : albedo enim stam, albcdine: gnificat sine pcrinixtione alteriusqua- atis ; concreta vcrb significate sormas sine pr cis ne aliaruim qualitatum, cum quibus pcri tae sciit, ut album significcat albedinem in subiccio, in quo etiam rcpcritur quanti s , ca' lor, &c. Cuius rationcm reddit ortimi Cc ij
233쪽
D. Tliom. quia id, quod abstractό consideratiar, significatur ut quo aliquid est tale : albedo enim significat, ut quo at Iid est album. Cum autem nihil sit bum, nisi per id , quod pertinet ad rationem albedinis: inde est huiusmodi absti acta nihil alienum in se habere
posse. In concrctis verb, cum ex modo
significandi album, verbi gratia impo tet id, quod habet albedinem: & ex coqubd aliquid Habeat albedinem, non probi beatur habere aliquid aliud,quod
sit extra essentiam albcdinis: inde est concreta significare sorinas cum aliis Iermixtas. Et haec est radix quare ab-racta diuersarum specierum nequeant inter se praedicari, etiam ii reperiantur in codem subiecto: haec enim cst falsa, albedo est dulcessa, quamuis utraque cxistat simul in lacte; cum tamen carum concrcta de se mutuo praealcentur: ve-rὸ enim dicitur, auum est dulce, vel dulce est album. Tertium tandem discrimen quod
etiam tangit D.Thom.4.qu. .art. 3.d 3.p. tu. 2.art. 2. sequitur ex pr cedenti, ut AtD. Tho. Et consistit in hoc, quod abstracta sumuntur ut partcs; concreta verbutio . Quamuis enim utraq; n mina significent eandem rem: quia tamen ex modo si sicandi, ab fractum significat, ut quo aliquid est; c5cretum vero, ut quod habet formam: inde est, abstractum ex modo tignificandi sumi
ut partem formalem rcipectu concreti; concretum vesci ut torui ompositum ex subiect'. & accidenti. Et haec radix,
uare abstincta non possint r dicarie concretis: quiahulla parsi' dicatur de toto. De quo iterum i bii sermoqinest. seq. io His pr notatis, explicemus iam, quid, & quotuplex sit pr dicatio. Praedicatio ergo, attributio, seu propinsitio quae quantum ad pr sens idem sunt in est oratio enu itiatiua; in qua sci llicet praedicatum attribuitur, vel enuntiatur de subiecto. Diuiditurque a Soloqv. vlt. uniuersalium, generali diuisio ne, in identicam, disparata,& mediam. Praedicatio identica est illa, in qua idem enuntiatur de te ipso; disparata, tu quaprςdicatiun nullam habet connexi nem cum Cibi uino; media vcrb, in qua pr dicatum, & iubiectiam E abciat sum-
cientem connexionem, sed non omnimodam identitatem.
Rursus praedicatio medix diuiditur in directam,&mdirectam. Directa est illa, in qua illud, quod a parte rei habet rationem formae, ponitur in propos, tione ut praedicatum, & illud quod hi bct a parte rei rationem in aes ut subiectuin. Cuius oppositum costituit pro positionem indirectam. Vnde hae propositioncs : Nonia i animal sin m. fratronalis: est ri biliri, sunt directio,& earum conuertentes indirc .
Vbi considerare oportet, hanc doctrinam tenere, siue propositiones sint ossicinatiuae, siue negativae; ime
iue filio. Nam haec est Uentica l et salia, ham. n n est .mis: & hae in dispa rata, licet vera: homo non es lapis. Simi liter haec est dirwa, licet talsa: ' animat: & haec est indirecta, O
deatur solo loco citato , ubi optima consutat quosdam Dialecticos sui tem poris, aliter explicantes proposition directam, & indirectam. Cum enim ex modo citendi rerum sequatur modus praedicandi, ut testantur ristot. s. Metaphys tcxti l . & Diu. Th-. ibi e lect. o. & sorima sit in subiecto, non v subiectum in forma : consequens est praedicationem directam tunc si
ri , quando ponitur ut serina, seu prς- dic in id, quod vere est forma : de vi subiectum id, quod vere est subiectum. Et econtra in praedicatione ii
234쪽
Vnde: quia silperius se habet, ut forma respectu inferioris ex Aristol. 2. Physic. text. 18. & Metaphys tex. a. intelligitur enim quas recipi in inferiori quando contrahitur ad illud: ideo quoties saperius prςdicatur de inscriori; ps dicatio est directa. Ex quo tandem apparet, qubd ut proicatio sit directa, pr dicatum debet esse, vel superi u K vel saltem aequale respectu subiecti. Non autem erit directa; si prςdic tum sit in setius, etiamsi in se habeat
rationem sormae, ut cernitur in hac: - ilest rationale: quia licet rationalest in se forma, tamen non exercet rationem formae respectit perioris prinpter rationem dictam. Et timen di- rediti, si diceretur : Miimal est ratisnale, vel inrationale e quia iam praedicatum esset aequale.
ri s Dubitat autem S us de hac propositioite: hac animi est h/m,: an si
sit directa. Videtur enim non esse di- ωm: nam haec indcfinita: animal est Lm', est indirecta: ago etiam eius singularis, scilicet hue animal est Lma. Sed nihilominus respondet. benε illam propositionem este direciam, si designetur aliquis homo singularis; esse verb disparatam , si designetur si eis equus. Ratio cst : quia propositioi esse directam, ves indirccham debet regulari ex parte sappositi, seu eius pro quo stipponit subiectum : non verbροςcisξ ex parte rei significatae: quia in nominibus potior estinodus significa di, quis res significata, vi ii a dic mus, sed quando, designato Petro dicimus: hoc animal est nomo,ly Leobmal , caFamuis significet animalitatem; supponit taliten Petro: si verb designetur Bucessus, supponit pro quodam equo: ergo talis propositio est directa, designato Petro; duparata verb, desi-
mec ratio dubitandi urget. Nam
in hae propositione indefinita: animal est homo; ly animal, non luna significat gradum superiorem ad hominem; sed etiam cipponi pro illo: quod non contingit in propositioni birs singulariabus, ut explicatum est.
Ex quo etiam insertur propositiones, in quibus diuersa accidentia in
concreto de se inuicem praedicantur, omnes esse directas: cum tamen eaedem
pr dicationes, si fiant in abstracto, sint disparatae. Hae enim pr dicationes sint direcitae,asi um est dulce: dulce est album istae verbdisparatae , acessa est taleia. didulcedo est aueso. Cuius ratio sumitur ex ipse modo, & natura pi dicationi in qua prςdicatum signincatur visor. ma,& habet proprium locum, & situm formae: subiectum verb significatur ut materia , 'abetque proprium situm materiae, subiecti. Quia autem comcrctum accidentale simul significie formam, & ex modo significandi surponit pro si biecto : inde est , quod quando in huiusnodi propositionibus
concretum ponitur a parte sibiecti, non sos in s ponit, utcumque pro sui ecto quia nabet concretum ex se; in sed etiam exercet talem suppositiones quia illi conuenit ex situ propositi nis:) quando voro ponitur a parte prς- dicati, quamuis non amittat propriam
ilippositionem, quod immodb tamen impeditur propter situm pr dicationis,& leges appellationis ; magisque a tenditur in illo res significata, scilicet
722 Radi autem huius doctrin est, quod in siis propositionibus, coh- cretum accidentale positum a subiecti, sumitur substantiuE; positum verb parte prςdicaci , sumitur adi Gi ivnde prouenit diuersitas explicita, ut latius dicemus in notationibus ad cap. de genere. Maneat ergo huiusmodi pi vicationes, quae fiunt inter
235쪽
concrcta accidentalia , quae communicant in aliquo communi subiecto, semper esse directas. Qua etiam ratione , post Incarnationem Verbi hae sunt praedicationes, directae est Dem: Dein est hamo: quia duae istae naturae diuina scilicet. & humana, reperiuntur in eodem sapposito Verbi, pro quo semper subicctum stipponit. Secundbsequitur solam proi- cationem directiun cilc propriξ pr di cationem , proprieque ad scientias pertinere; ac proinde ipsam si iam vocari absolutE pr dicationem. Quo sensu dixit Porphir. capite de spccie :Nam aut paria deparabin , aut males a deminoribin praedicentur oportet I xnim vero de m.tio bin oportet. Propter
quod etiam omnes aliae pridicationes, tam indirectae, quam laeti leae, de disparatae meri id a pridicabilibus rejiciuntur , ad quae' tantum pcrtinentpr dicationes formales, de directivda, numero o. Videamus iam, quomodo in utrisque fiant prςdicationes. Prius autem agemus de nominibus prinnii generis.
o MODO PR DIC IONEI ant inmmimbinprima intenti nis. OVi non ilia primae intentiinnis, alia sunt abstracta , alia concrcta : quatuor inter illa post tfieri combinationes. Et sic potest pri- md dubitari, an concreta proicentur de concretis. Secundd , an abii 'cta de abstractis. Tertio , an concreta dc abstractis. Quartd , an abstracta de concrct Et quia tam concrcta quam abstractia alia sunt substantialia, ut homo, animal; manitas . in maluas alia accidentalia , Ut smb ex his etiam excludicii r praedi- l lbedo , dcd de omnibus nonnihil agemus. Id tamen , te oni ita aduertendum est pro hac, & se lutio quast. nos hic loqui de propositioniacatio , in qua definitio praedicatur de definito, vel de quolibet contento sub illo : quia quamuis cisci a , quae CX ι primitur per definitionent; sit ens per i bus assimiatiuis. Propositio enim ii se, esidem quod species; tam ut sit - gatiua non ruri et ad aliquod pr domi sic turnomine complexo, descit i- - . - c
fmplicitate pr dicabili , nec potest
Tandem praedicatio formali', &directa diuiditurab eodem Soto in es sentialem, & accidentalem. Essentialis est , in qua pr dicatum est de quidditate subiecti : acci cntalis verb, in pr dicatum accidit subiecto, si ieentitatiuὰ substantia , siue ac dens; sive sit accidens proprium, siue l
His explicatis : quia duo intsenera nominum, in quiliis p. sint pcriticationes exerceri , scilicet nomina primae, de secundae intcntro0is, quae explicuimus supra disputationet secta ca se ; de sic a praesenti disputationer itur. Inquirimus ergo , quando propositioncs assirmativae lint verae in
s Prima conclusio. Propositioncs, in uibus co citata de concrctis praedicantur, siue concretum sit substantiale, siue accidentale, sunt verae, concedendae; vi, homo e animal, a lim in ea loratum . &similes. Et idem .st, ' do
236쪽
concretum accidentale praedicatur de
substantiali, ut est alta. quando
enim fit e contra , propositio est indirecta, ut diximus: de quibus propositi ibus modo non loquimur. ) Ita docet expresia D. Thom. de ente,&essentia , cap. 3. De quo videri potest C ctan. ibidem.
Fundamentum est :'uia concretum significat formam cum alijs pcr- mixtam , & simitur ut totum, ut ex D. Tho. diximus quaest. praecedenti. Propter quod etiam non praescindit ex modo significandi ab alijs, quae inueniuntur, vel in eodem supposito,uci in eodem subiecto. Sed inimal, & homo, v. g. sunt in eodem stipposito Galbum,& coloratiun in eodem subiecto; neutraque significant cum praecisione ali xum ; sed potius sit muntur ut tota permixte continentia, quidquid est in alius. Ergo inter illa verillima est praedicatio. Videatur D. Tho. loco. citatars Dices: nihil potest praedicari de alio nisi contineat illud : sed unum concretum, nempε animal , aut colin ratum non continet, quid quid est in alio, scilicet in homine, vel albo: ergo unum concretum non potest pr dicari de alio. Probatur minor quia homo addit saera animal rationalitatem : de album supra coloratum addit protriam differentiam albedinis. Confirmatur: quia pars non potest verὸ praedicari de toto: sed animal est pars nomi- coloratum albi: ergono pollunt praedicari de illis. Ad argumentum respondetur animal posse considerari, ut est pars actiliniis hominis, & ut in totum potentiale. tenus est tars actualis, componit Metaphysice nominem : sicque nec continet totum, quod homo continet, nec est quid superius; & consequenter non praedicatur de illo. Quatenus v
est totum potentiale, est quid sit
rius ad hominem, & equum; continetque confuse, & in potentia rationalitatem , &liinnibilitatem: & hoc modo non est pars, sed totum, & praedicatur de homine, & equo. Quae docti inaconstabit amplius cap. de Generi potestque cum proportione applicari ad concreta accidentalia. Per quod p. tet ad confirmationem. 3STAL CTA sebi antialia, quam accidentaliaveret dicentvir de ab raELι.ε. II. Certioribus incipiendo , ut 1 certum statuendum est praedicationes , quae sunt inter abstracta accidentium, quorum unum est de es sentia alterius , csse omnino vcras, &formales, ut si dicas auessa est color, color est aluo: Izica est silentia , scientias habitin. Sic enim significata accidentia propriE ponuntur in praedic mento ; sumquecntia per se, & com- icta , de habent propriε genera, depecies, ut postea dicemus. Eadem certitudine, circa abstracta substantialia statuedum est omnes praedicationes, in quibus abstractu quod ponitur loco praedicati, non pertinet ad essentiam abstracti, quod ponitur oco sit biem, esse omnino fusas, ut humanito est risibilito , rationalita essan malitis , de ecoitu , animalito efrat Anabio, & smiles. Ratio est in nifesta: quia quando praedicatum non est de essentia subiecti, non potest prin
dicari de ill9 , in 1uM , sed in quati;
de per conlequens praedicatio erix occidentalis. Vt autem praedicatio accidentalis se vera , praedicatum
debet significari adiective , seu petmodum alteri adiacentis : quod Ἀ- meta non contingit, quando praedicatum significatur in abstracto , ut
237쪽
patet cx dictis quaest. prςcedenti. Ergo est res, quae est animes tas , aut cor-
huius: nodi propositiones , in quibus abstractum, quod ponitur loco proicati, non est de citcntia abstracti,quod ponitur loco subiecti: omnes sunt sausae. Quae etiam ratio conuincit propini phus s. Metaphysic. quis. a. Capasitionem,in qua abstrachum ditiarentiae t riens. i. pata quaest. 28. arti c. a. dispo
Σ8 Partem negatiuain defendunt inter alios scotus in primo distinet. a.
quςst. . & distinet. s. qu st. r. N Ppr dicatur de abstracto speciei , ut quando dicimus, humanitas est rati. lito, insensu sorinali esse saliam. Qua-uis enim differentia sit de elli nita speciei: quia tamen Pr dicatur de illa,non omnino in quid, sed in qu de explicabimus cap. de differcntia: idebdebet significari adicetiue, seu per in
dum alteri adiacentis. Quod non contingit, quando pr dicantiu in abstracto, ut pcr se constat. 27 Tandem idem dicendum cst de pr dicationibus inter abstracta generis, &discrensiae , & inter abstracta differentiae superioris, & inferioris, ut
tionalitat est sensibilitas , & similes.
Cum enim differentia nullatenus timcludat genus, nec cum differentias superiores, ut dicemus capite de differentia ; & ex modo signincandi unum non significetur, ut aaiacens alteri visit, quando pr dicantur in concreto:
manifestum cst tales pr dicationes in abstracto cise falsas. Tota ergo dissicultas reducitur ad abstracta substantialia, quorum unum est de e sentia alterius, & pr dicatur in . quid , ut quando de humanitate pr dicatur animalitas, vel quilibet lius gradus geneticus. Et ita inquirimus: an sicut hae praedicatione. sunt verae, hama est animal, animal se corp- : ita etiam istae sint verae, humanito est
in maluo , animalitas est corporeis .
Procedit autem dissicultas in sensu formali: nam in sensu identico euidens est apud omnes esse veras; siquidem ipsa rcs , quae est humanitar,
lat. 2. dc Ruoio tractatu de praed tionibus numero qui pro eadem sententia adducit Caietanus & Fc
rar. sed immeritb , ut postea vide
alibi Vbi docet abstracta istasii stantialia significari, ut partes forna les, seu ut id, quo aliquid cit tale; de
consequeter cum praecisione aliorum: ' ergo unum non potest praedicari de alio. Probatur consequentia:quia iuri animalitas esset genus, ec humaturus species: si utraque haberct r ionem totius. Conlirmatur ex Avicena, qui vi fefert Diu. Thom. loco citato de ente , dc cisentia , inquit, quod equi nitri uum est erutat- ergo non in animalitas. .
Secundb probatur ratione : quia ut aliquid . formaliter praedicetur de alio, necesse est, ut quidquid subicctii
actu continet, contineat etiam praedicatum, saltem confuse, & in potentia: sed abstractiam generis, nec actu, nec potentia continet totu, quod cst i 3 a stracto speciei: ergo non potest formaliter proicari devio. Pri satur minor, 'uia quodcumque nomen abstractum significatsi tum lignificatum, per modusormae abstractae a ractione sormali, ut postea explicabimus. Omne autem abstractum obstractione sorinali, nec
actu, nec potentia includit id, a quo abstrahitur: imb potius excludit illud; siquide, prout sic, comparatur ad illud,
238쪽
Tertib: animalitas est illud, quo animal est animal; & humanitas illud, quo homo est homo : sed illud , qtis
homo est homo, non est illud, quo animal cst animat: ergo humanitas non est animalitas. Maior habetur passim in Diu. Thom. Minor verti probaturiquia
illud, quo homo est homo, significatur ut ratio formalis, & principium constitutivum hominis;& illud, quo animal cst animal, significatur ut ratiosormalis, & principium constitutivum animalis: sed ratio formalis, scu principium constitutivum hominis, sorma-hter loquendo, non cst ratio formalis, seu principium constitutivum animalis ; siquidem homo , & animal sunt diuersa constituta: ergo id, quo homo est homo, non est id, quo animal est
19 Pro solutione dissicultatis
primbsciendum est ex D.Thom. I.part. quaest. o. art. 3. abstractionem sui latἡ in libris Posteriorum dicemus, agentes
de varijs abstractionibus 3 materia) esse duplicem. Alia dicitur totalis, seu uniuersalis ue illa scilicet, qua uniuersale abstrahitur a particulari , ut animal ab homine. Alia dicitur formalis, seu praecisiua; & est illa, per quam forma abstrahitur ii materia: s non quia semper id, quod abstrahitur hac abstractione, sit vera forma : sed quia habet in dum formae rcspcctu eius , a quo a strahitur. De discrimine harum abstractionum plura dicemus loco citato; potestque videri Caiecide ente & essentia cap. I. q. I. Nunc certum debet esse,
nomina non dici abstracta ab abstr Gone uniuersali. Idque constat manifeste: idni quia homo, animal, Vivens,&alia genera praedicamenti substantiae sint proprii si ξ vniuersalia, & cons quenter abstrahunt abstractione uniuersali; & tamen non significantur in abstracto, sediti concreto: ttim etiam
quia ex quolibet concreto quantumuis singulari sormatur nomen abstractum, ut ex Petro Petreitas I ex Dco Deitas: clim tamen nulla ibi interueniat abstractio uniuersalis: ergo ab hac abstractione nomina non denominantur abstracta , sed ab abstractione formali . I erquam, non solum separamus accidcias a subiecto,ut cotingit in abstrae his accidentalibus; sed etiam naturam a supposito , ut cernitur in abstractis substantialibus. 3o Ex quo primo fit utraque a stracta, praecise secunddin quod inuoluunt hanc abstractionem formal , nullum dicere ordinem ad inseriora,
sed ad concretum, seu suppostum, a quo abstracta , & separata sunt. Non
enim dicimus: color alicuius albedinis est color, sed color alicuius colorati est color: nec similiter dicimus; animalitas alicuius humanitatis est animalitas; sed alicuius animalis est animalitas. Ac proinde secundum istam rationem se
lier fgnificantur per modum partis, eu ut quo aliquid est tale : quia id, quod abstrahitur abstractione formali,
comparatur ut amas, de constitutivum
respectu eius, a quo abstrahitur. Et hoc cst, quod toties repetit Diuus Thomas thin locis pro secunda semientia citatis ; thm etiam aliis multis , qim videri possunt in tabula aurea , verbo ab ractum , num cro 6.
Neque aliquid aliud docent Caiet nus, & Ferrar. pro eadem sententia adducti. Nine etiam xlterius sequitur
nullum abstractiam , Praecise ratione huius abstraci ionis in alis, posse praedicari de aliquo, nisi interueniat etiam abstractio uniuersidis. Cuius ratio est euidens : quia , ut supra tetigimus , de latius dicemus capite de enere, ut aliquid praedicetur de alio, ebet haberc rationcm totius , Ut
239쪽
rog Dis ut I V. de passione uniuer. IV.
sie possit columere subiectiim: sed albeao, aut quodlibet aliud abstiachum non habet rationem totius ab abstractione sormali; cum potius ab illa habeat rationem partis: ergo, praecise ra tione talis abstractionis , non possunt praedicari de aliquo , nisi intermeniat etiam ibi aliqua abstractio uniuersalis,
ratione cuius induant rationem totius. Quare ad videndum, virlim praedicationes possint fieri inter huiusmodi abstractii, ii iciendum est, an, & qu modb possint induere rationcm totius; seu an, & quomodb inter illa positi esse abstractio uniuersalis. 3i Secundo consideranda est disserentia compositi substantialis, & accidentalis. Illud enim, cum sit ens per se, & simpliciter unum,& totum: componitur necessarib ex partibus,quq sun-pliciter sint partes, de per conlequens nunquam erunt simpliciter tota , scd tantiim secundum quid. At verb compositum accidentale; quia est cias per accidens : secundum quid tantum est unum, & totum: & per consequens partes eius secunddmquid tantum erutpartes; simpliciter autem tota. fit, ut illud, quod syificatur ut pars compositi substantialis, qualiter significatur abstractum subluatiale, ex modo
significandi simpliciter sit pars; & per
consequens non posset esse simpliciter totum , sed tantum secundum quid: ruod Verb significatur ut pars compoti accidentius, qualiter significatur abstractiam accidentale , quia secundum quid tantum cst pars: optimὸ poterit ei se simpliciter totum. VndE Iicut concreta accidentium ponuntur in praedicamento, & dicuntur uniuersalia, aut praedicabilia secundum quid tantum, & per reductionem adiri abstracta; ita econtra abstrasti substantialia sunt in praedicamento, α
dicuntur uniuersilia, aut praedicabilia isecundum quid tantum, & per rediminionem ad sua concreta. Quae est perpetua doctrina D. Thom. Vt ratet cap. 7.de ente essentia,& alibi sepe. 3a Ex quo tandem fit, quia sicut in abstractis accidentium , significari, ut partes secundum quid suorum concrctorum quod habent ab abstracti ne semiali, j non impedit, quin sim . plicitur habeant ratibnem totius respe citi suorum inferiorum: ita econta in abstractis substantialibus, significari, ut partes simpliciter suorum concretorum
quod habent ab abstractione se ali non tollit, quin possint secundum vidhabere rationem totius respeetii su rum inferiorum , & de viis praedia
Tandem nota, qubd adhuc in ista comparatione ad inseriora, sicut con cretum substantiale potest considerari, vel ut consusE continet illa; sicque est totum, &Iraedicatur in recto de illisi velut praescindit ab eis, seu excludit inta; sicque est pars eorum, neque prae' dicatur de eis, ut explicabimus capite degenere, ita similiter abstruebim iiii stantiale, quando comparatur ad ins riora, potest considerari, vel ut conta- se continet illa; sicque conuenicilli ratio totiussecundum quid, quam expli cuimus, vel ut praescindit anaeis; est pars eorum. Hoc secundo modo re pugnat , quddin re praediaetur; non autem primo. secunda conclusio. Animal litas, & alia abstracta substantialia, sumpta cum praecisione suorum instat rum , non possimi de illis praedicari. Non tamen risugnat huiusmodi a strat his sumi absque tali praecisione, scavi confuse continent inferiora;& pex consequens vere possunt praedicari de illis.Talcs autem praedicationes non per
se, M simpliciter, sed secundum qui x per reductiouem pertinent ad praedi
240쪽
cabilia. Haec conclusio habct tres partes ; & quoad omnes est communior inter Thomistas. Illam tenent Soto q. 3. uniuersidium Mas. ibidem scet. q. qu.6.
Prima pars satis ex se constat: quia animalitas, & alia abstracta sic praecisa ab ulterioribus persectiombus inseriorum, sunt paries eorum: nulla autam
P rs , prout sic, potest praedicari de toto, ut explicabimus capite de genere. Adde, in tali praecisione semper interuenire abstractionem formalem,quq Propterea dicitur praeci sua: sed ratione huius abstractionis non contingit praedicatio , ut explicatam est : ergo huiusmodi abstracta silmpta cum tali praecisione nequeunt praedicari de inserioribus. 3 Secunda ver ars conclusonis, in qua est tota dilucultas, probatur ex dictis: quia ad veram praedic tionem de inferioribus suffcit praedicatum habere aliquo modo rationem totius remectu illorum, eaque continere in confuso: sed non est contra rationcm istorum abstractorum substantialium habere aliquo modo rationcm totius respectu abstractorum inseriorum, illaque continere inconfuso: ergo, seseuata eorum natura, possunt abstracta ista superiora verὶ praedicari de inferioribus. Maior constat; Sc probatur minor : quia ex vi abstractionis formalis, quam essentialiter exigunt huiusmodi abstracta, selum praescindunt a concreto, seu supposito, & significantur, ut partes illius di sed cum in abstractione formali , & praecisione respectu concreti , non repugnat aliqualis abstractio uniuersalis, & continentia consus arco pectu inferiorum i sui patet: idminabstractis accident bus, tum etiam in-
sormis physicis, quae stante abstractione formali, qua praescinduntur, & sumuntur ut partes morum inseriorum,admi tunt nihilominus abstractionem vii, uersalem, ratione cuius induunt rati
nem totius, & praedicantur de suis inferioribus) ergo non est contra naturam cistorum abstractorum habcre aliquomodo rationem totius, de praedicati de abstractis inferioribus. 31 Secundo probatur emcacius quia designata humanitate, haec praedicatio est vera: Haec ammatito, 6 υτι- malim: ergo haec etiam erit vera: LI
nuinim est Antecedens patet e quia eadem est ratio de illa, ac de istis propositionibus: : humanita, Christi es humanitin, dc similibus, quae sunt verissimae,& a nemine negantur. Consequentia vert, probatur: quia sicut in hac propositione: Idumanitas est animalitin , suoiectum includit aliquid, quod non est deessentia praedicati, nempξ principium specificum, quod importat nummitas: sic etiam in ista: animalitas est a malit u , subiectum includit aliquid quod est extra essentiam praedicati,
nempὰ principio indiuiduale ; quod desipuitur per illud pronomen, ratione cuius talis pradicatio vere est superioris de inferiori. Ergo si de ratione animalitatis esset, significare naturam senstiuam cum omnimoda praecisione quorumcumque aliorum , quae sunt extra essentiam eius; dc propterea esset salsa prima propositio, ut aduersu ii dicunt : eadem ratione csset etiam fata secunda. Maneat ergo econtra, quod scut animalitas, salua proprietate a stracti substantialis, potest induere rationem totius, de praedicari de hac, de illa animalitate; ita etiam potest praedia cui de humanitate, de equinitate. Tertia tandem pars conclusionis, si ilicet huiusmodi praedicationes, quae