장음표시 사용
241쪽
fiunt inter instractii sabstantialia, non pertinere ad praedicabilia per se, & simpliciter ; sed tantum secundumquid, &per reductionem, manifesta est secundo notabili. Cum euim huiusmodi abstracta significentur, ut partes compositi substantialis : simpliciter conuenit illis esse partes; & per consequens secundumquid tantum pol sunt induere rationem totius. Quod non sufficit, ut aliquid sit simpliciter genus,aut species: quia naturae, quae ab his intentionibus denominantur, debent esse entia per se, es completa, ut supra explicatum est,& constabit amplius in antepraedica-
36 Per quod patet ad argumenta. Ad primum resp. D.Thom. solum docere, abstracta ista significari ut partes,&sumi cum precilione respectu concreti , seu suppositi: id enim solum postulat abstractio formalis, a qua denominantur abstracta. Hoc tamen non
tollit, quominus respectit inferiorum possint induere aliqualem rationem totius: quod susscit, ut verὸ de illis praedi centur, quamuis non sint genera, aut
species simpliciter, sed per reductione,
Ad confirmationem respondetur in illa propositione Avicennae, non excludi a iiibiecto praedicata essentialia,&generica , ut est animalitas respectu equinitatis: sed alia, quae non conue- . nrant naturae secundum se. Et ita sensus est: equinitas tantii est equinitas, id est, Ae se non habet praedicari, vel subjici, aut quod sit uniuersalis, vel singularis. Ad secundum negatur minor. Cuius probationem integram cocedimus, abstractum scilicet, praecia ratione abstractionis formalis, quam importat, habere rationem partis, nec illi prout sic conuenire , de aliquo praedicari, , quod verissimum est. Sed inde non sequitur abstractum esse incapax alicuius abstractionis uniuersalis, ratione cultu habeat conditionem totius respectit inseriorum, ut patet in abstractis accidet talibus. Ad tertium, concessa maiori, diastinguenda est minor. Si enim illud,quo homo est homo, & illud, quo animal est animal, sumantur cum omnimoda praecisione , ut aliquando etiam sumuntur concreta, iuxta dicta in prima parte
conclusionis; concedenda est: neganda vero, si sumantur absque tali praecisione. Neque aliquid amplius probat ratio ibi facta, ut consideranti patebit. Est tamen obseruatione dignum,qubd quamuis, tam concreta, quam abstracta substantialia comparata insorioribus possitu sumi; vel cum omnia moda praecisione, vel sine illa, ut expli
catum est: tamen propter eorum natu
ram, discriminaque supra inter illa explicata, frequentius abstracta sumuntur cum tali praecisione, concreta verb sine illa. Et hoc sortξ decepit Auctores con
37 a Ars assirmativa potest probari. 1 Primo : quia hae propositioncs
ad & art. s. ad 6. Ergo abstracta pos sinit praedicari de concretis, & econtra. secundb: hae propositiones sunt verae, Dein est Deitas, & Deitas est De-i,
&c. Tandem: quia hae propositiones sunt verae, linea est p anta , seversis isi ant ,easque admittunt Dialectici: e
242쪽
Je de omnibus rebus prςdic tur , ut go non sollim in praedicatis transcende-tibus, dc diuinis; sed etiam in praedicatis particularibus concreta praedicantur de abstractis, & econtra. Pro Alutione notandum est abstrachum, cum ex modo significandi significetur ut pars concreti; tunc proprie habere ictam significationem, tuc-que sumi proprie ut partem ἱ quando concretum includit aliquid aliud praeter ipsum abstractum, ut contingit inhumanitate respectit hominis, inalbedine respectu sui,& similibus: homo enim, praeter humanitatem , inclutat person:uitatem, seu suppositum ;& album, praeter albedinem, includit subiectum. Et ita in his concretum non potest praedicari de abstracto, neque abstractum de concreto: quia, nec pars potest in recto praedicari de toto, nec totum de parteot inquit D. Thom, c. . de ente, dc essentia.
33 Quare si contingat abstracti
in rei veritate non esse partem respectu concreti, nec concrctum includere aliquid praeter abstractum: tunc propter . omnimodam identitate realem utriunque , poterit unum de alio praedicari. Adhuc tamen propter modum signifieandi diuersum , seli abstracto conueniet esse relationem, qira concretum
est tale. Et huiusmodi sunt Deus , &Deitas: quia enim nihil includit Deus, quod non includat Deitas: idebunum potest de alio assimari: sed quia Deitas diuerse modo significat, ac Deus: idebde Deitate verὸ dicimus esse rationcm, qua Deus est Deus,quod tamen de concreto, scilicet Deo, affrinare non possumus: falsum est Deum esse rationem Deitatis. Idem etiam contingit in pr dic tis uniuersalissimis, & transcendentibus. Nam licet propter transcendentiam, quam, tam tu concreto, quam in abstracto important, de scinuicem, pr ter loca allata docet D.Thom.1.dist. 17. qu.I. artic.2. ad I. & qu.I. de virtutibus articuL r. ad 8. nihilominus tamen,
propter diuersum significandi modum,
non potest dici ens esse rationem essen. di ens; aut verum rationem essendi vorum ; sed id conuenit abstrachis; entitas enim est ratio essendi eras, dc veritas ratio essendi verum. Videatur Mac de uniuersalibus sect. . qu. I. 39 Tertia conclusio. Quamuis in praedicatis generalibus, & diuinis, abstracta verE pr dicentur de concretis,& econtra; id tamen repugnat in alijsrcbus creatis, & prςdicatis particularibus. Vnde hae sunt fust prςdicationes; υὶ humnitas, alueeda est aua; geccontra. Ita docet expresse D. Thom. locis citatis, quem sequuntur Capreol
salium, Caiet. & Basiez, r. p. q. 3. art. 3.Mac ubi supra, noster Diticus a Iesu, disp. s. q. t. estque communis Doctorum consensus.
Fundamentum est: quia inter prae dicatum, & subiectum debet esse vii ras, seu identitas realis, ut saepὶ diximus : scd quando concretum includit aliquid aliud praeter abstractum,ut contingit in rebus creatis, & particulariabus ; non sunt idem realiter concretum . & abstra mim , sed distinguuntur disti iustione reali includentis, & inclusi: ergo repugnat, quδd de se inuiscem praedicentur.
Confirmatur: quia in his rebus alta stractum vere, de propriε est pars concreti ; quod non contingit in praedicatis generalibus, de diuinis: ergo licet in is, concretum verε praedicetur dea, stracto;& econtra: in illis tamen id omnino repugnat.
o Ex dictis patet Glutio ad duo
priora argumenta. Ad tertium ve-rd, respondetur primd cum Mas loco
243쪽
eitato, quM quando Dialectici admittunt illam Praedicationem, linea est quata, dc similes: ibi subiectum non accisitur, ut abstractum, seu ut mensura,ed ut concretum, sciive est quid mensuratum ; & facit hunc senium: hoe mensuratum est quantum. Cuius d ctrinae signum est, qudd similes praedicationes solent admitti, ubi non habemus nomen abstractum, & concretum alicuius rei, ut contingit in linea : dcidcd nomen interdum sumitur , ut concretum , interdum , ut abstra-4tum Vel secundo respondetur cum D. Thoma in dist. Ita quaest. I. art. I.
quaestiuncula 3. ad 3. qubd quia quantitas inter omnia accidentia propinquior est substantiae: non dependet secundum suam rationem a materia sensibili;& ided in praedicando, dc subjiciendo accipit modum substantiae S accidentis r unde lineam dicimus , de quantitatem , dc quantam. Propter quod etiam Arist. cap. de quantitate, α I. Metaph. text. io. lincam, & alias
species quantitatis appellat quanta per se. Iuxta quam Arist. & D. Thom. doeisinam, hoc speciale est in quantutate, quod scilicet denominat seipsam; siue hoc proueniat ex eo , 'ubd quantitas, ut qua habeat in se ipsa, per quan-ἀam identitatem , eundem esicetiam, dum tribuit substantiae , ut explicantiqui: siue squod verosimilius est ed'uod eadem res respectia diuerserum lacitur quantitas, & quanta, ut bene explicat Masin scholijsad cap.de quantitate. Cum enim quantitas sinui fit mensura substantiae,&mensurabilis per aliam quantitatem, ut ibidem explicabimus , inde est quod eadem res, secundum quod est mensurati ,seu mρ- sura substantiae, dicitur quantitas: sc-6ndum vero Obd est mansurabilis,
1 Q Ecundae intentiones habent riGOtionem accidetium respectu primarum, ut saepe diximus, & ideo ex dictis de accidentibus realibus respectia substantiae, habetur, quid de secundis intentionibus respebu primarum diacendum sit. Quare sicut accidentia in abstracto non praedicantur de substantia: non enim dicimus, Hama est albedo,
propter rationem, num. 26. adductam: ita lecundae intentiones in abstracto iaci
praedicantur de primis: salsum enim est dicere, Anima e VenereitH, aut: moeststeciei in . Sed sicut accidentia in concreto verE praedicantur de substam ita: haec enim cst vera, Nomo es auu ita secundae intentiones in concreto
verὰ praedicantur de primis : dicimus enim , O imal est geη- , ια- est Potest autem dubitari, an sincundae intentiones in concreto praedicentur de primis, tam in concreto,
quam in abstracto, loquendo generalia ter tam de substanti, quam de accid tibus. An videlicet, sicut est verum, etiam verum sit, nimalitis est pom. Et sicut econtra verum est, Asbed. est flectes: ita etiam verum sit, Album enecies. Sed huius lutio habetur iam ex dictis. Et circa substantis tradit eam Diuus Thomas de ente, & essentia cap. 4. dicens: πια ei genuis,drcio, vel
244쪽
est, quod ratio generis, feraei, vel di ferentiae conueniat essentia, seu dism quod per modum partis signis c
tur, ut m ne numanitatis , vel animalι- tatis. Et idea dicit Auie.quod rationatit-
mn est disserentia, sed disserentiae princι-
pium, σε eadem ratione humanitas non est 1feciei, nerue animali genus. De accidentibus verb contrarium statuit infra cap. 7. ubi sic ait: Eae accidenti, in sub-ιereo nonfit um persee. Hidemn resultat ex eorum coniunmone alitia natura, cui
.ntentia generis, vel steti, pesiit attribui. Vnde nomina accidentalia concreti dictamn penunturin prassicament ,sicut flectes, vel genera, Mi album, Q musicum, nisi per redustionem; stumsteti naum quod abstraci significantur, utauiae, inmu- ΝαRatib autem huius doctrinae saepe insinuata, nunc breuiter statuitur.Quia duo requiruntur in primis intention bus, ut proprie, 3c simpliciter denominentur ab nis secundis generis, & speciei : scilicet esse entia completa , &esse entia per se: sed hae duae conditi nes solum reperiuntur in concretis sim- stantiae, & in abstractis accidentium:
abstraetiam enim substantiae licet sitens per se, non tamen inens completum: quia significatur ut pars; concretum verb accidentis licet sit ens com-rletum , non tamenest ens per se: quia significatur. vi compostum accidenta,
te ergo sola concreta substantiae, & stra& accidentium proprie, & simpliciter denominantur genera, & sp cies. Cum quo tamen stat, id quod si lira statutum est , nimirum abstractat instantiae, de concreta accidentium,
secundum quid , & per reductionem denominari genera & species. modb autem praedicationes fiant inter ipsas secunilas inici tiones restat explicare. In quo primo
certum est, vitam secundam intenti nem , quando est de effetitia alterius,
optime posse de illa praedicari, tam in
concreto qutin in abistracto.Sicut enim vere dicimus, . clueta. est edor, calor squalitas: & similiter, Album est eali tum, calor ta est quale , ita verὰ dicimus , Generestas est uniuersalitas: uniue
fibras est relatis rationu : dc similiter, Genus est uniuersue: uniuersali est relativum rationis. Neque in hoc ulla est dis serentia inter secundas intentiones, Ac accidentialesia. Vnde selum restar dis- ficultas de praedicationibus accidentalibus , seu denominatiuis, quae fiunt ii tet ipsas secundas intenciones.
Sed in hoc etiam philosephandum est cum proportione ad accidentia realia. Sicut enim in his, quaedam truncinter se repugnantia, quae scilicet non possunt eidem sabiecto inesse, ut albo do, & nigredo; dulcedo, & amaritudo,& inter haec salsa est praedicatio, tam in concrcto, quis in abstracto: Alia verbsivit, quae non habent talem repugnat tiam, sed compatiuntur in codem sit, lecto, ut albedo, & dulcedo, calor, &siccitas; & inter hae si fiat praedicatio in abstracto filia est; vera tamen si fiat
in concreto. fra proportionabiliter ii ter secundas intentiones quaedam intecse pugnant, nec possunt eandem natu ram denominare, ut intciatio generis.& differentiae: & inter has salsa est prae' dicatio, sue in abstracto, siue in con creto fiat: salsem enim est dicere: Ge 'arereitas est disseremialitas ; cingenui essasserentia. Aliae verbsunt, quae non hiabent talem repugnantiam, sed possunt eidem naturae aluibui, ut intentio generis, de speciei sebaltemq. Et inter nassilia est praedicatio si fiat in abstracto: salsum enim est dicere , Genereitas essest tamen vera si meitas sebalterna onat in concreto, verum mim est,
245쪽
3 Tandem addendum est, qubdquamuis in his intentionibus abstractum non praedicetur de concreto in praedicatis particularibus, sicut diximus de nominibus primae intentionis; potest tamen optimE concretum praedicari de abstracto; in quo secundae intentiones distinguntur a primis. Nescitur autem hoc ex eo quδd una secunda
intentio abstracto significata potest esse
fundamentum alterius, & induere rationem priniae respectu illius. Quidquid enim potest esse obicetum intellectu potest etiam denominaria secundis intentionibus, ut patct. Ergo quando una secunda intentio capa st denominationis alterius, potcst haec in concreto significata , praedicari de illa in stractk Qua ratione verE, & propriξ
dicimus, Vniuersalit π est, genμs, aut: gen citare est fecies. Si enim uniuersalitas diuisione viai uoca,& essentiali diuiditur in genereitatem, speci citatem, &c. ut postea dicemus: ergo univcrsali Fas
verε est genus ad illas, ill aeque sunt vere species uniuersalitatis. Sed dices: si una secunda intentioli im non inconuenire, sed esse necessorium in secundis intentionibus. Hae enim consequuntur actiones intest eius , in quibus necellario concedendus est talis processus: si quidem qualibet intellectione posita, potest intellectias eam actu reflexo intelligere, hanc rursus alio actu,& sic in inlinitum. Quae doctrina est exp essa D. Thom. f. Metaph.lech. II. Neque Argumentum adductum urget. Tum quia in entibus realibus uniuersaliter falsum est fundamentum debere cile maioris Otitatis qu im res fundata; ut patet in materia prima, quq habet rationem fundamenti, respeetia sormae substantialis. Tum etiam: quia licet id possit verificari in accidenticius realibus, respectit substantiae cui in h. runt, de a qua dimanant, seu conse uantur; id tamen non cst ncceta latum in cotibus rationis, seu secundis inter tionibus rcspcini quarum se habet na re passue, recipiendo eas ab intesic , a quo producuntur, dc consentantur.
test esse fundamentum alterius, dec alterius, & sic de alijs, iam dabitur processus in infinitum in secundis intentionibus, quod vidctyr inconueniens. Talem autem processum non
ἐari probatur: quia sundamentum debet esse maioris entitatis quam id,quod sundatur supra illud: ergo scut secunda intentio est debilior quam prima se Pra quam fundatur; ita tertia erit debilior secunda, de sic deinceps, deueniemusque esit, ad eam, quaesit omnium debilissima; dc ex consequenti, nori da biturinfinitus processiis. Res ndetur tamen cum Herb. qu. 3. de semiadis intentionibus, nas de univcrsalibus seist. 4. quaest. 8.
cum communi Dialecticorum ta-um processum in infinitum non s)
s u Xplicata essentia, dc passionibus
I uniuersalium in communi ant quani ad singula eius inseriora descendamus ; oportet examinare ipsorum numerum, quem Porphyr. in eodem prooemio statuit illis verbis. Cum neces hirium sit Crisam ad praedicamentoram notitiam,qui iram tamine PUPere,fi dissemitia, Dia decies, cuidm quid accident, me. V Di Porpti. cmnes praedicandi modos reducit ad certa capita, quae uniuersalia, seu praedic bilia nuncupauit. Ad cum modum,quo Missi onmes m a essendi ad certas coordina-
246쪽
coordinationes reuocauit, quas appellauit cathegorias, seu praedicamenta. amuis autem Porphyr. vi certum
supponat quinarium praedicabilium
numerum : quia tamen contra illum pro utraque parte militant plura, caque non leuia argumenta, merito Doctores hanc dissicultatem instituunt. Igitur uniuersalia esse plura quam quinque , his argumentis suadetur.
Primo: quia tot modis dicitur unum contrariorum, quot dicitur alterum ex Arist. i. Top. cap. ar. sed uniuersale,& singulare lunt contraria, & singularia sunt numero infinita: ergo univcrsalia, etiam erunt infriata. secundo: quia tot sunt partes uniuersalis, quot entis, ex eodcm Arist. q. Metaph. cap. r. sed partes entis scilicet praedicamcnta, sunt decem : ergo decem etiam erunt uniuersalia.
Tertio: quia cxistentia in in pluri bus: dc praedicatur de illis; de tamen
non est senus, species, aut differentia: cum existentia in creaturis sit extra earum essentiam, ut saepe docet D. Tho.
Nec similitar est proprium : cum styr dicatum quoddam commune Omnibus cntibus, illis conueniens ex temporc per actioncm causae cffcientis, &rer consequens contingenter.Nec tandem cst accidens commune: quia existentia non potest adesse, de abesse, absque subiecti comiptione: crgo constituit distinctum pr dicabile. Quarili tandem: quia individuum vagum, de similiter deseritio pr dicantur de pluribus , ut patet: ergo sunt praedicabilia: siquidem ab actu, ad p tcntiam, benὰ valet. Sed non sunt genus, species, &c. ergo sunt alia praedicabilia pr ter ista quinque.
salia, scilicet esse pauciora, his argu mentis probatur. Primb: quia prasei-catio directa est actus praedicabulinus,
quae est rassio uniuersalis, ut supra diximus : sed tantum datur duplex praedicatio directa, si ilicet cisentialis, Maccidentalis, vi ctiam vidimus: ergo tantum etiam datur duplex prςdicabilitas : ergo duplex tantum uniuersalitas. Et per consequens duo tantii merunt pr dicabilia,seu uniuersali An re essentiale, & accidentale.
Secundὼ : quia differentia subal terna,& insima & idem est de proprio subalteitio,&infimo) non constituunt duo p dicabilia; etiamsi altera pr db cetur de pluribus differentibus specie; altera verb de pluribus differentibus
numero:sed penes hoc disserunt genus,& species: ergo non constituunt duo
Tertib : quia omne accidens saltim completum, vel est genus, vel species : cum habeat propria inferiora de quibus essentialiter proicatur :ergo quintum praedicabile, vel super fuit, vel coincidit cum genere, aut specie. Quaria tandem: quia uniuersta a sunt quaedam attributa, istu praedicata Dialectica, quae de pluribus praedicantur: scd Arist. r. Topicor. cap. . . &s assignat 'uatuor tantum praeditata diati ctica cilicet gcnus, definitionem, proprium, & accidensxrgo toti & non quinque erunt praedicabilia. Plura alia argumenta congerunt Mas hic sect. s. quaest. i. Sanch. lib. 3. quaest. M Rub.
quaest. 9. & alij. Nihilominus dicendum est quinque tantum dari uniuersalia seu praedicabilia. Ita Porphyr. hic, & D.
Thom. I. contra gentes c. 32. quos sc-quuntur communiter Doctores, tam
antiqui, quam moderni. Qui omnes hunc praedicabilium numerum a Porphyx. statutum sic admittimi, ut para' doxum esset illum immutare.
247쪽
numeri rationem reddere; ostendendo diuisionis sussicientiam , quam iidem Doctores diuersis vijs explicant. De quo videri possunt MasSancti.& Rub. citisti. Nos, altius repetito principio, eam inuestigabimus ex ipsa uniuersalis , seu uniuersalitatis natura ; inde enim sumitur ratio a priori huius v ritatis. Quod ut clarius fiat duo notanda sent. Primum est , quod quamuis Doctorcs in praesenti, & nos cum illis loquentes de quinque uniuersalibus, stequentius utamur nominibus concretissencris, speciei, differentiae, &c. quia ista nomina sunt magis usitata , praecipuE tamen loquimur non de toto illo concreto,seu coniuncto, sed de ipsi, se cundis intentionibus , scilicci generei late,specieitate, &c. His enim propriE,&per se conuenit esse species, non earum concretis, ut supra explicatum cst.
de quando inquirimus quot sintvniuersalia, & an uniuersale sit genus; legitimus sensus est: quot sint uniuersilitates, seu secundae intentiones uniuersilium;&an uniuersalitas si genus ad illas. Quare inuestigando quot sint differentiae diuisiuae uniuersalitatis in coinmuni, cognoscemus c sequerer, quot sint uniuers litate 8c talucitata. Secundb pro nunc supponendum est propriam, & essentialem differentiam , tam in accidentibus realibus, quam in istis intentionibus rationis si mi ex proprio, & adaequato sibiecto, vi ostendemus disputatione sequenti. Propter quod, quando definiuntur in
abstracto sic enim habent propriam,&persectia definitionem in iubiectiam
iptrum ponitur loco disserentiae, ut tetigimus sit pra disp. 3.num. 47. & amplius explicabimus loco citato. Quare haec erit optima via ad cognoscendas species alicuius cidentis generici,scilicet
inuestigare, quot possint esse Gieri
adaequata, & inter se distincti intra iulud genus: sic enim inuenientur omnes differentiae diuisae talis generis; & pe
consequens numerus specierum eius.
8 His suppositis, sic facile reddistur ratio sessicientiae huius diuisionis: quia proprium, & ad quatum subi Min uniuersalitatis in communi, est natura simpliciter una, per quam tysam definiuimus disput. 3. citata; ergo quot suerint modi diuersi naturae simpliciter unius , seu quot fuerint natura: diuersae in ratione lubiecti uniuersilis. tot erunt differentiae diuisiuae uniue Sitatis, & per consequens species. sed quinque tantum astignari possunt huiusmodi modi diuersi naturae sim-liciter virius scilicet natura persecti-ilis, seu constitutibilis, quae est sib-iectum ad quatum genereitatis , Mnatiua persectilia , Lu constitutiva, quae est subicctum ad quatum differentiscitatis, & natura persecta, seu constituta, quae est adaequatum subiectum specieitatis,& natura profluens ab citentia, quae est subiectum adaequatum proprietareitatis, & denesque ii tura extrinseca, seu contingens, quae est subiectum adaequatum a dciat lcitatis. Ergo quinque tantoni dantur differentiae diuisiux uniuersalitatis,& per consequens quinque species eius. Antecedens, & prima consequentia patent ex secundo supposito. Minor velli cum si exclusiua, continet duo probanda, scilicet,quod in ratione subiecti uniuersalitatis , quinque istae considerationes naturae, sint inter se
diuersae, & quia non possit alijs modis
9 Primum probatur sic: natura persectibilis comparatur ad inseriora, ut quid in illis potentiale, & per in dum materiae; natura verb perfectiva comparatur ad inseriora, ut constitu tiuum essentiae eorum, &per modun,
248쪽
actus, seu formae, at Vein natura perfecta con paratur ad inseriora, ut tota eorum essentia , seu per modum compositi , vel constituti ex potentia, &actu. Item natura profluens compseratur ad inferiora , ut quid necessarib coniunctum cum eorum essentia. Et tandem natura extrinseca, seu contingens comparatur ad inseriora, ut quidroteris adesse,&abesse ab eorum ellentia: ergo naturae istae diuerse modo c5- parantur ad inferiora; &per conseques sint diuerse in ratione uniuersidis. Secundum verb,scilicet non posse alijs modis considerari naturam in ratione uniuersalis, facilE probatur: quia vel natura comparatur ab inscriora, ut quid illis essentiale, vel accidentale; si primum tantum possunt formari tres priores considerationes: sicut enim inessentia prςter potentiam & inum, &compotitum ex utroque nihil aliud est; ita natura non nisi tribus illi nodis potest ad inferiora comparari; si secun- dum: vel comparatur ad inferiora, ut accitans proprium, vel commune, Iacci ossibilis est alius modus ; nam prinprium, de commune qudd aequi ualet non proprio opponuntur contradicto-Te. Manct ergo quinque tantum esse stibiecta ad quata uniuersultatis ι & ex consequenti quinque differentias diui- suas, &specics eius.1o Ex dicit perspicuae remanent proprijssimae,&eitcntiales definitiones narum quinque intentionum. Cognito em: m proprio genere, nempe, Vniuersalita ,δc proprio,& ad quato uniuscuiusque subiecto , quod debet poni in obliquo loco disserentiae, conficitur Ufentralis defin oviliuscuiusque,quas
omnes opportune adducemus disputa sequenti.
Ad argumenta respondetur. Ad primum pro prima parte dicimus cum Scot. qugstio. uniuersabinu, dictum
Aristoti verum csse de oppositis sor- maliter , quatenus opposta sint: siccnim quot modis dicitur unum;dicitur etiam, de alterum: idest, quot sitiit significationes, vel acccptiones unius, tot debent esse alterius. Inde tamen
non sequitur tot debere esse subiecta materialia, seu sum' sita unius; quot sunt alterius, ut p: An albo, & nigro, quae opposita sint, & formalitcr provinc quot modis dicitur unum, dicitur etiam aliud : non tamen est necessarium, tot esse res, seu supposita nigra, quot sunt alba, ut patet. sic ergo qua- uis secundae intentiones, quas protia mali dicunt uniuersale , & singulare, sint oppositae,& formaliter prout sic, quot modis dicitur una, dicatur etiam,& altera : inde tamen non sequitur ,
quddsi subiecta materialia unius pos sint esse infinita , possint etiam esse subiecta alterius. Ad secundum respondetur ibi I qui Arist. de uniuersali materialiter, dc sensum este, qudd tot sint nata re reales, quae pollunt denominari univcrs les, quot sunt partes entis. Nos tamen illa non loquimur de numero subicctorum materialium,quae pollunt recipere uniuersalitates, sed de numero ipsarum
intentionum .s Ad tertium respondetur exi stentiam esse quoddam complemcntum, scu terminum substantiae, & per consequens ens incompletum: & liabere rationem parcis: unde simpliciter loquendo solom respicit ei sciatiam, quam terminat, & non aliqua inferiora: sicut diximus de abstractis stibstantialibus; ac proindὸ nia potest consti
tuere aliquod uniuersale , de cuius rhtione est esse simpliciter totum , dcconsequenter naturam integr*m, &completam. Qiod si intellectus sicut test in alijsentibus incopletis abstra-at existentiam ab omnibus xistci ij
249쪽
quomodo induit rationem totius secundum quid ) tunc existentia in sua communissima ratione , erit analoga: sicut essentia : seu ens; si vero solam existentiam sicitantiae , vel alterius praedicamenti abstrahat , ω praedicet de inferioribus, tales praedicationes reducentur ad illiti Draedicabile, cuius smilituditiem sor iitur : sicut contingit in alijs sorinis , & cntibus incompletis.
Ad quartum in primis de dissinitione dicimus excludi a numero praedicabilium: quia in terminus complexus, ut ostendimus supra num. 2r. De indiuiduo vect vaginaliqui respondent esse analosum: sed certε irrationabiliter : nam siquis homo non praedicatur per prius de Petro,quam de Paulo. Abi dicunt esse nonicii aequivocum, & Vtramque solutioncm approbat, & explicat Mac lech. s. de uniuersalibus quaest. i. sed h. anc posteriorem optimὸ impug at Caietan. capite de specie, &Sanchea lib. 3. quaest. 17. Melius ergo respondetur ex doctrina D. Thom. i. parte quaest 3 o. art. . individuum vagum significare naturam cum determinato modo emcndi, scilicet ut particulariter subsistentem, quavis abstrahat ab hoc, vs illo dctcr- minato modo Cibsistendi. Vnde cum liqc conuenientia indiuiduorum sellimst in habere modii particulariter fiabsistendi, qui non est aliqua natura integra, Vt requiritur ad rationem uniuersitis; ideo non constituit distinctum uniuertae. Videantur Sanchea loco citato 5c Arati libr. tertio Met by-scae, qua L . art. I.
set Ad argumenta pro secunda parte duci respondetur. Et primum quidem tangit difficultatem , quae solet hic tractari: an scilicet uniuertae immediate diuidatur in ista quinque , an
In quo aliqui sentiunt diuisonesi
illam esse immediatam. &ita respondent argumento, quod diuersitas uniuersalium , non sumitur ex qualitate
praedicationis, an scilicet sit essentialis, vel accidentalis, sed ex varijs modis essendi in pluribus. Caetersim haec solusio licet primo aspectu videatur lassiciens, intrespeeti
tamen non satisfacit: nam in cominu
ni omnium sententia genus,& species non ex eo pri cisξ distinguntur, quia genus praedacatur de speciebus, species verb de indiuiduis : alias diis rentia . subalterna, & infima constituerent dis
uersa praedicabilia ) sed distinguntur
penes hoc, quod genus praedicetur de pluribus, ut essentia persectibilis, potentialis; species vcin ut quid re sectum , & a uatum , scit ut tota cL- sentia inferiorum. in proprijs differentiis horum praevicabilium , intrinsecEclauditur, ole quid essentiale respectu inseriorum. Praeterea: quia differentia, & pr prium praedicantur de pluribus per modum actus persectivi, seu constiti liui in aliquo esse: sicut enim rationale, praedicatur de pluribus indiuiduis, ut pci sectio constitutiva hominis in s quo esse: ita etiam risibile praedicatur . de pluribus indiuiduis, ut achiis, δίpersectio constitutiva hominis in a quo esse. Nec inter ea potest fingialia distinctio, is quod rationale est persectio, dc aetiis simpliciter consi tuens hominem in esse essentiali , risi- bile vcia est persectio, & aetiissecui dom quid, constitu hominem incise accidentali: erg d prae dicabilia non distinguantur Per no quod alterum est estentiale ; alterum veri, accidentale, nihil remanet unde simatur distinctio specifica corum, in esse praedicabilium.
250쪽
13 Propter haec ergo, & ali , q esmittuntur : mul; o probabilius cst di uisionem non esse immediatam. Quod inter alias docent Arauxo ubi supra in solutione ad ultimum, Rub. quaest. T. uniuersalium, Cantet. cap. 9. Praedicamen. Murcia disput. s. quaestio. prima,& alij. Colligiturque satis expresse cxBeato Alberto tractatu a. in Porphyr.
lium M alijs antiqui dum quinarium
praedicabilium numerum probant ex duplici genere praedicationis, essentialisei cet, & accidentali. Iuxta quat sententiam rGondetur argumento uniuersale prilis diuidi in essetitiale , & acci rentale, & rursuscis tiale in genus, speciem, & differet uiam: accide;ale verbin proprium,&a idens; quae diuisiones apertὰ colligunt i x Porph. cap. viqin. de communita us. In hoc autem prooemio
solum merauit si ecies infimas: quia
ut bene d t solo 9, 1. summularum cap. . leetio. r. φ iso alicuius emeris
et balterni pocist fieri assignan-- do o fhecies infimas, quando illis. rositarcino nurnero comprchendi. 1 Ad secun una respondetur ma-
Ribal nar i infimam: s& idem est
tia braemetur de pluribus in quale
quid , eodem omni tib modo respicit
illa, siue sint specie. e indiuidua,
nernpὶ per modumEctus persectivi,&constitutivi ellcntiae coriun. Cum enim disserentia subalterna non sit persectibilis per infimam, sed utraque sit actus quidam simplex, ut dicemus capit. de differentia: inde cst, qubd utraque pro prie sit constitutiva, & Drsectiva citentiae. Caeterum eo ipse quod genus pro
dicetur in quid de speciebus, & species in quid de indiuiduis, illud praedicatur
ut quid persectibile,&potentiale, ista vero ut quid perscctum , &.constitutum; & per consequens ivcrso modo praedicantur de inferioribus. Vnde genus, & species non disserunt praeci per praedicari de speciebus, vel indiuiduis; sed per praescari in quid de spe- cicbus; & pr dicari in quid de indiuiduis, ut explicabimus capite de gene
Ad tertium respondetur, quod accidens, si comparetur ad propria inferiora,est de illorum essentia; & per consequens continetur sub genere,vel specie, & idem est de disserentia essenti ii, &propriis passionibus cuiuslibet accidentis, quae illi comparata continentur seb tertio, & quarto praedicabili, sed non sic accidens pertinet ad quintum, sed quatenus proicatur de subiectis, quae accidentaliter denominat, ut magis silo loco explicabimus.1s Ad quartum respondetur aliam esse rationem depraedicatis topicis: de quibus ibi agit Arist. & aliam de praedicatis, seu de pr dicabilibus ; de quibus agit hic Porphyri Q inuis autem longum, & molestum sit exactam eius
disparitatis rationem reddere,non possumus tamen radicalem eius explic tionem subterfugere.
Illic ergo Aristot. agit de pr dicatis, ex quibus conficiunt problemata dialectica, quae sunt propositiones quaedam; quae in alterutram partem disputari possunt, S: ex quibus fiunt syllogis mi topici, seu probabiles. Ad quod, ut
benὰ notat Scoti quaestio. duodecima in Porphyr. tum attenditur,qubdprς- dicatum propositionis sit essentiale, vel accidentale, conuertibile,vel inconuertibile, nec ullo molo obest esse complexum, & sic ponitur pro proicato definitio quam ibi appaeat Aritotel j x mi Win, sicut etiam facit S. Met physicae tuc 2.ὶ & quia ad Dialecticum