장음표시 사용
261쪽
docet Philosophus : ergo significant quale quid,& per consequens, nec genus prςdicatur in eo quod quid , nec per hoc differt differentia. Quarto : quia etiam differentia praedicatur in eo quod quid : ergo,
dato quod hoc conueniat generi, adhue nihil est in eius definitione, pcrquod distinguatur a differentia. Probatur antecedens : quia persectiorem modum essendi consequitur persectior modus pr dicandi: sed differentia habet persectiorem modum essedi,quὶm
senus: cum illa habeat rationem actiis, isti id vero rationem potentiae : ergo persectior modus pr dicandi debetur dissociatis, quam generi. Cum autem
perfectius sit pr dicari in quid, quam an quale, plane videtur sequi, differentiam prςdicari in quid.
ii Prima conclusio. Dcfinitio generis a Porphyr. tradita, scilicet gcnus est, quodpr dicatur de pluribus differentiolis specie in eo quod quid, recta
est. Tradit eam Aristoteles eisdem verbis libro I. Topicorum cap. q. dcrib. cap. I. & 2. &s. Mctaph.cap.28. Quam etiam admittit D.Tho. opus. S. trach. I. cap. a. & in secundo dist. 3 .
qu st. I. artio. a. ad i. recipiuntque
concorditer Dialectici. Et meritb: nam haec desinitio non solum seruat communes leges bonae definitionis; siquidem nihil habet saperfluum, aut diminutum ; & traditur per notiora definito : exprimitque aliquid , quod habet rationem generis , de aliquid, quod est differentia ; sed etiam seruat speciales leges dissiniendi concreta accidentalia : dum traditur per subiectum loco generis. mae omnia manifestὸ
constabunt ex dicendis. Ergo und
quaque perfecta cst pr dicta definitio. de sollim restat verba eius expli-
Et quidem prima illud relaunum,
non cile idem quod uniuersat aut adiud concretum iii perius ad genus , sed significare subiectum, seu ia
turam denominatam, quae ponitur loco generis in hac definitione insta latEostendemus. C terae omnes particulae ponuntur loco differentiae , de exprimunt peculiarem modum, quo gςnus
pr dicatur de inserioribus, seu fridicabilitatem, quae est propria patrio ge ncris. Quia tamen priores particulae sunt mani festae: vltima solum est explo canda, scilicet, in eo γνά Pid, tam pro hac definitione, quam pro dimition bus aliorum prςdicabilium. ii QSod ut fiat, notanda est distinctio horum relativorum, ML dc prout adpr sensattinet. Nam ly, fui
cst relatiuum substantivum, seu abs lutum ; & ita significat per modum substantiae, seu per se stantis : sed in
quati, cst relatiuum adiemum , seu connotativum:& ita significat per modum accidentis, set alteri adiacentis. Ex quo fit, quod ad interrogationem,
avia est h.ι ' respondemus nominibus substantiuis , videlicet generis , vel speciei: quia haec tantum significant per modum substantiae,& per te stantis. Ad qu stionem verti, quale Les spondemus nominibus adiectivis , scilicet differentiae , proprii, dc accidentis : haec enim tria signiscantur per
modum accidentis, seu alteri adiacentis. Licet non eodcm modo: nam diseserentia, qua ratione pertinet ad se
stantiam, leuelletitiam rei, non Omninb significatur, ut quale; & qua ratione exprimitur per modum alteri adiacentis , non omnino significatur,
vi quid; de ided dicimus diiscrentiam signiscari, ut quale quid. Per quod denotatur dissociatiam, quantum ad remsgnificatam, esse de stilatantia, seu in sentia rci; ex modo tamen sgnificandi
262쪽
At verb proprium, & accideris: quia tam quoad rem significatom, quam quoad modum senificandi sunt extra essentiam rei: ideb omnino significantur in quale. Ex quo tandem fit genus, & speciem praedicari omnino in quid: Noprium, & accidens omnino in quale:
differentiam verb medio modo, nempe in quale quid. De discriminc proprij, & accidentis suo loco dicemus. Degenere verb, dc specie satis ex suffra ditas constat. Cum enim genus sit quid essentialiter persectibile , necessaridcontinet sub se plures species;& ita praedicatui in quid de pluribus differentibus specie. Decies verb, cum sit quid
ultimb in ellcntia persectum, & constitutum , non potest sub se continere plura essentialiter distincta ; sed tantum materialiter, de numerice, scilicet indiuidua ; & sic praedicatur in quid de pluribus differentibus numero. Pcr quod non fialim remanet perspicua definitio generis, hic a Porphyr.tradita; sed aliae etiam , quas de alijs praedicabilibus tr dit capitidus sequentibus. Videatur D.
Thom. opuscul. 48. trach. I. capite 2.3. de . voi tradit totam hanc doctri
Ad primum, qubd quidquid definitur
debet esse species, ut quaa, de denominatiue, idest, debet esse talis natura, ut
possit denominati a secunda intentione speciei: de hoc est, quod docet Arist. Et in hoc sensu genus verξ est species, ut supra explicatum est. Nec contra
hoc urget replica argumenti : nam etiam genus, inquantum genus est, ut, & denominatiue species. Ad confirmationem respondetur negando minorem. Quamuis enim stallim detur unicum genus, utqμε,&es sentialiter, nempE intcntio constituti-ua primi praedicabilis: naturae tamen, seu gradus, qui denominantur ab hae
intentione, runt plures, de unus potest esse genus respectu alterius: ut animal respectu hominis, vivens respectu antimalis , dc sic de alijs generibus subalte nis, in quibus tamen non proceditur in infinitum, sed peruenitur ad sit premum
genus substantiae, quod non potest proprie definiri: quia non habet supra se aliud genus , per quod definiatur. Et
idem proportionaolliter contingit in secunda intentione generis, & alijs cir-tibus rationis.
Ad secundum, simul cum confr-matione respondetur rem, aut alia analoga, dc animam, aut
alia incompleta, propterea non esse proprie genera: quia non sunt simplicitcr uniuersalia: de ita sormaliter loquendo, non excluduntur ab hae definitione, per particulas, quae in ea habent rationem disserentiae; sed per illud relativum positum loco generis. Significat enim genus, qua ratione est uniuertae debere esse naturam quadam simpliciter unam , & per consequens Vni uocam, per quod excluditur analogum: completam, per quod e
cluditur pars: & incomplexE significatam, per quod excluditur definitio, ut magis explicuimus supra disputati
i Ad tertium respondetur, ex doctrina Diui Thomae 7. Metaphysic. lech. 13. ubi explicat eadem verba Arist. qubd sicut omnis sorma dicitur qualitas materiae, quia in illa recipitur, de quasi sustentatur ; ita etiam in quacumque propositione praedicatum dicitur qualitas lubiecti, quatenus habet rationem formae respectu illius, eique quodammodo adiacet. In quo generali sensit dixit Aristot. primas substantias significare, hoc aliquid, secundas verb, qu
tequid. Idus , primae substantiae scilicet indiuidua in supposita) semper his
263쪽
bent rationem materiae, & subiecti res liceta iecundarum: secundae veri, sci-icet genera, & speci csὶ semper habent rationem formae, & praedicati respectu primarum; quod non tollit, quominus secundae substantiae praedicentur per modum per se stantis, seu in eo quod quid; sicut in praesenti sumitur, ut per se patet. Ad confirmationem respondetur differentiam habere quidem persecti rem modum essendi, quam genus secundum se, non verb prout concipitur,& significatur a nobis, qui illam apprehendimus ad modum accidentis , seu qualitatis adiacentis generi: genus vero ad modum substantiae, seu subiecti recipientis illam. Vnde, quia modus praedicandi sequitur modum essendi, non secundum se, sed mediante modo cognoscendi, inde fit, genus habere persectiorem modum praedicandi, quam differentiam.
is Superest secunda pars diss-
cultatis, in qua Scot. hic.q. I . &IJ. &discipuli eius, quos sequiuar Hurtado hic disput. 4. sect. i. existimant definitionem. iam esseessentialem.Quorum standamentum cst: quia obiectum sor- male huius tractatus non est univcrsale, sed praedicabile: ergo hic consideratur genus formaliter quatenus est praedicabile. Cum autem genus quatenus prindicabile definiatur essetatialiter pcrpraedicationem, quae est proprius actus praedicabilitatis , plane videtur sequi definitioncm istam esse essentialem.
Secunda conclusio. Haec definitio non est essentialis, sed descriptitia. docent Porphyr. in hoc cap. Beat. Albertus tract. 3. praedicabilium cap. 3 . M
sequuntur Solus quaeae unica huius cap. vltimo. Tolet. quaest. 2. Masscct. I. quaest. q. .Rub. quaest. 3. Sylures alij, quos refert, dc sequitur Gallogo hic controuersia i3. Ratio est na nifesta ex disputatione praecedenti: naria praedicabilitas de eluribus est passio uniuersalis ut sic : siquidem ex eo quis uniuertae sit in pluribus, nascitur quda de illis praedicetur : ergo talis praedic bilitas, scilicet, de pluribus dissereni bus specie in quid, erit passo talis Oiuersalis, nempe generis. Et per consequens definitio, quae traditur per illam erit descriptiua.Nec in hoc oportet ar plius immorari Ad argumentum respondetur se se niti fundamento: non enim praediacabile, sed uniuerside in obiectum E ius libri, ut diximus in prooemio Po phyr. dc docet D. Thom. opust. citato. katioque est manifesta: nam uniuers te, de praedicabile considerantur per se in hoe libro, de illud se habet tanquam essentia ; istud verb tanquam propria passio : ergo in hoc libro agitur de viriuersali tamquam de obiecto, de praedicabili vcrd, tanquam de passione, quaz de tali obiecto demonstratur. Quae autem sit propria, de essentialis definitio
generis, tam in concreto, quam in abstracto, explicari non potcst, nisi praemissa difficultate sequenti.
Q o MODO DEFINconcreta, quam ab acta
Α D recte formandam definiti II nem generis, dc aliorum praediacabilium, pluraque alia, quae inde d
pendent , cognoscenda , praemitterα oportuit hanc quaestioncm. In qua, relictis varijs sententi js, proponenda est.
dc ex professis explicanda ars definiendi accidentus, quam Aristotidc D. Thonia
264쪽
tradiderunt, S perpetuo obseruarunt. Vt enim bene inquit Arist. 6. Metaph.
tex. 2. Oportet, τοῦ tun lateat, quomodo ipsum quid erat esse, in ratis sit: nam abfquaerere , nihil est facere. Idcst oportet scire, quomodo definiendumst, hoc enim ignorato, aliud quaerere est nihil facere. Pro huius erro explicatione omnino recolenda est doctrina, quam ex codem Aristot. & D. Thom. tradidimus disputatione praecedenti num. I 3. ubi ostendimus concreta, & abstractii accidentium eandem prorsus rem significare, solumque distingui ex parte modi significandi, quatenus abstractum sigilificat formam quasi per se stantem,& ab alio scparatam, & ex conisequenta puram, & impermixtam e concrctum verb significat eandem sorinam quasi alteri adiacet ricin, & per consequens connotat subicctum, tanquam id, cui inhaeret sorina, de in quo exerceriir e sectus formalis cius, ut magis explicuimus loco citato. i Ex qua doctrina plura inseruntur ad praesentem quaestionem omnino necessaria. Primbenim sequitur,qubdconcretum licet, quoad rem signific tam sit ens per se, sicut abstractum 1, ex modo tamen sgnificandi sumitur utens per accidens, & de ill loquimur, ut de clate per accidens. Cuius ratio est, quam ex D. Thom .ictigimus loco citato: quia, scilicet, nomina non significant res absolute, 6 secundum se: Nee ueta Ani candi cinquit D. Thom. 7. Metapny L lech. ii. in Consequitur ιmmediate massum essendi rerum, sed inediante modo intelligendi: quia in ea ius sint
diuum ut ilicitur i. Periher. Vnde in ipsis nominibus modus significandi pitior, & immclatior est, quam res significata, pluiquam ad illum attendimus;& propicrca dc cocrctis accidentalibus loquimur, ac de Sciatibus per accidens. od non contingit in abstiactis: quia tam quoad rem significatam , quari quoad modum significandi sunt entia per se, ut explicatum cst. Secundb sequitux , accidentia in abstracto tantum significata posse proprie, Se rigorosξ dcfiniri. His enim tan-tdm attribuit intcllectus ita tentiones se. ncrum, & speci crum, ut optime not uit D. Thom. de ente, & ei lentia, cap-7. &opus c. 2. capit. I9. Ratio autem ex dictis cst mani freta. Cum enim definiamus res, ut nominibus fgirificantur;
ad hoc qubd aliquid possit propriε de
finiri , non sollini requiritur, qudd in se sit ens per se; scd etiam quod significetur per modum entis per se. Qtiod tomen non habent concreta accidentium , sed eorum abstracta, ut vidimus: ergo haec tantum pollunt propriξ definiri. is Caetcrum , quia concreta ista non omnino sunt entia per accidens, sicut cst aceruus lapidum, aut aliati iusmodi; ideli non omnino excluduntur a definitione, sed possunt, si solent quodammodo definiri. Et it Aristot. saepὰ ea desinit, ut patet in dcfinitionibus uniuersalis, quas supra ex ipso retulimus ; per quam etiam modum
Porplay. definiuit haec quinque praedicabilia. Et tandem D. Tnom .ex eodem
Aristot. saepξ tradit modum definiendi huiusmodi concreta, ut postea videbimus:ergo possunt aliquo modo definiri. De huiusmodi tamen definitionibus idem semper debet esse iudicium, ac de carum definitis: ita ut quema,
modum concreta accidentium ex in
do significandi censentur entia per ac cidens , nec suscipi uiat denominationem generis, aut sipeciei, nec ponuntur in lineis praedicamentorum , nisi per reductione, ut inquit D. Th. locis citatis , inquant im, scilicet,reducuntur ad
265쪽
Di put. V. De genere, Pu . II.
sua abstracta: eodem prorsus modo,dis finitiones accidentium in concreto, prout sic, non censentur simpliciter, &abalute definitiones, nec in eis inueniuntur propriae, & rigorose definitionis conditiones, ut postea videbimus; sed sunt definitiones per reductionem, inouantum , scilicet, reducuntur ad denitiones abstractorum, quae seruatuleges propriae, & rigoroiae definitio
is S Haec autem doctrina eo magis notanda est, qub plures propter eius inconsiderationem in arte a finiendi accidentia hallucinantur , nec penetrant definitiones, quas de hisprodicabilibus tradit Porphyr. aliasque
plures, quas de concretis accidentium, tam realium , questi rationis, tradit
ire Aristi Vt ergo doctrina haec pleni is
percipiatur , aptum exemplum habemus libro 3. instituti omina capite c. ubi de reductione syllogismorum imperscchorum ad persectos epimus. Quemadmodum enim syllogismus impersectus non omnino excluditur a ratione syllo- Sisimi, quamuis non ita immediate, & ale habeat vim inserendi conclusionem,
sed virtute syllogismi nersccti, quem in se quodammodb imbibit, & ad quem si
reducatur , facta aliqua conuersione, aut transpolitione praemissarum, fit syllogismus perfectus, ut ibidem explicuimus : ita similiter definitio concreti non omnino excluditur a vera ratione definitionis, quamuis non ita immedia-tE, aut a se habeat explicare essentiam, sed ratione definitionis abstracti, quam in se virtualiter continet, & ad quam reduci potest, iacta transpositione te minorum. Vt enim postea explicabimus , ex iisdem terminis, qui ponuntur in definitione concreti, formatur definitio abstracti transmutando illos : ita ut terminus, qui in una definitione habebat locum generis, in alia habeat locum differentiae, Sc econtra. Quod pro nunc sussiciat explicare exempta ab Aristot.& D.Thom. toties repetito: simum enim definitur,quod sit sus ci 'uus. Ubi ponitur loco generis, Meuruitas loco differentiae : simito verbdefinitur,qui,d sit curuitM misi, ubi eum uit. ponitur loco generis, de si loco differenti
io In quibus definitionibus perspiciemus impersectionem unius , dc persectionem alterius; si aduertamus, quod in definitione concreti, scilicet,hmi, ponuntur in recto res diuerserunt praedicamentorum; si quidem Osins gnificat Cibstantiam,& ocruito qualitatem; quod tamen est contra rationem
l erfectae definitionis, in qua si sites.
entialis,de qua nunc loquimurὶ genu dc differentia necessariS pertinent ad
idem praedicamentum , ut de se patet. Qua imperfectione caret dissinitio a stracti, nempefinita u; quamuis enim ibi subiectum, scilicet, ju , ponatur loco differentiae e ponitur tamen in
obliquo: ut deto intelligi sebiectum non esse propriam differentiam simitatis, sed id, unde simitur propria eius disserentia; seu per ordinem ad quod,
constituitur in ratione sinitatis. V
de talis disserentia significata per sib-iectum in obliquo positum, est intra
idem praedicamentum cum sito genere, scilicet e ruitate, & sic ex utroque
constituitur persecta definitio sini
Maneat ergo ex hactenus dictis, quod sicut concretum , & abs fractum in re significata nullatentiis diiserunt; sed tantum ex modo significandi; sic eorum difffinitiones in re definita omnino conueniunt , candemque rem
explicant; disserunt tamen tanquam persectum, & imperfectum in modo definiendi, Sc explicandi talem rcio.Qrando enim definitum significaturi n
266쪽
eei eris significatum in e noratione αἱ ρί- abstracto, aptum est, ut illi asignetur genus , & differentia intra proprium praedicamentum, & sic perfectὸ diffiniatur. Quando verb significatur in c5creto: quia habet modum entis per accidens, solum potcst habere imperfectam diffinitionem. Quae ideo traditur p terminos diuersorum praedie mentorum: quia in huiusmodi distinitionibus sic explicatur ipsa natura accidentis, ut simul etiam ostendatur, id, in quo exercetur definitio, seu effectus formalis accidentis, nempe subiectum, quod pertinet ad diuerium praedicumentum, ut patet.
io 3 His circa definitiones accidentium generaliter, sed necessarib, praelibatis ; specialiter inuestigandae s uni leges ad illa tam in concreto, quὶm abstracto definienda. Circa quod
Arist.lib. . Metaph.tex. 4. iuxta translationum antiquam sic ait: Substantia omnium primum est ratione, in notitia, crtempore. Ratisne : quia necessee' -- c i querari.ne ubstantia rationem esse,ine. Η verba exponens D. Thom. Icch. I. inquit: Sufflantia'prima ιnteremnia entia secundum Lynitionem, seundum cognιtronem, o secuntum tempu.. si V primasecundum definitionem, pater: in definitiane cuiusbbet aecidentu, v rtet
onere definiri.nem substantia: fcut enim in /efiniti .ne ι 'niturnasia, ita in des
nitione cuiui libet accidentis, ponitur Πε-prium eius subiectum. Cuius rationem ex eodem Aristot. reddit insta lech. .
Quia substantia, qua haόet 1uidditatem asylutam, mn depenset in sua quia litate
nrn habent esse , nisi per hae , quod insunt subiecto. Et igeo eorum quidlitas est dependensa subiecto;qper hocivariet, quὸd subiectum in definitione acetilentis panatur, qu πλ7ue quidem in reas , quandaque Hr. in oblis . In recta quidem, 1- δε lectum; is cum dico, simus est nasse e n-Vbi prosequitur doctrinam supra
Quam adhuc magis explicat de selisu, de sensato lecti 6. ubi Aristoti iuxta hanc legem inuestigat definiti nem coloris, quod ut explicet D. Th. thbdit: Est autem eo deraisum quoil
semper variet sebiectum pinere in de t-tione accidentur ut dicitur 7. Metaphscae. Disserenter tamene nam si arcinns definiatur in ab racto , Iubiectum ponitur lora differentia , ii autem ruad pertinet aa gen-
accidentis tonitur Leogeneris: ut cum giacitur , itas est curuito nasi. Cum au
tem accidens άefinitur in concrete, e est
uerse subiectum p.nitur l. generis : Hent cum dicitur, fimum est na curuur. euia ergo Ois c.I1r definiens est in aό- 'act., primo incipit i Mestigare id, fu dest essent, aliter Vse calor. Idem repetit
opust. 36. capite i. & opusc. 62. capiter'. dc qua Itiones. de veritate articul T. ad Lαὶ Quae autem sit huius inmersi nis ratio, & quare in de finitione concreti sibi echum ponatur ut genus;in d finitione vero abstracti ut diis uatia, ostendit eleganter Angcl. Doctor I. 2. quaest. . artic.2.ad s. ratione desumpta ex diuerso modo significandi viri usque supra explicato, in nunc modum: cumque m s. significetur accidens, bdelgependentiam ad fialectum , secundum
suam rationem. I liter tamen, cr aliter:
nam accidens signiscatum in abstracto ι-l portat habituὸinem adsubiectAm, quae I l ejitaue accidenti , in terminatur ad subiectum e nam albedo dicitur , qua AD
19id est album ideo in definitione ae-eidentis in abstracto non ponitur subiectum
quasi prima p ri definitionis , quae estemus ι sed 3 si secunda , 1-a est differentia : dicimus enim, quod simit 3 est euruitia nod Sta in caneretu incipit,
267쪽
habitudo a subiecta, in terminatur .ld .sccidens: dιcitur enim album, cur habet albedinem. Propter quod in de tione huiusmodi accidentis, ponitrursus: ium ran-1μηm genui , quod est prima pars de i-riems: dicιmu, enim quod simus est nasius
Aliari rationem huius veritatis adducit S. Doctor loco citato, ex T.
vletaph. ubi post verba iam adducta subdit: δεῖ us ponitur in definitione simitanquam genus, ad designandum , quod aecidentia non habent si si lentiam nisi ex subiedia. Cum enim genus in quacum que definitione sigilificctur ut per se stans, & omnino in quid , differentia verbut quid illi adiacens, seu in quale
ficandi qui in nominibus potior cfl)sipponat pro subiecto , quod substat
formae significatae; inde est, qubd in definitione concreti debet poni subiectum ut per se stans, &substans formae significatae, per consequens Vt genus sic enim deliguatur quod accidentia non subsistunt nisi ratione subiecti.
Tertiam tandem rationem ponit D. Thom.cap.vltimo de clate, & essentia. Vbi loquens de accidentibus ait: E contraria 4set, fleorum desinitiosumeretur in concret , sic enim sublesium ponere-t-r sicutgenus: quia tunc definirenturξεν nididum Iub stantiarum compositarum , in quibus ratio generis sumitur a materia. Vbi D. Thom. co qubd concreta ex modo lignificandi censeamur composita ex subiecto, & accidenti, Ut supra explicuimus, inscct, defintcnda esse, ad eum modum, quo definiuntur substantiae composiaxae, seu corporeae, in quibus, ut infra ostendemus genus sumitura matcria, cuius vicem gerit subiectuin in accidentibus. Sed huius rationis vis ex ibi dicendis mclius percipietur.
remanet ars definitardi accidcrata, &scncratis regula pro utroque genere dc finitionum. Quod, scilicet, tunc propric , perfecte, dc citcntialiter dei nitur accidens in abstracto , quando ponitur pro genere praedicatum , seu gradus superior, qui inuenitur in emcntia talis accidentis, de loco discrentiaetarium eius stibicinim in obliquos
c. atum. Tunc vero accidens in coi
do quo definiri polle diximus) defini
tur, si econtra, loco generis ponatur proprium eius subicctum in recto, de loco differentiae gradus ille superior in recto, de adiectiuE significatus; ut in
exemplo toties a D, Thom. repctito constat. Quare , tunc mclius definiemus quaecumque accidentia, quando iuxta
hanc regulam, quoad fieri possit eorum
definitiones texuerimus.Tuncque coamsequenter altius penetrabimus dc fia tiones ab Aiistot. Porphyr. & D. Th. traditas,quando iuxta regulam ab ipsis praemipta illas explicuerimus. Nec in hoc est amplius immorandum. Videritanae possunt Coment.7. Metaph. C
plicant hanc Arist. & D. Th. doctrinam. Quibus etiam consentiunt Caieta de ente, & cssentua, cap. 7. quast. II. in fine, Ferro. I. contra gentes , cap. o.&lib. s.cap.7. Zanardus T. Metaph.
q. 3. Scotus in A. dist. D. dc Canicius in praedicabilibus cap. de accidenti, ubi
addit: sic semper finisse antiquiores Philosophos. a . Hic oportebat explicare quid intelligatur per subiectum proprium accidentis; an scilicet solasse stantia: an vero aliquid aliud. Si enim selam substatutam appellamus subiectum , nullo modo poni poterit pro dif-
serentia alicuius accidciatis: cum sit c munc omnium subicctum. Iam vero si
intelligitur aliquid aliud cuilibet accib
268쪽
denti correspondens, incredibile videtur omne accidens habere propriu subiectum , a subiecto alterius accidentis distinctiam ex quo ambigua satis,& di Dficilis redditur regula ibituta. Sed de hoc comodioli loco acturi sumus infra q. i. generaliter inuestigantes, quo sumatur genus, & differentia, & c. de accidenti explicantes differentiam inter propria passionem, & accides comune. Interim tenendum cst ut certum, cuilibet accidenti correspondere proprium subiectum, seu principium 1 quo
causetur; sicut est certum omne accides dependere a substantia. Et ratio Metaphylica est: quia actus, de potentia ita intituξ,&essentialiter sibi correspondet ut repugnet in rebus naturalibus dari aliquam potentiam, quae per se non res piciat aliquem actum, per quem constituatur , & definiatur. Vt sumitur cx Arist. 9. Metaph. tex. 23. & probat optime contra Scotum,Caiet.tom .s.opust. traα3. q. I. ergo econtra similiter repugnabit dari aliquem actum, in rebus naturalibus, cui per se non correspondeat aliqua rotentia, per ordinem ad quam cognoscatur, & definiatur. Sed omne accidens est actus quidam secundesnquid, ut patet: ergo unicuique etiam suo modo correspondebit propria Potenti seu subiectu per quod definiatur. 1s Confirmatur: quia nullum potest dari accidens naturale, quod ab aliquo gradu generico, specifico, vel indiuiduali subitantiae non procedat: ergo quodlibet accidens habet intra substantiam causam adaequatam sui.Eadem autem est causa cisciens, & materialis accidentis: ergo sicut habet causam adaequatam a qua emanet; ita etiam habcbit adaequatam materiam seu sit biectum
in quo sit. Qubd si ab eodem gradu stib-
stantiae, plura accidentia saepe oriantur, semper id fiet cum aliquo ordine, & depcndentia. Vnde sicut substantia simul cum primo accidenti habet rationem
principi j adaequati respectit secundi
accidentis I ita etiam habet rationem
proprij subiecti. Ex quo tandem fit, quodlibet accidens habere proprium Habiectum , per quod possit definiri. Per quod patet ad rationem dubi
Quia tamen propria principia accidentium,non semper sunt nobis nota; imb cepius ea ignoramus; inde fit ut non semper posumus dictam regulam obseruare in definitionibus accidentium , sed cogamur aliundE quaerere eorum disserentias scilicet ex effectibus, vel proprietatibus eorum. Quod etiam notauit D. Thom. loco citato de Ente, & essentia , ubi post verba adducta subdit: Sed quia pruria principia accissentiam non semper sunt manifesta; ideo riuandoque semimus disserentiri aeria
renti e celaris: quia causantur ex abundantia , vel paucitate lucis, ex qua diuersae
Jecies eotiris causantur. Hςc tamen ignorantia nostra, non praeiudicat veritati
generalis regulae , imb etiam amplius confirmat, ut de se patet. 16 Contra illam tamen est dinficile argumentum : quia genus in qualibet definitione et id,in quo definitum conuenit cum alijs; diffvientia verb,
per quod differt as illis: sed impossibile
est in eadem re definitum conuenire cum aliis,& differre ab illis: ergo impossibile est, qudd tam gradus superior.
quam etiam subiectiim , ponantur ut genus in una definitione, & ut disserentia in alia. Si enim curuitas verbi gratia, est quid superius respectus itatis, utpotό qu comprehendit sub se alias cu uitates: dc proeterea ponitur, ut genus in definitione simitatis: ergo fieri non otest,qubd in definitionesimi,ponatur oco discrentiae. Et idem argumentum
269쪽
fit de subiecto, scilicet nase , ut consideranti patebit. Hoc arsumentum prima aspectu apparet dissicile , de habet proculdubio vim apud eos, qui concedunt con creta accidcntalia esse proprin genera,
di species , possuque proprie definiri.
Sed in contraria doctrina D. Thom. quam sup. num. I p. statuimus facile
respondetur, quod quia definitio abstracti est proprie, & simplicitcr definitio , idet, in ea ponitur pro gencre, quod proprie est genus delinita, & pro differentia , quod eroprie cst differcntia eius , & ita seruantur ibi leges persectae , & rigorone definitionis. At velli in definitione concreti, cum secund ira quid tantum , & impro-iri E sit definitio, susscit poni, quae
ecundum quid, & impropriὰ habent rationem generis, & differentiae. Non autem repugnat, ut id quod in una definitione est simpliciter differentia, in xlia sit secundum quid genus, & econtra, respectu diuersarum rerum. Cuius ratio est: quia pote st, & solet contingere, ut id, quod in una coordinatione, aut diuisione est supcrius, & diuisum rcspectu aliquorum, in alia coordinatione , aut diuisione sit in serius, &membrum diuidens rcspectu viaius illorum ; ut patet manifesto exemplo. Quando enim diuisione accidentis insibiecta, diuiditur album in hominem,& equum , ibi inum est diuisum, &superius ad hominem, & equum, quae sint membra diuidentia: si verb econtra , diuisione subiccti in accidentia, diuidatur homo in album, & nigrum; iam homo si diuisum , & superius respectu albi : & idei, quamuis al- secunddin se latius pateat, quam
homo, tamen set maliter, ut est membrum diuidens in hac diuisone, non extenditur ultra diuisum ι& ssic potestine differoatia, per quam homines albidistinguantur a nigris. Sicut etiam in prima diuisione, quamuis hema secunddin sest quid commune albi , &nigris; tamen sormaliter ut est na rum diuidens respectu, albi, non cxvi iesitur vltra illud, & consequenter, prout sic solum distinguitiiu ab equo albo. Σ7 Ad nunc ergo modum contingit in his definitionibus: quando enim definitur accidens in abstracto, conia nientia fit cum tubus eiuslem generis:& ita rotest poni pro genere , quod proprie,& simpliciter est genus; & pro differentia, quod propriE est differentia intra illud genus, ut patet quando definitur simitas, quia sit cur itas nati:
tunc enim finiitas conuenit, ιn cAruit
te, cum figuris eiusdem generis scilicet,
cum gibo te, crispitiaine, & similibus; differt verb ab illis, per hoc 'uddipsa est curvitas talis partis, scilicet
n. is, aliae verb sunt curvitates, rum, Q capillarum. Sed quando defini
tur accidcias in concrcto , conue
nientia fit per aliam lineam , nempEcum rcbus diuersi seneris, in hoc tan- uim qubd insiliat eidem sibi ecto: & ita pro genere ponitur ipsem sibiectum, in quo conueniunt, & pro differentia id, quod pertinet ad proprium senus uniuscuiusque, ut patet quando definitur um, tunc enim fimitas, conuenit eum rectitudine, aut a Iuditu*te , quae
sunt figurae diuersi generi in hoc qubdinsunt eidem sebiecto,scilicet, naso, dedistinguitur per id, quod pertinet ad
proprium genus, scilicet, per curuit tem, aut rectitudinem:&ita definitur rectE smum per nasum loco generis.& per curvitatem loco disserentiar.
270쪽
Dssur. V. De genere, Atuast. II.
& aliarum intentionum, fissi qua compreheduntur naturae reales, &rationisi& omnia praedicamenta, quibus tamen nihil potest dari commune univocum. 29 Vera tamen resolutio est, quddseruata proprietate concreti accident
iis, & proprio modo significandi, & d
finiendi, quem exigit quatenus tale est, numquam rectE definitur per concrctum , seu connotativum superius locopeneris. Vnde quando proprium subiectum accidentis non est notu, & idebdefinitur per suum effectum formale, aut passionem, ponendum est pro genere sibi emim concreti superioris,&non ipsum concretum superius. V. gr. sipponamus subie mcoloris esse herbjicuum: & proprium subiectum albe dinis non est e nobis notum, & ided definiendam esse per eius effectum, nempe disgregare visum: tunc quidem esserimus hanc esse exactam definitionem
AN cIDEM IN CONCASTRrHὶ etiam defluatur per emcretum seperis- tico generis.18 o Raesens dubium praecipue pro L cedit, quando isnoratur proprium subiectum accidentis, & definitur per suum effectum formale, aut passionem. Et ita inquirimus: an sicut haec est exacta definitio albedinis, si-ι δε est citre disi regaliu- --: ita etiam
tiuum visu. Quidam Doctores moderni censent non sollim istam definitionem esse exactam, sed etiam persectiorem illa. quae traditur per subiectum. d probant primo: quia connotativum tantum significat formam, licet connotet subiectum : ergo in eius definitione potitis seruandus est modus, quo sernia ipsa in abstracto definitur, seruata sempcrconnotatione. Sed forma in abstracto definitur per suum genus: albedo enim per colorem definitur, non per corpusὶ ergo connotatiuum nem' album, potius debet definiri per connotativum, genericum, scilicet coloratum.
Secundb: quia haec est persecta d finitio albedinis, albedo in color disgregativus visitis: ergo haec erit persecta definitio albi, album est coloratum disgregativum visus. Probatur cons quentia: quia sicut se habet genus in abstracto ad sormam in abstracto definitam : ita gemis in concreto ad formam
Tereid: quia aliquando subiectum accidentis non est univocum: ergo saltim tunc non poterit accidens deliniri per illud loco generis. Antecedens patet in natura, quae est subiectum generestatis,albi: est per picuum aes regat,
uumvis non autem istam, alίum ene loratum di Pegativum vi μ. Fundamentum planὸ constat ex dictis: cum enim subiectum necessaribdebeat intrare definitionem accidentis, vi ex Arist.& D.Thom.vidimus: aliunde autem in definitione concreti non
possit poni loco differentiae , manifestum si debere poni pro genere. Praeterquam quod iam idem esset modus significandi,& definiendi concrcti, Mabstracti, & utriusque definitio esset aeque persecta in ratioue definitionis,&utrumque ςque propriὸ collocaretur in praedicamento , quae omnia si cna sint vera doctrina D.Thom. Adde
connotativum, quando praedicatur vitale, semoer significari: & praedicari, in
cluati : ergo non potest in definitione habere locum generis, cuius proprium
est pr dicari omni tib in quiά. 3o Tandem id conuincit modus defruendi, quem perpetub obseruauit