장음표시 사용
251쪽
aro Distuc IV. de passion. uniuers
solum pertinent per se syllogismi ex ter- dicata Dialectica.
minis communibus conse i, ut notat Beatus Alberius i. Topic. trach. cap. 2.
ideo problemata,seu propositiones dialecticae, debent esse de subiecto communi definitionem habente, quale est species, &proptere species non ponsetur ab Aristot. inter praedicata topica: quia est illorum subiectum.
Quia ergo quidquid de specie praedicatur est conuertibile, vel inconuertibile, essentiale, vel accidentale, quatuo inde colliguntur praedicata ex quibus fieri possint problemata: aliud ellentia. lenon conuertibile, nempe genus: sub quo comprehenditur disterentia subalterna, ut expresse inquit Aristotilbidem cap. 3.ὶ aliud essentiale conuertibile, scilicet definitio: sub quo comprehenditur differentia infima ; non enim rcfert
ad problema dialecticum , qudd tota delinitio, vel sela differentia praedicetur aliud accidentale non conuertibile, ut accidens commune: & aliud accidentale conuertibile, videlicet pro-hrium. Vel alio modo potest fieri prolema dialecticum ut patet; & sc optima est diuisio praedicati topici ab Aristot. tradita.
Nos tamen hic cum Porphyri tonsaliter de praedicatis, seu praedicabilibus disputamus: loquimur enim de illis, ut deleresunt praea camentis, quomodo comparantur ad inseriora, de dcbent esse quid incomplexum; & idco excluditur definitio , & includitur species, quae verὸ potest ad inseriora comparari. similiter licet differentia substerna,& genus eodem modo constituant problema dialecticum, & sic non faciant distincta pr dicata in illa considerati
ne, quia tamen diuerso modo comparantur ad inscriora, ut explicatum est;
idcb constituunt distincta proicabilia. Ex quo tandem fit praedicab:lia esse
16 D Artem Nesativam defendunta inter alios Beat. Alberi. trach. M praedicamentorum cap. 9. Caia r. ibi dem cap. q. & Ona quaest. 2. viii r lium, arta 3. qui omnes addunt diuisi nem eiicanalogam, licet diuersimode explicent talem analogiam. De quo videri potest Rub. quaestiolic. Leptima uniuertatum. I scri autem Canter. pro sua sententia Alexis tr. Ai-onium, Simplic.& Sotum, sed me Gut benξ notat Rub. illi ini loquuntur de uniuersali prim4 intenti 'nalia ter, seu de iratura denominat: 'uae respectu om in rerum, quae o omnnantur uniuersale non i viii
uoca, sed analog ut patri Ean semctiam opinionc inquit Fo seca esse
aut alterum, quos refert Mam l .de uniuersidibus, quae. r. cae ctia homissae
communiter docet opto '' stabit ex nostra conclusio Probatur primo dicta sententia: quia non omnia praedicabiua 'n'ni-
uoca: ergo non opinibus couebit
liter, & impliciter esse uniuersalia; de per consequens niuerside non crit genus respectu ill ira, scd analogum. Antecedens probatur prim5 : quia
denominatiua non sunt univoca, ut phtet ex Aristotel. in antepraedicamentis
cap. r. ubi illa condistinguit: sed proprium, & accidens sunt denominatim: squidem ut coiblituunt &s. praedicabile selum praedicantur de subiectis: ergo proprium, & accidens non sitne
vinuoca. Secundb probatur idem
252쪽
a necedetis: quia proprium,& accidens quando priodicantur tredicatiotie 4.&s. praedicabilis, necessarib pHdicantur
in concrcto, ut vidimus supra numer. 26. sed concretum accidentale non est
propriξ ens per se: ergo nec etia potest ei se prepriε uniuersale, vel univocum;& consequenter non omnia uniuers
lia aequaliter conueniunt in ratione viriuoci, vel uniuersalis.17 Secundb: quia uniuersale praedicatur de omnibus prςdicamentis, emque superius illis: sed supra praedicamenta nullum datur genus: eUO viri'
uertae non potest esse genus. Confirmatur : quia ides ens non est genus respectustorum inferiorum, qui atrascendit eorum differentias : sed uni uersale transcendit differetias quinquepr dicabilium: ergo non est genus respectu illorum. Probatur minor: quia differentia est unum ex quinque praedicabilibus: ergo quaelibet differentia est uniuersalis: ergo uniuersale transcendit disserentias. Terub tandem: quia si uniuersale esset genus ad quinque uniuersalia, maena laqueretur in linc materia consu-
enim una species praedicaretur de alia, quod sic probatur. Si uniuersale est genus ad quinque praedicabilia : crgo Irimum praedicabile scilicet genus crit ecies uniuersilis; & per consequens species praedicabitur de genere. Et eadem ratione species praedicabitur de differentia, proprio, & accidenti. Secundd, eadem species praedicaretur de se ipsa pr dicatione tormali, & non identica: nam haec esset praedicatio secundi praedicabilis : Speciei est sterieiuniuerγatu. Tertiri concretum pr dicaretur de suo abstracto: nam haec esset vera,specieita. est steries uniuersuis. Quarib, genus contineretur sub sua specie: nam uniuersale eo ipso quδd sit enus ad quinque uniuersalia,cst quosam particularc genus condistini humab animali, colore, & aliis generibus: ergo continebitur sub genere in communi, nempE sub prinid praedicabili,
quod est species ipsius uniuersalis. Quinto tandem dabitur genus,quod sit individuum suae speciei: quia primu pr dicabile est species infima,ut supponimus: ergo sua inseriora erunt indaubdua. Sed si uniuersale in genus ad quinque pr dicabilia , esset etiam inferius primi praedicabilis, ut ostensum est: ergo iam uniuertae, quod est genus reipectu generis, esset individuum ipsius generis. Quae omnia, & plura alia
his similia, quae sequuntur ex contraria sententia, videntur absurda: ergo vnia
versale non potin esse genus respectia quinque yr dicabilium. 18 Nihilominus dicendum est via
uertae secundb intentionaliter,seu Vniuersalitatem es le verum, & proprium genus ad has quinque intentiones. Ita colligitiir ex D. Thom. I. contra gen tes cap. 32. & opust. 16. de uniuers libus , quem sequuntur communiter
Thomistae Iabel trach. de quinque praedicabilibus cffit. i. s. de 6. Solus quaest. . uniuersalium, &cap. de goncre, quaest. unica ad A. Toletus quis. r. uniuersalium, Mas seel. s. quaest. r. Sanchea lib. a. quaest.8. ad 3. & ahi plores , quos reseri, & sequitur Gallego
controuers it. Idem etiam docet Scotus quae. s. uniuersalium, quem sequuntur Ioannes Angelicus, Ahion. Andros,&alij rius discipuli.
Fundamentum est: quia uniuersalitas pr dicatur in quid de pluribus differen tibus specie, scilicet de genercitate, spe cieitate,&caaec per prius dicitur de una qua de alia: sed Ms qualiter participat uniuersalitate: ergo haec est versi genus reme illarii. Consequentia patet exdcnnitigeneris: tecta. verb probatuli
253쪽
Et in primis uniuersalitatem praedicari in quid de his intentionibus, res est manifesta: nam inquirenti quid est genereitas 3 optimξ respondemus, est viii- uertilitas: iicut inquirenti, quid est ii
mo 3 respondetur esse animal. Quia veri, intentiones istae non accidentaliter, aut numericE, sed essentialiter, & specificξ inter se distinguantur; iam ostensum est quinione praec denti. Et tandcm qui, d omnes univocE, dc ςqualiter participent rationem unia uetialitatis probat : quia omnibus Ve-xξ,& propriὰ conuenit esse relationes Tationis; quibus naturae abstractae retaruntur ad plura, in quo consistit essentia uniuersalitatis, ut vidimus supra disput.
3. nu. 47. nec hanc rationem participat una Harum intentionum cum dependentia ab alia : siquidem unaquaeque earum esset vera uniuersalitas; etiamsi aliae intentiones essent impossibiles; quod non contingit in analogatis, ut hio loco constabit : ergo uniuersalitas essentialiter, de uni uoce praedicatur de his quinque intentionibus: ac proindEust ucrum genus respectu illarum. is Ad argumenta respondetur. Ad
primum negatur antecedens, ad cuius primam probationem communiter respondetur, Vnimcum posse considerari dupliciter. Primbstrictε, prout condistinsuitur non sollim ab aequi uocis, de analogis , sed etiam ei denominatiuis,
quo sensu, illa sela pr dicabilia dicuntur univoca, quae sunt de cisentia inseriorum. Secundb magis late, prout coim distinguitur tantum ab aequivocis, &analogis, & significat unam rationem, qu ae aequaliter reperitur in inserioribus, abstrahendo ab hoc qubd sit essentialis, vel acci lcntalis; quo sensu comprehendit denominatiua,& coincidit cum uniuersali, quod diuiditur in quinque univcrsalia. In priori ergo sensu inquiunt luculum enc Arist. inantc
pr dicamentis: quia ibi agitur innuim de univocis, quae collocantur in praedia camentis: hla verb sermonem esse de viri uoco in secunda acceptatione: via inuestigamus omnes modos pr dicabilium, ut sciamus, quae eorum pertineat ad praedicamenta, quae vcrd ad illis x
Haec solutio pro nunc sussiciens erat, donec de vitiuocis, & denominatiuis in antepraedicamentis ageremus. Sed quia ex una parte prima illa acceptio, & strictio viii uoci ad praedicabilia essentialia, non rectὰ fundatur in definitione viriuocorum ab Aristot. tradita, in qua nullum cst verbum, quod non conu niat etiam univocis accidentalibus, ut ibidem constabit: ex alia vcrd parte Porphyrius, & D. Thom. semper usu pant uni vocum in secunda acceptione, ut patet cap. 6. de communitatibus; de citato lib. contra gentes: ideo Aliter respondetur ex ibi dicendis, quia licet deli ominatiua socii allicr inquanim talia, non sint viri uoca: siquidem pro formali important secundas intentiones esciati aliter diuersas, male rialiter tamen saeph coincidunt: quia continsit eandem rem diuersis comparatam denominari ab utraque intenti
ne: sicut de specie subi jcibili & praedicabili dicemus, cap. de i ccie. Ita ergo similiter album, secundum qu id cons
deratur in ordine ad formam denominantem, nempE albedinem, a qua n minis appellationem habet, dicitur denominatiuum; prout vcrb comparatur ad riseriora , in quibus aequalitcr ii uenitur, dicitur univocum , seu virib
co Ad secundam probationcm illius antecedentis respondetur, concrotum accidentale propriἡ non esse ensper accidens: cum significet solam so mam ut capra num . II. ost dimus.
Quamuis autem ex modo significandi
254쪽
sumatur, ut tale, tamen quando ponitur ax parte praedicati, ut contingit in praedicationibus 4. dc s. praedicabilis, magis in illo attenditur res significata, quam modus significandi, ut notauimus nu. 23. &22. Qtio fit ut ipsa res significata,scilicet entitas accidenti non autem totum concrctum prout inuoluit subiectio, recipiat in se secundas intentiones constitutivas proprij,&accidentis, quod sufficit ut natura den minata ab illis si simpliciter vim , αens per se; quamuis non dcbeat significari in abstracto, sed in concrcto: quia ista praedicabilia praedicantur in quale. Ad secundum respondetur, quod
praedicamenta non convcniunt in ali
quo univoco cffenciali, & sic nullum habent genus supra se; conueniunt autem uni uoce in uniuersali, tanquam in quodam denominativo, seu accidente
rationis, quod potest optimξ tribucre illis intellectus, quamuis sint prinib&uersa, ut in si a constabit. Ad confirmationem similiter re pondetur uniuersalitatem non trans cendere differentias generei ratis, specietatis, dcc. haec enim est salsa, rentia ranstitutia. t genereitatis, essentialiter est vivuer ito, quod necessarium erat ad transcendentiam. Quia tamen rursis illi differentiae possumus tribuere intentionem , a qua denominetur uniuersalis; ideb dicimus differentiam illam este uniuersalem, sed hoc est accidentaliter,& denominative lion verbessentialiter, sicut requiritur ad trans
cendentiam. 6i Tertium argumentum non tam
habet dissicultate, quam confusionem, ortam ex multitudine intentionum, quas possumus ipsis intentionibus superaddere. Cum enim una secunda intentio possit gerere vices primae respeetia alterius, & denominari ab illa, &
haec ab alia, de sic in iv tumue inh este iuers
qubd genus possit esse species,&qubdspecies sit supra suum genus , & quddcnus sit individuum suae speciei,& alia
uiusmoda, quae in argumento tanguntur. Quae ut clarius explicentur, loquomur de his intentionibus in abstracto, sic enim sunt propriὸ genera, di species; & inde facile apsicabitur ead
Ne igitur in hac materia confundamur : attendendum maxime est ad praedicationes, quae inter has intentioncs,
de praedicabilia fiunt, quando scilicet sint essentiales, vel denominatiuae quod ex supradictis sacile dignoscetur. Tunc enim praedicatio erit ellcntialis, quando praedicatum suerit de quiddia tale subiecti ; cuius optimum signum erit si praedicatio sit vera, siue in infir
cto, siue in concreto sat, ut patet in his: Generrato est uniuersuim :gerem est uniuerseti : hae genereitas est genereisin: hac genis A gen-. Tunc verb praedicatio erit denominatiua, quando praedicatiam accidentaliter conuenit subi cto; cuius optimum signum erit,si praedicatio, quae in concreto eli vcra, sit in
abstracto falsa, ut patet in hisy Vniuersis est gen- : gen- est species istiuersalis, quae sic sunt verae: fiunt autem Llsae si dicas: Vniuersalito est Senci est fg
61 Quo sipposito, respondctur ad
argumentum, impossibile elle etiam in his intentionibus , quia una species praedicetur de alia, vel species de sito genere, vel concretum de suo abstracto, &c. praedicatione essentiali & quid ditativa. Quare istis praedicationes: mi
uersale es gen- ad quinoue uniuersilia; nin est steriri uniuersalii e specieito est
speries uniuersalis evniuersale est in ividuum generis : de similes, omnes sunt denominatiuae , pertinentque ad quii
255쪽
modi autem praedicationibus accidentalibus , quae fiunt inter secundas intentiones, non solum, non est in conuenicias, unam speciem prςdicari de alia, concretum de abstracto, & c. sed necensarium. Cum enim illae intentiones ad-
inuicem possint esse denominatiuae,&denominatae, inde est qubd una species, verbi gratia genercitas, possit ei se natura denominata respectu specieitatis, α sic verὰ dicetur: Genereiso est species iniuersilis. Similiter qubd ipsum genus, scilicet nun alisas, possit esse natura denominata respectu suae speciei nempe generoratu,& sic dicetur uris lita est genu . Item quδd specieitas ut est natura quaedam particularis contenta sub particulari genere, possit denominari a se ipsa , inquansim cst forma & principium qua, costitutivum
etes uniuersilis. Quae omnia fiunt ab intellectu multiplicando intentiones, &medih posterioribus denominando priores. Ex eo enim quod uniuers ditatem comparat ad sua inferiora, attribuit illi intentionem generis,& sic unbuersesitas, quae erat superior ad genereitatem,& speciei 3atem, deci per illam intentionem generis constituitur in esse talis generis, & per consequens collocatur sub genereitate,&fit individuum eius. Per quem modum. intelligenda sivit alia plura, quae in hac insetecta solent afferri et prolixum enim esset in his intentionibus amplius --
σι Ex dictis in his disputationibu .
solutae mancnt quaestiones illae, quas Porphyr. in hoc prooemio tractae r cusiuit. Ad primam enim: an uniuersalia sint a parte rei, vel in intellectu, iam constat, uniuersale pro formali semper esse in intellectu: pro materi
ii verb aliquando esse a parte rei, sciliacet, quando naturae denominatae sun ereses: aliquando verb in intellectu, nimirum quando naturae denominatae , sunt entia rationis. Ad secundam quaestionem: anun uersalia sint corporea, vel incorporea: eodem modo respondetur, quod uniuertae pro formali semper est incore reum : cum si quid rationis ab intellectu effectum: pro materiali verb, aliquando est corporeum,ut at in is, arbor, de aliquando incorporeum, VE cngelus, scientia. Ad tertiam quaestionem: an uniue
sile sit a rebus separatum, vel non; iam diximus naturas uniuersites non esse a p. arte rei a singularibus separatas, sed tollim per intcllectum. His quaestionibus addit quartam D. i Thom. : opusc. 16. an scilicet uniuersale sit substantia, vel accidens: cui respondet, uniuersale pro formali s- ἰα esse accidens rationis, pro materiai verb aliquando esse substantiam, ocaliquando accidens.
256쪽
N His Porphor. capitibus, oe in aliis Γλadduce- 'mus breuem quandam textim summam, aliquibus si opus Depito notationibus illustratam; di cognita litera , fru- Enosius ad distulationes procedamus. Oportet tamen ' textum ipsium, O praecipue Arist. iterum atque iterum' perlegere, ad quem penetrandum, semper adhibendus et D. Thom. qui extitit Arist. fiet fimiis,m Interpres, is Discipulus, quo sublato, di recte dixit Picus Mirandulanus, mutus maneret Arist.
ArvT hoc duas continet partes, in priori enumeratro phyritres generis acceptiones; in posteriori veri, definit g nus in tertia acceptione, & definitioncm traditam probat esse rectam. In prima ergo parte genus prii ad sumitur pro collcctione multorum, qui inter se sunt cognationc coniuncti; quo sensu, eos qui ab Hercule deriuati stat; Her clidarum genus appellamus. Secundὁ sumitur genus pro principio generationis, quod quis trahit a patre, vel a patria; quo sensis Orestes 1
Tantalo, qui sitit eius atauus, & Pindarus a Thebis, quae sitit eius patria, genus duxisse dicuntur: dat enim ut pater, sic patria cuique ortus initium. Quarum aeceptionum secunda est magis propria, & ex ea dcriuatur prima. Ideo enim multitudo aliquorum appellatur genus: quia ab aliquo uno derivati sunt. Tertibsiimitiir senus pro eo, cui supponuntur species, quod appellat Porphir. genus Philosopnorum, id est, Logicum. In secunda parte, relictis prioribus acceptionibus, desinit genus in tertia ilicen&: Genus est, qu a de plumbin differentibin perie hec ipse quias praedicatur. Vel iuxta translationem Perioni; cum futares sit fuaeritur, vel in ea quod quia, ut transfert Boetius. inam definitionem probat cite rectam: quia per illam partis culam, de plurain, dii seri genus ab indiuiduo, quod de uno tantum praedicatur: per dum, dissereni ibin specie, differt ab specie, quae praedicatur de discrentibus numero. tandem per illam, Τηνά, descri a tribus alijs praedic bilibus, quae praedicamur in quale.
257쪽
capitis notandum est Porphyri non enumeras te omnes acccpti nes generis : constat
enim a Grammaticis distingui genus
masculinum, semininum,& neutrum,
a Rhetoribus, demonstrativum, deliberativum &iudiciale,&a Iurispoitis, s pissime sumitur pro specie, ut testatur Petrus, Gregorius lib. a. in syntaximartis mirabilis cap. 8. qua etiam acceptione usus est Arist in lib. de Longitudine, &breuitate vitae dicens: hominu genus longiorem vitam ducere equirum genere: eiusdemque meminit D.
Thom. I. 2.quaest. I8. art. 2. Sollim ergo Porphyr. enumerauit eas acceptiones,
quae cum genere Dialectico aliquam habeat similitudinem; ac proinde conducere poteram ad illud cognoscen- ldum. Desumpsit autem eas ex Arist. s. lMetaph.cap. 28. ubi easdem generis ac- Iceptiones enumerat, quarum longi rem explicationem qui cimitaegat Caietan. solum, Tolet. Matium,&alios
Circasecundam partem capitis explicandae erant particulae definitionis, &praecipue ultima ; sed hoc comm dius fiet in disputatione. Nunc verb DuviTATVR circa methodum,
Juam Porph ius obseritat,agens prius e genere, deindξ vect de specie, differentia, de caeteris. In hoc dubio complectemur omnia, quae methodo circa Vnumquodque praedicabile solent a Doctoribus dubitari, nec eadem sepius repetamus. Inquirimus ergo, an ordo, &methodus, quam Porthyrius obseruat in tradendis praedicabilibus sit optima. V
Et videtur quod non. Primb, quia in prooemio promisit se acturum prius de differentia quam de specie, quod tamen modo non seruat: ergo vel erra- promittendo, vel non seruado promissunt. Secundo, quia differentia est nobilior genere, sicut actus est nobilior potentia: ergo est prior illo: cum nobiliora sint priora; ac proindὸ de illa prius agendum erat. Tertib, quia prius agendum est departe quata de t to: sed differentia est pars species: ergo prius agendii erat de differentia, quam de specie. Quareb tandem: quia a Acilioribus est in tendum; sed accidentia communia runt ficiliora: vir
tε sensibus nota; ergo ab accidenti debeat Porph. incipere; & ex conseque ii non rectam seruauit methodum. Pro huius solutione prim. rec lenta sint, quae sipra ad calcem disiu-tationis primae diximus, de variis spe ciebus methodi. Vbi ex Arist. ostendimus, methodum compositionis prcci puE duobus primis modis, scilicet,qua-do proceditur a simplicioribus adcom- polita, dc ab uniuers alioribus, ad minus uniuersilia aptiorem esse, ad tradendas disciplinas; ad quam etiam methodum pertinet quando proceditur a causa ad effectum, ut ibidem diximus.1 Secundb, sciendum est ex Aristoti in postpraedicamentis , quod aliquia
esse prius alio , contingit tripliciteri Primo proprietate temporis, quom
do pater est prior scio. cuiao priori
258쪽
iste iraturae, qicido scilicet natura vilius lest prior natura alterius, & hac prio- citate est prius illud, a quo non valet consequentia ; ut seperiora respectu inseriorum. Qua etiam prioritate causa est prior effectu, ut ibidem notat Arist. Tortis modo aliquid dicitur prius dignitate , quo sensu : honorabiliores, de praepositos solemus appellare prio
Igitur de prioritate temporis non est in praesenti sermo : quia nihil conducit ad methodum scientiariun . dc propter eandem rationem prioritas dignitatis relinquenda est : nam pretie
quam quod impropriissimε dicitur
prioritas, ut ibidem ait Aristot. parum etiam conducit ad methodum,
maximξ si sit compositionis , de qua nunc loquimur. Vnde sola prioritas naturae potest in praesenti dcseruire. 6 Quo supposito, dicendum est
methodum a Porphyri obseruatam, suisse optimam. Ita sentiunt concorditer Doctores. Et probatur ratione nanifesta :quia methodus compositionis aptior est ad tradendas disciplinas, ut ex Arist. ostendimus loco citato: sed hanc sci uauit Porph. serε in omnibus pr dicabilibus : ergo methodus eius optima est. Probatur minor: quia imprimis substantia est prior natura accidenti, ex Aristol. 7. Metaphγs cap. I. utpotξ, quae habet rationem causae respectu illius : ergo iuxta methodum compositionis prius agendum est de
illis prςdicabilibus , quae sgnificantur per modum substantiae, quam de illis,
quae significantur per modum accidentis. In accidentibus vero, propria dissio immediatius tangit essentiam, quam accidens commune: ergo iuxta
rectam methodum quin id, divi imbloco agendum est de accidenti communi, & ante ipsum, scilicet, quarto loco, de proprio. Similiter inrer praedicabilia essetitialia , priora sent quae sienificantur inquid, seu per modum substanti quam quae significantur, ut quale, seu per modum alteri adiace iis, qualis est differensia r ergo de hac agendum est tertio loco. Iam verbinter genus, & speciem manifestum est prius de illo, quis de ista agendum esse ; nam in genere concurrunt duo illi modi principales methodi compositionis: cum sit simplicius , dc uniue salias specie ; est etiam prius natura quam ula: siquidem a genere ad sp
ciem non valet consequentia : ergo optima methodo ordinata sunt omnia
pridieabilia. Diximus Po rhy. sere in omnibus praedicabilibus seruasse methodum compositionis : quia licet species aliquo modo sit prior disserentia, quatenus illa signi hcatur in quid, ista verbin quale ; ex qua parte dici possie Poreh. seruasse nicthodum compotationis, dum prius de specie, qu m de differentia egit; ab lutε tamen i
quendo in hoc seruauit methodum a bitrariam : nam iuxta methodum compositionis, prius agendum erat de disiscrentia, quae est limplicior specie, de habet rationem partis respectu eius; quando autem duo se impediunt intra idcm genus methodi , utendum est methodo arbitraria, ut vidimus loco
7 Dices: ergo Porph. in hoc cas.
secutus incinodum arbitrariam praemisit regulas artis: squidem talis methodus est voluntaria & per cons quens non rectὸ processit. Respondetur, tantiam abesse , methodum a bitrariam esse ignobiliorem alijs, vel extra artem , ut potius sit persecti ma,& magis ad mentem artis. Sicut enim virtus epihiae non solum non est
contra iustitiam, sed potius est si maiustitia: quia licet corrigat verba legis
259쪽
contrarium precipientis , est tamen possunt apud Maccap. de specie.
iuxta mentem Legislatoris in casu. quo datur propter particulares circumstantias occurrentes , quas si Legissator aduerteret, proculdubib praeciperet oppositum: sic similiter in prς- senti met nodus arbitraria corrigit alias propter particulares rationes, quae Occurrunt : quia tunc ipsa ars dictat s quendam es le talcm methodum relictis aliis; ac proinde in tali casu methindus arbitria, non solum non cst contra, sed magis ad mentem artis. Propter quas autem rationes, seu causas Porphyr. relicta methodo compositionis, usus sit arbitraria, ages prius de specie quam de differentia, explicant Doctores, cap. de specie. Aliquas nos attingemus hic, ubi semel de methodo huius libri disputamus. Primam tradunt Beatus Alberi, & Boet. quia scilicet genus, & species sint correlativa,&sc unius persecta notitia ab alterius cognitione dependet; unde incongruum esset haec duo pr dicabilia disiungere. Secundam tradunt alij: quia videlicet cae de genere facta lucrat mentio speciei; & ita oportuit statim de specie disputare , ne diutiussistensi teneremur. Tertia potest esse : quia liber hic ordinatur ad categorias constrnendas , in quibus persi, & in recta linea ponuntur genera, ct species , non ve disserentia, pr
Prium , aut accidens. Vnde aequum,dit, prius de specie, quam de differentia dissetve. Alia ratioves videns Ad argumenta respondetur. Ad primum, Porph. in prooemio ordinasse praedicabilia iuxta methodum compositionis, ut doceret hanc regularitcr sequendam elle in tradenda dis.ciplina; postea verb inuertit illam, Scutitur methodo arbitraria: Vcns prius de specie; ut ostenderet primam methodum suandoque relinquedam cile, quandu scilicet sic rationes occurrentes suadent. Ad secundum respondetur dissorentiam esse priorcm genere, dignitate, non verb natura. Prioritas autem
dignitatis parum refert ad methodum, maximE quando opponitur prioritati naturae, ut contingit in praesenti; nam genus in prius natura, differentia; fl- quidem ab illo ad eam non valet consequentia.
Ad tertium respondetur a parte ad totum proccdi methodo compostationis , id autem non est neccssarium in methodo arbitraria, quam in hoc casu Porphyrius obseruauit. 'Ad quartum respondetur non semper nos incipere a facilioribus, ut patet in scientiis, in quibus addiscendis incipimus a Logica, quae est illis disi citiosivi docet Diuus Thom.opusc. 7oquo. 6. an. I.ad 3. Praeterquam quδα accidentia sunt siciliora cognitione sensus : sed cognitione intellectus, uniuersaliora sunt faciliora, ut docet
Aristoteles primo Phrsicorum capite
260쪽
De genere, primo praedicabili.
V A M VIS Plura, quae communia sunt quinoue ptaedicabialibus, discussa sint in praecedentibus; nonnulla tamen alia, quae circa modum definiendi illa,&circa definita, & defini- tiones eorum lent controuerti, in hunc locum remisimus. Quia licet in rei veritate generalia sint omnibus, ea tamen tractant Doctores, circa definitionem generis ; unde potest facilὸ doctrina aliis praedicabilibus applicari. Vt ergo communia haec, de alia,quet sunt propria generis, melius explicemus, ante Omnia sit
DEFINITIO GENER s, A PORSATVO TR DIO SIT so . Et virum fit esentialis, vel dscriptiua.
IRc A priinum,Lauret. Vala, ut testantur Lo- uanientes in hoc capite , quos citat Mastuc sect. r. q. ti rejicit, &impugnat hanc definitionem. Contra
quam sic potest objici. Primb: quia quidquid definitur debet esse species, ex Arist. 7. Meta. text.
39.sed genus non est species, sed potius aiud praedicabile condistinctu ab specie: ergo genus non potest definiri. Respondebis genus esse speciem uniuersilis, & hac ratione posse definiri. Sed contra: quia haec definitio conuenit generi in quantum genus, sed genus inquantum genus non in species: ergo non definitur genus in quantum species, & per consequens non potest definiri hac definitione. Confirmatur: quia quod definitur debet constare genere, M differentia: sed generis non datur aliud genus: ali s istius etiam daretur aliud genus,&sic in infinitu:erso genus non potest definiri. Secundo: quia tota haec definitio c5- uenit definitioni, &tamε definitio non est genus; sicut nec uniuersale, ut sit pradictum est: ergo conuenit aliis a definito. Probatur maior: quia definitio anim is,scilicet viliciis sensibile, praedicatur de pluribus differetibus specie,n,pe dc homine,&equo,&pr dicatur in eo quod quid. Na querenti quid est limmoysicut rectὰ respondemus : est animal ; ita rem etiam respondemus: est vivens sensibile. Confirmatur : quia etiam ens praedicatur de pluribus differcntibus mecie in eo quod quid : siquidem dicitur de homine , & equo in quaestione , quid res cst, ut patet: & t men non est genus, ut testatur Arist. teitio Mctaphys cap. 3. idem argumentum fit de anima rei pectu vegetatiuae, senstiuae , &nalis: ergo Dec defitutio conuenit aliis a definito.
Tertib : quia secundae substantiae significant quale quid , ex Aristotel. capite de substantia : sed gcnera sunt secundae si stantiae , ut ibidem etiam