장음표시 사용
281쪽
quis nihil aliud praestit nisi explicare lorum, quod etia patet in alijs exemplis. essentiam definiti, nihil aliud continere nisi partes essentiales eius ; oc ita esse
omni idem cum definito. Definitionem vect,quae ex modo sivificandi sic explicat essentiam definiti, ut simul etiam exprimat id, in quo exercetur talis definitio, continere aliquid aliud praeter essentiam definiti, & ita ex hae parte non posse et se idem cum illo. ut hoc est, quod contingit in definitione generis, & aliorum ccinctet rum accidentalium.
Ad secundum respondetur, quod quia in definitione concreti non poniatur ut id quod est verὶ genus d finiti ; sed id pro quo concretum serponi tot sese explicatum est: ided non
est neces linum,ut genus in definitione concreti supponat uniuersaliter distributies; sed potest supponere indeterminatri & vage pro una, vel altera n tura, absque eo quod detur aliquis gradus, seu conceptus illis uni uoce communis; & ita quantumcumque diuersae sint natur quae denominantur 1 secundis intentionibus praedicabilium ;adhuc natura potest habere rationem generis in definitionibus eorum. Definitionesque erunt te timae: quia serponunt indeterminate pro qualibet natura, ut explicatum eaen Dices: sibi emim,quod ponitur in definitione accidentium realium,sipponit uniuersaliter disti ibutiuE, &estvniuocum respectu subiectorum in aequatorum : ergo idem dicendum
est de subiecto, quod ponitur in definitione accidentium rationis. Consequentia patet a paritate rationis. Ant cedens verb probatur: quia quando discimus album est perspicuum dis e-gatiuum visus: vel simum est nasis cu uus, ly , & O , distributi-uEsipponi Upro omnibus perspicuis, ac ualisa & si x univoca respecta tu
Respondetur, transeat antecedens: non enim pro nunc positurius examin re , quomodo subieetiam adaequatu, accidentis realis sit univocum , respectu sibiectorum inadriuatorum. Hoc tamen dato , negatur consequentia:
est enim quoad hoc inter accidentia realia,&rationis disparitas valdE nitanda ; & consistit in hoc, quodsibie- etiam respectu accidentiu realium non est merε sibi emim, sed habet etiam ratione principij,& cause, ut enim sur.
n. 24. dicebamus, accidens reale habet
intra scitantia principium ad quatum, quo causatur, de hoc est eius subiectia proprium. Cum autem principium
accidentisper aliquam unam rationem
constituatur inesse principii eius; co sequens est, ut etiam per aliquam una rationem constituatuc in esse sibiecti talis accidentis; ac proinde quod si lectio in eius definitione possit sip. ponere distributiuE, ω esse univocum . ad omnia subiecta, in quibus reperitur
tale accidens. At vero respectit accidentium rationis; cum non causentur
in rebus ex principijs intrinsecis e rum, sed a causa merό extrinseca, nem-pEab intellectu; sit bieetiim habet mera rationem subiecti, & sic non est neces sinum quod in esse talis constituatur per aliquam rationem uniuocam , in potest intellectiis rebus quantumuis diuersis tribuere ista accidetia rationis. Ex quo tandem fit non esse necessariti, vi sibi ecbim adaequatum eorum se ponat distributiuξ, vel si uni vocum, etiamsi id reperiatur in accidentibus realibus. In fine huius quaestionis, ante quam ad propria huius praedicabilis in cedamu uti sim,&alia comprehem das, penetresque quo tendant dissicutitates , quas deinceps de unoquoque instituemus,&quo modo ad instituta
282쪽
quid, animal, verbi gr. habeat, quando Dialecticum pertineant; considerandum est,qubd cum plena notitia harum
sione propriae definitionis : ex praecedentibus autem disputationibus satis constet, quid sit uniuersalitas, quae est genus earum, sellim restat penetrare propria siseiecta, per quae illas definiuimus. Quid scilicet sit natura persectibilis, seu potentialis, quid natura perfectiva,siue actuatiua,&αEt ad hoc odidinantur quaestiones deinceps inst tuendae in his disputationibus, ut consideranti patebit,&sib hac ratione di lecticus mouet illas.
Π Vamuis prilis sit naturam esse Iuniuersum, quari praedic bilem, quia tamen quaniam ad hoc, idem iudicium est de utroque, meritb iDoctoribus quaestio hac agitatur de natura respeetii praedicabilitatis, quaen obis notior est, vinolὶ propria passio uniuersilis. Et sic status quaestionis est:
.an natura generi , ut animi, recipiat intentionem uniuersalis, aut praedic
bilis, secunddin quod habet rationem totius respectit specierum,uel quatentiscosiderato ut pars illarum. Cum enim genus communiter appelletur totum
potentiale, &simul etiam sit pars speciei siquidem ex illo, de disserentia
componitur species: merito dubitatur, quonam ex his modis natura generi
praedicetur de jeciebus. In qua quae stione multa solent aliqui Doctores adducere, pluresque assignare generis acceptiones, sed id sorte ab imis fit sementis non deducunt, nec explica Limitur ut totum, & quando sumitur ut parsi aut quomodo ex genere,& dissecentia fiat compositio: quae tamen omninbnecessaria sint ad plaritam h ius rei intelligentiam. Vt ergo a certioribus incipiam primb certum est, animal, aut quodlibet aliud genus netalitano tantum excepto ὶ simul esse genus, de speciem Abalternam: quia, ut dis ita sequensi videbimus, quodlibet genus interm dium potest comparari, vel ad inseri ra, & se habet rationem uniuersas seu praedicabilis, vel ad silerius genus,& lic habet rationem subi jcibilis. Priamo illo modo appellatur genus; isto verb secundo dicitur speciess alte a, sicque est totu actuale, compositum ex genere siperiori,& propria differentia, quae actu includit, non minus ac spincies infima includit proprium genus,Multimam differentiam, ex quibus actu
componitur. Quia tamen animal. aut
quodlibet aliud genus , silum in t tum aetiase, de species respectu sep
tiorum, non verb respectit inferiorum.
de quibus praedicatur; hinc est quia
numquam genus praedicatur de speci bus ut totum actuale, cum actia non sit tota essentia earum, sed hoc proprium est speciei infiniae respectu indiuidu rum, deideo de illis praedicatur, uti tum actuale. Aliter ergo praedicatur g
nus de speciebus, & hoc est, quod in praesenti qu stione inquirimus.1' Secundb ex diliis disput. U. sitis constare potest, id quod invere pars respectu alicuius, non posse prae dicari de illo; &per consequens vialia quid praedicetur de alio debere habere
quo modo rationem totius respectu
283쪽
diretur de sitis toto. Q iod etiam docet T. I Ieraph.lcch. ir.&constat manifesto si-: quia eadem res, nempὸ materia 1 niscata per modum totius, vere Prς- dicatur de homine dicimus enim, Πρ-m, est materialis; significata verb per modum partis sal de illo enuntiatur: non enim dicimus, uermo est materia, &idem cernitur tu anima, & s's partibus. Q re cum omnia prςdicabilia, VerE pr icetur de sitis inserioribus,n cessarid asserendum est nullum eorum rosse praedicari, ut veram partem se rum inseriorum , sed ut aliquo modo habet rationem totius,ut expresse docet Arist. i. Physic.c. i. Et quidem de proprio, &accidentires est manifesta: nam quando praedi- dicantur praedicatione quarti,& quintia rςdicabilis, necessat id lignificantur in
concreto, ut vidimus sup. disput. q. nu. 26. concretum verb semper significatur per modum totius, ut ibidem diximus : ergo proprium, & accidens numquam praedicatur ut partes, sed ut tota. De genere autem, & differentia,& proportionabiliter de specie, est specialis dissicultas: quia quodlibct coriun potest considerari, ut totum; M ut pars Metaphysica, ut insta explicabimus.De quibus, quamuis in prima consideratione certum sit posse praedicari de imscrioribus: meritδ tamen dubitatur: an etiam possint praedicari, quatenus con-sderantur ut partes Metaphysicae: quia huiusmodi partes non sant verae,& pr priae partes, sed magis videntur quaedatota. Ilade tota quaestionis solutio pei det ex cognitione compositionis Meta- physicae, de partium eius inde clam constabit: an illis prout sic conueritat, vel repugnet pridicari de inferioribus. Vbi tandem notas Doctores, de ge
nere tantum controuertere hanc quae
stionem: quia quidquid de eo dia ins crit, facile rotast applicari di entiae , & suo etiam modo species; siquidem species etiam consideratur ut pars , quae cum differentia numerica componii individuum. s Ir COMPOSITIO, V. Manetrant metaphysicam, in Pomo losumantur Iartes eius. S. I.
Ompositio, quae in eassem re fit ex materia, & sorma, selet adipellari Physica, seu naturalis, eiusque partes, scilicetinateria, & forma paries physicae,seu iraturales. Et meritb quide:
nam omne compositum ex materia, Miaresa continetur sub obiecto Philosephiae naturalis; ac proindὰ compositio ipsa per quam resivitat, & partes etiam ex quibus resultat, pertinend ad Phil sephiam naturalem, &de illis agit Arbstot in lib. Physici
Praeter hanc autem compossionem, inuenitur alia, quae sit ex diuersis gradi bus eiusdem es lentiae; quorum alto s-gnificatur ut materia, seu per modum potentiae,& est quid commune; alterverδ ut forma, seu per modum a Merest quid proprium. vi in homine,prqter compositionem realem ex materia prima, & anima rationali consideratur alia compositio ex gradu quodam comuni, in quo homo couenit cum aliis, nempό
animali,& ex alio proprio,per quem ab illis distinguiuisiscilicet rationali.Illum appestamus genus: istum verb disseret tiam: & sic dicimus speciem componie enere, & differentia. Vbi genus, &dii etia non sumuntur formaliter pro intentionibus,ut patet, siret materialiter pro ipsis gradibus, qui alias suscipiunt
tales denominationes.co Haec ergo compositio, seriueam ter appellatur metaphrsica , & partes eius partes metaphysicae sortξ impropria locutione: nam ad metarbis cam
284쪽
eorum oppositum senserint, ut notat non possunt pertinere omnes compositiones . quae fiunt ex quibuscumque gradibus genericis, & differentialibus, licui neque gradus ipsi, ut patet de generibus intermedijs,&differentiis diuisuis eorum, quae cotinentur sub co pore in pr dicamento substantiae, quae ut talia sunt non considerantur ei Mera- physico. Nisi velis compostionem hae appellari metapbysicam; ad eum modum quo supra disput. 3. num. D. diximus naturam, quae denominatur uniuersui appellari uniue sale metaphysicum; vel per antonomasiam ridigniori scientia, vel propter transcendentiam obiecti Metaphylicae. Quamuis autem propterea cὀmmu- is modus loquendi pollit retineri: pr
prius tamen,&melius compositio ista ex genere, & differentia, & partes eius dicuntur compositio, & partes Logicae. Sicque ex Arist appellat illas D.Tnom. 3. p. qu-9O. t. 2.& merith; tum quia sic melius distinguitur compositio haec a compositione ex ei sentia, de existentia,
quae proprie dicitur, &est compositio Metaphylica; tum etiam quia quamuis gradus ipsi generici, & disserentiales,
materialiter, &sec dum sitam entitatem realem non pertineant ad obiectii Logicae: formaliter tamen . quantii mad eorum distinctionem, & compositionem pertinent ad illam. Quia, ut postea dicemus, talis distinctio,& compositio fiunt ab intellectu, suntq; entia rationis logicilia. ci Explicatis: huius copositionis: ut 1 uid rei cognossecamus. Primd statuedum cli hanc compositionem non esse realem iacc paries
eius scillaesi gradus istos distingui realiter sermaliter,ut loquitur Scot.ncque aliqua alia distinctione ante intellectu, ut constat ex dictis disp.3.n.3s. Quied mina frequens est inter Doctorcs, &praecipuEThomitas: quamuis nonuibsanche lib. 3.q.8. In quam opinionem inclinare videtur Caieta o. 3. de crate &essentia g. A1 dicunt; sed re vera no dis cedit a communi sententia, ut constat ex eodem pauid inst scilicet cap. 4. s venti qu. 6. Qua etiam sequuntur FG
39. Iabel. ibidem qu.18.Araxau.lib. 3. q. & 6. Et alij plures quos refert, quitur Gallego hic controuers is. Quae sententia probatur, expresse D. Thom. testimonio, qu. 27.de Verit te M. I.ad 8.esserentis: H hue t abluid sit in praedicamenta aliquo accidentis , non res tritu r, ruod sit compositum eamdi time re. ili, sed flumnudo compsit ne rationis ex genere, in disserentia, &cap.3.de ente, & essentia, inquit, de hac compositione : quod non est Sicut ex duabus relin tertia res, sed sicut ex duobuι intereassu, tertius inteiletiZ-. e locum de distinctione, & copositione rationis intellexit Capreol in L dist. 8. quaest. 2.
Ratione etiam suadetur eadem sententia. Titin quia si animal verbi gratia,& rationale distingueretur realiter in homine, essent verti & realiter partes eius, & per cosequens nullo modo pos sent praedicari de illo; quod patet esse salsem. Tum etiam: quia, ut optime colligit D. Thom. I. pari. qu. Jo. art. . ad i. si genus, dedi Drentia disserrent sicut alii & si a natura & non tinuim,
ut determinatum, & indeterminatum, iam in eodem composito eliciat plures
formae sit,stantiales, quod esse impos sibile probat optime Angelicus D .
demus lib. i. Physicorum. Cuius rati nis cilicacia constabit ex dicendis. Tum denique: quia si gradus genericus distingueret ur realiter a differentia. haberet potentiam realem ad recipim.
285쪽
dam illam, non minus ac materia prima habet potentiam realem, ut a e tur per formam. Ex quo ulterius sequeretur, qudd sicut materia prima: quia habet talem potentiam in ordine ad plures,& oppositas sormas, potest de una in alteram transmutari ; sic animal, cum necessarid respiciat plures, & oppositas differentias, posset de una in M'teram transmutari, quod est absurdum. Maneat ergo gradum genericum , &differentidem non distingui xcaliter; Ee ex consequenti compositionem,quae ex illis fit, solum esse compositionem rationis. Neque in hoc est amplius -- morandum, s appositis his quad. 3. nu.
31. & scquentibus diximus de gradu specifico, &indiuiduali. Videri tamen potant Sanctio, Gallego, & alij A
ci Supposito ergo qudd gradus isti, qui significatur nominibus seneris, &δfferentiae, ut animal, & rationale,non
sint a parte rei distincti, sed sela operatione intellectus; nccellaria sequitur
utramque nomen significare eandem rem a parte rei, scilicet essentiam h minis, quae a parte rei est una entitas realiter composita ex materia ,& sor-ma ; si ut quaelibet alia essentia rerum materialium: ac proindὸ animal no im- fortare selam materiam, nec ratis leolam formam, sed utrumque nomen ignificare totum composxum. Opor ici autem explicare, quid distinguat imtellectus in hac eadem entitate, ut ex ea sumat genuAdc differentiam:inde enim planum fiet, quae sint partes ista, seu
gradus, & quomodo possint de specie
proicari.Et tande detegemus radicem, unde sumi debent genus,& differentia. De quo agendum est quaestione sequemti. Pro quo.
63 secundb sciendum est, in quoli-bce composito stibstantiali non esse plures sermo substan esse ut probabimus
lib. i. Physicorum, & docet isse Div.
Thom. sed in homine verbiuratia, n- uim esse unicam materiam primam, Municam formam substantialem, ex quarum coniunctione resultat homo , inter quas paries talis est ordo, ut altera sit potetia simpliciter, altera veia, actias simpliciter : huius proprium est dare esse, & constituere; illiusverb recipere tale esse, & per formam constitui de materia prima ex se neque in homo, aut equus, neque animal, aut vivens, &c. sed a se a habet quodcumque esse actuale in illa repertum. Fo ma verbium maiorem, vel minoremersectionem unica, de eadem exiens, plures, vel pauciores persecti nes tribuit materiae, ex eo qubd si r
dix plurium, vel pauciorum operati num. Non quia persectiones ime effemtiales, quarum forma est principium, sint a parte rei actu distines; cum sorma sit una in una materia : sed quia ex. diuersis operationibus, quarum formae ὶ principium, colligimus ipsam quasi
eminenter, seu virtualiter contineretulas persectiones. Verbi gratia, anima rationalis per sui unionem clam mat ri non solum tribuit illi esse hominem, sed etiam ere animal, viues,corpus,& quia constituit quandam emcntiam, aqua oriuntur non alam operationes intellectus, sed etiam sensis, nutritionis, &c. Cum ergo intelle s cernens has operationes, videataliquas sili homini
non selum illi; sed etiam animalibus,ut seruise: alias non seldmanimalibus, sed etiam plantis, &-triri, &se de alijs : distin est in cadem ellenti plures gradus, nos alijs seperiores, arprehenditque gradum inseriorem semper addere aliquam persectionem gradui superiori. Qui omnes gradus totam mutatem hominis, scilicet composita
286쪽
teriorem persectionem, neque illam eae ex materia,& forma, important, diis uersimode tamen : nam quia intellectiis potest distinguere in tali forma radicem unius persectionis , , radice alterius; potest consequenter uno nomine significare compositum, scilicet materiam cum sorina dante solam persectionem
superiorem : & alio nomine eandem materiam cum cadciri sernia dante etiam ulteriorem persectionem:&ita distinguntur nomina significantia gradus praedicamenti substantiae: nam compin significat compositum ex materia,& sorma, secundum quod cit princia pium quantitatis: vivens significat idem
compositum ex materia, S forma, secundum quod cii principium vitae: am--it, secundum quod est principium sentiendi; ει tandem , secundum
quod est principium intelligendi. Quae
persectiones , quia liabent rationem actus respectu graduum superiorum, i εc contrahunt illos , si Pniscatatur nomii, bus adiectivis, scilicet, set moti, 'sibile, animatum, ere. Et ira ex gradu superiori, quod est crepu , & pers ctione si peraddita significata adiectiuE,' scilicet, an latum , conflatur gradus inserior,nempe viueni. Et idem propo conabilito contingit in caetcris, ut
consideranti patebit. Caeterum, quia quilibet istorum graduum simul est totum respectu
inferioris, cum illum contineat in con-
sese; & etiam pars eius, cum includatur in eo : investigandum restat quin modo sit pars , de quomodb totum. Quod explicat eleganter Diuus Thom. cap. 3. de ente, & cslsentia svnde dictrina hactenus tradita desiimpta est)adducens exemplum, in rarpere,&an mali. Cum enim nomen corpin, significet compositum ex materia, de sorma
secundum illam persectionem qirarrosuit quantitas, ut dictum est, quae pcrsectio cae se, neque iactucit a uxLcludit; homo cnim ex eo, quod habet persectionem, quae cst radix quantitatis, neque actu dicit persectionem vi- ,neque prohibetur habere illam Inde fit, ut corpus possit uno modo concipi cum praecisione ulterioris persecti nis, excludendo scilicet per intellectum quamlibet aliam persectionem, quae nosit deconceptu corporis; quomodbest pars materialis hominis: squidcm non
continet omnem persectionem , qvir
est in homine,sed potius excludit,& c distinguitura perscctione vivendi, aut sentiendi. Sccundo modo potcst considerari corpus, ut dicit persectionem, seu formam, a qua profluit quantitas, quaecumque sit talis forma, siue tribuat hanc solam persectionem, sue alias vlteriorcs adnt. Et hoc modo corpus non praescindit, neque excludit tales vlteriores perfectiones,sed potius in confuso,& in potentia continet illas. sic-
em aliquo modo continet, quidquid reperitur in homine. 61 Idem etiam cernitur in animali. Si enim sumatur,ut significat pci iacti nem sciatiedi, cum praecisone,& cxclusione ulterioris persectionis,cst pars h minis: squidcm prout sic non dicitiora quod est in homine,sed condistinguitura rfectione ratiocinandi, ci cum illa
componit hominem. Si verbanimal su
matur,ut dicit persectionem, seu forma sentiendi,quaecumque sit talis forma,c-uest sensiti tantlim, suE simul etiam intellectiva: sic in confuse, de in potentia continet omnem perfectionem ii
minis , & aliorum animalium ; de per consequens est totum respectu illoruiri Videatur etiam D. Thora. 7. Metaph. lech. tr. ubi optimὶ explicat, Sprobat hanc doctrinam.
etiam proportionabiliter arpb uda descrentiae, ut iii Princ
287쪽
pio quaestionis trotabamus. Si enim di ferentia verbi gratia, sensibile sumatur cum praecisione,ut scilicet exesulit persectionem gradus superioris,& quamlibet etiam persectionem Vlteriorem, habet rationem partis. Si vero sumatur
absque ista praecisone, & ut aliqualiter
includit in confiiso, quidquid est in illis
quorum est differentia, sic habet rationem totius respectu illorum. Comparatur autem ad ea, non ut quid perfractibile, & potentiale sicut genus, sed ut quid perfectivum, & actuatiuum illorum, ut per svatet. Cum ergo omnis compositio necessiarib fiat inter partes, qua ratione sunt partes, plane sequitur quod genus, & differentia non pertinet ad compositionem speciei: qua ratione sumuntur ut tota ; & ex consequenti compositio ista fit ex gradu genetico , & differentiali, ut sunt sorin litcr partes, & sumuntur cum mutua praecisione. Per quod tandem explic tum manet, qu:d sit compositio ista
Metaphysica , vel potius Logica , de
quomodo sumantur partes eius.Vide tur D. Thom. locis citatis, & Caietan. etiam, qui optime explicat doctrinam illius, cap. 3. de ente, &cssentia.
δε culto, in quoli refluitur. S. II.
cs TT Is necessarib praelibatis , adt a quaestionem initio propositam
redeuntes inquirimus: an quandbanimal vobi gratia praedicatur de homine, praedicetur de illo qua ratione est pars in compositione Metaphysica eiusdem
hominis: an verb qua ratione est totum potenti. ale respectu eius. Et quia pars generica hominis, nempEanimal, potest considerari ut ama componit l, minem, quomodb est pars actualis eius;& ut antecedit actualem compositi nem, quomodo appellatur pars potentialis; ad cum modum quo materia prima vi actia est unita formae, dicitur pars actualis compositi, dc antequam vniatur dicitur pars potentialis ideo de utroque procedit dissicultas. Et inquirit: in animal non selum praedicetur de
homine , qua ratione est totum potentiale de quo non potest esse dubium, sed etiam praedicetur de illo qua ratione est pars actitalis eius,vel tatim qua ratione
est pars potentialis illius. 67 Prima sententia , absque distinctione partis actitatis, & potentiali Adocet naturam genericam posse praedicari de speciebus, nonsolam qua rati ne est totum, sed etiam ut est pars M taphysica illarum. Citantur pro hac sententia Paulus Venetus cap.de specie,& Scot. q. 16. praedicabilium. Eam defendunt Ona m. vlti huius capitis Sanch. lib. 3. q. 6.&alij. Probatur primδ ex Arist. i. Post
riorum cap. 4. ubi inter inter modos
p r se , cnumerat praedicationem , qua definitio, & paries eius praedicantur de definito: ergo genus,& differentia non sillim lutenus sunt quaedam tota, sed etiam quatenus raries praedicantur de specie. secundb probatur ratione sun&mentali huius sententiae : quia paries istis Metaphysicae multum differunt aputibus Pi scis,& ratio quare istis repugnat prςdicari,omnino cessat in illis:
ergo non est cur negetur genus, & disserentiam posse ut paries praedicari. Probatur antecedens: quia partes Physicae sint verae,& propriae partes,distingunturque a toto distinctione reali timcludentis ab incluse;& idebiti definitione cius non ponuntur in recto, sed in obliquo:n5 enim dicimus: mma est ma
1 . Nihil autem horum inuenitur in
288쪽
gradu generico, & differentiali: non enim sunt Vcrae, & propriae partes,cum fgnificent totum compotitum: nec sumuntur ab aliqua parte essentiae, scd , sola illa: pro ea quod etiam in definitione non ponuntur in obliquo, sed in recto; siquidem non dicimus: ex animal in rationata. scd homo est am-mal rationati. Alias rationes, adducit Sarach.quas in praesenti omittimus:quia ex dictis ficillime soluuntur,vel tant imcocludunt in sensi materiali illud quod est pars Metaphysic praedicari de toto, licet non quatenus pars , quod nemo dubitat. secunda sententia asserit naturam mericam posse praedicari de specie-us, ut est pars potentialis, licci repugnet illam praedicari ut est pars actualis
in compolitione explicata. Ita Canteriis in hoc cap. diib. 3. Et potest breuiter se deri: quia idcb natura generica, ut com-honit speciem, non potest praedicari de
illa: quia vi sic amittit potesatialem coimtinentiam, qua continebat species,&earum differentias, quae tamen continetia necessaria omnino est, ut genus praedicetur de speciebus;sed talem continetiam potentialem nondum amist qua-do c5sideratur,ut pars potentialis: ergo
Iovi sic potest praedicari de jecie
68 Nihilominus tamen absilutEdicendum est naturam genericam &idem proportionabiliter est de disserentiali non posse praedicari de speciebu qua ratione est pars in compositione Metaphysica illarum, sed quandocumque prirdicatur de eis, necessarib dcbere simi vi totum Ita colligitur ex Arist. a. Poster. cap. 8.&s. Metaph. vi postea videbiimus. Docentque expresse Po phyri cap. sequenti,& D.Thom. opusc.
ad a. de ente, & esscntia. c.3. E cithto. Qibus locis explicat optime quin modo , crem, de animal, & alia genera non sunt genera, nccpnedicab lia respectu specierum, secundum quod si muntur ut partes, & cum iraecisione ulteriorum persectionum , sed secum dum quod nimi cirr , ut quaedam tota in confuso,& in potentia quidquid clin speciebus continentia. D.Thom. se' quuntur Caiet. eodem c. s. SOl. hic qu. unica art. 2. qui optimὸ notat, genus quando sumit; ut pars,so aliter prout sic non abstrahere abstractione uniuersili, sed potius abstractione so mali, ratione cuius non contingit praedicatio, ut vidimus supra disputatione .numero m. in Malius sect. Σ.quaestionea. Rubio quaest. 1. Suarcet disp. II. Metaphysicae lech. r. num. II. dc communiter Doctores.
Probatur, & explicatur concluso ex dictis: quia ut aliquid praedicetur de alio, debet saltim confuse, & in potentia c5tincre totum, quod est in illo. Sed gradus genericus, ta differentias, licci
significent totum compositum ex In .
teria, & sorma: tamen se aliter quatenus sumuntur ut partes, non significant illud secunddin omnes perfectiones, quas in se habet, sed cum mutua praecisione , & exclusione aliquarum, ut explicatum est. Ergo formaliter prinvisic non possunt praedicari de composito, sed sol im quatenus induunt rati nem totius. Minor , & conscquentia constant ex dictis. Maior etiam admit, titur communiter ab omnibus,camque planὰ conuincit sa forma praedicati nis, quae propriὶ loquendo non impo tat unionem, sed identitatem praedicati cum subiecto. Ad quam si praedicatio sit scirinalis, &non indentica) r quiritur , qubd praedicatum consusE,& in potentia sit totum id, quod acta includit subiectum, A quod subiectum actu &distinctEsit totum id, quod actu includit edicatum.
289쪽
Confici natur: quia partes physicae,&tiales hominis non pollunt in tecto praedicari de illo: quia a parte rei non contineati totum, quod est in homine: crgo paritatione, quae per intellectum sint partes hominis , formaliter provisc, non possunt in recto praedicari de illo ; siquidem quatenus ab intellectu
sumuntur ut partes, non continent to-
aum, quod est in homine. Qita ratio-ites aequξ militant contra primam, &secundam sententiam supra relatas ; repugnat enim quod pars Metaphysica,
siue consideretur ut actu componi sucut antecedit compositionem, sermaliter quatenus pars est, contineat totum illud , quod continet compositum, cuius est pars , ut consideranti pa rebit . Ad argumenta respondetur.
αῆ primum ibi Aristoti loqui materialiter , dum asserit partes definitionis praedicari de definito. Et ita sensus est gradus illos, qui sunt partes definitio- ais, praedicari de desinito ; non tamense aliter visunt partes; hoc enimnia hil reserebat ad intentum Aristotelis. Nam ibi Glum intendebat statuere, quod praedicationes, in quibus tota de vestio , & partes eius praedicantur de desinito, sitiat in primo modo dicendi per se: quia sunt essentiales ; quod siqnξ verum est siuὶ paries praedicentur ut partes, vel ut totα Et ita standum este muni dominae, quam ipse tradit s. M aphysici capite V. ubi paries sibiectivas in hoc distinguit a partibus integrantibus sub quibus comprehendit psi es definitionis ut explicat D. Th. ibidem lectione a. i. quia partibvssu lectivis scilicet speciebus respectu generis) adest tota esset uia totius; partibus autem integrantibus, quatenus -- les stant, non adest tota est entia totius. Quod etiam tradit Diuus Thomas 3. pote Maestione ' o. arti. . & quodlibeto Io. articui s. Ex quibus locis Aristotcl. & Diu. Thom. urgens argumentum sumitur pro nostra sententia, ut patebit consideranti.
Ad secundum respondetur, quddlicet isti gradus, seu partes Metaphysici proximξ non sumantur a singulis panibus physicis, nec significent ibiam in
teriam , aut sorinam , sed Cumantur a toto composito, & signi licent illud; t, men quatenus partes sunt non signisi cant compositum secundum omnes persectiones, quas in se habet, sed cum praecisione iam inter illas: de ideo pr ut sic non possunt praedicari in recto de toto, sicut nec partes Physicae. Disserunt tamen ab his, quod partes Physicae, cum sint ei sciati liter partes, nunquam pol sunt habere rationem totius simpliciter loquendo: & sic nunquam praedicantur in rccho de composito. At
verb istis gradibus accidit, qudd si
mantur cum mutua praecisione,& consequenteruisse paries, & propterea pos sunt conliderari absque tali praecisioncide habere rationem totius simpliciter loqvcndo, sicque considerata praedic
Ad sundamentum secundae se te aerespondetur, qudd quocumque
modo natura generiosamatur ut pars,
siue potentialis, siue actualis, semper
sumitur cum praecisione alterius compartis ; & ita prout sic excludit illam;
& consequenter non habent continentiam potentialem requistam ad praedicationem : siquidem in quantum pars, non continet quidquid est in
6 res dictis siluitur secundalius difficultatis in principio propo-itae : quomodo scilicet genus contianeat dii serentias. Dicendum cst enim continere illas non in actu, sed tantum in potentia. Ad eum modum, quo materia Prima continet in severe cauta
290쪽
materialis omnes sorinas, quod expresse tradit Aristol. 2. Poster. cap. 8. dicens: Suppomitur tale essem- , ut oecundum patentiam in m. Vbi D. Thom. leeLI3. dc opusc. 2.cap. 9.&Io.eandem sententiam docet, qu1m etiam tradit Porphyr. capite de differentia. S Et quiadem de genere , qua ratione est pars speciei, non potest dubitari sol mi contincre alteram compartem, scilicet dinserentiam in potentia, & non in actu; prout lic enim alitii se inuicem excludunt , ut ex dicti s patet. Similiter de tenere, qua ratione est totum respecta specierum, idem necessarib est conce-ccndum: nain ut sic genus abstrahitur abstractione uniuersali, & separatur a differenti js: ergo non potest actit illas inclu/ere. Praeterquam quod cum disseret uiae diuitiuae generis sint oppositae, si actu includerentur in illo, genus non haberet unum conceptum, aut significatum distinctum ab sbeciebus, sed ininus: quia respectu eius semper habet rationem parcis, Ut ex dictis patet. Vibdeatur D. Thom. 3. Mut baci2.8.
L fremianimis is stantiis, quam
in accident ιἷ-. Quae verba exponens D. Thom .inquit:
mediast significaret illas; & per cons ri. sed die naume', quod partes definitimisquens esset analogum; non enim obest confusa, de indistincta inclusio, ut in
antepraedicamentis videbimus de ente, quod quamuis confuse contineat praedicamenta; verὸ tamen est analogiam:
Secundb insertur genus non praedicari formaliter de zisserenti js, praedicatione , quae sit propria alicuius praedicabilis, licet praedicetur verEde illis: haec enim est vera, ratisnale est animal, sed non est praedicatio sormalis. Et ratio est: quia ad veritatem propositionis suiscit praedicatum aliquo modo continere subiectum, quod contingit in genere respectu differentiae: tamen ut praedicatio sit formalis, ulterius requiritur, quod subiectum includat inserationem praedicati, quod non contingit in disserentia respecta generis. ,
semper mim d: Terentia excludit ge- l i dissicultas tangitur ei Po phyr. cap. de differentia: propter quod ab aliquibus ibi pertractatur. Sed quia ex quaestione praecedenti pendet magna pars resblutionis eius non oportuit eam illuc usque dis
Arist. 7. Metaphysici tex. 33. se ait: Cum autem definitia ratio sit, amnis autem rati .partes habeat, ac sicuti ratis ad rem, in pars rationis ail partem rei se hab L significant parteiret, in uantum a partiabuι rei sumuntur partes definitimis. N.κ
mn enim animal est pars hominis, nee rati,uati: sed animal μmitur ab onaparte, in rationale ab alia. Ocnimal en m est, qu Ihabrin ituram sensitivam; rationale
vero, quod habet rationem: natura autem
sensitiva est ut materialis rest iuration lis. Et in te est , quόd genussumitura materia, disserentia af a ; 'ecies autem a sema, materi mul.
Idem prosequitur Philosephus 8.
Metaphylic. rex. 9. dicens: se Uub-
flantia es quidem . cuius rantingit L niationem, in rationem esse, ut puta cσmp.
nitiua , oportet hoc quidem ut moteriam ; Hua vero it sermam ese. Vbi Aristoti inducit contra ideas Platonis