장음표시 사용
301쪽
omni contento sub desinito. Secundb: quia non omnis species praedicatur de pluribus differentibus numero ; siquidem numerus est species qualitatis, teste Arist in praedicamentis: ergo non possunt dii stre numero, nisi quae habent quantitatem: crgo cx hac etiam parte definitio ista non conuenit speciebus rerum spiritualium. Quarto tandem: quia definitio de det conuenire disinito, inquantum huiusmodi, seu secundum quod tale est; siquidem conuertitur cum ipso definito : sed haec non conuenit speciei inquantum species est: ergo, &c. Probatur minor: quia species, ut species est,
respicit genus, illique subi jcitur: sed species inquantum subi jcibilis, non est pr dicabili ut dicemus q.3. ergo speciei
inquantum species non conuenit prae
dicari de pluribus. ii Rehondebis sorte, quod species, inquantum species est, habet simul respicere genus, &indiuidua, ct ita nihil sequitur. Sed contra quia relatiuum
ex unico fundamento, seu ratione fundandi soldin potest respiccre unicum
terminum adaequatum, ut simitur ex
stat inductione: sed ex una parte species est, solum dicit vescum sundamentum, seu rationem fundandi , ex alia verbparte genus, & indiuidua sunt termini ad quati inter se diuersi, ut patet: ergo species ut species est non potest simul respicere genus, & indiuidua. Dicendum tamen est desinitiones speciei a Porphyr. traditas esse bonas. Sic docent communiter Dialectici, shmiturque ex doctrina Aristot. 2.Topic. cap. 2.lib. q. cap. I.&2.&alibi saepe. Et priorem quidem tradiderunt Stoici, ut testatur Laert.lib. . de vitis Philosoph. in Cenone, eamque adducit Damasc. in sua Logica cap. 2. Posteriorem vero admittit, ct probat Diu. Thorn. Nusc. i
nitas satis constat ex dictis cap. praec denti. Omnes enim traduntur per
subiectium loco generis, & quae ex eis sunt descriptiuae, per propriam passi
nem loco differentiae, nihilque continent stiperfluum, aut diminutum, ut magis constabit ex solutione argumen
11 Ad primum respondet acuto Caietan . hic ex Alberi. Quia tamen aliqua supponit, quae nondum exambirata sunt, clari is cum Tolet.respondetur, qudd quando dicimus, Speciem esse, quae ponitur sub enere, me. sermo est
se alis, sicut debet esse in desinitionibus , & sic intelligitur de immediatallositione sub genere, secundum quod labet rationem generis: & sta sensis est: species cst, quae immediatd ponitur sub genere tali positione, secundum quam est genus, quod nulli praeteri
ciem conuenit. Nam licet amnisι de
hoc animali, dc quantito de hac quantitate immediatE praedicetur : tamen ad cum modum quo h.e animal, aut hae fuantitas, ex modo significanti habent rationem indiuidui: ita etiam animal, aut quantitas ex modo, Quo pr dican tur de hae animali, aut de hae 1 auitate, habent rationem specie &non generis; siquidem prout sic enuntiantur ttota essentia inseriorum , quod proprium est speciei, ut ex dictis supra constat. Per quod patet ad replicam ibi iaciam. Videatur Rub. hic quaest. s.conclusio. 2. Ad secundum ne tur antecedens
Ad cuius primam probationem respondetur personas diuinas propriE, & simpliciter loquendo non differre nume
cet soti hic quaest. unica, quia non diseerunt Annatura, quod tamen necessarium est, ut aliquid sit species. Cum enim species situmuersalis, necessaribrespicit
302쪽
respicit plura, suae simpliciter sint plu- l nitionis. Nam omittendo pro nunc, ra,&sic necessarib est multiplicabilis, i utrum in substanti js, quae non habent&diuisibilis perdifferentias: quod ta- ' quantitatem, possit esse distinctio numen naturae diuinae repusnati cum i merica , certum est eam reperiri in non multiplicetur in perionis. Vnde ' accidentibus rerum spiritualium : si- ibi non est pluralitas absolutorum, sed i quidem iuxta probabilem opini
relationum tantum, ut inquit D. Thos. citata artic. I. ad 3. licet non
suffetat ut Deus sit species, sussicit tamen, ut in eo sit vera Trinitas personarum. Videatur Angelicus Doctor in i .
Ad secundam probationem illius
antecedentis respondetur, quod entia incomplet sicut non ponuntur in recta linea praedicamentorum, rec proprie,& sinpliciter simi uniuersalia, genera, aut species; sed tantum secundum quid; ita etiam non conuenit illis simpliciter praedicari de pluribus , sed tantum s cunddin quid; cum eadem sit ratio deessentia, aut de propria passione. Videantur quae diximus supra disp. 4. nu
13 Ad tertium negatur etiam antecedens. Cuius prima probatio tangit dissicultatem infra quaest. 4. explicandam : an scilicet speci cs angelica sit praedicabilis,&ita ibi patebit solutio argumenti quanuina aclipecies angelicas. De alijs verbut de sole, fimice, & huiusmodi, respondetur, qudd licet de facto non hineant plura indiuidua, non tamon repranat ca habere,
saltim ex principijs Decificis talium
naturarum, ut rectE cocet D. Thom. quarto contra gentes, cap. 3s & sic
possunt potentia Logica pr dicari de pluribus differentibus numero. Ad secundam probationem eiusdem antecedentis respondetur, etiam in alijs praedicamentis praeter quantitatem reperiri unitatem numerum transcendentalem , ut docet idem D. Tbom. i. pari. quaest. 3 o. articul. 3. dc
Loc Afficit ad veliscanda verba des-nem intellectus Angclorum sol imnumero distinguiuit . Et saltem de ''ratia , aut charitate eorum nefari
non potest ; ac proinde vere sunt ,ecies infimae, clim tamen numerus e non sit species quantitatis, ut de se patet. i Ad quartum: cum sua replicarespondet Caiet. in quodam dub.circa hane definitionem concedendo eam non conuenire speciei in quantum species est , sed secundiim quandam eius proprietatem, quae sequitur ad esse speci cm : existimat enim ut quaest. 3. Videmus , essentiam speciei, quateuus species est, soldm esse respicere genus, indeque oriri tanquam passionem, quia sit uniuersalis, seu praedicabilis, & sic concludit in hae definitione non definiri speciem, in eo quod species, sed secundum quandam eius passionem. Haec tamen sellatio, ut loco citato ostendemus falso nititur fundamento : & ided illa relicta, respondetur ex
ibi dicendis stibjicibilitatem, quam habet species respectu generis, & praedicabilitatem, quam habet respectu indiuiduorum, elle relationes inter se dinparatas. Quapropter species aequi uocet
dicitur de specie ni icibili, & praedicabili, & consequenter non habet aliquam unam definitionem , prout comprchendit utramque, ut contingit in alijs aequivocis. Vnde sicut quatenus canis est, nec est selum Iair bilis, nec selum marinus, sed utrumque: iras cies quatenus species, nec soldm habet respectum ad genus, nec
.selum ad indiuidua, sed utrumque. Et im
303쪽
in hoc sensu intellecti solutio ibi adducta, optima est. is Ad cuius replicani respondetur in ea tangi difficultatem, unde des menda sit specificatio harum intenti nam, quod tamen pendet ex dicendis cap. de relatione. Interim alcimus,' iuba si illa petenda sit ex landamento,ic ratione indandi, ut tetigimus supri
disp. 2. num. r. consequenter assercn
dum est, quod sicut se icibilitas, α
praedicabilitas sunt relationes dispar tar, quas nomen flectes aeoui uoce si-ntificat: ita etiam habent tundamenta, seu rationes sundandi inter se dis. Paratas, quas idem nomen inuoluit, nempε cognitionem passivam naturae specificae, ut id de quo dicitur generica, & cognitionem passivam eiusdem,
ut id, quod dicitur de indiuiduis; &ita salsa est minor argumenti quoad pri
Si verb asseratur, tam a sundamemto , quἰim a termino sumendam ellespecincationem relationum : consequenter dicendum est, qubd etiamsi species, quatenus species est solum dicat unicam rationem fundandi, adhuc
subjicibilitas, & praedicabilitas possunt
esse relationes diuersae , de duparatae propter diuersos,& disparatos terminos adaequatos, videlicet genus, & indiuidua. De quo constabit amplius
subiecta genereitatis, & specieitatis, per quae his intentiones definiuimus. Et ideb iuxta methodum supra praescriptam , statim post examinatas do scriptiones Porphyri procedimus ad hanc quaestionem.
In qua quidem disputamus de ipsa
natura generica, & specifica, non verbde secundis intentionibus: nam de hisiicut certum est, esse relationes rati iris ad plura inferiora, ab intellectu formatas , de intra ipsum manentes; sic etiam certum estnon necessu A exigore, ut illa plura sint a parte rei existe tia. Sive enim existant species, & indiuidua, siue non: intelle s potest se mare intentionem generis, & s ciet apprehendendo naturas illas possibiles in ordine ad sua inferiora possibilia.
semper tamen intentiones istae requirunt, ut terminum adaequatum plura inferiora. Vnde loquendo de naturis istis LogicE, id est, prout denominantur a secundis intentionibus , nec natura generio habet uniuersalitatem in ordine ad unam speciem tantum; nec natura specifica in ordine ad unicum
individuum, ut per se patet. Dissicultas ergo sol im est de ipia natura gen rica, vel specifica secundum se: an scilicet animal, quod e cnus ad hominem , & equum possit conseruari in ta specie humana , alijs animalibus non existentibus. Et similiter: an homo, qui est species respectu Petri, de Pauli, possit conseruari in Alo Petro, alijs omnibus indiuiduis de medio sublatis. 37 Secundbnotandum est naturas ista genericam, &specificam posse co- fiderari dupliciter. Primb Physice, Squasi materialiter, idest, secundum dissicultas in imὸ iuuat realem entitatem,quam dicunt praedi L a ad plenξ percipiendum discri- cata essentialia , quae actia includunt,
men inter naturam gener am, & spe- ut in animali, illa entitas, quae est prin-
cificam, secundum quod sunt propria i cipium sentiendi , est etiam realiter
304쪽
persectio vitae, corporis, substantiae, dceo de idem est in homine. In quo sens anulli dubium est, genus posse in uni- ea specie conseruari, & speciem in
unico indiuiduo: nam solo Petro existente , vere etiam existit entitas,&erfectio realis , quam actu dicunt,
omo, animal, vivens,&c. cum omnia
sint a parte rei in Petro unica, de eadementitas realis.
secundb possunt considerari natura generica, & specifica Metaph ibcE,&quasi sermaliter, ut scilicet sunt concretus quidam praecis, & gradus inter se diuersi: ex quibus alter, nempEgenericus in totum quoddam potentiale, & informe materiae valde simile; de per consequens ultra persectibile, & diuisibile per differentias sorm les; alter verb, videlicet, specificus est quoddam totum actuale,&persectiam, v n6que in essentia constitutunt; &per comequens selum diuisibile per differentias materialas, seu nu*ericas. Et in hoe sensu procedit difficultas :an scilicet gradus genericus secunctim potentialitatem , quam includit MetaphysicE consideratur, susscienter intellit tur actitari, de saluari in unica hecie, & similiter Qecies in unico
indiuiduo. is Prima sententia absilutE MOmat poste genus conseruari in unica si ecie,&speciem in unico indiuiduo. Ita Scoti in hoc cap. q. G. Lovanienses ibidem parte . Ioannes Anglicus qu. s. in praedicabilia Scoti, 5 alij, quos referimi Mas & sancti. insta citandi mon latet nos Auctores istos posse explicari de consideratione Physica
eneris, & Dciei, sed quidquid tit de
Probatur pr-δ h c sententia:quia non minusinatieria prima secundum se est indifferens, & in potentia ad plures s. a Pari genus ad plures di rentias specificas: nec minus formae. perficiunt materiam primam; quam diffsrentiae genus : sed materia prima cum omni sua potentialitate suffcienter siluatur in uno indiuiduo actuata per una sormam et emo potentialitas generis suffcienter saniatur in una specie actuata per unam differentiam. Secundb: quia si genus rationepotentialitatis, non posset saluari in unica specie,neque etiam posset saluari in duabus , sed exigeret syncatcgorematicὸ infinitas, quod videtur absu dum :ergo,&c. Probatur sequela: quia potentialitas sciretis non est ad duas differentias, sed ad syncategorematice infinitas, ut patet in potentialitate n mcri in ordine ad miserentias specificas numerorum, quae possunt in intabrum multiplicari: erso vel dicendum est genus posse saluati in unica specie, vel nega tum quod saluatur in duabus. o Tertili: quia iam etiam seque retur, loquedo de potentialitate generis, Deum neque de potentia ablbluta osse conseruare illud in unica specie: oc autem videtur salsum: ergo, dcc. Sequela est mantiasta, minor vellis batur: quia Deus potest, Se de tacto satiat totam potentialitatem materiae primae per unam sormam, ut patet in coelo : emo poterit etiam producere vitam disterentiam ira persectam, ut exhauriat totam potentialitatem generis , ac proinde tunc saluabitur invita specie secundum totam suam potentialitatem.
animalis tantum remaneret in aliqua sitarum specierum, v. g. in homine, Ut
de secto erit post diem iudici j , t iis
species posset definiri: ergo verE in ea est i conceptus Metaphrsici gen
ris, ditarentiae; de ex consequenti gradus generi s. secundum poten
305쪽
consideratur, verὸ conseruaretur in vesca specie.
Confirmatur: quia etiam si nullum esset possibile animal praeter hominem, adhuc haec praedicatio, Ham: est animi esset essentialis, & non jeciei, aut diseserentiae:ergo esset praealcatio generis, ac proinde simul animal esset genus, &saluaretur secundum totam ruam potentialitatem in unica specie. Alia argumenta, quibus probatur altera pars natus sententiae, scilicet
quδd species possit conseruari in viaico indiuiduo , consultb omittimus :quia non sunt contra nos, ut infra constabit. ao secunda sententia, pr cedenti ex regione opposita, negat pol se genus conseruari in unica specie, aut speciem in unico indiuiduo. Sic efendit Ona in hoc cap. quaest. 2.astic. 2. quem sequuntur aliqui moderni. Fundamentum eorum cst: quia utraque natura diuiditur per dinserentias oppositas , & incompossibiles: ergo utraque exigit plura inseri ra, Ut carum potentialitas intelligatur planξ actitata. Consequentia videtur nota: quia, ut postea dicemus, haec est ratio propter quam DD. communiter
negant genus MetaphysicE sumptum
pol se conseruari in unica specie. Antecedens verb probatan: : quia sicut animal diuiditor per rationale, & irrationale, qitie sum differentiae oppositae, de incompossibiles; ita etiam h mo diuiditur per differentias indiuiduales, quae similiter sunt oppositae, &incompossibiles.
at Vera tamcn , & communis sententia distinctione utitur ; iuxta quam dicendum est naturam genericam MetaphysicEconsideratam secundum potentialitatem, quam dicit intra latitudinem persectionis essentialis, integre non perfici, neque siluari in una specie, benὰ autem naturam specificam in unico indiuiduo. Haec est proculdubio mens Aristota A. Topicor.
. cap. 3.&3. Metaph. text. Io. eamque
non obscure docet D. Thom. I. Poster. lech. ia. & in I. distin h. I9. quaest. art. 2. quem sequuntur eius discipuli. Sol. in hoc cap. qu st. unica, Flandri Venetus , & Niger, quos Te fert, ocseqititur Mas. scire.a. de genere quυLi. Sancti. lib. 3. qu h. ii. Tolet. in hoc cap. qu. unica, Rub. ibidem qu. 3. de communiter DD. Vt explicetur, & probetur eonclusio , obberuandum est discrimen inter naturam genericam, & specificam
septa a nobis insinuatum , quM scilicet natura generica, cum sit diuisibiliuper disserentias formales, quae necessarib causant distinctionem specificam, ipsa in se est quid imperseeta, incompletum , de informe intra latitudinem persectionis essentialis : in qua consequenter perficitur, & completur per
easdem visserentias; ad eum modum quo materia prima perficitur, & completur per formas substantiales. At verb natura specifica cum in se sit quid persectum , aetirale, de vittabconstitutum intra latitudinem persoctionis essentialis: in hac nullo modo
erficitur per disserentias numericas,ed selum diuiditur, & multiplicatur, quae potias est imperfectio, ut statim
ii Ex quo iam si te probatur concluso a priori: quia integra persectio
potentiae sumitur ex actu adaequato illi correspondente: sed natura generi ca, ut nunc loquimur de illa, est potentia quaedam Metaphysica, respiciens via aequatum actum omncs differet tias , per quas con abitur ad species:
ergo non habebit integram persecti nem, quam prout sic postulat, usque dum fuerit actuata, de contracta Per
306쪽
tales differentias. Maior,& consequentia constant. Minotaetiarn a nemine n gatur, estque satis ex se manifesta; tum quia unaquaeque differentia diuisiva est i inferior generi, & inconuertibilis cum lillo per consequens ei inad quata: . tum etiam quia ex eo qubd talis diffe- ltentia essentialiter faciat unam speciem distingui ab aliis, sub eodem genere; ihuius potentialitas necessarid est radix loppositarum differentiarum: ergo nulla leorum per se lana potest adaequa tinim potentialitatem. At verb natura specifica considerata intra latitudinem persectionis essentialis, non habet rationem potentiae, sed potius est quoddam totum actitate vltimb in essentia completum, & per suetum; de consequenter non respicit ut actum essentialem differentias indiuiduales. Imbrotilis, ut rectὰ notauit D. Thom. i. Pnysic. lcch. s. ipsa natura specifica quodammodo comparatur ad individuum ut amas, deforma eius; ac proindξ quodammodo etiam deprimiatur , & materializatur per disserentias indiuiduales. Ergo ut natura specifica inici ligatur cum omnimoda persecti ne essentiali, non requiruntur plura indiuidua. Confirmatur: quia sic se habet natura generica respectu differentiarum: sicut materia prima rerum corruptibilium respectu formarum substantialium : sed materia prima carum non potest habere omnem suam persecti nem stib unica forma, alias non haberet aptitudine ad alias: ergo nec etiam genus potest habere omnem suam per sectionem sub unica differentia encnnali. At verb natura specifica respectit differentiae indiuidualis, quodammodo assimilatur materiae primae rei incorruptibilis respectu suae somae, quatenus
sub ea inicissitur esse plenE persecta,
& acii inta , nec habere appetitum ad alias, ut explicatur in lib. de coelo: ergo sicrit materia prima rerum incorruptabilium, habet omnem sitam persecti nem sub unica forma, ita etiam species sub unica differentia indiuiduali. v sucunab probatur a posteriori: quia nullum datur in rerum natura genus, quod actu iton habeat plures lpecies; plures autem stat species, quarum unicum tantum est individuum : ergo sanum manifestum est , quod genus actu exigit plures species, ut salvetur omnimoda persectio es lentialis eiu non autem species plura indiuidua. P tet consequentia: quia si s natura superflueret ita multitudine illarum specierum, vel deficeret in singularitate
horum indiuiduorum,quorum virumque alienum est ab ingenio naturae. Confirmatur: quia natura per sesellim intendit multitudinem specie rum in uniuerso; non autem multitudinem indiuiduorum, nisi propter con seruationem speciei, ut docet D. Tho. I partiquaest. 47. an.2. ω quast. 8s arta
3. ad Nec hoc alia ratione, nisi quia genus habet in unaquaque specie dis stinctam persectionem essenti allam, quod non habet species respectu indiuiduorsi. Vndε etiam filut species per tineant per se ad ordinem uniuersi, dc sint partes ellentiales eius, non autem indiuidua: ergo genus secundum potentialitatem, quam dicit intra latitudinem persectionis essentialis, non ii telligitur plenξ Suari in una speci bene autem species in uno indiuiduo. Confirmatur secundb : quia etiam ultimana uiae intentio non est ad ipsa
genera, Vt ari. 3.citato addit D. Thora.
nulla alia ratione, nisi quia genus secundum se est quid incompletum, insorine ultra persectibile per plures differentias, & determinabile ad vortas species. Ergo non intelligitur plo
307쪽
ne perfectum in una tantum specie. χη Ad argumenta pro prima sententia respondetur. Ad primum nefanda est minor loquendo de potentialitate materiae primae metaphysicE, & secunddin
omnem eius latitudinem, ut in praesciati loquimur de genere. Q iamuis enim tota entitas huius potentialitatis physi-cε, & realiter considerata inueniatur sici qualibet forma; sicut inuenitur tota es lentia physica generis numquam tamen plene, & perfecte actuatur per
unam formam , ut supra dicebamus, de ita nihil sequitin contra nos: imbindε sumitur enicax argumentum pro nostra sententia. Ad secundi rcsponderiir, argu mentum optimE probare genus secundum omnem suam potentialitatem, &omnimodam perfectionem quam pinstulat intra latitudinem persectionis essentialis , exigere tot species, quot sunt differentiae diuisiux eius, siue sint finitae, siue infinitae, quod quidem verissimum est,& sequitur plane ea dictis.
solet autem stequenter dici,genus non
posse saluari nisi in duabus speciebus:
quia duae ad minus sint necessatae, ut intclligatur penus esse totum potentiale. Vel etiam: quia sipitis sub quo libet genere assignamus duas tantum differentias, alteram positivam, & pr priam principalioris speciei, alteram
vero negatiuam,& impropriam, loco aliarum , ut patebit in arbore insta adducenda.
Ad tertium respondetur, quddloquendo de genere physicE, & realiter satis euidens est posse Deum conseruare quodlibet genus in unica specie: loquendo verb de illo metaphys, et & secundum plenitudinem suae potentialitatis est manifesta implicatio,
quod sit genus,& qudd intelligatur plene persectum in una specie. Iam enim
una differentia sines csset actus a
quatus,&non adqquatus generis,quod
3 Deo feri non potcst. 3 Ad id autem,
quod contra hoc obi jcitur de materia erima, iam constat ex dictis. Si enimiermo sit de materia prima rerum corruptibilium, implicat propter eandem rationem ipsam intelligi plenὰ actitatam per unam formam, id autem habet de Acto materia coeli: quia ut ibi explicabimus, illa reseicit actum secundi imgenus ista verbsecundum speciem, de ita illa assimilariir generi ; ista vero sp ciei. Vndὰ merito usi sumus hoc exemplo, ad probandam utramque rari
nostrae conclusionis. Ad quartum respondetur conceptum metaphysicum generis posse c5iiderari praecise secundum praedicata essentialia, quae actu includit, seu ut est pars specici;& hoc modo intrat dcfinitionem eius, saluaturque in una specie, ut supra dictum est, non vero secundum quod consideratur ud totum p rennale, siue secundiim omnem persectionem quam postulat intra latitudinem persectionis essentialis,ut in pro senti loquimur. Ad confirmationem, respondctur; qudd dato illo impossibili, idcm omni- .no effet animal, & homo, & ita praedi catio illa non esset formalis, sed ident ca,ut consideranti patebit. 16 Ad sundamentum secundae sintentiae respondetur,que,d licet differe tiae indiuiduales sint oppostae sicut specificae ; hae tamen addunt persectionemerentialem supra genus, & sic pote tialitas, quam dicit intra latitudinem
perfectionis ementialis non actuatur totaliter per unam differentiam. Ad differentiae indiuiduales nullam talem persectionem addunt Deciei, & ita n tum specifica totam suam persectionem citentialem habet in unoquoque indiuiduo. Verum est, quod si natura specifica consideretur formaliter, qua
308쪽
tenusvniue salis , habet quandam potentialitatem , seu indifferentiam ad plura indiuidua. Sed haec est consideratio Logica, iuxta quam quaelibet natura uniuersalis requirit ut terminum ad quatum plura inferiora, ut in principio quaestionis diximus , quo sensu non loquimur in praesenti , ut ex di-
i, parat inter se duas si ijobilitates, ne
que item comparat uniuersalitatem, &pr dicabilitatem , de hoc enim satis ex dictis constat. sed comparat duas priores cum duabus posterioribus , M inquirit : an species quatenus respicit si periora, & dicitur subiicibilis, respiciat etiam inferiora , & sit prςdicaoilis, vel quod in idem recidit) an relationes istae seruent inter se ordinem pissionis, & essentiae, & una oriatur ex alia; sicut de duabus subiicibilitatibus inter se, & de uniuersilitate,dc praedica bilitate dictum est. 18 Caiet. in hoc cap. quem sequbtur Arat . lib. 3. Metaph. quaest. A. art. 3. conclus. 3. concedit quidem speciem formaliter inquantum subi jcibilem non esse uniuersalcm , aut pr dicabilem; ita qubd per ipsummet respectum ad genus constituatur in esse uniuersalis, aut praedicabilis. Alserit tamen sub-ijcibilitatem in specie se habere ut essen. tiam, a qua tanquam passiones oriuntur uniuersalitas , & praedicabilitas. Cuius landamentum est: quia spe cies formaliter quatenus species, solum respicit genus; ita ut hoc si moxime proprium speciei: ex eo autem qubd sit sub genere, consecuens est habere sub se indiuidua, α illa respicere et ergo relationes quibus respicit inferiora oriuntur a relationibus, quibus refertur ad genus, & per cosequens illae habent rationem passionis respcctu
2 9 Tolet. econtra quaestione unica huius ca. in Alutione u i. asserit uniuersalitat haberet rationem essentiae. ὶ qua tanquam passiones profluunt prpdicabilitas, & subi jcibilitas, & ex comsequenti tenetur concedere, ut bene
notat Rub. hac q. Σ. qudd sicut haec propositio est vera, speciei inquotum die bilis se Quirer alis, & econis ; ita
etiam haec,Heciei inrauntum subistibilis QP AESTIO III.
seb, ibilis sit uniuersesu, vel se habeant hi res=UAM. TI X Dictis in praecedentibus satis
me distat, in ciualibet natura uni
uersali duas esse relationes rationis respectu inferiorum, nemp uniuersalitatem, in praedicabilitatem, quibus, cum snt mutuae , necessarib correspondebunt ex parte ipsorum inseriorum duae aliae relationes ad naturae uniuersalem.
Quae indistinere solent appellari 1 - , iueilitates , sed distinctionis s atra,rrimam possumus appellare Iiibicibilitatem Mimnae in qua secundam
veri Due Abilitatem naturae de qua. Ex quibus haec secunda est passio primae; sicut pridicabilitas uniuersalitatis. Qilydoctrina generalis est ad quinque praedicabilia, ut diximus disput.2. num. 46. Adducemus tamen exemplum in hoc secundo uniuersali, cui specialiter arplicatur propter rationem su'num. insinuatam. Igitur in homine quatuor relationes rationis inueniuntur , duae
respectu superioris , scilicet animalis, de totidem respectu inseriorum, scilicet Petri, de Pauli. Secundum quod natura habet duas priores, dicitur steriri sed cibiliti secundum verb, quod habet duas alias, dicitur steciei uniuersalis, traiicaόilis. Presens ergo dissicultas non com-
309쪽
catum continens ipsa: ergo species inouant i in subijcibilis non est
siniκersalis, & ccontra. Probatur primo haec sententia: quia uniuersale in communi, est genus ad quinque uniuersalia: crgo quodlibet uniuersale respiciet illud tanquam species subi jcibilis eius. Sed quodlibet uniuersale, quatenus uniuersese est, respicit di etiam genus : ergo quodlibet uniuersale quatenus uniuertae, est species subi jcibilis. Secundo : quia quod immediate subi jcitur gcneri est uniuersale : sed shecies quatenus subi jcibilis, immediate subiicitur generi: ergo specics qua tenus vibijcibilis , est uniuersalis. Tettid: quia correlativa sunt sub eodem genere: sed genus inquautum genus est uniuersile: ergo species sub-hcibilis , inquantum subi jcibilis debet
etiam esse uniuersalis. Qxintd tandem: quia species seb-dibilis praedicatur essentialiter de hac
specie subi jcibili, & de illa specie subi)cibili : ergo quatenus subiicibilis est
uersalis. so Nihilominus dicendum est pri-mb, speciem formaliter quatenus iubijcibilem non csse uniuersalem ; itaqubd natura constituatur in esse viis uersalis, aut pr dicabilis per relationem ad superiora. Hanc conclusionem docuerunt Alpharisius, de Avicenna, quos refert, & inuitur Alberti tractiti . in Porphyr. licet Avicenna videatur
dubitare propter quod ab Alber' reprehenditur, qui addit hanc extitisse
inter caeteros antiquos opinionem.
Eam concedunt Caieta & Arauxo ubi sepra , estque receptissima inter Dialecticos. Et breuiter probatur: quia natura specifica constituitur in esses ijcibilis per ordinem ad genus, cui comparatur ut sebiectum n eo contentum muniuersale autem constituitur in esse univcrsidis per ordinem ad inseriora, resp. tu quorum in praedi
salis. 3i Dicendum est secundb, rclationes istas non habere intcr se ordinem passionis, de ellentiae, nec unam oriri ex alia, sed esse omni tib diuersas, de disparatas. Haec in contra Auctores primae, de secundae sententiae, recipitur tamen communitcr, tum a Thomistis, tum
etiam ab alijs Dialecticis. Pro qua videri pollunt Sanchcn lib. 3. Logicae qu.is. Mas. Elaseeh. I. qu. noster Didac. a Iesu disput. a. quaest. 1. Rub. ubi sipra, & Gall. hic controuersi .qui plures alios adducit. Fundamentum est: quia istae vcla-tioncs adueniunt naturae, ex eo quddcomparet illam intellectus ad diuersos terminos: sed una harum comparationum non dependet, nec derivatur ex alia: ergo nec relationes ipsae inter se, de ex consequenti non habent ordinem
passionis, de cisentiae. Maior, & cons quentia ex dictis constant. Minor verbprobatur: quia ex eo quδd intellem comparet specicin ad genus, ipsa non manet aptior, aut magis disposita, ut comparetur ad indiuidua, quam si nutilo modo praecessisset prima comparatio, ut consderanti patebit; & idem contingit econtra: ergo una istarum
comparationum non dependet, nec doriuatur ex alia.
Confirmatur: quia ideb praedic bilitas est passio uniuersalitatis, quia ex
eo quia intellectiis eomparet naturam ad inferiora , ut quid in illis existens, natura redditur aptior, & vlt,mbdisposita, ut comparetur ad eadem inseriora, tanquam quid de illis pr discabile: sed hoc non inuenitur in prae senti: ergo, &c. Dices: relatio, qua species respicit genus, necessarid supponit uniuersalitatem in specie i alia definitio speciei
310쪽
'bijcibilis conueniret etiam individuo: ergo subiicibilitas in specie oritur
tanquam Paulo ab uni nersalitate.
Respondetur subijcibilitatem , quaipecie respicit genus, seldm requirere
in specie uniuersalitatem standamentalem, seu indisserentiam illam negati-ium,quam disp. ynu. 17. diuimus habere naturam ab abstractione intellectus;
per quod susscienter distinguitur speetes subijcibilis ab indiuiduo. Statim
autem ac natura est sic abstracta, potest intellectias prout voluerit comparare eam, vel ad genus, vel ad indiuidua, &sic tales relationes sunt omninb diuosi, de disparatae. 31 Ad argumenta respondetur. Adsundamentum primae sententiae, quddsi spFiem sumamus fundamentaliter pro natura specifica, quae denominatura secundis intentionibus, sic accidentalis est illi, tam subi jcibilitas, quam
uniuersalitas, auiprae cabilitas: si verbloquamur de ipsis intentionibus inter
comparatis, neutra oritur ex alia,nec
necessiarib supponit illam, sed sunt relationes disparatae,ut ostensum est. Ambae tamen insunt ipsi naturae specificae, & sic species quatenus species, non habet solum respicere genus, nec solum indiuidua : sed utrumque, ut diximus
snp. nu. I . Verum est tamen quodammodo esse magis connaturale,&quasi intrinsecum naturae specificae, standare relationem ad genus, qu in ad indiuidua: quia illud respicit ut quid sibi eς
sentiale, haec verbut quid extra essentiam suam: sed ex hoc no sequitur uniuersalitatem fribere rationem passinnis, respectu subijcibilitatis, ut de se
33 Ad argumenta pro sicunda sententia respondetur. Ad primum, quin que uniuersalia, quatenus sunt species subsicibiles, dc respiciunt sium genus, nc Pet univcrsale, ni crisitec innum
esse univcrsalia, id est, quasdam naturas uniuersalesi non verb esse sorti aliter uniuersalia, secundum quod subijciui tur superiori: quia r spectu cius non exercent uniuerisitate,ut de se constat. Per quod patet ad secundum: quando enim dicitur, Irud immediatὲ f., risurgener est universale, intelligi- tur materialiter: & sensus est illam rcm, . quae immediate subi jcitur generi debere esse naturam, quae denominari pose si uniuersalis , non sormaliter Provi.
subi jcitur, sed alias ; ex quo nihil sequia
Ad tertium respondetur coraclativa, quae mutub se respiciunt, necessa rib esse, saltem sub genere remoto re lationis; siquidem ex utraque parte re sultat relatio. Sed non in omnibus vir que relatio est eiusdem rationis, ut pa-tct in relationibus, quas Dialectici am
eluci disquiparantiae. Et huiusmodi,unt uniuersalitas,& subi jcibilitas, quae
non conueniunt in aliquo genere proximo, sed tantiun in remoto, ut patet ex diuisione relationis rationis supra disp. 2. num. 46. statuta; de consequenter sunt diuerse rationis. Vndξ non bene sequitur, qudd ii genus, ut respicit speciem est uniuersale, etiam species ut respicit senus, debeat esse univcrsalis: .imo potius oppositum necessarib con- cluditur. Ad quartum respondetur conce- dendo antecedens,quod scilicet species isubi jcibilis respectu huius, de illius speciei subijcibilis verὰ est uniuersalis, de pr dicabilis; sed hoc id ed est: quia tunc materialiter tantum est subi jcibilis, ut, de se patet. 3 Ex dictis insertur nomen cies aequi uocE dici de specie sibi jcibili,
&pr dicabili,quod reciEn runt Sol. -& Niger. in hoc cap. de probant late . Sancti. & Mas. ubi supra. Ratioqile estimanifesta: quia licet species subqcibilis,