장음표시 사용
321쪽
Petrin, est propria praedicatio indiuidui; si verbescas: Petrinest inii Miguum, est praedicatio quinti praedicabilis : si autem dicas : hoe indiuiauum est indiu
duum, est praedicatio speciei. Nec in- conuenit id, quod essentialiter est indiuiduum , esse denominatiue speciem, vel accidens; sicut de genere explicuimus supra disp. . num. I. 1 Quinte, , circa secundam definitionem notandum est, nomen significans individuum primb intentionaliter sumptum, si illud significet determinate, id est, si in sua significatione
includat determinatum indiuiduationis principium, ut Socrates, Plata, & huiusmodi, verὰ definiri non posse; sicut neque etiam potcst esse subiectum scientiae, ut communiter docent Dialectici. Et propterea D. Thom. I. p. qu. 29. art. 2. ad tertium dixit: Esentia s id, 1-.a significatur per definitianem: de Ltio autem compleEA; turprincipiasterim, autem incipia indiuidualia. Vnde quoties individuum prinid intentionaliter simplum definitur, debet esse stib aliqua ratione communi, ut de indiuiduo vago diximus sepra disputat. q. numerisi. Quae doctrina est expresia Angelici
Doctoris quast. 9. de potentia arti 2. ad primum asserentis : Sicut nomen, diu a si ii cat naturam, est commune , inde bile, ut hema, cr animat: ita nomen, quodsignificat naturam cum tali modo ex
dit determinatum indiuiduationu principium, mn est mmune, nec de bile, is Socrater, is Plan. sue In hac ergo definitione Porphur
non definitur natura, cum hoc, aut illo determinato modo essendi, ut significo tur nomine Socratis,aut Platonis, sed natura cum particulari modo essendi, ut abstrahit in hoc, vel illo. Sic enim semptum individuum primb intentionaliter,habet sitfficientem communitatem. vi possit definiri. Et hoc modo definitur prima substantia ab Aristot. in praedic mentis, ut ibi videbimus. Hoc etiam modo definitur persena 1 Boetio .
ubd sit rationalis naturae indiuidua
ubstantia. Denique notandum est collecti nem illam proprietatum, quae ita est in uno indiuiduo,Vt in altero reperiri non
possit, explicari a Dialecticis his versibus. Frema, gura, timi, tempus, eum nomine , Ianguis,
Per'mamintelligitur singularis complexio. Figura vero significat partium
proportionem, & delineamenta. Istos, eam partem terrae, vinis , Vel domus,
ubi quis natus est. Tempui vcia , ipsus generationis momentum ; qud etiam spectat propria constellatio, seu syd rum aspectus, sub quo natus est. 2 men, quod cuique imponitur. Sanguis, prosapiam. Et tandem Patria prouinciam significati omnia simul sui pia non possunt duobus conuenire, ut de se patet. Hςc autem definitio tbene notat Sol. solum conuenit indiuiduis sit bstantiae. Nam haec intendebat. Poselphrri praecipue definire.
322쪽
APUT hoc dirus continet Oartes. In prima enumerat Pomel γα quinque diuisiones disterentiae: in secunda totidem si signat definitiones. Prima diuisio est , disserentia alia est communis, ut sedere ,& currere: alia propria, ut ceruleus oculorum color, aut risibile: alia proprissima, per quam scilicet res constituitur in sua essentia, & distinguitur elientialiter ab alijs, ut rationale in homine. Secunda diuisio. Disserentia alia tacit diue sum per accidens, ut communis, S propria: alia diuersum per se, vi propritana. Vel clarius secundum Perioni j translationem, alia facit diuorans, cr varium, ut communis, & Propria: alia iacit o n. aliud, ut proprissima. Tertia diuisio. Diseserentia, alia i arabilis, ut moueri, do quiescere: alia inseparabilis, ut aquilinum, & simum, rationale,& irrationale. Differentia insedarabilis rursus diauiditur s& est quarta diuiso in alia est per se, ut rationale, &disciplinabile: & lixe
est de substantia rei, neque suscipit magis, aut minus: alia per accidens, ut aquil, num , & simum: & haec solum iacit diuersiam, potestque suscipere magis , ω nus. Tandem differentia per se sabdiuiditur quinta, &vltima diuisione: nam alia est diuisitia generis, ut rationale,&irrationale respectu hominis: alia constia tutiua speciei, ut sensibile respectu animalis, & rationale respectu hominis.1 In secunda parte definit differentiam, quinque definitionibus. Prima Differentia est id, Pseriei excedit nus. Contra quam mouet argumentum: nam vel g s continet differentias, vel non: s primum,ergo iam species per disserentiam non excedit genus, imb eadem res contrarias sormas habebit ; si secundum e unde ergo species differentiam habet 3 nam ex nihilo nihil fit. Et respondet , genus continere in potentia omnes disse rentias ; actis veta nullam, & scii que neri ex nihilo, sed ex potentia generis, neque dari actu duo contraria in e dein re. Quia verb species continci actu disserentiam, quam genus tantum cO tinet in potentia; inde est qubd achii species per differentiam, excedat genus.
seciano definitio esst: Disserentia est, piae ad eatur deseribin disserenti,Mecis inquat quid. Tertia est: Disserenti se Iea, quaesunt; erάem gener sep ro. Quarta est: Disserentia est id, disserunt. Quinta, & tima definitio, quam tradit Porphyr. exactilis ut ipse inquit) pertractans ea, quae ad disserentiam pertinent, est: Disseremia est, qua ira disserunt, utrumqHIM, mi m , timem, siti et rarei., cu est disserentia.
323쪽
Porphyr.docet in hoc ca. sumpsit ex Aristota nam ultima diuisio differentiae traditur 2.Poster.cap. 1 .& I. Topic. cap. 7. & lib. 6. cap. 3. Similiter, quddsenus contineat differentias in potentia , praeter locum supra disput. s. num.
Io.adductum, docet etiam 4. Topicor cap. 2.& 7. Metaphysici cap. 2.Praeterea differentias praedicari in qualequid habetur Topicor. c. a. & alibi saepse. Et tandem quod differentiae propri*mae, seu essentiales non suscipiant ma- sis, & minus docet Arist. 6. Topic. c.'. Iam vect circa has diuisiones, &definitiones multa selent in praesenti dubitari, quae vel constant ex dictis cir ca alia praedicabilia , vel sunt parui ponderis,& ided illa breuiter in his notationibus explicabimus. Primo ergo notandum est, qui diliferre, seu dioerentia, si vim nominis, ut in praesenti semitur, attendamus, GDificat distantiam, distinctionem, seudiuersitatem inter sum Sumitur autem dupliciter, ut ex doctrina Arist. s.
Metaph. tex. 31. docet, & probat D. Thom. ibidem lect. Ita & I. P. q. s. artic. 8. ad 3. lib.I. contra gentes c. I . & alibi
LepE. Primbenim sumitur late, &-- propnὸ pro quacumque diuersitate, aut distinctione aliquorum , ad quod non
requiritur, ut in aliquo uno conueniat.
Quo sensi praedicamenta, in ue disseresias dicimus inter se differre cu ta- me sint primb divcrsa, ut insta costabit.. secuta sumitur propri pro diuersitate eotii, quae in aliquo uno coirent ut,
sed aliquo alio inter se disertit.Vnde etianonae disseretia apsi tu est ad significandu principium huius distinctionis. seu gradum illum, per quem unum dissert ab alio;& sic simitur in praesenti. Secundb circa priuia dimisionen tandu est non dici aliquid differesia comune, quia actu inveniatur in viroque
extremo, scilicet in re qua distinguit, dein re aqua distinguit; hoc enim est in
nisesta implicatio: siquide s i. non distinguit sedete ab alio, vel a se ipso sed te,sed ab alio,vel a se ipse iasi sedete. Dicitur ergo disseretia communis: quia est accides neutri extremore propriti,& vicissim potest utrique accidere:sicut ecωtra,no dicitur aliquid disseretia propria, aut proprissima, praeciae quia no inumb
tur in altero extremo,respectu cuius e
eruet ratione digeretis; sed quia csi vita si uropria passio, & altera costitutivumesimase; sc inuenititur in uno extremo,
vino possint esse in altero,rcspectu cui exercet ratione differeti .Quilis aute sit isti diuiso explicabitur in disputatione. 1 Terub circa secunda diuisionen tanta est non esse subdiuisionem pr cedentis,imo neque noua diuisione: nam differentia comunis, & propria coincia dunt cum differentia per accidens ; scaquae facit diuersum,de varium differetia verb proprissima coincidit cu diis rentia per se,seu quae facit aliud. Vt autehi termini coprehendatur, obseruand5
est, qudd relabitu aliud, si sumatur si
stantiuὰ,& in neutro genere,potest dupliciter accipi, ut colligitur ex D. Titi
prinid ut significat diuerstatem essentia formale ; re secundδ,ut significat d uet tela cilcnua materiale. Prima ac
324쪽
que certissima: nam homo proprissimε est aliud ab equo: secundam verb tradit
in secundo dist. Σi. quaest. I. art.I.dicens non omne,quodest aliud a Socrate,esse
aliud ab homine : quia scilicet, Petrus est aliud a Socrate, & tame non est aliud ab homine. Et quia in essentia diuina, neutra diuersitas repetitur; ideo neutro modo filius dicitist aliud a patre. Potest tamen adiectiuξ dici aliud vel aliiv,ain alier, quia sic sol im significatur diuersitas suppositi,seu personae.. Quamuis autem lyaliud , utramque acceptione admittat, & utroque modo sumatur ab Arist. Σ. Physic. Porpbyrius tamen,& Dialectici in hac diuisione si- munt ly, alitia in prima acceptione tantium, & sensus est,qubd differentia proprissima iacit diuersitatem formale. Cuenim sit constituti essentiae,distinguit eam essentialiter ab omnibus alij quod non habent differentia comunis,& propria,quet cum sint extra essenti tantum distingunt accidetaliter rem, cuius sitiatdifferentiae. Et hoc significauit Porph. dicens has differentias facere diuersum,
ac variti,seu alterata ut vertit B c.quae nomina tantlim significant diuersitatem accidentale.Videatur Sanch.lib.3.q.2o.
Addit etiam Porph. circa hanc diuisionem , qudd dinerentia faciens aliud dicitur specifica, differentia verbsaciens diuerium, seu varium simpliciter appellatur differentia.Quod non ob aliquam dignitatem, aut persectionem huius differentiae di etiam est, sed potius ob eius ignobilitatem, &imperfecti
nem, ut ex B. Alb. notant bene soti&Mac hic, eo sensu, quo bruta absoluthci sine addito selemus appellare animalia , ω generaliter nomen generis, sine alio addito selet tribui speciei impers
Gori. 6 Circa tertiam,&quartam dim- silanem, nihil se offert notandum: nam sere coincidunt cum praecedentibus Circa ultimamvem notatbenὸ Sotaliae.
posse dupliciter intellies. Primb, itavi membra eius indicent diuersia diiseremtias, & sit sensus, qubd eiusdem generi alia est differentia constitutiva, &alia diuisiua; animal enim constituitur per sensibile, & diuiditur per rationale, de irrationale,& idem est de alijs gener bus. Secundb membra illa diuidentia
pollunt indicare diuersas rationes sor- males eiusdem disserentiae; ita ut sit sosesiis, eandem differentiam verbi gratia rationale, secundum unam rationem formalem esse constitutivam speciei, scilicet hominis , de secunddin aliam esse diuisum generis,scilicet animalis,& uterque sensus verus est, & utrius . que exempla subiungit Porph. licet hIesecivadus ut magis adrem, & intentum
7 Tandem DUBITABIS: arist verum id, quod Porph. addit scilicet differentias per se,seu proprissimas non suscipere magis, & minus. Dubium hoc propriam sedem habet cap. de sub
stantia, Dreuiter tamen cum communi
sententia reseondetur affirmatiuZ, quae est expressa sententia Arist. 8. Metaplutex. Io. Vbi rerum essentias comparans numeris ait: siuem iam dum de numero.
ablata, vel addita ex ruib- tu morius, nunesta li- idem immrem , lilii resus, etiamsi minimum auferatur, aAt addatur: ita nere definitia, neque ipsem quia reat esse erat amplius, ablata alim, vel addit.. Idem docent Caiet. Iabel Soti & alij, quos refert, de sequitiae Rub. hac q. 3 Fundamentum est : quia essentia: consistunt in indivisibili, iuxta comminiae Metaphysicoriam axioma, cuius rintionem reddit optime D. Thom. I. 2. quaest. 12. attic. i. nam illud secundam
quod aliquid sortit specia, seu a quo accipii specificationem, oportet esse
325쪽
fp VII. De disserentia, Suast. I.
fixum, A stans, ε quasi indivisibile, ut ita res specificata habeat determinatam,& certam essentiam; cuius manifestum signum est, qubd praedicata essentialia non dicuntur de 1peciebus secundesnmagis, & minus. Cum ergo disserentiae essentiales sint constitutivae rerum in propria essentia, & gradu certo entis, planum fit consistere in indivisibili, ac proinde non suscipere magis, & minus.
DISPUT SATIO SETTIM , De disserentia, tertispradicabili.
'VIA De uniuersali, quod est genus respectu disserentiae , sitis egimus in praecedentibus: ideo ut hoc tertium praedicabile comprehenderemus, iuxta methodum sepra disp. I. num. praescriptam, selum restabat in hac disp. cognoscere quid sit natura constitutiva seu contractiva, unde sumitur essentitiis eius disterentia, quod ostendunt quaestiones , quas de differentia, primo intenti naliter sampta postea instituemus. Sed quia ex una parte, prima illa diuiso disierentiae . Porphy. tradita, habet specialem dissicultatem: ex alia verb, quamuis de differentia constet esse uniuersale, non tamen constat respectu cuius h eat istam uniuersalitatem: an scilicet respectu speciei; vel respectu indiuiduorum rideo utramque istam quaestionem oportuit alijs praemittere.
esse adaequatam, ut docent communi
ter Dialectici. .amuis de hoc aliqui dubitauerint, quorum meminit Sana . vi . Losicae q. M. Probat autem eiussumcientiam Mas. hic scet. I. q.xpers cili argumento: quia quidquid verὶ disseri ab alio, vel dissert secundum ellentiam, vel secundum accidentia: si primum , erit differentia proprissima seu essen lis; si s uadum, est accidens proprium , & sc erit disserensia
propria, vel est accidens commune, α sc erit disserentia communis: ergo prindicta diuiso est adaquata. Videatur not
Est tamen contra Foc vulgare a gumentum sui tum ex distantia induiduali, quae quidem verε est dis rentia, ut patet: & tamen non est proprissima ; cum non siciat disserre cile ualiter: neque est propria, aut communis; siquidem Petrus,& Paulus interse, non accidentaliter tantum, sed substan
ualiter distinguntur. Respondetur
326쪽
missur. VII. De disserentia, si st. L
Respolidetur tamen , omissis aliis
selutionibus, in praedictit diuisione solum diuidi differentiam, quae aliquomodo potest per incre ad hoc praedicabile, quae scilicet potest subire intensi nem uniuersilis,&pr dicabilis: quod non habet differetia indiuidualis ut patet. Et ides, propriri &per se, neq; con
tinetur seb diuise , neque sub aliquo
membrorum diuidentium. Potest tamen aliquo modo reduci ad differentiam proprissimam ex ea parte, qua sa-cit disterre substantialiter,& sumitur radicaliter ab una parte substantiae, in quo assimilatur differestiae propi issimae. Licet,ex qua parte sumitur etiam aquantitate iuxta doctrinam D. Thom. in I.
r. aestiunc. 3. ad 3.& alibi saepe, interdum talis differentia appellatur accidentalis: &prout sic reducitur quodammodo ad communem: quia Quantitas est accidens commune, ut disp. 9.
' Hoc stipposto, pro explicatione
quaestionis notandum est quadruplicite rosse fieri comparationem inter diuisum,& membra diuidentia huius diuisionis. Prima, si tam diuisiim, quam membra diuidentia sumantur primd
intentionaliter pro naturis denominatis. secvngo, si diuisem sumatur pro natura denominata, & membra diuidelia pro secundis inletionibus. Tertio, ccontra. Et tandem quarto, si tam diuisam, qu in membra diuidentia sumantur secivido intentionaliter. Primo modo certum est diuisonem non posse esse uni vocam, sed analogam: siquidem naturae istae denominatae di-
uagantur pcr omnia praedicamenta. Secundo etiam, & tertio modo, certum
est diuisiones esse subiecti in accidentia,& accidentis in subiecta. Neque de hoc est ψssicultas inter Doctores. Quorum tamen quidam inquirunt; an ex aliquo ex his modis sumpserit Porphyr. istam diuisioncm. Quibus respondendum est probabiliter posse explicari hoc tertio modo. Sed multb probabilius est tam diuisiam , quam membra diuidentia sumpsit sevltimo modo,scilicet secundb
intentionaliter: tum quia sic explicant communiter Doctores hanc diuisionem : tum etiam quia nomen disseremtiae, ut in praesenti semitur, est terminus secundae intentionis , sicut gentis,
s eci cs, & alia: tum denique quia sic diuiso ista propriξ, & per se pertinet ad Logkam, tam ex parte diuis, quam
ex parte membrorum diuidentium. Et ita sensus diuisionis erit : secunda intentio differentiae alia est , quae facit differue communiter, alia proprie, realia proprissimξ. In quo senis dubitatur Dialcaicis, qualis sit ista diu,
io Relicta sentcntia eorum, qui dixerunt diuisonem esse purὸ aequiu cam, quam satis constat esse salsam.
Ona hic quaest. I. artic. 2. Cabero trach.
3. disput. . dub. r. 5 alij Moderni per
oppositum contendunt diuisionem esse univocam, & generis in species. Quorum fundamentum est : quia non obstante, qudd ex quinque intentionibus praedicabilium, tres priores snt rationes praedicandi clientialiter,& aliae duae pr dicandi accidentalltcsi adhuc univcrsalitas est quid univocum,& verum genus respcctu omnium: e go etiamsi ex intentionibus harum diseserentiarum, altera faciat differre communiter, alia propriE, & alia proprisImmE: adhuc secunda intentio dinerensiae erit univoca, de genus respectu illarum. Probatur consequentia : quia ided conuenientia illarum quinque intentionum est uni uoca: quia omnibus
verE, & simpliciter conuenit esse rationes praedicandi de pluribus: neque id habet una per habitudinem, aut de-
327쪽
pendentiain ab alia, ut supra disputa num. 18. dicebamus. Sed eodem mindo conuenit istis intentionibus esse rationes differendi ; siquidem etiamsi non daretur differentia proprissima, adhue aliae essient differentiae : ergo,
ti Confirmatur primδ; quia quamuis accidens dependeat a si1bstantia, &idia substantiae, de accidenti physicE loquendo nihil detur commune vitiuo cum: hoc tamen non tollit, quominus qualiter denominentur a secunda intentione generis,& vniuoce in illa conueniant. Ergo quamuis differentia communis, de propria physice loquendo,
aliquo modo dependeant wroprissima, de prout sic non conueniant uni uocξ cum illa; adhuc secivida intentio da rentiae potest eme illis univocὰ com
Confirmatur secundo: quia quando intellectus comparat albedinem, aut risibilitatem Petro, de Paulo ut id, per quod distinguntur ab Ethiope, &equo: verξ tribuit illis naturis intentiones uniuersalium.Sed tales intenti nes propriξ, de simpliciter non pertinent ad primum, & secundum praedicabile, ut patet: neque etiam ad quartum, & quintum i siquidem per talem actum non cognoscitur risibilitas, ut uid profluens ab ementia: nequesbeo ut quid contingens: in quo consistunt propriae rationes quarti, A quinti praedicabilis. Ergo tales inteliones propriE,& simpliciter pertinent ad tertium praedicabile. Probatur consequentia: quia tales intentiones propriE ; & simpliciter debent pertinere ad aliquam,peciem relationis rationis: non ad alia nisi ad hoc tertium praedicabile: ergo, dcc. Haec, de alia argumenta, quae solent fieri pro hac opinione, eam probabilem essiciunt : ncque illam censiit Medina vi testatur Sanchea pin
stea citandus. Sed non ideb discede dum est a communi, & recepta se
audi Dicendum est ergo diuisionem istam, etiam secundb intentionaliter sumptam, esse analogam. Haec suit veterum sententia cum Auic. in sin Logica. Qim etiam defendunt Beatus Albertus tracti s. in Porphyr. cap. I. IvbeL Caietan. & Soti in Commentario huius capitis. Mas ibidem sed . i. qu. Medita. quem adducit, & sequitur Sanch. lib. 3. quaeae 1 L dccomm iter Thomiste. Quibus etiam consentiunt Scoti hic quaest. 13. Rub. quaest.2.3calij Moderni Fundamentum est, quia Ala intentio
differentiae proprissimet simpliciter par
ticipat rationem differentialitatis: is quesbia constituit hoc tertium praedicabiti: ergo aliae intentiones dime entiae communis, de propriae selum pos sunt conuenire cum illa analogice inesse differentialitatis. Consequentia patet. Antecedens verb probatur: quia propria ratio differentialitatis, secundum quod constituit hoc tertium prae
dicabile, per quam distinguitur ab alijs intentionibus aliorum praedicabilium, consistit in hoc, qubd sit uniuersalitas
naturae constitutivae,seu contractivae, ut
diximus dic num. s. Estque satis per
se manifestum: cum differentia compuretur generi, ut actus potentiae, seu videterminatum indeterminato,ut etiam ex D. Thom. vidimus disputas. nu. 6 I. Eme autem uniuersalitatem naturae c5stitutivae, seu contractivae, non potest sit liciter conuenire intentionibus differentiae communis, de propriae, sed
silum intelioni differetiae proprissimae: siquidem id, quod est simpliciter aetiis,
seu constitutivum; debet eme in eodem genere cum potentia cuius est actus, seu constitutivum I alias ex utroque non fieret unum per se, ut patet inductione.
328쪽
Cum ergo sola disserentia proprissima sunt differentiae , neniis communis, sit in eodem genere cum genere, quod constituit ; da Grentia verb communis,& propria sint extra, & saciant cum illo compositionem accidentalem: planum
fit solam disseretiam proprissimam emesimpliciter actum, & constitutivum respectu generis : ac proindE ipsam solam simpliciter pertinere ad hoc praedicabile. 13 Confirmatur : quia contraria sententia euertit totam sere doctrinam de his praedicabilibus, a Dial
cticis communiter receptam : crSO. non est admittenda. Probatur antecedens :. quia omnes enumerant diseserentiam inter praedicabilia essentialia, & hac via probant fissiciei fani quinarij numeri praedicabilium. Adduntque differentiam non praedicari omnino in quid, neque omnino in quale, sed medio modo, scilicet, in quale quid : quia quant uri ad rem significatam est de substantia, essentia rei ; ex modo ve- significandi sumitur ut accidens, seu adiacens irri rei, ut magis explicuimus disp. s. numer. Ia. Itemsere omnes asserimi has quinque intentiones eme species infimas mi- uersalitatis. omnia, & alia his similia directξ pugnant cum praedi-- sententia, ut consderanti patebit. Maneat ergo , qudd scut sub generei rute, specieitate, aut proprietareitate non collocantur per se , &simpliciter , sed secundum quid tantum , de per reductionem illae intentiones , quibuω intellectus den minat ea , quae secundum quid tantum sunt genera , species , aut propria , qualia sunt entia incompleta: ita similiter sub differentiscitate non contii tentur per se, & simpliciter ii tentioneA quibus intellectus denomi- ει propria. 1 Ad landamcntum contrariae sententiae, neganda est consequentia. Ad cuius probationem respondetur, quddublata differentia proprissima, per locum intrinsecum auserretur tertium
praedicabile, tam physicE, quam logice
loquendo: quia tunc nihil esset, qud lintra idem genus possiet esse simpliciter actus, & constitutivum respcctu generis ; & consequenter neque simplicitcrdenominari diis remia. Quod tamen non contingit in praedicabilibu cessentialibus respcctu accidentalinm, vel Econtra, ut consideranti patebit. Et idectratio uniuersalis potest esse illis omniabus uni voca, non verb ratio deserentiae istis tribus. Ad Primam confirmationem similiter respondetur negando consequentiam. Et ratio disparitatis est: quia quanuis accidens sit ens, & cssientia secun-dtim quid comparatione substantiae: unumquodque tamen intra suum g nus habet, quidquid requiritur ad sumdandas intentiones generis, speciei,vel differentiae : quia utrobique Mentia concinet plures persectiones, & gradus habentes rationem actus, & potentiae , & compositi intra idcm pcnus : & idcb tam in substantiis, quam in accidentibus propriE, & sinpliciter reperiuntur ratio persectibilis,
equens vera genera , dasserentiae, de species. At verb differentia comminnis , & propria etiam respectu eiuscuius sunt differentiae , habent rationcm actus extranei, & alterius generis , factumque cum illo compositionem accidentalem : α ita non habent quidquid requiritur ad sun dandam intentionem constitutivetiti
huius tertij praedicabilis , ut explinat ea, quae secundum quid tantum I catum est , ac proindὶ secundi: m
329쪽
s corrigens illas, & limitans, ut silum
eos ueniant disserentiae proprissimae addit illam particulam,scilicet,Pνή'r- trauat ad Duantiam, in ratirarem ,sit sue pars rei, o c. Propter quod etiam omnes has definitiones ad duas possumus reducere, nempὰ ad secundam, & vlti-inam: quae ad uatξ conueniunt differentiae pro prisIimae. Ex quibus liqc vltima est essentialis, coinciditque cum ea, quam supra disp.s. num. 12. diximus sorinandam esse ex definitione essentiali siti abstracti, ut consideranti pate' bit. Neque in hoc est amplius immo
Secunda definitio, scilicet Disse iaest, quae praedicatur de pluribus dioerentiab M speciein quale qui , est descriptiua ut constat ex dictis disputa citata, num. is Quare autem Porphyrius addiderit illam particulam, disseremtibin specie: vel an haec definitio conuenire possit disi renti js infimis, de quo est celebris con trouersia inter Dialecticos, examinabitur infra quaest. 3-
quid tantum, S oductive possist ad
illud pertinere. is Ad secundam confirmationem, concella maiori, & minori, neganda est consequentia. Committitur enim
ibi fallacia, b dicto secundum quid, addustum simpliciter. Ad probationem
autem dicimus, qubd quandocumque intellectus comparataliquid incomple- cum habens modum generis, aut q)cciei respectu suorum inseriorum , ut quando animam apprehendit ut genus xespectu vegetatiuae,& sensitivae; aut punctum ut speciem respectu huius, &illius puncti: vel quando comparat di serentiam communem, & pr'priam,vi albedinem,& risibilitatem,respectuPetri,& Pauli: per tales actus remitant in huiusmodi naturis intentiones qua da,
quae in suo genere sunt quid imperse-Mm, & extra rectam lineam proprij
pridicamenti: ad eum modum quo de embrione, &cadauere in genere substantiae docet D. Tho. r. de generationelcct. 8. Quo fit ut sicut embrio ad nulla speciem substantiae per se pertinet; sed reducitur ad speciem animalis: sie intentiones istae proprie , & simpliciter non pertinent ad proicabilia, sed secundum quid tantum, & pct reducti in
is Circa definitiones autem differentiae aduertendum est Porphyri adduxisse omnes illas, quibus tunc solebat definiri differentia.Vnde non in necessu tum quamlibet definitionem esse in te distinctam ab alia, aut explicare diuersam persectionem, seu minus differentiae, ut patet in tertia,& quarta, quae inter se parum,aut nihil differunt. averb aliquae ex illis quinque desinitio nibus possunt accommodari differenti communi, dc propriae: aliunde autem
sola ditiarentia proprissima pertineat ad hoc praedicabile, ut cxylicatum est: ideb porphran ultima delinitione quin
DIFFERENTIM SIT VN Mersalu per Oiainem ad Deciem Mamonstituit, vel ter .rὰinem adis,Zmάua. 17 I et v x v s dissicultatis loquitura de differentia infima: haec enim tantum potcst comparari ad speciem, quam constituit,& ad indiuidua eius. Sensus tamen, de resolutio quaestionis generalis est ad digeretiam infimam, de subalternam: quia proportionabilis est de utraque dilucultas. Quare de disserentia infima, verbi gratia rationali, inquirimus : an sit uniuertais per ordinem ad speciem, cum qua conue conuertitur, nempe ue minem; ita ut i,
330쪽
Dissut. VIL Dι disserentia, II. Pyst
praedicatio; est ratioratu, sit oraedicatio huius praedicabilis : & simulter de differentia substerna, ut sensibile: an sit uniuersalis per ordinem ad speciem substernam, scilicet animat: vel sellim habeant rationem uniuer, illa respectu indiuiduorum, &ista respectu specierum sibi inserio
Prima sententia utrumque negat, contendens differentiam non constituita esse uniuersalis, neque per ordinem ad speciem, neque per ordinem ad indiuidua , sed per ordinem ad propria inferiora, ut ratisnale ait hic opinio)non constituitur esse uniuersalis respectu hominis, neque i. spectu Petri,
α Pauli, sed respetia huius, de illius
rationalis. Hanc sententiam absque Auctoribus resere Sancti. lib. 3. q. as. Et sundamentum eius est: quia uniuersale est correlativum particularis: ergo unumquodque uniueis de habet proprium particitae. Sed proprium particulare rationalis non est homo, nec Petrus; cum hi sint correlativi generis, speciei: ergo proprium par ticularc rationalis est, hoc aut illud rationale ; ac proindε respectit horum constituetur in esse uniuersalis, non
verb respectu speciei, & indiuidit
18 Secunda sententia assi at di serentiam verε esse uniuersalem per ordinem ad sh ciem, quam constituit; ita ut haec predicatio, hianis est ratis risit propria huius praedicabilis. Sic india cant Caiet. Soti de Toleti in hoc cap.
nientia, formaliterqhratenus talis, est uniuersius: sed differensia constituitur in esse talis per ordinem ad speciem siquidem prout sic dicit esse constituti-uam eius: ergo per eundem ordinem constituitur in esie uniuersalis.
Respondebis iaciξ maiorem esse
Altan : quia siclit homo, formaliter quatenus rationalis,non est animat: ita differentia , sormaliter quatenus tale uniuersale, non est uniuersalis. Et ideo, licet quatenus differentia , respiciat speciem : non propterea constituetur in esse uniuersalis per ordinem ad illam. Sed contra: quia iam sequeretur, quia differentia non solum quatenus uniuersalis, sed neque etiam quatenus
differentia est , respiceret speciem ;quod tame patet esse falsam: ergo, . probatur sequela: quia sicut uniuers te, ut sie, respicit inseriora ut sic; ita tale uniuersiste debet respicere talia inferiora : ergo iam disserentia non constituetur in esse talis uniuersalis per ordinem ad speciem , quae est illi x-
qualis; sed per ordinem ad sita propria
Secundb probatur eadem sententia: quia quc libet uniuersale constituitur in esse uniuersalis per ordinem ad ea, de quibus immediate prςdicatur: sed differentia immediase pnedicatur de specie , de media specie de indiuiduis: ergo differentiam esse uniuers dispotius constituitur per ordinem ad speciem,quam per ordinem ad indiuidua. Minor , & consequentia constant. Maior autem probatur : quia genus non constituitur proximὸ in esse uniuersalis per ordinem ad indiuidua, licerde illis praedicetur, sed per ordinem adsiecies, non alia ratione: nisi quia de si ciebus immediatε praedicatur, non crb de indiuiduis. Confirmatur: quia haec pridicatio, tima est rarismilis , est praedicatio directa, & formalis : ergo est alicuius praedicabilis. Sed non potest esse ait rius nis differentiae, ut patet : ergo differentia vect constituitur in esse uni uersilis per ordinem adspeciem, quam constituit.