장음표시 사용
391쪽
--put. Prima diuatio est eorum, quae dicuntur, alia cum con plexione dicuntur. vi mi, aliasine complexione , Yt
--ηε. Secunda: eorum quae sunt, quaedam desiissile hodicuntur; in subiecto tamen nonsunt, ut substantiae uniuersoles: quaedam insubiecto sunt; desubiecto autem non dicuntur, ut accidentia singularia: quaedam in subiccto sunt, x de subiecto dicuntur. vlaccidentia uniuersina: quaedam verb neque in iubiecto sunt, neque de subi isto dicuntur, ut substantiae singulares. Tandem definit id, quod est esse in su
mentis, in ordine ad cpra: agit hic Arist. det complexis, & incomplexis , ut illa .rejiciat, ista verb admittat. Et sic sensiis diuitionis est: rerum, quae per voces significantur, aliaesint incomplexae, quae scilicet pluribus con tibus conciapiuntur , correspondentibus pluribus vocibus, per quas significantur; &esiae incomplexae , quae scilicet unico conceptu concipiuntur , correspondenti uni voci, per quam significantur: quae ius capitis correspondere illi , Summularam diuisimus terminum in complexum, & incomplexum, cum hoc tame/iscrimine, Fbd illa principaliter datur de vocibus, quarum notitiam tractatus summularum sibi vendicauit; haec ver. praecipue est de rebus: quia r sunt, qur collocantu: in pradica-
392쪽
Caput II De complexu ,Mincomplexu. 3 se
prout sic simpliciter dicuntur unx, aliae veri, tantum secundum quid. Et ita diuisio est analoga. 3 secunta pro explicatione secundae diuisionis nota ex Caiet. qua tuor esse rationes, duas reales,& duas rationis, quarum aliquas necessarib debet habere, quidquid in recta linea prς-
dicamenti collocatur: scilicet; bEa tialim, de accidentalit- , mi in lito,
de particularitri. Ad primam sequiturn n esse in hubi cito: ad seciuidam esse in se bis ij. Intelligitur de sebiecto inli
sonis , cum sint xationes reales. in Adtertiam sequitur dici deIkbiecto, & ad quartam nin dici de se ict.: de stib-iecto scilicet praedicationis , cum sint
rationes rationis. Combinatis ergo inter se singulis rationibus realibus cum singulis rationibus rationis, serinantur quatuor membra diuidentia huius diuisionis. consequenter facit hunc sensum: quaecum lucres inpr dicameto collocantur, vel sint s*bstantiae viii uers des, vel substantiae particulares, vel accidentia uniuersali , vel accidentia particularia. Vnde haec propriξ non est una diuitio, ut.bene notat Toletus: sed quaedam entium enumeratio , in qua plures diuisiones inuoluuntur. Continentur enim ibi diuiso Otis in fissistantiam, & accidens, de qua insta ager dum est, de diuisio si ius,intiae in uniuersalem, de particularem fide similitcrdi uiso accidentis in uniuersale, &particulare: quae duae sint diuisiones iubiem in accidentia quaedam rationis. Et tandem continentur diuisio uniuersalis
in sibstantia & accidens;& diuiso Pr-ticularis in substatiam, & accidens: quae sunt diuisionds accidentis in sibiecta Tettio circa definitionem n tandum est , qui d octo modis dicitur aliquid esse in alio, quos ex Arist. lib. Physicorum cestigit hic Bocc. Primδ ut Iar: ADta, sicut manda in corpore. Se cundi, ut totum in pote, sicut dicimus persectionem totius esse in partibus. Tettio ut de ei in mere. maributaenini 'erieb-. i duo modi ad priores reducuntur: quia jecies est pars subi inua generis. Quinto ut frema in t ria, sicut anima in corpore. Scxid ut inmauente,seMessciente, sicut subditi sitiit in manu Regis. Septi b ut in e , sic
auarus in diuitis. Octaud sicut Acutum in tio, ut aqua in vas c. Quibus non asilidit Arist. csse in temp/re: quia statim de illo erat acturus. Pr ter hos autem
datur modus essendi in subi T.: quen, Aristoti ut ab omitibus alijs distinguat, in praesenti desinit, sicut. vidimus in
s Hoc sapposto, sic explicat definitionem Caiet.ut prima particula habeat vicem gelacris; secunda verb, octertia locum differentiae. Et ita in prima conuenit accidens cum alijs modis ecisendi in alio; persecundam vcrbdistingititura quatuor prioribus intelligendo per illam, tam quod non est sicut pars, quis quod non est scut in parte: per tertii verd distinguitur a quatuor modis posterioribus, in quibus res, quaecst malio, potest esse sine illis. Melius tamen explicabiturdefinitio, dicendo illam particulam, in ite, si simpliciter intclligatur, sustici cnter distinguere accidens a substantia , dc ideo habere vicem differentiae ; ly Vcrd,.q-d est, seu mi, vicem generis: ac proindeitc ram definitionem accidcntis contineri in illis primis vcstis, in alia, id est μι - σ: alias ' ob parti culas addidisse Aristot. maiori clarit iis gratia. Ly ergo in alio, quod habet vicem differentiae, simpliciter inteste- etiam duo importat. Primo est, ut illud,
in quo accidens est,st omnino alvi itavi neque sit de eius es sciati .a, neque cum coc5ponat unam cssciatiam: per quod
disti pguitur accidens a quinque prio,
393쪽
VAs regulfis pciedicamentis deseruientes continet caput istud. Prima cst: si nilo ahquid traeilicatur de aliquo ut de pubi icto, oui uid aedis itur de aleato, dicitur etiam deses-icti. Vt n de Petro praedicatur homo, & de homine eraedic
tur animal, vivens, &c. etiam praedicabuntur de Petro. Secunda circumfertur communiter sic , iuxta translationem
ribus modis essendi in alio. Ad quod magis explicandum addidit Ariae illam
particulam, in m sic is ars. Secundum
est quod de accidentis essentiast elle in alio, ita ut verὸ illi inhaereat, &absque
eo iuxta exigentiam suae naturae non
sit existere: per quod accidens di- inguitur ab alijs modis essendi in alio. Ad quod magis explicandum addidit Arist. vltimam particulam. 6 Modo DUBITATUR: an definitio Arist. sic sufficiens, propter hae argumenta. s Primo : quia dicta
definitio conuenit formis brutorum. Nam anima equi est in materia, non tanquam pars eius, & impossibile ast ab ea separari, saltem naturaliter. Secundb: quia corpus est in loco, de in tempore,& non tanqim pars illorum, ut de se patet, impossibileque est ab eis separari : liquidem non datur corpus sine loco , aut tempore : ergo , &α Tertili: quia odor pomi est in sit biecto, & tamen separatur ab illo, quando de pomo transit ad manum: ergo definitio non conuenit omni contento subdiunito.
Respondetur tamen definisonem esse si cientem , ut patet ex dietis. Et ita ad primum argumentum dicimus, sermam non esse in alio, propriε loquendo. Tum quia ly, ali , ut dixi- .mus, significat, quod est omnino aliud, itave neque sit de eius essentia, neque pertineat ad eandem essentiam, quod non habet forma respectu materiae, ut patet. Tum etiam quia, ut bene commentator ait, Aristot. utitur sermone furioso , appellans absolues ali uia, quod est simpliciter aliquid: at materia prima neque est quid, neque quantaura.&α Ad secundum respondetur ly, D, alia importare veram innaesionem: quia significat, de essentia illius esse , in alio existere: quod tamen non habet corpus respectit loci , & temporis; siquidem ab eis extrinsece mensuratur. Ad te
tium respondetur odorem, non scpar ri a pomo: cnon enim accidens transtdeui biecto in subiectum: in sed exhal ri subtiliores partes Libstantiae in quibus odor desertur. Cuius signum est, quddpomum marcescit manibus attrect
394쪽
genera collocari in praedicamento diximus sipra disput. c. num. H. alia inrecta linea, scilicet genera , ω species: & alia ad latus, scilicet differentias. His ergo duobus generiabus praedicatorum cognoscendis deseruiunt duae istae regulae. Et propterea, ut ex Boetio , Ammonio, & Simplicio notant Caietan. Sol. Tolet. & alij, prima sollim statuitur ab Arist. pro praedicationibus ellentialibus generis, & speciei: haec enim tantum ponuntur in recta linea. QMd inuit Aristoti illis verbis : si nilo ariesuid aedicatur dealiqua vi deIAIicla, O- idest, vi de substani seu in eo quod quid: quod ibi iam conuenit generi, & seeciei. Et ita sensis regulae eae Quando aliquid praedicatur quidditati iEde aliquo rubiecto, quidquid ptiudicatur quidditatiue de praedibcato, praedicatur etiam quidditatiue de subiccto.
cxtendunt hanc rcgulam,ttim a badicationes quinque praedicabilium tum ad alisi quascumque, dummodo 'metitu eadem suppositio: desectu cuius non valet: homo est animai: animale laenine ergo tima estg Quae huidem, extensiones Verae sint, seἀ ntin intentae ab Aristoti qui in praesenti agit de hac regula, praecise
ut est antepraedicamentum. Iuxta alias autem extensiones continet principia
syllogistica, scilicet diei de omni-d
ei de nune quae non sunt antepraedic metua, sed priora malitio. Ex hac regula elicitur modus a guendi , quem Cicero. acerbalesii, Graeci mei etsi, Saritem , nostri verbvocat de primo ad ultimum.Quia si ho mo est animal ;&animal vivens; M vivens substantia, de primo ad ultimum homo est substantia. 3 Circa secundam regulam n tant benὸ Caiet. & Tolet. in aliquia quibus codicibus corruptξ lesi: di,er
suum sterio, crasserentia: diet enim legi: diuersaesens cie asserentia: quia
in Graeco legitur in dativo: mta ei des. Appellat autem differentias specie diuersas et non quia genere convcniant , sed ut differenti xs materiales excludat, differentias essentiales, seu soc- miles vocavit specie . idest essentialiter diuersas.
modo sit intestigenda haec secundare-sula. Est autem tota dissicultas in explicando, quid intelligatur per genera iubalternatim posita : inde enim cognoscemus, quae sint genera non su alternatim potita. In quo certum est illa penera, quorum unum est sub alio, cile subaltern tim posita, ut animal, de vivens. Vnde solum est dissicultas: an ca genera,qu rum unum non continetur sub alio, sed ambo sub uno tertio, ut animal, & plata , quae continentur si1b viventi, sint substernatim posita. Id enim affrinant Caici. Tolet. Ona,&alii, contendentes Arist. hic, per genera Dibalternati posita, intelligere tam illa, quorum virum continetur sub alio 1, quam ea, quae continentur sub uno tertio: &ita, per genera non subalternatim posita, utrumque excludere; tantilioque inte,
395쪽
lisere ea genera, quae continentur sub diuersis praedicamentis. Sed melius cum Soto , Ee alijsresbondetur negatiuE. Non enim duo genera dicuntur inter se subalterna, seusM alternatim polita: si unum non continctuc seb ilio; etiam si ambo contibneantur sub uno tertio. Sicut Astrolo-uia , & Perspectiva non sunt inter se retentiae si balternae: esse si utraque uni Geometrix sibalteinctur. Hanc autem suillia mentem Aristot. patet thim ex translatione Perionij, & Argiropyli, qui ita vertunt: coia genera diuerse
νum etiam disserentiae stecie disserunt.
Eorum autem generum , quorum Umm
siualter. ontinetur, nihil 'rahibet eastam disserentias esse. Tum etiam ex textu Graeco : nam vox υπ-ηλα, ι pa
ilia , in Aristot. posita significat ea,
quorum unum continetur Libalio; notat Budeus in siis commentarijs. Et ita sensus regulae est. Quando duo genera ita sunt diuersi, ut unumnon contineatur sci alio ; sue quia sunt in
uersis praedicamentis ut sientia ι siue quia interse condistinguntur, M opponuntur sab aliquo tertio , ut imal, cr planta necessic est, ut habeant discrentias essentiales, tam diui- suas, quis constitutivas iaritialiter di uersas. Genera enim primd diuersa, vel opposta, prout sic, nec possint constia tui per eandem differentiam, neque diuidi in cadem mcmbra, ut postea dicemus. Quando veri, unum gcnus continetur sab alio, Possunt quidem habere easdcm disserentias, ut iam explica
utriun vera sit haec rcgula , vi nobis explicatacst. Non dubitamus ce veri te istius regulae iuxta exposicionem ductam Caieta & aliorum, qui per
lum intelligunt genera diuerseriun prodicamentorum: sic enim satis constat esse verissimam. Nam si genera seprema sunt diuersa: quaecumque sub illis
continentur, erunt a sortiori diuersa;& consequenter repugnabit, easdem differentias essentiales in duobus piae dicamentis collocari. Vt patet in exemplo Arist. animal enim , ac scientia, ne-
que possint eis leni disrenti js diuidi, neque eadem differetia constitui. Quore si quandbim diuertis praedicamentis
eadem nominai pro disserentius ponuntur : id fit, vel quia sint differentiae a cidentales, ut aiam tb substantia diui ditur in uniuersalem, S particularem;&item quantitas, aut qualitas in uniuersesem,& particulare: vel quia ignoramus proprias differentias, & loco carum sit bstituimus alias, ut quando qua- litas diuiditur in naturalem, & sit peria turalem, α similiter actio, aut ubi. Vtandem id contingit: quia talia nomina . in rei veritate sunt aequivoca, & consuequenter non significant unam ratione,.sed plures. Quodnotauit tapreae Arist. I. TUtc.c.M. adducens pro exemplo,ly, acutu, quod inuenitur inquantitatibus, & qualitatibus: dicimuscnim angulum acutum, & vocem acutam. Redditque pro Iatione regulam statutam dicens: Misae enim a voce dioert, quoa - : item magnitudo a magnitudine. It acriti -cabulum fit in hominimu: diuersorumen generum, ' rum unum ab alia conti-
ωr , diuersae funt a ferentiae. Pecquod facile seluuntur plures instantia , quae contra hanc regulam afferri solent.
Hoc si posto, tota dissicultas est: an praedicta regula sit etiam uniuersaliter vera, iuxtae nostram expositioncm.
Ita qubd quaecumque genera , intra idem praedicamentum inter se inn- distincta, d opposta, ut planta, &κώ-
396쪽
ω differentias , tam diuisinas, qi iam constitutivas. Circa quod Alex d. Boet.& Simpl. quos citat, &sequitur
Ona in annotationibus huius cap. negant, dictam regulam iuxta expositi nem nostramelle uniuersaliter veram, asserentes bene posse duo genera, quOrum unum sub actio non continetur, ii bere easdem differentias: dummota contineatur sib uno tertio , 5c consequenter sint intra idem praedicam;
Probat ona suam sententiam aliquibus instiuiti js. Primb: quia animal gressibile,& volatile sui t genera,
quorum unum non contineturiis alio,
ted ambo sub uno tertio ;& tamen habent easdem differentias duiuiuas, icilicet , pes, piadrupes.secundb: quia quantitas diuiditur in continuam, &discretam; & unaquaeque in successivam, & permanentem; et si prissis fiat distisio quantitatis in i cessiuam,& permanentem; postea Vnaquaeque debet diuidi in continuam, deciscretam: ergo, dcc. Tertili idem cernitur in tentiam: quae potest diuidi in cognoscitiuam, &appetiti uam; de deinde unaquaeque in spiritualem, & corporalem, vcl ccontra : & in quae diuiditur inafirmativam, & negativam ; εc Vn quaeque in veram, de salsam. Tandem de differenti js constituti-uis, potest sic probari: quia homo, ocAngelus sunt inter se ita diuersi,vt unus non contineatur sub alio, & tamen e dem differentia, nempe est constitutio utriusque : ergo genera,rux continentur sub uno tertio, etiam Vnum non contineatur sub alio, pos sunt habere easdem differentias, tam constitutivas, quam diuisiuas.
a Nihilominus dicendum est pri-mb gener quorum unum non contin
tur Lib alio. ambo sub uno tertio,
necessirid habere diuerso differentias constitutivas sibi proprias. Haec concluso est euitilis. Breuiterque probatur : quia illa duo genera, quae in alia quo tertio conueniunt, ut animal , de planis, sunt inter se diuersa, &oppostata, ut supponimus: ergo per aliquid diastinguntur, dc opponuntur. Non Pergradum genericum, in quo coueniunt: ergo per Propriam uniuscuiusque di
serentiam.' Dicendum est secundb genera
quorum unum continetur sub alio, sea ambo sub uno tertio, non posse habere easdem differentias diuisiuas: sed unumquodque necessarib habere differentiis diuisuas diuersas, differentijs diuisiuis alterius. Et loquimurde distet Diijses sentialibus : nam de accidentalibus id
non repugnat. Haec conclusio, & regila in hoc rensi nobis ita certa est, scuti ta Caietani expositioncm certum est genera diuersorum praedicamentorum non posse habcre easdem differentias diuisuas: nam eadem est utrobique et uo. Quare se primb probatur conci
sio. Diuersi genera, quorum Vnum non
est sib alio, iunt diuersae potentisme-raphysicae essentialiter distinctae: ergo corrhondent illis actus essentiali tecdiueth. Sca disserentiae diuisuae sunt amas generis , quatenus est potentia metaphysica: ergo generibus in i liter diuersis correspondentdi Greutiae diuisuae essentialiter diuersae. Confirmatur: quia genus,&disseret uiae, diuisuae eius animitantur materiae primae, x Omissubstantialibus: sed in sententia Thymistarum constituente materias primas essentialiter diauersas, scilicet materiam coelorum, desii blunarium, unicuique materiae cor
res iident dimetiae serinae: neque seri
potest,ut eadem sorina informet utramque: ergo pari ratione generibus es Im-tialiter diuersis, ut animali,&punt
397쪽
debent correspondere disseretrita diu sine essentialiter diuersae. . Secundb probatur : quia eadem species non potcst esse sub diuersis generibus , quorum unummon sit sub alio, erbi gratia, sub animali, deplanta: ergo diuersa genera, quorum unum non est sub alio, non pollunt habere casdem differentias. Consequentia est cuidens: quia sicut dis cretia constituit speciem,
ita una, de cadcm disserentia, ubicumque sit, constituit unam, de candem speciem, alias differentia non conuerteretur cum specie , tollereturque praeci-
uus arguendi locus, a diiberentia ad
pectem. Antecedens vero est Arist. q. Topicor. c. 2. asserentis: Cum en ste-cies v aduol ingenerib- Iubie Aa est: tune aeterum ab altero continetur. Maneat ergo genera diuersa, quorum unum non est
sub alio, non poste habere easdem dis
Ad primum, quia bipei, dc 1 ad prasunt differentiae materiales, non Verbe sentiales: & ita nihil sequitur. Ad secundum, non omnes illas diuisones esse essentiales. Quandb erum aliquod diuisum adaequale diuiditur duplici diuisione, inera necellarib est accidentalis : quia idem genus non potest bis diuidi in species Et hoc contingit in praesenti: nam quantitas adaequatξ diuiditur in continuam , & discretam; &similiter in succesium, de permanentem. Prima ergo diuisio est essentialis, secunda verbaccidentalis. De quo instae rite de quantitate.
' Per quod patet ad tertium. Diuiso enim potentiae in cognoscitiuam , dc appetitium est ei lenti. dis: quia sumitur eo obiecto, a quo potentiae speciscantur. Alia verb in spiritualem, & corpoream sumitur ex obiecto in teriali & ita est accidentalis. Idem etiam con tingit indiuisionibus propolitionis, ut explicuimus lib. 2. Sumultarum cap. 3. Ad ultimum respondetur, quod rari nati,ut est ditarentia hominis, importat cognitionem discursiuam, cinaedijsphantasmatibus: & ita prout sic non conuenit Angelo. Ablatis tamen imperfectionibus , solet tribui Angelis, vi docet Diuus Thomas Sccunda Secundae, quaest. 83. m. Io. ad 2. sed tunc non est differentia hominis , ut de te
patet. ii Tandem circa secund. am partem huius regulae obseruandum est,
quM licet genera , quorum unum est sub alio, habeant quodammodb easdem differentias; tam diuisiuas, quesn constitutiuas: quia differentia constituti superioris, est etiam inadaequatε, & remotE constitutiva inserioris : α diis rentiae diuisuae inferioris, sunt etiam inadaequate, & remotὸ diuisuae si potioris: per hoc tamen non excluditur, quia ista genera habeant proprias di serentias, per quas proximE , & adaequatξ constituantur; de diuidantur, ut consideranti patebit. Exceptis tamen generalissimis, quae licet habeant proprias differentias diuisuas, non tamen habent constitutivas, ut insta via debimus.
398쪽
De diuisione entis in decem praedicamenta.
NIC A M Diuisonem,S: unicam membrorum diuidentium, proprietatem continet hoc caput. Diuitio est entis per se in decem praedicamenta. Quam tradit Arist. diuidendo nomina incomplexa: nam vel significant sil ntiam,vt E io; aut
fu imitatem , Ut bicubitini: aut1κ. litatem, ut album: ut ad aliquid, ut duplum - aut et bi, Ut in foro: aut quando, ut heri: aut tum, ut iacere: aut Libitum, ut armatum esse: aut amonem, ut secare: aut disii nem, ut secari. Sunt
ergo decem praedicamenta, nempE subst. antia, quantitas, qualitas, relatio, ubi, uando, situs, liabitus, actio, & passio. Proprietas autem omnium cst, ut secuimum se simpla, cum nulla affrinatione, aut negatione dicantur. Q md probat: quia omnis assirmatio est vera, vel salsa: incomplexa aulcm, qualia sunt pt dic menta, non dicunt verum, vel salium
RasENs diuisio est subdiuisio primae, quam c. 2. statuit Aristoti & ita in
Q se eodem sciasu intelligenda
est. Non enim agit luc prςcipuξ de vocibus, sed de rebus, quae per voces significantur. Et ita sensus est. Res per voces incomplexas significata, vel est substantia, vel quantitas, &c. Circa secundani partem capitis dubitant O na, Conimbricenses, Mas.& alij: quomodo Aristot. probet prς-
dicamenta esse incomplexa, ex eo qubd non dicant affirmationem , vel negationem: propter solum sic Arist. interpretantem. Videtur enim ratio inessicax, cum sint aliqua incomplexa, quae non habent assirmationcm,vel no-gationcm, ut hamo assin. Et respondet, Arist. tantum velle distinguete librum istum, .libris Petilictavia agitur de propositione : ad quod essicax est
Sed space horis Doctorum dictu si)non benξ dubitant, & planἡ falluntur
circa intentum, & processum Arist.N5 enim ipse probat praedicamenta esse
incompi cxa ex eo, qudd non dicantas firmationem, vel negationem : nam Ἀ-lis consequentia indigna est Aristot sed otius econtra probae , praedicamentaecundum sen5 diccre allirmationcm,. vel negationem, ex eo quδd sint incomplexa - gnata enim proprict te , quod scilicet non dicant assirmationem, vel negationem, id probat: quia non dicunt veritatcni, vel salsitatem; quod tandem probat: quia sunt incomplexa, ut patet in litera: quae consequ&tiae e caces, & cui dentes stuat. Reliqua quae hqc notari solent, sequvitidis . putatione explicabuntur.
399쪽
V AMVIS Res haec se propria Metaphysicae, ad quam per Gnet rationementis, & habitudines eius speculari : est tamen ad praedicamentorum notitiam omninb necessaria , neque aderit
alibi opportunior occasio ista explicandi. Et id , quae de hac materia diffuse a Doctoribus in praesciati pertractamur, scaue tibus dissicultatibus complectemur.
SIT PUR E s. I VO C V Mrestem. Irim in inferim m. oquimur in praesenti de
ente in sua latillinia signi ficatione, prout se extermi dit ad omnia. Cuius plures solent 1ssignari diuisiones alequatae. Diuiditur enim primὸ in ens per se, de per accidens. Secundό, in ens reale, a rationis. Tertio, in Deum, & creaturas. , in substantiam,& accides. tanto, in ens absellitum,& relativum. Soto, in ens completum,&incomplotum. Septimo, in decem pr dicamenta. Octava, in actum, & potentiam: & sic de alijs diuisionibus. Quarum aliquas tradit Aristotis. Metaph. text. I .li s. text. 4. lib. '. teri. 21. 4e alibi saepe:& serό omnes habentur apud Diu. Thom. ut videri potest in tabula a rea verbor . Vt autem eas utcumq; ordinemus
exacta enim discussio plura petit prpsenti instituto aliena in aduertendum est id, quod si a circa caput 3. num. Io. Scedamus: nullum scilicet esse inconueniens, quod aliquid diuidatur pluribus diuuionis adaequatis: dum tamen non omnes sint essentiales. Nam in his si omnes sunt potentiales necessaribd Meesse subordinatio, ita vivi sit su diuisio alterius. Igitur ex his diuisionibus , prima comuniter omittitur in proenti. Quia cum ens per se sit illud, quod simpliciter est unum; ens vect per accidens. quod aggregatione tantum est unum: talis diuitio magis attenditur ex parte unitatis, quae est passio entis, qu m ex parte ipsius entis. Similiter m arta, &Ieptima, non simi duae diuisiones, sed una, de eadem, ut ex D. Thom. ostendemus instanum. 18.Pr. aeterea in quinta diuisione vir que differentia non est positiva, & consequenter , neque propriὸ essentialis. Ly enim Astutum se aliter non diacit aliquem gradum positiuum, in quo conueniant subibintia , quantitas, ocreliqua accidentia Asbluta, sed s, iam negationem relationis, quae coi sequitur ad talia praedicamenta , dc fundatur in prooria ratione uniuscuiusque. Quod si ly . U.rutum, sum
400쪽
tur non formaliter pro negatione, sed materialiter Iro fundamentis illius: iam haec diuino erit eadem cum septima, qua ens diuiditur in decem praed
Misa etiam diuiso verὶ non est essentialis : nam eius membra diuidentia , formaliter prout sic, non dicunt persectiones oppositas; sed solum
exprimunt maiorem, & minorem persedionem: quibus proinde twn repugnat inueniri intra eandem speciem: ut patet in natura humana,intra quam in ueniuntur campi rem , & incompletum,
nempξ compositum , & partes eius. od planὸ indicat diuisionem non esse essentialem : ut a simili constat demascidina, de faemimo, qtias non essedi erentias essentiales optimE colligimus ex eo , quod inueniuntur intra eandem speciem.
s Denique .cta diuisio entis peractum, de potentiam , tripliciter potest intelligia Prinid, itavi fit diuisio
totius in partes,ex quibus componitur: quomodo accipiunt illam Aristot. i. Physicor. text. 73. &D.Thom. opust. Αχ. cap. 3. Sic autem est diuiso actitalis: neque pertinet ad praesentem comsiderationem, ubi diuisioncs potentiales entis insultimus. Secundd, itavi sit diuisio eiusdem entis quasi in diuersis status, persectum scilicet, &imperfectum: sicut siumentum dicitur in potentia, quando est in herba; de in actu , quando est persectum. Sicque Morit illam frequenter Arist. vi patet
sibi saepe. S Terub , tandem potest
seneresilis intelligi, ut comprenendit quidquid habet qualemcumque rati nem actias, & potentiae, siue sint tota, siue partes,sive essentialiter diuersa,sive tantum penes statum persectum,de persectum. Quo modo eam videna
accepisse Arist. &D. Tho. Iti Meta'. lect. 9. Et his duobus modis intellecta diuisio, habet quidem modum diuis
nisessentialis: M so aliter ut tradiatur per haec membra, non est talis, sicut ditimus de diuisione praecedenti. Et ratio est eadem: quia utrumque membrum huius diuisionis se explicatae potest inueniri intra eandem speciem: ergo ex se non causant distinctionem es lentialem. Qua etiam ratione Diu. Thom. loco citato ex 3. Phys dixi quod diuisio entis per actiam,& potentiam iacit distinguit genera entium: quia actus, de potentia inueniuntur in quolibet genere. His ergo diuisionibus omissis: tres alias sic pomum us ordinare, ut primbdiuidatur in ens reale , & rationis: deinde ens reale in Deum, de creat ras : de tertib ens creatum in substantiam, & accides, seu in decem praedic menta. Quae omnes verε sunt diuisiones essentae significantqueperseetiones positivas, ut consideranti patebita Elided de illisdeinceps agemus. Nunc autem inquirimus: an earum diuisum sit purὸ aequivocum respeetia membrorum diuidentium. 6 Ensere pur3xqui vocum ad in reale, de rationis docent aliqui ex Thomistis, Soncinas . Metaph. q. s. ac lib. io. quin. r. Iabel. lib. I. quaest. i. Banc2I. p. qu st.2ῖ. ar. i. dc alij. Probat hanc sen;entiam Soncinas primδ: quia ens rationis, & ens reale nullam habent smilitudinem : ergo ens dictum de utroque nihil importat illis
commune praeter nomen. Consequentia patet , de probatur antecedens et quia magis distant ens reale , dc r tionis, quis ens finitum , & infinitum : sed inter haec nulla est similis tudo: ergo ncque inter illa. Probatur minor : quia maior distantia minuit similitudinem : ergo di qua infinita illaru otitii 4 tolli Sed inter eo