장음표시 사용
411쪽
sensi negat D. Tho. posse desumi an logiam attributionis inter Deum , &creaturas, ut patet ex ratione, quam ibi adducit. Secundo modo potest latississimi proportio, ut extenditur ad quasscumque res, inter quas inuenitur dorendentia in aliquo genere causae , vel quia una definitur per aliam ς vel quia ab illa recipit esse; vel quia ad eam, ut
ad finem ordinatur, aut alio simili mindo. Et thoc modo vere est inter Deum,& creaturas analogia proportionis ab vel--um; siquidem omnes creaturae ab uno Deo procedunt, & ad viiii Deum ordinantur. Sicque concedit hanc analoniam D. Tho. locis citatis in prima condusione.
so sed objicio: quia nomen proportionis , quando a quantitatibus
transseruntur ad res alias, non omnindremouetur sua significatione,sed alienatur : ergo determinatus excessus, s cundam quem attenditur proportio
propriὶ dim inter quantitates, debet
aliquo modo manere , quando proportio transfertur ad res alias. Et per consequens doctrina tradita non est issiciens. Respondetur concedendo antece-ἀens, de negando consequentiam. Ratio est: quia id, ratione cuius formaliter, & perse primδ loquendo, nomen proportionis transfertur a quantitatibus ad alias res, non est determinatus excessus, sed ratio mensurae. cuia tinnierrvna quantitas non est mensura ab terius ; nisi habeant inter se determi- tum excessum ; & similiter una res
finita respectu alterius: ided ibi rationem mensurae semper comitatur determinatus excessus. Si vero continnat aliquam rem habere rationem mensi
rae respectit aliarum, quas infinitξ excedat: tunc non deficiet omninb prinportio : etiamsi omni deficiat deter-r: auri celluxquia non deficit ratio
mensurae, supra quam proportio sundatur. Et hoc modo inter Deum, ac creaturas, etiamsi non si determinatus cxcessiri,cst tamen proportio sussciens ad analogiam attributionis.
3i In fine huius quaestionis, ut
analogia aliorum nominum , quae demo, & creaturis dicuntur, comprehendatur , obseruandum est quatuor esse genera nominum. Alia enim signuficant persectionem infinitam,& illia
mitatam, ut om potens, aeterni c. Et
luec sum Dei propria, neque creaturis attribuuntur. Alia significant imperfectionem, & desectum, ut natum, te--δc similia : & haec sunt propria
creaturarum, neque Deopossunt attribui. Alia si nifieant quidem persecti nem, sed finitam,& limitatam, vile petra,Crcocho propriὸ de creaturis prolicantur, de Deo autem impropritide per metaphoram. Alia tandem si-Discat in suo conceptu persectionem insolutE, non determinando qubd sit finita, vel infinita, ut en sapienti is :& haec propra de Deo, de creaturis pr dicantur . Adhuc tamen in eis potest considerari, vel res significata, vel modus significandi. Si rem significatam attendamus : per prilis dicuntur de
Deo, quam de creaturis et econita v ird, si modus significandi praecipuὸ attendatur : quia nunc semper comitatur in nominibus aliqua impersectio. Videatur D. Thom. I. parta quaestio. q. articul. 6.
genere cauta fiat analogia attributi nis, quae est inter Deum , & creaturas sub tiam, & accidens. Ad quod breuiter respondetur creaturas dependere a Deo in genere cauta finalis, essicientis, & exemplaris,
α ida in hoc triplici genere cause s ti insulam, i ter Deum, M
412쪽
creaturas. Accidens etiam dependeta substantia in genere cause finalis, essicientis,& materialis, ut probat D. o.
r. pari. quo. 77. artici T. &ideb iuxta hoc trimex genus cause causit inter illa analogia attributionis: quamuis ad eam stequentius attendatur dependet tia in genere catae materialis , ut ex Commentatore notauit Caiet. loco citato : quia nomen ens videtur magis significare istam dependentiam.
t quod ita est de ellentia rerum, ut nihil in eis inueniatur, de quo se maliter non proicetur, in ciuique ratione non imbibatur; ad distinctionem uni voci, quod licet sit de essentia suirum inseriorum; in eis tamen est Ui- uiri nempὸ disserentia, de qua serinaliter non praedicatur,ut patet in animali, quod quamuis sit de essentia hominis ; non tamen est de cisentia rationalis, ut diximus supra disp. 7. n. I. At vero pr dicatum transcendcns, ita est de ellentia inferiorum, ut etiam imbibatur essentialiter in ultimis eorum differenti js , seu modis constitutivis. Quo modo sex transcendetia communiter numeratur a Doctoribus, praeci-ruξ a D. Tho. qu. i. de veritate arta a. opus c. r. c. a. &alibi ApE, scilicet ens,
res, unum, aliaut verum, Φόγε m. Ex
quibus Nis habet ratione essentiae: quia
est id, quod prinili apprehenditiir de
quacumue re et alia verb rationem passionis , quia supponunt, & consequuntur ens. Quia ergo aliqui negant transcendentiam entis, de passionum
eius : ideb breuiter examinanda est. Quidquid autem de ente dictura su
rib pr rrionabiliter applicari potest
sitis pauionibus. Propterea enim inci . tuto selum inquirimus de ente: an sit
Scotus in primo dist. 3.q. s. contendensens serinaliter non includi in ultimis differenths rerum , neque in modis constitutivis pridicamentorum ', ac
proinde selum praedicari de illis iden mcri eo modo, quo genuspraedicatur de differentijs. Probaturprimbhqc sententia:qui is vltimae differentiae hominis, & equi, aut modi constitutaui quantitatis, de qualitatis includerent in se rationementis , necessirid conuenirent in ente: ergo vi inter se differrent, indigerent differentijs : nam quae conueniunt, differentiis lifferunt ex Missis. Metap.
cap. 9. d si illae differentiae inci
dant etiam en conuenient similiter inente , de indi bunt alijs differenth perquas differant: ergo vel dandus est processus in infinitum, vel dicendum differentias non conuenire in ente, de per consoluens non includere illud. Secundb : quia sicut compositum reale conflatur ex actu, & potentiare li; ita compositum , quod format in tellectus ex diuersis gradibus, componitur ex gradu potentiali , seu determianabili, & ex gradu amisi, seu dete minante. Ergo sicut resolutio compositi realis non sistit, usquedum perumniatur ad simpliciter simplicia, icilicet ad potentiam, liue nihil includat actu &ad actum , qui nihil includat potet tiae : ita in re tutione compositi rati nis deueniendum est ad gradus simpliciter simplices, scilicet omninδ pote tialam, & omninb actualem , ouorum vnus nihil includat alterius. Tales autesunt concertus entis, & disso.
413쪽
rentiae: ergo neque ens includit differentias , neque disserentiae includunteiri. Alias rationes pro hac sententia
3s Pro selutione dissicultatis, icintelligentia eorum, quae postea dicenda sunt, explicare oportet, quid signi- fcet em : proprie enim definiri non potest ; cum sit res uniuersalissima, Ω-pra quam nihil est assignabile per quod
definiaturi. Illud tamen utcumque explicat D. Thom. opusc. 42. cap. I. dbcens, Vel, ut ait quodlibet. 2. quin. 2. articul. 3.
Em est id, cui competit ese. Quae quesidescriptio licet extendi possiet ad omnia; propriὸ tamen loquendo solum
conuenitenti reali creato. Non enimens rationis dicitur ens, quasi habeat' esse, seu existentiam; sed quia de illosornaat intellectus propositiones , Ut iisdem locis notat ex Aristot. Diu. Thom. Neque similiter Deus diciturens; quas habeat esse, si in rigore loquamur : hac enim Phrasi denotatur distinctio inter rem, quae habet esse, de ipsim esse habitum. Quod tamen nullo modo reperitur in Deo : in quo nulla est.ompositio ex actu,& potentia , neque esse eius est receptum in aliqua edentia. Et ided, ut ex Dionysio,&Damasceno notat Diu. Thom.
opuscul. citato, & explicat ut Picus
Mirandulanus de ente, & uno cap. 3. &η. verius dicitur Deum esse saper om-Me ens, quam esse ens di quia scilicet
non habet esse, sed essentialiter estissim esse s licissimum , purissimum , dc per se sibinens. Propter
quod etiam , ut ex eodem Dionys. probat Angel. Doctor. dist.8. 'ura. 2. artic. 3. α I. p. qu. Is. art. v. est, seu
esse est proprissimum inter omnia diuina nomina , iuxta illud Exodi 3.sem, qui sum, de r qui est , misit me ad ybi Septuarinta transtulerunt,eγω iam ό ἄν, ga imi iam, id est. egό sum ipsiim ens, seu ipsem esse. Dod idem significat nomen illud inestabile tetragrammaton Inoua, quod Iudaei pronuntiare non aud
bant, eoqubd ab ipsis haberetur sacrotissimum, utpotE nomen Dei prim rium, & essentiale, radixque aliorum
omnium nominum. Deducitur enim
radice Mia. Quae idem valet,ac est. De quo videri potest inter alios Cornelius Cornelii , Exod. 6. vers 3o Sicut ergo ; si daretur Albedo in se sebsistens, & separata non diceretur habere albedinem; sed esset ipsa albedo percilentiam, &in genere albedinis infinita ; a qua consequenter cile album derivaretur ad omnia alba: ita Deus, qui est ipsiim esse subsisten non. dicitur proprie habere esse; sed est ipsum esse per essentiam, & in genereentis infinitum ; quo consequent
derivatur ese ad omnes creaturas: quae
propterea dicuntur entia per participa tionem, vereque recipiunt esse ab ipse. ente per essentiam. Vnde in eis ipsum
esse non est actus purus, & impermix tus, sed verE limitatus, &receptus inessentia, quae est eius potentia: & idebrealiter distinguuntur, ut aliquando
36 Iuxta quam doctrinam, uniue silissima compositio, quae in creaturis inuenitur, fit ex uniuersalissimo actu, qui est existentia, seu es, de ex uniue salissima potentia, quae est esentia, scueni. Distinguntur autem a D. Thom. opusculo citato ens , de essentia , sicut
1μηd, de , quemadmodum vivens, .cietura, sicut enim vita est id , quo vivens vivit: ita essentia est id, quo ens
est. Ex quo iam plana remanet des criptio supra ex D. Thom. adducta Ens enim .proprie significat id, quod est, seu id, cuius actus est esse, seu id,
cui competit cile, nim indipsem esse. Et hoc
414쪽
Et hoc modo est praedicatum essentiale
omnium rerum: quia potentia, scuaptitudo ad esse est intrivicca, & essenti lis cuilibet creaturae. Si vcia nomen entis sumatur, non pro potentia ad es sci- sed pro ipsis esse, seu existere: sic des Io Deo praedicatur essentialiter, ut opti-mE explicat Diuus Thomas quodlibeto
2. qua . r. art. 3. Vbi iuxta hunc sensum docet ex mente Commentatoris, hanc propositionem , Sertes est, esse accidentalem: quia cum esse in creaturis si abesto participatum, & receptum ; neces sarib debet esse extra essentiam, quae eo sensit quo est aeterna, est etiam indercndens,&a nullo recepta.
3 Ex quibus iam duae formanturentis acceptiones.Pri md enim sumi ur,
ut significat potentia illam, cuius actus est ei se. Sicque solet appellari ens nominaliter: quia in tali significatione quasi non exercetur ipsim esse , sed selum
connotatur. Secundb sumitur cras, ut
includit ipsum este , de valet ibidem, quod exipem. Sicque solet appellari ens
reicipialiter : quia tunc exercetur ipsum esse,&non solum connotatur iuxta
distinetionem nominis , de particini j,
quam explicuimus lib. 2. institutionum
cap. I. Videatur Ferr. r. contra gentes
cap. 21. qui brcuiter explicat, quid sitens nominaliter, & participialiter, di
cens ens esse nomen concretum, quod
potest duas sormas significare, scilicet, Fati,im, & existentiam. rando ergo ens pro formali significat citentiam, dicitur ens nominaliter ; quando veri, pro formali significat existentiam, diciturens participialiter. 38 Dicendum cst ergo primi,. Ensnominaliter sumptum verὰ esse transncendens respectit suorum inferiorum.
Ita D. Thomas I. parte uaest. 13. art.I. dc . contra gentes cap. as. Ferrar. ibidem, Sonci. 4. Metaph. quaest. I9. ct communitcr Doctorcs, quorum plures
reseri, de sequitur Suar. disp. a. Met physic. scct. F. Probatur prim i conclusio ex Arissol. 3.
Metaph. tex. Ia. ubi cias non cite genus
probat hac ratione. Nullum genus praedicatur de dissereniijs: cns praedicatur de dissereniijs: er o ens non est genus. Qu it ergo optime ab Scoto Soracinas: an maiorem intelligat Arist. de praediacatione formali, an de identica. si secundum : crgo maior est falsa: nam a nus inscnsu identico praedicatur de di sereniijs, cum non distinguatur ab illis, Ut ergo maior sit vera, debet intelligi de praedicatione formali. Ergo in codem sensu procedit minor, ne varietur suppositio: de per consequens ex sententia Arist.ens praedicatur formaliter de dissereniijs, de transcendit illas. Secundo, quia ens, & nihil opponuntur contradictorie, sicut aliquid, Mnihil; & consequcnter intcr illa nullum datur medium: ergo quidquid non estes lentialiter ens, est omnino nihil. Sol differentiae non sunt omnino nihil, ut per se constat: eiso includunt essenti liter ens. 6 Confirmatur : quia omne obiectum intellectus cst essentialiterens: sed differentiae sunt obiectum intellectus, cum possit illas cognoscere:
ergo sunt essentialiterens. Quae rationes procedunt de ente nominaliter
sumpto: sic enim est de essentia diffe
ticipialitcrsumptum non includi clientialiter in ultimis diffcrentiis suorum inseriorum, consequenter non esse transcendens: praedicatur tamen de illis accidentaliter, S denominatives Haec etiam conclusio satis ex dictis constar, . breuiter tamen probatur: quia cns
ticipialiter sumptum tigriincat pro so mali ipsum esse, seu eat stetiam : sed hi aeonsi includitur et fetialiter in vitimis dissereniijs :erso ncque ens participialiten
415쪽
sumptum. Probatur minor: quia esse, nisi verissimam esse; sed minoremssi
seu existentia non est deessentia alicuius sumpta in rigore esse taliam. Non enim creaturae,siquidem conuenit ei per causam efficientem,& est quid receptum in ipsa essentia: ergo non includitur essentialiter in ultimis disserenths creaturarum. Praedicatur tamen accidentaliter
de illis:quia scuthaec est praedicatio denominatiua, hama est, seu, ma est existet; ita etiam haec, ratis' le est, seu, ratiami, est ex seni. Videatur D.Tho quodlib.
o Ad argumenta Scoti, videant quid respondere possint Auctores asserentes cias vere habere unum conceptu communem ,& praecisum: contra nos
enim proculdubib conuincunt ens non vile transcendens. Quem conceptum quia concessit Scotus, satis consequenter asseruit ens esse uni vocum,& non transcendere rerum differentias. Caete-τum in nostra sententia, nullam vim habent eius argumenta. de ad primurespondetur durerentias , proprie loqvcndo, non conuenire in ente ; quasiens sit aliquid unum, in quo consormentur: quod necessarium cst ad propriam conuenientiam de qua loquitur Arist. loco ibi citato. Conuenire enim propcte est plura simul in unum Venire; ac proinde ubi non est aliquid virum, non possunt duo convcnire. Quia ergo ens non dicit aliquem unum gradum,in illo differentiae, propriξ loquendo,non conueniunt; sed lunt primb diuersae, &se totis differunt: & ex consequenti n5
indiget alijs differentijs, per quas distinguantur. Dicitur autem differentias,vel praedicamenta conuenire inente, non
proprie, M simpliciter; sed secundiim quid, & proportiones iliter, ut saepξ explicuimus ,& constabit amplitis quaest.
sequenti. Ad secundum respon. proporti ens est gradus vere unus, in quem compositum metaphysicum posui resilui:
tanquam in aliquam unam potentiam, sicut coinpositum physicum resoluitur in potetiam verὸ vitai Sed in unoquora dicamento, compositum meta-
cum resoluitur,tanquam in prima potenti id genus supremum illius prς- dicamenti. Ideo enim praedicamera dicuntur prima genera: quia ibi, proprii loquendo sistit resolutio; cum sint c ceptus omnino simplices; & conseque-ter irresolubiles in alios simpliciores. Dicimus tamen frequeter suprema genera quasi componi ex gradu entis, Amodo constitutivo uniuscuiusque, ocineos posse resblui: non quia vect ii beat in se plures gradus, aut conceptus obiecti uos , ex quibus componantur: sed vel quia res simplices apprehendore non possumus absque aliqua compositione: vel quia ens quodammod &lec dum quid, saltem ex modo significandi, distinguitur, & abstrahit a generibus supremis, ut de analogis e plicuimus supra disp.IO. num. L
i Ex dictis facilla soluitur quin
stio, quam nouiter mouent aliqui dis derim: an scilicet analogia enus causetur per dependentiam , vel per transcendentiam ; quam ex Thomissis nullus, quem viderimus, tractat: quia semel statuta generali docti ina sit pra tradita de analogia, saperuacanea est. Dicimus ergo analogiam attributionis, quam habet ens respectu suorum inseriorum, causari per dependentiam, α non pertranscendentiam. In illa enim, secunda analogata suscipiunt denominatione a primo, & per ordinem ad illud constutuuntur: quod, formaliter loquendo, non prouenit 2 transcendentia entis,stanem illam,& paritatem,quam continet I ex eo quod prinid, & per se significax primum mihimema, si rectξ intelliga-l unum,alia verbnon per reipe bis
416쪽
te habi linem ad istud: in quo contistit eorum dependentia. De analogia verb proportionali tatis propriae , quam habet ens, econtra dicendum cst, se aliter loquendo non causari per dependentiam; propter rationem supra distuta io. num. &M. adductam. Causatur tame per transcendentiam. Et ratio : quia praedic menta , aut alia inferiora entis, quae immediatξ significantur per illud, ut est analogum proportionalitatis propriae, prout sic, sunt prinid diuersa, & se totis disserunt: propter quod talis proportionalitas attenditur inter illa secundum se tota, & non praecisξ ratione diniarentiarum. Sed transcendentia est
causa, qubd inferiora entis sint prinabdiuersa,& qubd inter illa secundum se
tota attendatur protortionalitas, ut de se constat. Ergo ipsa est causa talis analogiae proportionalitatis. Posset quia dem , cato quod ens non esset transcendens, sed univocum, attendi inter inseriora eius ratione differentiarum propria proportionalitas, sicut inter numeros, aut alias res uni uocas attendi posse diximus loco citato num. Σ6. Se/ illa distincta esset ab ea, quam desecto habent inseriora eius, & quam ipsum no-mcn importat. Et ideo haec neces lario supponit transcendentiam, & sundatur in illa, ut explicatum est.
UTILUM ENS DICAT UNUM oncertum communem, pracsema seu inferiorib-. aDRo tituli intelligentia recolenda I sunt, quae diximus disput. 3.num. . ubi distinximus dupliccm conceptum , . alium sermalem , qui est ipse
actus intullectus; α alium obiectivum, qui est gradus ille, seu persectio, quae
cognoscitur per conceptum sortia lcm. De viro ue ergo procedit dissicultas : & ita duo inquirimus. Priamum est : in enti correspondeat in intellectu unus conceptus formalis distinctiis conceptibus formalibus inferiorum. Et loquimur de conceptu sormali ultimato, quo scilicet cognoscimus res significatas pcr voces: nam de non vltimato quo scilicet percipimus ipsas voces , certum cst
esse unum , cum nomen sit unum.
secundum est : an ex parte obiectiens significet aliquem gradum , sculersectionem distinctam a gradibus, eu persectionibus, quas significant
inferiora eius; ita ut sicut hoc nomen, animal, non significat immediate hominem , de equum , seu gradum sentiendi : ita nomen entis , non significet immediatε substantiam , & accidens , vel Deum , & creaturas ; sed gradum illum , seu persectionem ipsis
communem. Loquimur autem dc ente, secundum quod est analogum proportionalitatis. Nam formaliter ut in analogum attributionis, satis constat. ex dictis supra disp. Io. num. 3o. & r. non posse habere unum conceptum praecisum ; cum prout sic non disti: suatur a primo analogato, neque reperiatur intrinsecῆ in omnibus.
3 Igitur circa primam partem quaestionis Aureol. in primo distinet. i. quaest. i. & alij absolute negant, enti
corrcspondere unum conceptum sor-
male. Econtra verb Soncin. 4. Metaph. quaest. r. dcalis illum absolutε concediit. Sed opus cst distinctione, qua utuntur Caiet. Ferr. α alij Thomis insta citandi.
Pro cuius intelligentia sciendum est , qui a conceptus mentalis potestes te duplex , alius perscctus , scia explicitus, aut distinctus; & alius ini
417쪽
perfectus, seu implicitus, aut confusus.. Concertum perfectum, seu explicitii in praei ciui appellamus actum illum intellectus, qui repraesentat plura secundum aliquam unam rationem, seu gradum; ita ut immediat:&distinctere- praesentet talem gradum, seu persectionem, quae in illis inuenitur. Et conceptus iste, non sollim entitatiuξ, sed etiaIormaliter in ratione imaginis, est simpliciter unus ; cum res repraesentata iit impliciter una. Conceptum verb-- persectium, seu confusum appellamuscum, qui immediate repraesentat plura secundum aliquam similitudinem proportionalem: quae proinde non alici ditur in aliqua una ratione illis communi, sed secundum suas proprias rationes, non absolute consideratas, sed ut proportionabiliter se habentes. Et hic tionceptus licet entitatiue sit verξ unus, v pote unus numero actus intellectias, tamen sormaliter in ratione imaginis, seu in repraesentando non potest dici absolute, & simpliciter unus, sed tantum secundum quid; cum res repraesentata non sit simpliciter una, sed tanesim prinportionabiliter, seu secundum quid. Prima concluso Enti non
correspondet in intellectu unus conce-,
plus tormalis persectas,& distanchus,' sed impersectus, di consultus: qui licetcntitatiue, & realiter sit vere unus; in repraesentando tamen , seu in ratione ira agini tantlim est unus secundo quid. Sic docci Caiet. de nominum analogia
cap. 4. & s. Qui licet aliqualiter vide tur ab hoc dissentire q. a. de erate, dc essentia; ipse tamen se explicat pro hac
conclusione in tractatu de conceptu entis , qui habetur post tractatum de nominum analogia. Quem sequuntur comunitet Thomistae Ferr. I. contra gciat. capites . Zanard. . Metaph. quis. 2.Arauxo ibidem quaest. 3. articui. q. Naz. i. parce quassioneis .articulo I. ad argumenta contra quintam conclusonet
Malij antiqui, quos referunt , & λ-quuntur Mas bic sect. i. qu. c. & Gau
Fundam stum est: quia ens significat immediatE sita inseriora, viti int proportionabiliter similia , non verbaliquem virum gradum, seu rationem ab eis praecisam: ergo in intellectia non correspondet enti aliquis conceptus formalis, perseetiis,&distinctus, timpliciterque unus in repraesentando; sed
imperfectus, conrusus, tantumque proportionabiliter unus.Consequentia patet: quia ex Vnitate rei repraesentare pensitur unitas imaginis. Antecedens vect probabitur a nobis cones. 2.
s. I. 1TTEniamus ergo ad secundam
V partem qiuestionis: de qua est
potissima dissicultas. In qua Scotus I. dist. 3. q. 3. & disi 8.q.2.docci ens inam diatὰ significare unum conceptum C lectivum communem inserioribus, impliciter ab illis distinctum, & eraecisum;
oc consequenter aetii non includentem inseriora. Sequuntur hanc sententiam Antonius Andrcas, Bonetu ,Lychetu
& alij Scoti discipuli, quos refert Mac
Metaph. q. I. & Soto hac q. I. cones. 2.de lib.i. Physic. q-2. conci 1. Ex alijsv rb Suar. disputia. Meth. sect.2. num. s. Hurtad.ibi d. seel. 3.& Cabero hic trach. .disp. 3.dubio s. . Probatur primb auctoritate D. Thomae I. p. q.s. artis. ad primum asserentis: Substantia, qtiamtito, qualiatas contrahunt ens, applici, o ens ad MLqu im quidditatem, seu ra turam. Coi
tradissio autem intelligi non potest
418쪽
absque conceptu abstracto, & praeciso ergo,&c.Et quaestione i. de veritate art. i. docetens esse id, quod primb intellectus concipit, & in quod resoluit omnes conceptiones: explicatque modii, quo contrahitur ad praedicamenta: quet omnia tauari non possunt absque conceptu obiectivo, qui sit verE unus, &praecisus: ergo concedendus est iuxta mentem D. Thom. Secunta probatur ratione Scoti. Quia conceptus obiectiviis, de quo intellectus est certus, distinctus est a conceptu , de quo est dubius. Sed potest intelle s esse certus de aliqua re, quia sit clas,& dubitare, an sit substantia,vel accidens, Ut patet in quantitate, de qua nemo dubitat este ens ; cum tamen plures dubitauerint: an sit substantia. Ergo conceptus obiectivus entis distii inus est a conceptibvssubstantiae, & a cidentis. Tertio: quia ens, ut est analogum proportionalitatis, vel significat immediate substantiam , vel accidens, vel utrumque simul, vel aliquid illis commune. Non primum : quia haec esset, nisa, accidens est eni. Neque sectandum:
quia haec cisci talia , substantia est mi,
Neque tertium : quia , vel significat utrumque copulative vel disiunctive: non copulative: quia iam haec propoliatio, si otia est emi, erit fili a ; siquibet conceptum aliquem obiectivum distinctum a conceptibus substanti 5 accidentis. Probatur consequentia: quia in illo priori, audito nomine enti mens non distrahitur ad substantiam, vel accidens : ergo verὸ concipit alia
quam unam rationem utrique corum
Confirmatur: quia primum in uno quoque genere debet cile maximE vnu: ergo in genere intelligibilium , quod primo cognoscitur ab intellectit, erie maxime unum. Sedens est, quod prismo cognoscit intellectus , ut docent Arist.& D. Thom.i. Physicoriuulech.
Suarer) quia omnia entia realia habent similitudinem , α conuenientiam in a te: ergo omnia pollunt concipi, depraesentari secundum illam praeci
rationcm, in qua conueniunt: ergo Vere habent aliquem conceptum obiectis uum abstractum. 6 Secunda conclusio. Ens non
significat immediatὶ aliquem gradum,
seu rationem communem inserioribus ab eis distinctam, & abstractam: sed immediete significat ipsa inseriora ut proportionabili te se habentia inter se: atque ita , simpliciter loquendo , ensnon habet unum conceptum obiectiauum suis inferioribus communem. It
dem faciet hunc sensum: sauestantia est docet D. Thom. deente respectussi
sis tantia , accidens: neque citam dinunctiuξ, ut opinatus cst Soncinas: quia hoc est contra ipsam experientia. Ergo cias significat aliquam unam rationum, scii gradum communem substan-- tiae, & accidenti, actu non includentem illa, sed ab eis distinistum, & sepa
Quara: quia ens est prior natura quam iubstantia, & accidens; siquidem ab illo ad unumquodque ex his non valet consequentia: ergo in illo priori hastantiae, & accidentis 3. Metaph. lcist. s.&lib. io. lectis. de ente ver. speia
Dei,& creaturarum planὰ indicat. I. parta quaest. I3. artices. J.secundo dist.i I. quaest. l .art. r. ad 3. de potentia quaest. artic. 7. α quaestione 2. de vcritate artari. dum docet nullum nomen praedica ride Deo, & creaturis secundum eandem rationem. Intelligit aute per rati nem conceptum obiectivum , ut ipse sanctus explicat, & notat For. I. comtra gentes capite Diuum Thomam
419쪽
Di put. XL de diuisione Entis , Suasi. IV.
sequutuor communiter discipuli eius, Caiet. Fcrr. Zanardus, Mauxo,NaZa- dc Masius , conclus i. adducti,
Soncin. 4. Metaph. quaest. Σ. Flandria ibidem art. 1. & alij, quos refert, & Ω-quitur Galleg. controuersia citata. Quasciuentiam appellat verissimam VasDqueZ I. pari. dist. II . cap. 2. qui etiam videri potest disp. 22. antecedenti cap. I. εe Rub. in tractatu de analogia,qui plures alios adducit. 7 Probat primi, hanc sentcntiam Caiet. quaest.2.de ente, & cllcntia ex Arist. S. Metaph. text. I 6. ubi docet,
quod ens statim se ipse est substantia,
quantitas , & caetera praedicamenta, non expectans aliud faciens ipsum naturas eraedicamentales: ergo ens non significat conceptum aliquem communem praedicamentis. Patet consequentia: quia si talem conceptum significaret, cum hic actii non includcret praedicamenta, ut supponimus: iam expectarct aliquid, per quod ad ipsa contraheretur. Confirmatur, ex eodem Aristotro. Metaph. text. 8. docente ens non
significare aliquem gradum serra praedicamenta , sed immediatξ ipla praedicamenta , his verbis : In praedicatione,
-- h-ο, mn addit at uia aliud quam,h ma , sicut ne1ue itum se, praeter quid
quale, AEut quantum. Quem locum exponens Commentator, inquit: Tm,
γ' unum significat id , quia in aedicum m. sui antia, aut quantitatis, aut ς alit tris, prima significatisne, sine
medio, in non mediante aliquo commum.
Quo etiam sensa intellexit Aristot. D. Thom. ibidem ic hi dum est di Cum dicitur in homo, non aliquam n uuram
aliam ab hjmia praedicat, scut ne ue ipsum, qu 2 est ens, praedicat aliam 1- rum a decem ae Leam uis , c. Et tandem idem docci Porphyr. cap. despecie afferens: Cum autem sint ricem ima,
communicatio n/mine tantum, hauJ vir. . cr ratione ad id nςmen accommιdata est.
8 Secundb probatur ratione: quia nullus gradus vere communis,& praecosus potest esse transcendens: ergo nutilum transcendens potest esse gradus, aut conceptus conimunis. Sed ens est transcendens: ergo non potest esse gradus, aut conceptus communis. Minor,&vltima consequentia constant. Prima etiam cst manifbsta per resulas conue sionis, iuxta quas uniuersalis negativa conuertitur simpliciter. Antecedens
verb probatur : quia repugnat, quia aliquid comparetur ad aliud ut pars ad compartem, & quod transcendat illud, seu includatur in eo;si s inter ipsa esset impossibilis compositio, ad quam sicut
necelsaria est coniunctio extremorum,
ita etiam quδd extrema ipsa se inuicem excludant, & unum non sit aliud. Ergo nullus gradus potentialis, & determinabilis potest transcendere, aut includi in illis, per quae coptrahitur, & dcte minatur; siquidem inter se comparantur ut partes. Cum ergo omnis gradus verE communis, & praecisus sit potentialis, & determinabilis per alios, liquet proscisto nullum talem gradum posse transcendere illos ; & ex consequenti omnino inter se pugnare, quod ens sit transcendens, & quod simul habeat co-ceptum communem, & praecisum. Confirmatur: quia ideo genus dbcit Vnum conceptum praecisum de communem: quia non est de essentia diis crcntiarum: sed ens est de essentia disserentiarum , scii modorum , per quos ad praedicamenta detcrminatur: ergo ens non dicit unum conceptum praecisum , dc communem. Probatur maior: quia quod est de clientia alici
ius, non potest verὸ praecindi, seu abstrahi ab illo: ergo ideo genus praescii ditur, seu abstrahitur a dii serentque: quia non est de essentia illarum.
420쪽
' Dices: genus praescinditur, 3e abstrahitur ab speciebus,& tamen estile essentia illarum. Respondetur proprie loquendo, genus noturaescindi ab speciebus , sed a disterentijs.
Praecisio enim seisionem importat, sicut abstractio separationem. Separatio autem, seu scisio fit necessarib inter partes, ut de se patet. Quando autem dicimus aliquam partem abstrahi a toto, ut lapidem ab aceruo, aut genus ab specie, locutio est per synedochen, ideoque Verificatur: quia in toto remanet alia pars, , qua proprie ab trahitur, & separatur: uia in ea non includitur. Quod quiem inuenitur in genere respectu specierum; sed non in ente respectit inseriorum : & ita in sensit explicato potest rectὸ dici, genus abstrahi ab speciebus, non verb ens ab inferioribus. so Tertio probatur conclusio ab inconuenientibus : quia si ens haberet
conceptum communem, esset virium
cum: consequens in Alsam: ergo, Millud ex quo sequitur. Sequelam admisit scotus: quia penetrauit vim illationis : facileque suadetur ex definitione
viai uocorum. Nam conceptus ille haberet nomen commune, ut patet :& ratio significata esset omnino cadem.
Quod sic probatur : quia illa ratio est
omnino eadem, ut rcquiritur ad vitium
cationem, quae in se non includit aetii principia distinguentia, etiamsi illa includat in potentia: sed ille conccptus praecisis esset huiusnodi: ergo, &c. Maior constat in animali, quod quamuis contineat in potentia rationale, &ictationalet, dicit tamen rationem omnino eandem, εἴ vniuocam: quia actu non includit illa. Minorem autem concedunt aduersari j: estque satis clara: quia ille conceptus apud ipsos est actitvnus : ergo actu non includit ea, per quae multiplicatur.
Respondebis id quod suar. dc alij
Moderni communiter respondent, quod conceptus analogus , qualis est conceptus praecisus entis, etiam si adbi non includat principia distinguentia; tamen ex se postulat descendere ad ii seriora cum quadam inaequalitate, Scssebordinatione, non selum ex parte ipsorum inferiorum, sed etiam ex intimis visceribus ipsius conceptus analogi: quod tamen non habet conceptus viri uocus. Animal enim ex se non petit hanc inaequalitatem , sed tota prouenit a differentijs, per quas contrahitur. Sed contra: quia vel loqueris de inaequalitate actuali, de formali, asserens conceptum analogum abstractum in se habere aliquam assi alem inaequalitatem, quam ui se non habet conceptus uniuocus: de hoc non: quia iam conceptus ille aetii includeret aliqua
principia distinguentia, a quibus causaretur ista inaequalitas actitatis,&per consequens actu non esset unus. Veli queris de inaequalitate radicali, de potentiali, alliarens conceptum analogum praecisum ex se esse radicem inaequalitatis, quam habent inferiora, eamque continere in potentia. Hoc autem non tollit univocationem: quia conceptus geneticus est etiam radix ii qualitatis quae inuenitur inter species, de continet illam in potentia; siquidem in potentia, & in radice continetearum ας serentias: quod autem est radix principiorum causantium inaequalitatem , 'etiam cst radix ipsius inaequalitatis, ut per se patet. Ergo semel admisso conceptu praeciseentis, negari non potest
illum esse univocum. si Vlterius etiam sequeretur ens posse poni in definitionibus , contra Arist. 8. Metaph. tex. 16. asserentem: mn imp in definiti tu μ , niueeni, tresue unum, me. Probatur seque-la: quia in qualibet definition loco ge