장음표시 사용
401쪽
8 Tandem, qat,d ens sit puia qui vocum ad sabstantiam, & accidens.
seu ad decem prςdicament docuerunt
finitum, & infinitum est distantia infinita: ergo, de
Secundb: quia talis est diuisio entis in reale, & raticinis, qualis est diuisio hominis in vivum, & mortuum : sed haec est purξ aequivoca : ergo & illa. Probatur minor: quia ita se nabet homo, deficiente vita, sicut oculus deficiente visi: sed oculus, deficiente visu,
a uiuoce dicitur oculus ex Arist. 2. de Antiara text. s. ergo etiam homo, deficiente vita, aequivoc dicitur homo. 7 Praetere, ens esse pure aequi uo- cum respectu Dei, dc creaturarum, do cuit Rabi Moyses, ut resert D. Thom. q. 7. de potentia art. 7. Tribuiturque Aureol. in I. dist. r. q. a. sed neque id ille asseruit, neque in tali sensi in pu gnat eum Capreol. ibidem art. 2. Vt
fato aliqui existimant. Potest tamen probari haec sententia. Primb : quia
xterno,&temporali nihil est commune praeter nomen ex Arist. io. Metaph. cap. vlthno : sed Deus est aeternus , creatura autem temporalis et ergo eis
nihil est commune itis nomen. Hoc autem est proprium parE aequi uoco
Secundo : ubicumque est aliqua simili do, potest esse comparatio :sed inter Deum , & creatin as nulla potest esse comparatio : ergo Mequet aliqua similitudo ; & ex conse Fen ii aequi uoce conuenient. Maior, ct consequentia constant. Minor verti probatur : quia ubicumque est Plures antiqui, quos refert Mas hie cap. 6.sech. I. qu. 1. Quibus fauere via detur Porpbyr. cap. de specie, dum ex
Aristoti ait: Si enim σmnia quis entia -- cauerit, , C Hunia ceuit. Et probatur primo : quia magis disset unt substantia, & accidens; quam canis latrabilis, dc marinus; siquidem haec continentur sub codem pr dic
incnto; non autem illa : sed nomen canis respectu horum est purὸ aequiu cum: ergo etiam nomen mi, respectri illorum. S ecundi, : quia ens immediast significat omnia pr dicamenta : crsa
est purEaequivocum respectit illorum. Antecedens constabit infra. Consequentia verd probatur: quia ideb canis est putE aequivocum respectu latrabilis, & marini: qui aimmediatξ signia ficat illos.' Nihilominus dicendum est ensnon esse purὸ aequivocum respectiten iis realis, & rationis, neque remeetia Dci, & creaturarum: neque respectit substantiae , dc accidentis. Primam partem conclusionis docuit Aristoti Metaph. cap. r. ubi inter entia, de quibus ait ens analogicti & non aequivocapr dicari, enumerat primationes, &negationes. Idem docet D. Thom. ibidcm, &qu. 1. de veritate art. II. ad s. Caiet. de nominum analogia cap. s.
aliqua comparatio , oportet cise ali- dcalijslures, quos refert, α sequitur quam formam , quae participetur a pluribus; vel aequaliter, vel secundum magis, & minus: sed nulla talis forma potest esse in Deo,& creatin is, cum Deus si simplicissimus: ergo nulla potest ibi esse comparatio. Alia argumenta pro hae parte adducit D. Tno. qu stione c8 ta de potentia,&qu st, a.
Mac loco citato. Breuiterque probatur : quia ens rationis fit, & cognos citur ad modum entis realis: & quidquid de entibus rationis docent Met
physici,& Logici explicant per similitudinem, & proportionem ad entia realia: ergo ensno i hcitur de illis p aequivocd. Secundam partem, conclusonis
402쪽
Minut. XL de diuisione Entis, Anast. L
tra gerites c. 3 . de alibi sepe: estque comunis inter Doctores. Et probatur ratione sumpta ex Arist. ii. Metaph. cap. 3. quia si ens esset purξ aequivocurn respoctu Dei, de creaturarum: non possent
cadere sub una scientia Metaphysicae, neque posset in illo fieri contradictio,
neque eis e mediu gemonstrationis quae tamen constat esse falsa: ergo, &c. Confirmatur ratione D.Tho m. quia ex cognitione unius aequi uocati nihil potest cognosci sterius : sed ex cognitione creaturarum denenimus in cognitionem Dei iuxta illud Rom. I. In- nisibilia Dei, per ea, qu assia sunt a crea-mra mundi interesta consticiantiste ergo lens non est purξ αqiuuocum respecili l
Tertia etiam pars conclusioni freceptissima est inter Doctores. Eam d cent Arist. Metaph. cap.2.lib. 7. c. i. de lib. ia. ca. 3. & D.Thom, ibidem. Pro baturq; tum eisdem rationibus, ac praecedentes. Thm etiam quia inter aequi- uocata nullus attenditur ordo prioris, di posterioris secundlim nomen xqui- vocum: sed inter substantiam, Ar acciadens in ratione entis reperitur talis o do : ergo,&c. Probatur minora quia accidens definitur persubstantiam, de totum eius esse est inesse cibstantiae: ergo ex natura sita praesupponit illam, & dependet ab ea. Plures aliae rationes videri possunt apud D. Thom. & Auctores
io Ad argumenta resp. Ad. r. primae sententiae negantur primum anteccdes, d. minor syllogismi sequentis. Ad cuius probationem dicendum est, duplicem es Ie similitudinem, ut ex Aristol. 2.
pi tradit. D.Thom.qu.2.de veritate t. ii. ad secundum. Alia est inter res
eiusdem generis quando scilicet eadem ratio reperitur in diuersis. Et haec qui-dciri minuitur Pra distantiam: ac proindξ non stat cum infinita distantia Dei,& creaturarum. Alia est similitudo interres diuersi genctis, quae attenditur secundum aliquam proportionem, vel l roportiosialitatem; ut quado alterume habet ad alterum,scut aliud ad aliud,
ut ibidem, inquit Arist. Et haec similitudo non minuitur per maiorem distantiam. Non enim est maior similitudo proportionalis inter duo, & unum;& lex,& tria: quam inter duo,& unum;& centum, &quinauaginta, ut inquit
D.Tho. ibidem in lutione ad quatia: ac proindξ talis similitudo potest stare
cum distantia infinita. Et ratione huius creaturae dicuntur similes Deo. Licet econtra non dicamus Deum esse simialem creaturis: quia ut ex Dionysio notauit D. Thom in solutione ad primum, res non dicitur simili s suae imagini, sed
Ad secundi: m neganda est minor Ad cuius probationem respondetur, Arist. sub mutuocis comprehendisse
analoga, ut vidimus circa cap. I. num.
r . Quo etiam sensu locutus estPorphyrius adductiis pro tertia sententia, ut patet ex illis verbis: aequivoce , et iuree, Cre. Vbi a negatione viriu cationis insert aequi uocationem; quod
non recte fieret, si sub aequivocis non comprehenderet analoga, ut per se
ii Ad primum secundae sententiae respondetur ex D. Thom. dc potentia
nitatenaturaliter, & non logicE. Quia . nimirum corruptibile, de incorruptibile non conueniunt in aliquo Physico, sicut conueniunt corruptibilia, in quibus omnibus materia prima est eluiadem rationis in sententia Aristota di- . uersa verδ essentialiter a materia coel stium corporum. Non tamen negat conuenientiam Logicam,quae si in alia qua ratione abstracta per intellectui
403쪽
quomodo corpora coelestia,&subluna- est nomen ru: rebus verbdiuersoriamria conueniunt in gradu corporis, &substantiae. Et proptereὶ haec dicuntur genera Logica, & non Physica: quia
non sumunturi materia eividem rationis. Videatur D. Thom. opusc. Q. cap.
tato in argumento non ait: at m, crt Nisali nihil est commune 'MO mem,
sed carrutibile,in incremptibile disserunt generem quod de genere Physico, scilicet materia prima,verissimum est,ut nuper dicebamus. Videatur D. Tho. in Commenta illius loci. Ad secundum negatur minor. Ad cuius probationem respondetur ex diaetis primae sententiae, quia sicut duplex est ii militudo ; ita duplex potest neri
comparatio. Quando ergo comparatiost inter res eiusdcm generis: tunc datur aliqua forma, vel gradus, qui participetur ab his, inter quae fit comparatio. Et haec propriE, & simpliciter dicitur similitudo, Ar eomparatio. De qua
loquitur Arist. 7. Physicor.textaso. negans comparationem inter res diuersi generis. Adia tamen est comparatio socundam quid, quae sequitur similitudinem proportionalem. Et ad hanc non
est necesse, ut aliquid unum participetur a pluribus i sed quM habeant alia quam proportionem, vel proporti
Ad primum tertiae sententiae res pondetus distinguendo antecedens. Si nim sensis is, qubd secundum se, m sis disterunt substantia , & accidens, quam canis marinus, & latrabilis, coim cedendum est: negandum vero, si semsus sit, magis differre, secundlim quod
fgnificantur nominibus entis, de canu. ut reciὰ notauit D. Thom. qu. 2. de veritate arci H. ad 7. potest optim Especiebus unius generis imponi aliquod nomen absque consideratione
senerum potuit imponi nomen ex comiideratione alicuius proportionis, aut proportionalitatis, de nuiusmodi est
Ad secundum negatur consequentia. Nam ad puram aequivocationem ultra requiritur, ut nomen significet immediast plura absque consideratione alicuius conuenientiae : quod noucontingit in ente.
ENS SIT UNIVoc orsectis sorum inferiorum 13 LN s non es le viriuocum respectilentis realis, & rationis receptissimum cst inter Doctores: quamuis ianegent Bonetus quidam, & pauci su Scotime, & reseri Mas .hic se . I. quae
a. Irrationabiliter tamen: nam pHier- quam qubd ens non est univocum respectu quorumcumque inferiorum, velam ostendemus; multo minusid potest habere respectu entis realis,&rationis: .
siquidem hoc est similitudo quae lani. imperseetissima de umbra encis realis, a quo in suo esse, de cognosci omnino. pendet. Quare sessim est dissicultas de ente respectu Dei, & creaturarum ; δ respectu fissistantiae & accidentis. Scotus in primo distinct 3. qu. i. de
3. &lib. q. Metaph.M. I. quem sequun tur Discipuli eius, & Nominales. Vt re .sert Mas loco citato,docet ens esse uni vocum, tam respectu Dei, & creatur
rum, quis respectu substantiae,& acc dentis. Cuius rationes, quia supponunt. ens habere unum conceptum simplici ter pr cisum a sitis inserioribus, quem nos insta excludemus, nihil vigent in nostra sententia:&ida alijs nunc pro
uiua conuenientiae, de huiusmodi ibanda est dicti opiniq. Priust Mena
404쪽
Dissut. XI. De diuisione tu, aus. II. 3 3
uertendum duximus id,quod notarunt Ferr.I.contra gentes cap. 32. & Iabel. . Metaphysicae quaest. r. λαε Scotum in re non discordare , vera sententia: nam quid ipse per univocationem intellexerit, explicat dicens: Ne fiat cor tentia
s diat ad ejntra ilionem, in pinis esse medium stigisticum. Quod quidem
aros libenter concedimus; sed non benὸ Scotus unitatem istam appellat univocationem, cum ad haec tussiciat analogia, vis re diximus, & patet ex Arist. A. Metaph. cap. 1. Non latet nos alios aliter interpretari Scotum, de quo videri potest Arauxo Metaph. quasit 3. artar. Sed quidquid sit de hoc: i Probatur primb haec sententia: quia mensura,& menstratum debent esse eiusdem rationis: sed persectio diauina est mensura omnium creatur rum: ergo sunt eiusdem rationis, & ex consequenti conueniunt uni uocE. Pr batur maior: quia mensura debet esse ham genea, seu GPiata mensurato, ut i quitur Arist.io. Metaph. text. 4. Propterea enim quadratura circuli non est scita: quia linea re de circularis non habent aliquam mensuram utrique ii
Secundb: quia nihil coroscitur, nisi per speciem eiusdem rationis: sed
creaturas cognoscit Deus per suam essentiam: ergo essentia Dei, & creaturae sint eiusdem rationis. Tertib : quia ens potest esse medium demonstrationis: ergo est vesu eum. Probatur consequentia : quia nitas analogiae, praecipuE in sententia
negante conceptu communem anal
satis,non lassicit, ut disti ibuatur aliquamaratio,quae uniatur cum extremitatibus in pro illis; siquidem non datur
talis una ratio, aut conceptus communis analogatis. is Prima conclusio. Ens non est uni-uocum respectu Dei, & creaturarum. Et idem est de quocumque alio nomisne significante aliquid illis comminici
saeph, quem sequuntur concorditer diLcipuli eius, & communiter DD.Collia giturque ex illo Exod. 3. qui sum: & Isaia: o. Omnes gentes quasi 1 κ' sic sent raram e quibus verbis, ut Dionisius ait, significatur Deum non quodammodo esse, sed abselut & sine ullo termino, uniuerso illo, quod est esse; in se comprehenso, & occupato; creaturas verbesse vestigia quςdam, Mumbras ipsius Dei, ab illo suum esse
Probatur primδ ratione D. Thom. Quia quando aliquis effectus non adoquat virtutem causae, nomen illis commune non potest esse univocum : sed creaturae sunt effectus Dei non ad quales virtutem eius in aliqua ratione: ergo nomen illis commune non potest esse univocum. Probauir maior: quia quam do effemis non adaequant virtutem causae agentis, non recipiunt similit dinem eius secundum eandem rati
nem, sed deficienter; itavi, Dbd diui- sim, & multipliciter est in essectibus, sit in causa simpliciter , & vitiis iter: ergo nomen non potest esse commune causae, & effectibus secundiim eandem rationem ; & per consequens neque
is Dices plures essse essechias non QP quantes virtutem causae; qui tamε vnia uocε conueniunt cum illa in aliquo gradu, ut patet in causis Quivocis. Vectenim sol conuenit univoce cum auro imgradu corporis, & sibstantiae: & tamen aurum est esse, s solis non adaequans virtutem eius. Ergo ratio addicita Thom. non est essicis.
405쪽
quit probant, vel essicaces non sint.
Probant enim, non solum ens non et Ievniuocum, sed etiam non habere com
Respondetur illam esse essicacissimam, si sormaliter intelligatur. Est autem sensus formalis eius, quod effectus in illa ratione, in qua e effectus non
aedaequans virtutem causae, non potestvniuoce cum illa conuenire, licet alias
in alia ratione, secundum quim non habet rationem effectus, posse viriuocε conuenire. Et hoc contingit in sole, &auro : nam aurum secundum gradus corporis, & substantiae,non est ei sectus coeli, nisi per accidens: εc ideb in illae possunt uni uocEconuenire. Si verb im- neretur nomen ad significandam ium rationem, secunilum quam aurum est effectus selis non adaequans virtutem eius; proculdubib esset analogum,
α non uni vocum. Cum ergo creaturae
Ot effectias Dei non adaequantes vir tutem eius, non Alii in secundum gradus particulares, sed neque etiam secundum uniuersalissimam rationementis, ut probat S. Doctor. r. pari. qu. 3. art. . plane sequitur nullum nomen νosse de Deo, & creaturis univoce prPdicari. Videatur Suareet disp. 23. Mcta- rhysic sect. .nu.7.a' secundb probatur conclusio ab
eodem D. Thom. quaest.'3. citata,&qu. a. de vcritate. Quia ratio entis talltcrest in Deo, ut includat essentialiter omnem gradum essesidi, inad sit ipsam esse simplicissimum absque admixtione alicuius potentiae, aut distin-ἐtione intcr essentiam,& csse. In creaturis verb inuenitur alio modo lonpediuerse, cum ibi csse recipiatur, &umitetur per essentiam finitam; &consequentcist compositio ex potentia, &α hia. Ergo ens non praedicatur de Dco,
re creaturis secundum eandem rati nem ; α per consequens neque viai-u E. Has duas rationes graues,& acutas
munii lignat: quia vel nimium sit ceptum abstractum, & praecisum,quem ipN ponit :& idet, infert non esse essicaces. Nos autem inde inserimus esse essicacissimas: quia simul desiniunt plures opiniones salias: de quarum numero elle hanc eius sententiam de con- ptu communi entis, ostendestius insta quaestione si S Tertio probatur ab eodem D.
Thom. i contra gentes cap. 32. sic: omne, de pluribin uni re aedicam
vel gem' vel flectes, vel disserentia vel
accidens, vel proprium. De Deo autem n
hil priaicaturis genus, ut sipra, scilicet
cap. 26. Ostensum est: C similiter, neque - ά Ferentia, n que vi fleetes , qμα ex genere, m d erentia constituitur. Neque
aliquiae, accideret is, ut supra, scilicet cap.2 . Demostratum est ita nihil de
Deo praejicatur, neque ut accidens, neruevi toprium : nam truriam degenere accidentium est. Uiniuitur ergo nihil de Deo,'rebin alis et ni re prae icari. Maiorem huius argumenti negant Scotus in a. dist. 3. qu. 3. R dis f. 8. M. 2.. Suar. disput. 31. Metaph. scch. 2. nu. Io.
de alij Moderni asserentes, quod quam
uis ens vere esset univocum; non tamen
esset genus: quia includitur in ultimis differo ijs, quod repugnat rationi generis : nequc :esset aliud ex quinquepr dicabilinus, ut de se patet. Et
ideo sic brcuitcr probatur: quia omne nomen univocum significat rationem simpliciter unam in inserioribus, ut paretet ex definitione viai uocorum. Ergo . talis ratio actu non includit inferiora,
ali , simul esset simpliciter una,&sim pliciter plures, quod omninb repugnat. Ergo simpliciter abstrahit ab uniuscuiusque ratione, dc solum in potet appellat SuareZ loco citato num. 9. Easu tentia continet illa. sed omnis poten . a respici suum proprium actum: ergo
406쪽
ratio sic abstracta respicit sua inferiora: ergo est natura una relata ad plura inferiora, seu una in multis: ergo uniuersalis: ergo vel genus, vel species, vcldisserentia, &c. alias diuisio vniuersalis in quinque pr dicabilia non esset adaequata, quod supra disput. q. numer. 7. ostendimus esse talium. Videatur Ferrata loco citato, qui optime expendit rationem adductam Diui
i 9 Enquo intelliges, qu in friuola
sit ratio contrariorum, qui concedentes ens esse conceptum quendam a
strachiam, & uni vocum,contrahi bilemque per varios modos costituti uos Dei; de creaturarum; substantiae, &accidentis; negant tamen esse genus: quia deficit illi proprietas gencris, scilicet non ineludi in disserentiis. Sicut qui concederet equum esse animal rationale, ineptε negaret este hominem: quia d fidit illi risibilitas. Rougnat enim,qubd alicui conueniat es lentia, & qubdnon conueniat propria passio: vel econtra, quda dc aliquo negetur propria passio, & quda non negetur ellentia. Sed essentia generis est esse naturam essentialiter persectibilem, habentem rationem potentiae respectit illorum, per quae contrabitur. Et noc oritur tan vam pasio, quod non includatur in-ifferentijs:quia potentia est extra actu, α actus extra potentiam. Ergo cum aduersari j concedant ens importare rationem quandam prFisam, essentialiter contrahi bilem per varios modos, habentemque rationem potentiae respectu eorum: concedere etiam tenentur non includi in illis: vel si hoc inficiantur, oportet etiam, ut negent esse rationem abstractam,& contranstilem. Videatur Ferru. loco citato. 2o Sccunda conclusio. Ens non est uni vocum respectu fissistantiae,& acci-
ntia. Ita docet Arist. Ubicumque de
hac materia tractit. A. Metaph. cap. 2. lib. 7. cap. I.& lib.II. cap. 2.&I. Ethbcor. cap. 6. Vbi etiam D. Thom. de cap. 2.de ente, dc essentia. Quem sequuntur concorditer Thomistae,Capreol. Caietarerrat. Deeta,Niger,Iabel.soncin. S to,& alij plures, quos restri,& sequitur Mas hJc lech. a. quaest.2. & communiter Doctores. Hanc conclusionem probat etiam tertia ratio pro prima conclusione sacta. Si cnimens respectu substantiae, Maccidcntis csset univocum ; cum non esset species, differentia, proprium, taccidens: esset necessarib genus. Quod tamen est talam: cum ens si deessentia differentiarum, quod rcpugnat ge'neri, ut vidimus disput. num. Ergo ens non est univocum respectu substantiae,& accidentis. Secundb probatur: quia omne accidens definitur per substantiam, ut docet Aristot.7.Metaph. cap. I. & nos ex plicuimus serra disputatis. nu. ar. Eirgo ens non potest esse viriuocum utrique. Probatur consequentia: quia viai uoc ta aequaliter participant rationem via, uocam, & per conlequens absque dependentia unius ab alio. Hoc autem non potcst inueniri in cnte; saccidens dcfinitur per substantiam, ut de se constat: Ergo, &c. 2i Hanc etiam rationem labefactare conatur Suarca ubi supra num. 7. quia
destruit conceptum communem criti .
Et ita respondet, quδd licet accidens, quatenus est accidens, definiatur pcrsubstantiam ; non tamen qua ratione in ens.Quia accidens, prςcise quatenus accidens, dicit habitudinem ad substantiam; non ver5 quatenus est ens: sed potius substantia, ct accidens in quantum entia habent unam,&emamn definitionem. Et ita provisc unum non definitur per aliud.
caetrium haec solutio, & doctrina
407쪽
cidens, sed etiam inquantiam ens, definitur per substantiam. Videantur Cinietan. cap. 2. deente,&essentia qua
3. & Fertar. r. contra gentes cap. 3i.
Plures alias rationes, quibus Thoni omnino Alsa est: & planὶ destruit analogiam attributionis, in qua secunda analogata, non selum secundum sitas proprias rationes, sed etiam secundum rationem analogam, detendent a primo , & definiuntur per illud, ut supra vidimus. Repugnat etiam Aristoteli 7. Metaph. cap. r. via docet accidentia Heb dici entia, quia sunt entis , haec quidem quantitates; illa verb qualit res, dic. Et indε infert accidentia in
concreto esse magis entia, qutiri in abstracto: quia significata in concreto connotainsubstantiam, qua accipiunt rationem τntis. Vbi Commentator comm. 3. addit, qribd sedem, crmn dicuntur entia esubstantia. Repignat etiam D. Tho. M. I. Periherm nias lect. 8. & alibi saepξ expresse affr-mat intcraccidens, & substantiam esses toritatem, & dependentiam, non s in secundum proprias cationes, sed etiam in ipsa ratione communi entis. Ergo non sol im ratio pricisa accidentis, sed ipsa etiam ratio entis, quae est in accidentibus, participatur dependenter a substantia. Et ex consequenti accidentia. non solum inquatrium accidentia, sed etiam inquantumcntia, definiuntur per substantiam. Tandem dicta solutio repugnat iris suaret, qui ponens in en e respectu substantiae , de accidentis conceptum
communem , asserit ibidem numer. II. illum non esse uni vocum , sed malo rum ex eo, qudd ipse conceptuspraecii sentis ex se postulit descendere inaequaliter ad substantiam,&accidens, &ctim subordinatione secundum prilis, de posterias ; ita quod ipsa ratio entis
descendat ad accidens media sibstantia. Ergo non praecisξ rationem accidentis, scd ipsam etiam rationem enus participat accidenscum subordinatione, de dependentia substantia:& per consc-Cu: s, conscium iecundum quod acta probant hanc conclusionem, impingnat Suari loco citato. Qius tamen ex pendemus insta,cum de conceptu enus disputemus. 22 Ad argumenta respondetur. Ad primum respondet D. Tnom. M. 7. de potentia art. 7. ad i. &I. pari. qu. rhart. I. ad s. rationem illam,&dictuni Arist. procedere demissura, cui me suratum potest coaequari, vel commella surari. Talis autem non est Deus: cum in infinitum excedat creaturas. Itaque iuxta hanc doctrinam duolo est mei stra: alia commensurabilis, seu pr portionata; alia incommensurabilis. dc excedens. Prima debet esse eiusdem rationis, seu homogenea, non verbs cunda. Deus autem non dicitur mei sera creaturarum primo, sed secundo
Dices ditanctionem hanc videri
voluntariam: quia de ratione mensurae est, quod sit commensurabilis, di prinportionata mensurato, ut ipsum nomen indicat. QPomodo enim potest aliquid per aliquam regulam mensurari; nisi illi commensuretur, & comitetur ὶ Ergo voluntari E ponitur menstra, quae sit in commensurabilis mensurato. Respondetur nomen mensurae primi, impositum esse ad si nificandum id, per quod certificamur de quantitate alicuiusrei. Et ideli ratio mensurae pro priὶ inuenitur in quantitatibus: inter quas quia semper est mutua proportio, idcδ quantitas mensurans, de mei furata semper commensurantur,& c quantur inter se. Et in hoc rigore, ac proprietate nihil habet rationem metis iurae extra pr dicamentum quantitatis. Inde tamen nomen mesurae translatum
408쪽
in ad res omnes, quibus quomodolibet certificamur de aliis, licet inse ipsis
improportionatae sint. Et hoc modo Deus' vicitur mensura creaturaru : quia cum sit sens, & origo totius persectionis, ex maiori, vel minori particir Uone ipsius certificamur de persemone, vel imperfectione creaturarum. 23 Adsecundum respondetur distinguendo antecetans. Si enim senses sit
nihil cognosci, nisi per speciem eiusdem rationis in reprisentando; concedendum est : limandum verb, si contendat debere eue eitalem rationis inessendo. Imb, ut nε aduertit D. Tho. loco citato de potentia ad quintum, quantb species intelligibilis eminetitis, A nobilius esse habet; tantb ex ea relin quitur persectior cognitio,ut cernimus in speciebus inditis Angelorum. Et ideb c Initio Dei, est excellentissima: quia essentiastra, per quam cognos inest sapereminens species, seu idea re
Ad tertium concesso antecedenti, neganda est consequetia. Ad cuius probationem respondetur, quia licet ensnon habeat conceptum communem
smpliciter unum, & praecissem ab inserioribus; adhuc potest essemedium demonstrationis : quia ad hoc sissicit identitasproportionalis, quam habent in ente insuiora eius. Ratio est: quia ut siquid si medium demonstrationis; fissicit posse integria coniungi cum extremitatibus, & distribui unica distributione pro omnibus inserioribus: ad quod satis proportionalis conuenientia eorum. Nam eo ipso qudd aliquid
sequitur ad rationem unius, ut proportionabiliter se habet ad aliud: idem etiam sequitur proportionabiliter ad
rationem alterius. Verbi g. si eximi a terialitate animae rationalis sequitur
esse spiritualem, proportionabiliter inta o existinaterialitate iesius sequetur eius spiritualitas, absque eo quia d
tur aliqua ratio in materialitatis simpliciter una initiis. De quo redibit sermo infra qu. s. Videatur tamen Caiet. de nominum analogia cap. Io. Ex dictis insertur ens respectu quorumcumque constaretur, non posse ei levitiuorum: quia includitur indipserentiis illorum, & consequenter ne, que habere conceptum communem,ut insta constabit.
cessarib sequitur a susscienti enumer tione, illud esse analogum. Et ideos,lum testat dissicultas: quo genere ana logiae dicatur analogum : an stilicet l,la attributione, vel sila' proportiona irate et utraque simul
1 Et inprimis detente respectu en . tis realis,&rationis certum est esse an oguattributionis. Hoc enim definiturier illud; sicque dependet ; vi ab ipse
articipet totum suum esse: ergo verElli attribuitur, & per ordinem adip
um dcnominatur ens. Vtrum autem
st etiam analogum proportionalitatis propriae, dubium potest esse. In quo' illi, qui asscrunt ens rationis consistare, in denominatione extrinseca , cons quenter negant ibi esse propriam proportionalitatem , sed tantum metaphoricam. In sententia verb asserente claurationisco sistere inquodam esse ficto, quod ad modum ibi mae intrinsece denominat res, quam sipra disp. r. nu. Io sequuti sumus: consequenter asserenda est, cim respectu emis realis, & rati
409쪽
Dissut. XL De diuisione Entis, III.
nisverὶ esse analogum proportionalitatis propriae. Ratio est manifesta: quia, cum ratio entis siluniuersalissima,quid quid non habet illam intrinsech intrinsecξ est nihil. Quod iuxta hancsententiam ess ari non potest de ente rationis, cui intrinsecum est illud esse fictu, in quo consistit.Ergo aequalem proportionem habet cum ente reali in hoc, qubd sicut ens reale se habet ad suum effereale; ita ens rationis ad situm esse fictum: &ex consequenti ens respectu illorum erit analogum proportionalbotis propriae. re solum restat dissicultas de alijs duabus diuisionibus.1s Prima sententia Asblua negatens esse analogum proportionalitatis propriae, tam respectu Dei, & creatur m quim respectit substantiae, &accidentis, iam analogiam attributionis utrobique constituens. Ita suaci disput. 23. Metaph. sect. 3. num n.&disp. 32. Ω ct. a. num. ia. s probat prinid: quia nomen analogum proportionalitatis non significat analogara unica --ositione, ted pluribus: ad hoc non ha-etens, neque respectit Dei, & creaturarum; neque respectu substantiae,& accidentis : ergo non est analogu proportionalitatis respectu illorum.
Secando et ciuia omnis vera amat
gia proportionalitatis includit aliquid metaphorae,& - oprietatis,' scutridere dicitur de prato per translati nem metaphoricam, sed ens respectu Dei, & creaturarum, aut substantiae, &accidentis nihil metaphorae, seu improprietatis, includit: ergo, &c. Probatur maior: quia si s vera analogia proportionalitatis posset esse inter viriuocata; siquidem inter illa reperitur vera proportionalitas absque metaphora, utpatet in numeris.
26 secunda sententia assirmat ensrespectu Dei,& creaturarum sollim esse
anilogum prvortionalitatis propriae: reseectu verb substantiae, dc accidentis
habere utramque analogi m. Ita C iet. cap. a.de ente,& essenti P. s. conclusa. α videtur expressa sententia D. Thom. qu. a. de veritatriartiti. Pr baimque ratione, quam ibi intinuat Sanctus Doctori, a proportio, Mnon proportionalitas importat dete minatum excessiim interres, inter quas inuenitur. Cuius signum mani sestum est, quia non est ae litas proportio ii ter unum, & duo: de inter unum, ac tria; & inter unum , de quatuor: sed quantb magis numerus elongatur ab unitate, tantb minus proportionatur illi: dc per consequens si in infinitum elongaretur, desceret omnino propolauo : quod non contingit in proporti
nalitate, ut supra numero Io. explicuismus. Cum ergo inter Deum, de creatu
ras non sit determinatus excessiis, sed infinitus,plaiah videtur sequi, nullam posse esse idi proportionem,sed tantum proportionestatem. Ac proindξ Ἀ-
ter Deum, & creativas non erit anal
gia attributionis; sed tantumdi propor tionalitatis propriae. 27 Prima concluso. Ens respectu Dei, & creaturarum,non Albin est an logum proportionalitatis, sed etiam a tributionis. Maec est communis inter omissas, ut testatur Aram Metap. 8 3. art. 3. Pro qua videri possunt Zα- nares ibidem i. Nazar. LSarti quin is artas. conclus 9. Mas hic sect. I. M. q. conclus i. &alij. Prima pars conclusionis satis ex se patet. Tum quia inter Deum, α cre turas verE est similitudo proportion lis: quae non minuitur per quacumque distantiam, ut ex D.Hom. vidimust co citato. Tum etiam quia ratio entis formaliter, & intrinsece reveritur in creatura, ut per se constat: sed id non conuenit enti, quatenus est analogum attributionis i ut supra disput. io. num.
410쪽
3o. ostensum est : ergo quatenus iniuersas habitudines ad illum, quae est analogum pr0portionalitatis. Secunda etiam pars conclusionis est proculdubio D. Tno. r. r.q. a
dc q. . de potentia art.7. ubi negans inter Deum,& creaturas analogiam mi Liorum ad imum, seu Grum ad abP.d tertium, expresse concedit analogiam, bis is alterum, seu ad vatum : qui modus analogiae pertinet ad analogiam attributionis, ut vidimus disputacitata num. it. & docent communiter Doctores. Probatur breuiter ratioue : quia Deus dicitur ens per essentiam; creaturae autem dicuntur entia
per participationem , & ab entitate Dei pomant extrinsect denominari e tia, inquant im sunt vestigia Dei,& o dinantur in illum: ergo ens est anal gum attributionis respectu illorum. 18 Secunda conclusio. Ens etiam est analogum attributionis, &propoditionalitatis: res ebi substantiae, & a ridentis. Vtraque pars conclusionis est communis interThomist. De quo vibtra pracili hos videri possimi Caieti ubi
supra conclusi. Ferr. r. contra gentes e. 3 Flandria . Metaph.quaest.2ain. 4.
probatur: quia accidens in ratione entis dependet essentialiter a sistantia, α per illam definitur, estque effectiueius non adaquansvirtutem agentis:&tandem ad ipsem tanquam ad silem ordinatur: ergo ens respectu substa tiae, M accidenti est analogum attributionis.
Confirmatur : quia sistantia dicitur ens quasi habens cse, accidentia verb denominantur entia : quia senteius vel dispositiones, vel mensurae vel passiones, dec. Ergo ens significat rationem , quae est iam secundium terminum, diuersa ναb secundum di-
definitio analogiae attributionis. Secundam etiam partem cons sonis docet cum Arist. D. Thomas ra. Metaph. lech. primo dist. Is. q. M. adi.& 3. distiny i. q. I. art. 2. Breuia terque probatur: quia ratio entis non inuenitur extrinsecE in accidenti seciudhm omnem considerationem ; alias accidens a parte rei esset nihil, neque posset ens esse medium demonstratio nis. Ergo secundiim aliquam conta rationem accidens habet veram, & i trinsecamentitatem, secundiim quam
possit attendi in illo vera, & propria proportionalitas respectu sibilantiae.
Cumque talem entitatem non importet ens ratione analogiae attributioniqui sipra ostensim est: planum fit id habere ratione analogiae proportionalia talis propriae. 29 Ad argumenta respondetur. Ad primum primae sententiae dicimus antecedens cile verum de analogo Pr portionalitatis metaphoricae, non verbde analogo proportionalitatis propriae. Neque hoc indiget maiori explic
Ad secundum negatur antecedens Cuius probatio peccat non distinguens inter rationes communes, secundum quas attenditur univocatio, & rationes proprias, secundum quas attcnditur proportionalitas, ut magis explicubmus suprὶ disp. Io. num. 21. & 37. Ad locum D.Thomae, & rationem indedesvriptam pro secunda sententia respondetur ex doctrina eiusdem Aim
icut ratio mensurae, ita etiam proportio potestsimi dupliciter. Prii ab pr prie,& in rigore, vi est passio quanti
taris: & hoc modo requirit determina tum excessum: quia cst certa habitudo duarum quantitatum, ut definiunt Minc vatici. Et a proportione in hoc