장음표시 사용
511쪽
satis constat : tum quia in Loe distinguantur magna ex parte relationes reales, de rationis: tum etiam ex ipsa natura relationis : cum enim haec sit ordo inter duo, cuius realitas, formaliter loquendo , non sumitur 1 termino; sed alandamento: si in hoc non intelligitur aliquid reale, quod sit radix, seu ratio, quare respiciat terminum, talis respe- non poterit esse realis. Propter quod ut bene inquit D. Thom. ubi supra) res intellecta prout sic non reseditur realiter ad intelligentem: quia elle
intellectam nihil reale ponit in ipsa, ut de se patet.
Haec autem ratio realis communiter appellatur a DD. ratio sundandi; &αb aliis dicitur sundamentum: sed distenso non est dere. Si tamen nomina
ista propriὸ accipienda sint, habent se tectum , rauis fundandi
rum I sicut, corpus, albedo, & album, sicut enim corpus est res illa, inquarecipitur albedo; haec verb est ipsa forma recepta , & album , compositum ex utroque sic subiectium relationis unificat illam rem materialem, cuire oinhaeret, ratio vero iantandi significat rationem illam, seu accidens, ratione cuius relatio fundatur , seu inhae- ,et subiecto. Fundamentiam autem sanificat compositum ex Vtroque , scilicet ex subiecto , ratione si dandi : propter quod etiam aliquisibiectio appellant sundamentum
remotum ι rationem vect s dandi fundamentum proximum.Vbi tandem nota, nos in hac conditione non asser
re rationem si dandi debere semper esse aliquod accidens, aut quid realiter
distincti subiecto; sed isellam quod
debet esse aliqua ratio realis. Quando verb sit acciden aut quando non, infra constabit. 23 Tertiam condicionem, qad
fulicet terminus sit quid realc, dc rev
liter existens, docet etiam D. Thom. I. p. quaest. l . art. 7. in 1. dist. 26. quaest. 1.arzI. lib. 2. contra gentes cap. IL& alibi cepE. Facit Eque probatur in rcutionibus mutuis: nam ibi utrique extremo inhaeret vera relatio realis: ergo requiruritur existentia utriusque. Generalem tamen rationem reddit D. Thom. loco citato contra gentes: quia alias actu cssent infinitae relationcs reales in eodem
sebiecto; si respectu rei possibilis posset
esse relatio realis : binarius enim, V. g. prior est infinitis numeris, qui in potentia sunt illo maiores, ut notum cst: erso si ad omnes illas referretur, actu ensent infinitae relationes. Quod tamdem probat ibidem Ferrara ex ipsa natura relationis; nam relatio realis ante operationem intellectus versatur inter duo: ergo unum habet a parte rei alia quid, ratione cuius fundet talem relationem , & alterum similitet habet a parte rei aliquid, ratione cuius te bnet Ergo sicut requiritur realis exister tia subiecti, ita etiam dcte intia . Per quod etiam patet quarta, & vltima conditio, quia scilicet vir que extrema sint realiter distincta, de hoe non sol im quancim ad rationes materiales eorum, sed etiam quantum ad rationes formales, secundum quas attenditur relatio. si enim relatio re lis est verus ordo unius ad aliud, realisique oppositio inter duo: ergo ante oporationem intellectus terminus abselutε est aliud a sundamento; & per consequens realiter distinguuntur, etiam secundum rationes formales causantes relationem. Desectu cuius conditionis D.Thom.IJ.quaest. a. t.I.ad η.docet
relationes similitudinis, aut aequalitatis iniet personas diuinas ratione essentiae non et Ie reales: quia licet persenae ipse realiter distinguantur, tamen ratio formalis, secundis quam attenditur
talia ni t , dc aequalitas, scilicet
512쪽
Dssis XIV. de relatione, In se
natura diuina est omninb eadem in illis. Et eadem ratione , si per impossibile
eadem numero albedo poneretur in duobus hominibus, non esset inter illos relatio resis similitudinis: quia tunc rationes sundantes smilitudinem ex vu6que extremo non distinguerentur realiter. Videatur Caietan. & Nazar.
1s Ex dictis facilὸ expedientur aliqua discrimina, quae solent assignari inter relationem prςdicamentalem , seu secundum esse, & transcendentalem, seu secundiim dici. Primum est relationem praedicamentalem necessarib supponere aliquod fundamentum absolutum ; quod tamen non necessarib supponit relatio transcendentalis.
Hoc discrimen sanξ intellectum verum est quidquid dicat Suarre ubi supra)nam relatio pr dicamentalis est vera relatio,&sic necesiarib supponit
rem absolutam: relatio, verb transcendentalis reuera est quid absolutum; &per consequens non necessarib supponit illud. Secundum discrimen est relati nem proicamentalem non esse per se
intelam a natura, bene autem transccndentalei Quod etiam verum esse patet ex primo: nam vera relatio non po
test produci per se; sed ad productio
nem alterius: cum ad illam non detur per se motus ex Aristot. s. Physic. quod tamen non repugnat rei absolutae, quae est relatio transcendentalis, ut patet inscientia, & alijs qualitatibus.16 Tertium discrimen cst, relati nem pridicamentalem exigere terminum realem, realiter existent ,& rcaliter distinctum a fundamento : quorum nullum necessarid inuenitur in relatione transcendentali. Hoc aiscrimen quantum ad realitatem, & existentiam termini satis constat esse verum ι siquidem scientia est
relatio transcendentalis ab obiectum, etiamsi illud non existat, aut sit quid rationis. d tamen repugnat relationi pr dicamentali, ut vidimus. Sed quantum ad distinctionem realem sabsum est: utrobique enim requiritur di stinctio realis , siquidem eiusdem ad seipsum solum potest esse relatio rationis. si are licet relatio transcendentalis, seu secundum diti non si vera relatio, sed quid absolutum; tamen illud respectu cuius dicitur relatio, necessarib est quid extrinsecum, & saltem realiter nogatiue distinctum, ut patet in scientia respectu obiecti rationis, vel nonduid
27 Quartum tandem, i r ripuum discrimen somissis alij0 assignatur c5-
muniter a Doctoribus cum Caietan. de te, & essentia cap. 7. qu. II. scilicet relationem praedicamentalent respicere terminum pure ut terminum ; trans
credentalem verb rejicere illum , non sub praecisa ratione termini ; sed sub alia ratione, nempE subiceti, effectus, finis, esiicientis, &c. Hoc discrimeti non potest plenEpercipi, donec ea, quae ad terminum relationis pertinent discutiamus: quod fiet qu. 6. &7. Sufficiat in pr senti dicere, qudd loquendo de terinino secundum formalum rationem termini, seu ut formaliter opponitur alteri relativo, & est correlatiuum cius; sic veru est discrimen a Caietano assignatum, opti mόque explicat naturam rutatiuorum praedicamentalium. Cum enim haec
formaliter prout sic fiat simul natura, ut insta explicabimus: indE fit, ut quDuis in radicali ratione terminandi eorum possit includi ratio caulae,effectus, obiecti, aut alia huiusmodi: tamen ii rum nihil per se petitur ad formalem terminatione talium relationum. Quae proindE in hoc praecisὶ consistit, qubd
513쪽
illis, &eonsequenter sit purus terminus respectu emim. Quod tamen dici non potest de relativis transcendentintibus, quae neque sunt simul natura, neque propriξ relativa i scit quid absol
tum dicens ordinem ad aliquid extrii secum, , quo sumunt totam suam essentiam. Ac proindὸ formaliter terminantur ad illud sub aliqua speciali ratione causae, vel ectetias, subiecti, vel obiecti, Sec. Vt patet in scientia, quae per se,&λrmaliter terminatur ad obiectiam ut obiectum; & causa ad effectiun ut essectum, & sic de aliis.
Cognita essentia huius praedic
menti, species eius utcumque in
uestigare oportet; licet res sit puia Metaphysica, ubi Aristot. illas inuestigat.
Cum amem relatio suam entitatem accipiat a fundamento, seu ratione fini- dandi, indὰ etiam magna ex parte sumit stam specificationem, ut iust, vudebimus: & ideb quot suerint genera
sundamentorum, tot erunt genera su
sterna relationis. Propter quod in praesenti huiusnodi sundamenta inu stigamus. Dicendum est ergo tria esse generas indamentorum , seu rationum sun- dandi , scilicet unitatem, de numerum, actionem, de passionem: mensuram. &mensitabile: quae paula inserius exponentur. Sic docet expressὸ Arist. s. Metaph.cap.Is cuius sententiam recipiunt D. Thom. ibidem lin. 17. de alij omnes Metaphysici, necnon & Dialectici Probatur ratione D. Thomae: quia relatio realis est ordo resis unius ad a iud: ergo tot modis dicetur relatio, quot modis contigerit unam rem ara te rei ad aliam ordinari. Sed hoc coim tingit tripliciter et ergo tot erunt gen ra relativorum , M iantamcntorum. Probatur minor: quia una res potest ordinari ad aliam, veHecundiuri esse; prout scilicet esse unius dependet ab alia, tanquam 1 mensura suae persecti nis: & sic est tertium genus menstrae,& mensurabilis. Vel una res dependet ab alia secundum virtutem activa aut passivam ; inquantum una res ab alia recipit, aut alteri consere aliquid:&sic est secundum genus actionis, de passionis. Vel una res dependet ab altora, secundum quod quantitas unius potest mensurari cum abera:&sic est primum genus,nempὶ vestas,dc numerus. Non autem inuenititur relationes, quae ad haee tria genera non reducantur . Vt
ex dicendis constabit: ergo suffciens est dicta diiuisio. 18 Si autem inquiras: quare M litas non sundat peculiare genus res tionis. Respondet D. Thomas qualitatem , secunddin quod qualitas est, tantum ordinari ad subiectum, cui inhaeret; ad aliud verb non ordinari, nisi vel secundiim rationem potentiae ictivae, vel passiuae; sive ut est principium actionis, & passionis, quo modo
pertinet ad secundum genus; vel secum dum quod induit rationem quantitatis, quatenus stilicet dicitur una, vel plures ; quomodo pertinet ad primumnus. Atque ita diuisio remanet sum- ciens. Videatur Sanctim libr. s. Log. quaest. ubi hanc D. Thomae rati nem latZ explicat, de ab impugnationibus defendit. Dissicilius est explicareunum osque ex his sundamentis, & quae relati nes ad illud pertineant. Circa quod non potest Logicus, nec dcbet omnia examinare : praesertim clim Aristoti in hoc cap. nec verbum sicut de his sun-
514쪽
tamentis. Videri tamen votest D.Thomas loco citato ubi laba. Sonci. & alij Metaphysici: & r. pari. qu. I . arci T. &
etari de alij Theologi pertractant hanc
materiam , cuius nos aliqua breuiter attingemus.
S. I. is A Nie omnia circa primam par tem istius sundamenti se o seri dubitatio: de qua unitate loquatur Arist. Nam omnia eius verba, & exempla ι imb & expositio D. Thon vestatem quantitatium redolentisiqubde ibi afferuntur proportiones omneλquas considerat Arithmetica. Nihilominus communis consensis Interpretum , & discipuli D. Tho. cum Angesico Magist..q. 7. de potentia arta'. de in dist. 1.M. i. art. I. quaestiunca. extendunt hoc fundamentum ad alia praedicamenta , inquantum induunt modum quantitatis , sea secundit in quod in eis attenditur unitas, vel multitudo; ad quod sifficit unitas transcendentalis eorum. De quo videri possunt Caiet. qu. 28. citati. Nazar. qu. 3.Arvi xo 1. Metap. qu. s. m. '. & alij. Quo sensu dixit Aristot. ubi supra : EaIem n metue sunt, fureum vn ef stantia; simina verὸ , γνrum qi ivo est una:
ver , Τε rum qi Quito est a. Vnde sumptum. est commune pria
quium : Vnum insulstoria facit idem im quantitate aptari; in 1 litate vero simile. Quod etiam dicendum esset in aliis pCedicamentis, si haberemus peculiaria nomina exprimentia proprium modum relationis uniuscuiusque. Vi
s dicam licte impropra in quod
Uuim in ubi iacit pristns: in situ verbpropinquum.
3o Hinc fit, sub isto primo genta;
contineri relationes omnes identitatis,
de diuersitatis; aequalitatis, & inaequat, talis; similitudinis, & dissimilitudinis, praesentiae, & absentiae, propinquitatis,& dissimila; 3c si quae lunt aliae huius generis. Ex quibus identitas, aequalitas, timilitudo, prontia, de propinquitas
fundantur in unitate, absolute sempta, & non formaliter, ut est principium numeri: quia in huiusmodi relativis attenditur ordo, secunddm id, in quo extrema conueniunt. Vnde ibi, formaliter loquendo non attenditur numerus,
ut patet in Petro, & Paulo,qui landane relationem istentitatis in natura hum , sormaliter secundum quod sunt
unum, seu ut habent principium conueniendi; non verb secundum quod
causist numerum, seu vi sint principia differendi. Aliae verb relationes sei licet diue sitas, inaequalitas, dissimilitudo, absentia, distantia, & similes fundantur in unitate; non absolutὸ sempta, sed veest principium numerit quia in huiusmodi relativis potilis attenditur id, in quo differunt, & sint plura; propter quod dici pollet cum aliquibus Doctoribus huiusnodi relationem landari innumero, qui est secunda pars huius primi sundamenti. Sed melius dicitur fundari in unitate , ut est principium numeri: quia in his relationibus non
inuenitur numerus ex parte alicuius extremi: quod saltem necessarium erarotratio landandi esset numerus; sicut cernitur in proportionibus numerorum & . amplius costabit ex dicendis. Restat er
go nas omnes relationes enumeratas
tundari in viritate, quae est prima pars huius sundamenti,M per consequens, si aliae condiciones reqinsitae adsint, ve-rE ese relationes praedicamentales; etia.
, t quando ratio sitndandi est unitas transet cendentalis, explicatum est.
515쪽
Ma Disput. XIV. de relatione , quast. III.
3i Vtrum autem unitas transcen
dentalis ipsius relationis possit etiam sundare relationcm praedicamentalem; sicut Lindat unitas transcedentalis substantiae, aut qualitatis, res est controuersa inter Doctores; dum inquirunt: an una relatio possit fundari in alia. In quo partem aifirmativam defendunt
Scotus,&alij eius discipuli. Quorum fundamenta adducit, de soluit noster Didacus . Iesu, illa disput. 4. quaest. I. ubi optimὶ explicat, & probat partem
negatiuam, quand docent communiter Doctores. Estque expressa sententia D. Thomae I. parte quaest. V. m. I. ad 4. asserentis i iterum inis relatis refertur ad aliam, per alisuam aliam relationem. Cum enim dicim- , quόd pate nil pponitur stiationi, επ.sitis non est relati. media inter paremitatemnonem: quia utroque modo multiplicar
tur in infinitum. Et quaest. 3sari. R. ad 2. I latisnes , cum Le ipsum 1 .d sent, ad AJ uia dicantur, mn referuntur per ali-uM alias relationes oed per ste i a. Quius verbis continetur ratio a priori huius sententiae, quam explicatius tradit ipse sanctiis quaest. 7. de potentia art. 9. ad 2. quia nimirum relatio essentialiter est relatio: ergo se ipsa resertur,& non media alia relatione; sicut quia actio essentialiter est actio, se ipsa fit, &non media alia actione distincta. Alias rationes adducit noster Dida s. Viadeatur ibi. si Circa secundam partem huius sundamenti, dicendum est illas relationes propriὸ sundari in Mumero, quae
ex parte alicuius extremi habent aliquem numerum proratione fundandi, cuiusmodi sunt proportiones omnes, tam numeri ad numerum, quὶm numeri ad viritalcinoo 'od docuit expres se Arist.vbi supra dicens: Dicuntur autem scundum numerum, aut simpliciteri. a i determinat , adeor, aut ad D κm; ut
duplum ad dimidii m. me. Vbi pros
quitur proportiones omnes numer
rum. De quo videri potest D. Thom. ibidem lect.I7. Ratio autem est clara: quia relatio non dicitur fundari in numero, ex eo qubd fiandamentum, & terminus sint multa, & iaciant numerum; sic enim omnis relatio realis landaretur in illo; siquidem existi extrema realiter distincta: neque similiter dicitur fundari innumero: quia ponat disconuenientiam, sta differentiam inter illa : hoc enim faciunt etiam relationes, quae fundantur in actione. & passione. Ergo ided dic
tur fundari in numero: quia ipse ni merus est extremum , quod resertur media tali relatione. .
3 3 Ex quo collige, & bene nota:
quia neminem vidimus hoc aduerte tem, in quδd quamuis unitas transce dentalis unius submuitiae, aut albedinis fissiciens sit ad fundandam relationem praedicametalem respectu alterius si stantiae, vel albedinis, sicut unitas prae . dicamentalis unius quantitatis sincies est ad landandam relationem praedic mentalem respectu alterius quantit lis; tamen numerus transcendentes siue substantiarum, siue quantitatum, siue quaminiciamque aliarum rerum non est sufficiens ratio sundandi relationem praedicamentalem; sicut est sus sciens numerus praedicamentalis. R tio autem disparitatis est : quia unitas transcendentalis cuiuscumque entis inens per se ; sicut ipsum ens,icuius est
unitas. Similiter numerus praedicamen
pilis est per se unum, & vera species
quantitatis; at vero numerus trans c
dentalis estens per accidens, ut vidimus disputatione praecedenti num. .TI. Mideo iste non potest fundare veram re lationem, benε autem illa. Ex quo tandem fit proportionem duplam, quam concipimus inter numerum quate
516쪽
radicate principium generationis, esse. Orium,& binarium Angelorum; aut aut inter binarium, de unum Angelum non esse veram relationem: & idem est .ealijs numeris transcendentalibus; dc per consequens illas tantlini proportiones esse relationes reales. huius praedicamenti, quae inueniuntur inter numeros quantitatiuos, seu praedicamem tales.
quid propriὸ habeat rationem sundamenti, seu rationis fundandi. An scilicet potentia activa , & passiua : an ver. amo, & passio: an potius substiuitia ipsa , quae est principium radicate actionis, de passionis. Verbi gratia in relatione paternitatis difficultas est,
quid propriὸ sit ratio fundandi illam:
an potentia genera tua diuis: an g neratio ipse: an verb neutrum horum, sed ipsa Dabstantia Patris. Scotus s. Metaph. c. Is & in . dist. 6. M. Io. afirmat potentiam generativam proprie esse rationem sandandi paternitatem ;'. generationem verb tantum esse condicionem sine qua non. Quod etiam docet Arauxo ubi
supra. Et potest suaderi: quia ratio
fundandi tamdili permanere debet, quamdid manet relatio, cuius est ratiolandandi: sed generatio transit manente paternitate et ergo non potest esse
ratio tandandi illam. Rchat ergo,qubd sit potentia generativa; siquidemnaec permanet, & est id, ratione cuius conuenit Libstantiae hominis esse pa
rationem sundandi, icu tandamentum prorainum, ut ipse aut non οὐ potentiam generatium, aut generationem.
quia relatio paternitatis potest manere, tum absque generatione, ilim etiani absque potentia gen actua: ergo neutrum est racio fundandi. Antecedens circa Senerationem constat ex ratiotie praecedenti. Circa potentiam verb generativam probatur : quia dato casti, quia a Petro habente filium auferatur potentia generativa; non ido auseriue relatio paternitati ut patet: e go, larc
potest esse absque illa. Secundb : quia relatio filiationis immediatE assicit ipsam substantiam, seu suppositum: ergo idem dicendum est de paternitate; de per consequens substantia ipsa erit ratio fundandi,
fundamentum proximum utriusque. Consequentia patet. Antecedens verbtractatur a Theologis in materia de Incarnatione; de pro nunc probatur ex D. Thri. 3. p. q. 3s. G, s. ubi negat in
Clupo Domino esse duas εliationes: quia suppositum est diuinum ,& inc pax recipiendi aliquod accidens. Quae ratio tum es Iet , si relatio filiaconis non assiceret immediaes ipsum suppositum; siquidem accidentia, quae immediase inhaerent, vel naturae hum nae, vel potentijs cius, aut quantitati, non repugnat esse de nouo in Christo; ut patet de risibilitate , scientia, colore.& alijs huiusmodi. . Tandem , solo hic exponens te t. 3. dc 1. Physic. qu. 2.ari. 2. Caieta . p. qu I. M F. Iabel 1. Metaph.q. u. SancLbb.f. Logicaequet&3i. Gallego contr. 3. ad 3. de communiter Thomsestae censent generationem ipsam , dc non potentiam generativam, aut su 3s Suar verbdisp. et .sect. uar.1. stantiam patris propriὸ esse rationem
existimat ipsam silinantiam , quae est i fundandi paterilitatem. Quod videt
517쪽
runt actionem causae essicientis. Quare esse planε ad mentem Arist. & D.Tho. qui pro sitndameto harum relationum Menant, non rotentiam activam,&rasitum, aut substantiam; sed actionem, & passionem; ut patri loco citato
ex s. Metaph. & I. p. qu. 28. art. 4. ubi inquit Angel. Doct. se natum Phil sephum in s. Metu sica, rei uis omnis fundatur, Hi quantitatem , ut duplum , vel actionem, pasiisnem, ut faciens , ' factum, parer , infli- , me. Idem repetit contra gentes cap. 2 . de potentia q. λ at. I. in s. dist. 8. qu. i. arti 1. 3c opust. 48. c. 4. expresse dicit. quda Funaiamentum paternitatis .est acti. filis te Vr-tis , qua fuis grati it Arum , infundamentum arisia est pasiis,silicet
generatis positu x Certe si naturam harum relationum attendamus, omnia clara fient.
Et in primis recolendum cst id, quod disp. Ir. nu. 43. diximus, s ilicet unum accidens non esse subiecium, quod alterius , sed tantum ut qua, modo ibi ex
plicato. fit,ut generaliter loquen.
. relatio non debeat inhaerere ravoni
fundandi; ita ut ipsa sit quasi immedi tum , & integrum fundamentum res sonis ; sed itaquδd sit medium , seu ratis Nari relatio inhaereat ipsi substantiae, lueest subteminar a. iDeinde, si s cialiter consider nurs relationes huius secundi gen eris, in eniemus non debere ipsas u rere rationibus sui andi , in quo planὰ disistri genus istud ab alijs duobus. Etenim inprimo, aut tertio rationes sun- dandi stat formae perse , nullum ii cludentes motum, aut transitum, δί ita permanenter, de quasi in se esse constituunt sandamentum, α sunt rhtioncs recipiundi relationes. . At verbis hoc secundo genere rationes sum dandi secum a unt aliquem mO- tum , . aut transitum; siquidon requicum a causa essicienti, quando est viriuoca, ut in praesenti est pater res
pectu filij, sessim dependeat effectus,
dum fit; non verb in esse, aut conse uari; inde est rationes landandi istarum relationum non debere permane-ter, & quasi in saeta esse constitueretandamentum, seu esse rationes Iccbpiendi illa sed tantum in heri. 38 Cuius doctrinae signum optiamum est, s&est secundiim discrimen, qubd licet ad hoc, ut inter duo alba sit relatio similitudinis, vel ad hoc, quia inter scientiam, & obiectum sit relatioemensurae , necessaria fiterit productio extremorum: si enim aliquando se
non sui Isent, non existerent in rerum natura, & consequenter neque realiter
referretitur:) tamen talis produino non petitur per se,& intrinsect a res tionibus similitudinis , & mensum.
Nam si per impossitate illa alba , aut
scientia, & obieetiam existerent absque producisione, esset ibi simili o, aut menstrabilitas eiuslem rationis, ae modo est. At verbpaternitati, & alijs relationibus huius secundi generis ita per se, Mintrins E annexa est prod aio, de transmis, seu facere, & heri; ut
quantumcumque ponantur duo hombnescumpotentia iniua, & passiua, vel cumalia quavix sorma permanenti; si tamen ab eis praescindamus actionem,& passionem,seu gener re,&penerari: non potest ibi intelligi paternitas , aut
filiatio. Et econtra, si praescindamus alia omnia ab istis hominibus , etiam ipsam potentiam activam, & passiuam n tamen intelligimus. actionem generandi, & passionem, seu generare, dc generari ; statim intelligimus paternitatem,& filiationem. 39 Ex quibus iam duo licet inscr. re. Primum est, in relationibus licium
518쪽
Dis uti XIV. de retitione, IV. o Is
soldm esse necessariam in fieri, seu in primo produci relationis ὲ & ita in nere posse non existente ratione fuimdandi. Quodnem contingit in alijs duobus generibus: quia ibi ratio fundandi est necessaria in facto esse, seu incon-s uari relationis : S sic illa ablata aufertur relatio, ut patet in sinititudine, ruae tollitur, statim ac insertur albedo
Secundum est, in duobus alijs generibus relationum productionem cuiuscumque extremi non posse esse rationem fundandi; sed tantum conditionem sine qua non: ut patet in relatione similitudinis, in qua productio albedinis non est ratio fundandii sed ipsa albedo. At verb in hoc secundo genere ipsa productio. seu generatio, verε est ratio fundandi relationem, de non conditio; ac proinde alijs praes renda est tertia sententia. Quae est princuldubid Arist. nati ostquam assignauit actionem, & passionem pro rationes dandi, sebdit : sis enim pater fir pater Leitur: Le enim fecit, at illud dis-m quid est. Per quod patet ad armenta addum pro prima, α secunda
o Vbi tandem obseruandum est, hucusque dicta intelligi de relationiabus huius secundi generis, quae neces sat supponunt actionem causae, & ad illam consequuntur , ut sint paternitas, filiatio, & similes. Solcnt autem Haeter has assignari ex Aristoti lib. scitato Metaphysicae aliae relationes huius generis , quibus cause essicientes, quando sunt constitutae in actu primo,
antequam operentur in actii secundo , reseruntur ad passum , ut est etiam in actu primo ad recipiendum; antequis, recipiat in actu secundo. De quo videri potest Diu. Thom. ibidem lcct. 17. Et tales relationes non requirunt actionem , & passionem, neque ut rationes standandi , neque ut conditiones ; sed verὰ fundantur inpotentia activa, & passim . ut per se patet. Quae omnia docuit Aristoti ibidem dicens : . calua vero, in passiva secundum patentiam amuam , o psiuam sunt, in actiones 'tentiarum; ut ea factivum , ad calefactibile r 1uia ρ υ : iterum caleficiens ad ea factum , Q secans aὸ sectum tanquam
gentia, Crc. Ex quo patet ad hoc genus pertinere relationea omnes, quae inter quamlibet causam essiciem tem creatam , εc effectum eius inueniuntur. Diuiditur autem secundum
diuisionem actionis,&yassionis,& potentiae activae , dc passiuae ; & sic alia
est ratatio causae viai uocae, alia cauta aequivocae ; alia causae immanentis;
de alia transeuntis,&c. De quo instaredibit sermo. DE TER 'Io 'FUNDAE
F. III. i Irca istud sundamentum nia
talum se offert notandum id, quod docent hi istot. loco citato D. Thom. ibidem, & r. p. P. εῖ. an. T. dc concorditer Doctores: scilicet relati nes huius tertii generis, cxparte unius extremi tantum esse re des; ne E ex parte mensurabilis ad mensuram , uti atet in scientia, de scibili; sensu, Mensibili; Se similibus. Nam scientia.& senses realiter reseruntur ad sua obiecta : obiecta tamen non hiscnt relationem realem ad scientiam,& sum. Cuius rationem reddit D. Tho. lect. 7. citata: quia ex parte mensurae non datur aliqua ratio realis, quae
ossit fundare relationem ; non enim .ibile dicitur relatiuἡ propter aliquid ex parte eius, scd soldm proraer
519쪽
Dis t. XIV. de relatioise, si st. IV.
actionem alterius scilicet scientiae:quae cum sit immanens , non ponit aliquid reale in ipso obiecto ; licui ponit inscientia. Ergo licet relatio,qua scientia
resertur ad obiectum, si realis, non tamen econtra. Propter quod inquit rom Arist. scibile, aut sensibile non dici
relatiuE , quia ipsa reserantur ad alia; sed quia alia reseruntur ad ipsi Qubdsi rationem uniuersalem aD sgnare velimus , quae comprehendat omnia relativa huius terti j generis: sumenda est ex ipsa ratione filiadadi eius. Quae cum sit intima cuiuscumque rei persectio, secundum quod est mens irabilis ab alia persectiori,quae respectu
eius habet rationem regulae, & mensire extrinsecae, indefit ut in re menserata si vera,&realis dependentia, sal, tem in genere causae quas exemplaris rre per consequens vera, & realis rutatio. At verbineo, quod est regula, demensura persectionis alternis , provisc, nulla cst dependentia Idc per consequens neque realis relatio respectit eius. Et propterea, ut benξ notauit D. Thom. qu. Is. citata, semper relationesi e inueniuntur inter res diuersi ordinii; id est , quarum una dependet abesia, non tamen econtra.
α Ex quo fit, ad hoc genus pertinere relationes, quibus creaturae referuntur ad Deum, & relationes quibus scientiae, habitus, vel potentiae respiciunt stia iecta;& generaliter huius inodi relationibus reseruntur omnes species cuiuscumque generis , ad primam, de persectissimam speciem talis serieris , quae est regula , & mensera persemonis illarum: iuxta illud axioma: Prinium in unoquoque genere est
Vbi tandem obseritandum est pro hoc, dc praecedentibus generibus relationum , qubd quando dicimus has, vel illas esse rcales, intelligeiadu ni est dummodb non deficiat eis aliqua ex
conditionibus requisitis ad relationem realem. Propterea enim, licet Logica mensuretur, suo obiecto; non tamen dicit relationem realem ad illud , ut vidimus disp. I. num. 24. &in casu quo prima species alicuius generis omninbcorrumperetur, non maneret in alijs speciebus relatio realis mensurabilis ad
illam, & sic de alijs. 3 Ex dictis in hac qu. inscrtur
manifestE plures relationes praedic mentales uindari immedi με in se stantia: & hoc non solum ex relationi. bus huius, & secundi generis, sed etiam ex ijs, quae sui antur in primo.
sententia est communis inter Dialect cos, ciamque docet D. Thom. de potentia, quis. 6. arti p. ad 4. &quodlibet. . art. m. ad 4. constatque disti:
rendo per singula fundamenta. Nam in primis in hoc tertio, relationes illae, quas Angeli,aut animalia dicunt ad primum Aligelum,& animal, tanquam ad mensaram saae persectionis essentiali satis constat stilitari in ipsa substantia eorum. Similiter in secundo genere,
omnes relationes causae, vel cinctiis Vniuoci, quae tantum requirimi actionem, & passionem in fieri, ut pateriaita filiatio, & smiles etiam sundantur immediatE, in substantia, seu supposito iuxta sipra dicta. Quod statem de ijs, quae correspondent ex parte essectus, qualis cst filiatio, negari non potest; sta quidem tales effectus immediatῆ per suam substantiam, absilue aliqua superaddita potentia passiua de genere accidentium, terminant generationem substantialem; &per consequcias immediatEper suam substantiam sundant lationem adsitas causas esscientes. T dem in primo generς relationis, quae fundantiu in unitate transcendentali .nius substantiae respectu alterius, ut
uen:ita quae est inter substantiam
520쪽
reri, & Pauli ; & distinctio qua utraque distinguitur substantia equi immediase fundatur in substantia, ut per se patet. Nec in hoc est amplius Immorandum.
VrRUM DELATIO DISTI Matur realiter a si fundametuo. Ognitu sundamentis, examinandum est; quomodb relationes dis inpiantur ab illis: an scilicet per operationem intellectiis tantum: an vero ri parte rei. Et procedit dissicultas de solis relationibus praedicamentalibus. In qua licet plures sint sententiae: duae tamen sunt prςcipuae. Prima asserit nullam relationem a parte rei distingui actitaliter a fundamento ; sed tantum per operationcm intellectus. Pro hac sententia citantur Ocham, Maior, Marsilius, & alij N minales. Eamque defendunt Suareet disp. . Meta . secti a. Ona hic q. Iart. 6. Lorinus ibid.qu. . Conimb. q. art. . Hurta disp. II. Metaph. sect. 1.&Percyra lib. 6. Physicor. cap. I6. Quam etiam tenent aliqui Thomisiae, Sylvest. in conflato qu. 28. diib. r. Hem. in I. distinct. 3 o. qu. r. Iabel. 1. Metaph. q. 22. Soncin. ibidem quςst. 28.Z et I p. q. 28. art.2. qu. videtur esse sententia
Soli quo a. huius cap. Sed reuera se-ldm intendit relationem non distingui sundamento tanquam rem , & remnim in solutione ad 3. se explicat dicens, qudd licet praedicamenta non sint decem res realiter distinctae , sicut ignis, & calor; sunt tamen decem distinctae rationes entis, seclusa operati ne intellectus, primb diuersae. In quo etiam sensit alii Thom istae explicant Herbeum, Iabellum,& soncisa.&sorte hqc est illorum mens: nam nullibi asserunt distinguitanidiri per intellectim; sed e se rationes sorinaliter distinctas.
Probatur primb haec sententia ex Aristotis Physicorum textu Io. ais rente, ad relationem non dari per semotum, quod probat altero seb-
eunte mutati,nem , alterum mutationem
id est , potest relatio aduenire subiecto absque mutatione eius, per solam mutationem termini. Vbi Diuus Tli mas lect. 3. inquit: Nihil adu nit mihi de naua, per hae quod incipis esse alteri aerualis, per e mutationem. God etiarepetit 3. parte , qu st. I s. art. 6. ad 2.& tandem opust. 48. tractatu 1. cap. a.
ait: Cum dici ruod ilitudo sortis habet albedinem min, ut fundamentum e non est intelligendum , quὸd similitudo sortis sit aliqua res in Sorte alia ab ipsa albediari,
sed flum est ipsa albedo, M se habet ad
albedinem Platonis , ut ad terminum. Si enim similitudo adderet supra albedinem Sortis aliquam rem , nuda modo posset aliquis alicui feri similis sine sui mutatisne,
me. Ergo ex sententia Aristot. & D. Thomae relatio non distinguitur realbter a tandamento. s Secundd probatur ratione , ex eisdem locis desumpta : quia relatio aduenit fundamento absque ulla mutatione reali eius: ergo non distinguitur realiter ab illo. Consequentia patet: nam scrina realis non potest de nouo aduenire alicui, quin ipsum aliter se habeat nunc, ac prius, quod est mutari. Antecedens veri, probatur quia existete Petro albo,si ponatur apud Indos aliud album, statim Petrus incipit esse similis illi sed hoc fit absque producti
ne alicuius nouae realitatis in Petro: ergo absque reali mutatione. Probatu minor: quia nulla datur causa talis e utasti neque enim sundamentum, seb