장음표시 사용
521쪽
m Dissut. XIV. de relatione, R
econtra: ergo si distinguuntur realiter e terit Deus adhuc posito terminolii pendere suum concursam, ne relatio dimanet a sundamento. Minor verblicet Petrus, aliquid tunc operatur, &multo minus, potest esse causa terminus , nempe illud album, quod de nouo roducitur ; quippe cum insurdum vi-eatur rem apud Antipodas productam aliquid reale operati in Petro liac cxb
Confirmatur primb : quia iam terminus de novo Irodui s esset causa infinitarum pene entitatum ; siquidem quando denub producitur ali-
'quod album, aliae res, quae antea erant albae, de nouo reseruntur ad istam, &haec ad illas; hoc autem videtur absur-
Confirmatur secundb : quia alias
daretur ad relationent per se motus . contra Arist. 1. Physic. nam quod perseest res. & entitas resis,per se est producibilis, Ac potest terminare aliquam actionem, seu motum; ergo diccndum est relationem aduenire standamento absque productione alicuius malitatis realis; & per consequeris absque muta
6 Tertio : quia accidens realc a parte rei distinctum a subiecto, in quo est, facit cum illo compositionem re
clem; siquidem uniuntur pcr modum actus,& potentiae ante omnem Opcr tionem intellinus: sed relatio adueniessendamento non secit cum illo compositionem realem : ergo non distinguitur a parte rei ab illo. Maior, &: consequentia constanti Minor autem est expressia D. Tho. qu. 7. de potentia art. 8. Et probatur: quia unum album post productionem alterius non est in gis compositum,quam antea.
Cofirmatur: quia si relatio distinoueretur realitera sundamento, posset Deus illam separare. manente fundamento, & termino : hoc autem est
salsum: ergo & illud ex quo sequitur. probatur: quia quantumcsique fingatur auferri cntitas similitudinis a duobus albis, manentibus ipsis; ambo habent Libedinem : ergo impossibile est, quod non sint similia; & per consequens per ipsas albedines, & non per aliquid superadditum sunt similia. arib, quia iam relatio duplicitatis, qua numerus quaternarim hominum est duplus respectu binarij, esset entitas a parte rei distincta ab ipso numero quaternario, supra quem fundatur : hoc autem vidctur absilrdum :ergo, A c. Se lucta patet. Minor verbprobatur: quia iam una simplex relatio
es Iet in quatuor subicctis distinctis, quod videtur impossibile. Confirmatur: quia saltim dupliacitas, qua corpus continuum duorum cubitorum cst duplum ad corpus unius
cubiti, non potest clia aliquid realiter distinctum ad ipsa quantitate continua:
ergo, &c. Probatur antecedens : quia
si talis duplicitas est quid distinctu, vel est tota in qualitat parte quantitatis: vel tota in tota,& pars in parte. Non primum: quia iam quaelibet pars esint dupla,quod constat esse salsum. Neque
etiam secundum: quia in primis partes duplicitatis non essent eiusdem rationis cum toto; aliξis sequeretur idem inconueniens,quod quaelibet pars quantit tis esset duria. Scd neque etiam possunt esse diucrsae rationis: quia quod non habet extensionem , aut diuisibilitatem ex se , sed ex quantitate, non est alio
modo diuisibile quam illa: scit quant tas non est diuisibilis, nisi in partes eiusdem rationis: ergo duplicitas,quae non
ex se, sed a quantitate habet diuisibilia
Sequelaui3etur certa: nam sun en- i tatem, non potest diuidi in partes di- tum non est de essentia relationis,neq; Merserationis.
522쪽
Dissut. XIV. de relatione, Lu . IV. Io
secunda sententia assirmat omnem relationem pr dicamentalem arte rei distinguillandameto. Quam ocet proculdubio D. Thom. vi constabit, &ideo iii ea conueniunt sere omnes Thom istae, Capreoliis in I. dist. 3 o. qu I. Deeta ibidem notab.
Caiet. I, parte, qui'. 28. articul. 2.
Banea ibidem diib. a. Raphael de Ripa, dubitatione L Ioannes Gonzalea disputatione ro. sectione unum cr. 8.Ferrara contra gentes casit. I . Fland. s. Metaph. qu st. IG. arti c. I 8.
3. dc Galleg. controuers. 3I. Quos sc-quuntur Molina I. parte , quaest. 33. arti c. 7. Valent. ibidem disp. a. qu. 2. unct. i. & Rubio hic quςst. i . A qui-ps etiam inre non diuentiunt. Scotus in 3. dist. s. qu. I. & Duran. in I. dist. m. quo. r. vi consideranti patebit. Q ramuis autem Auctores citati
uniformiter conueniant in constituenda distinctione actuali ante intellectum ; aliqualiter tamen dissentiunt in modo distinctionis. Nam Banez, Arauxo, Soto, & Rub. contendunt rc- lationem , de fundamentum non distingui realiter entitatiuE, seu distinctione rei a re, sed realiter sormaliter, ut res& modus, seu viduae formalitates. M sius verb, & uarius dicunt distinctionem hanc esse quidem entitatiuam ex parte essentiae; sed non ex parte existentiae; id est, essentias ipsas relationis,& sundamenti esse diuersias res , non tamen habentes diuersas existentias. At verb Capreo. Dcaa, Caiet. Ripa. Ferrar. Fland. Zanu. Sancti. Gall. Accaricii absolute assirmant distinsui rea- his incitatiuE, si ut duas ier. Q dissiciisio quamuis non sit magni ponderis, tamen etiam erit a nobis diri.
ad ruasti nis flutismm necessivi. f. I.
stionem pertractare. Primo excommunibus principijs praedicamentorum: examinando scilicet : an inter genera primd diuersa necessarid debeat esse distinctio actualis ante intellectum. Secundo ex proprijs relationis: in sellicet dato, quἷd non omnia prPdicamenta distinguantur ex natura rei,
adhuc ponenda sit talis distilictio inteciundamentum ,& relationem. Et quia nobiliores Thom istae ex mente sui Mogistri procedunt ex utrisque principij vi iam videbimus : & utriusque notitia necessaria est ad plenam quaestionis solationem : id . utrumque breuitec
Circa primum ergo consideradum est, qudd distinctio realis Positiva, de qua in presenti loquimur, iupponit necessari S unitateni transcendentalem eius rei, quae ab alia distinguitur, pr portionatam ipsi distinctioni. Hievltima particula additur propter partes quantitatis, & gradus qualitatis, de quibus, qui asserunt realiter inter sedistingui; consequenter dicunt, quod sicut talis distinctio non est completa, sed partialis ; ita etiam non stipponit in
unaquaque unitatem transcendentalem completam, sed partialem.) Itaque hoc certum debet esse, quod distin-m o realis duorum stipponit in unoquoque unitatem transcendentalem,
per quam quodlibet realiter sit iri se unum. Vnde tunc aliqua erunt 1 parte rei distincta, quando a partarei unumquodque fuerit in se unum:
523쪽
4 sto Disput. XIV. de relatione V.
nam eo ipso erit realiter indiuisum in ' se, &diuitum a quolibet alio. Est aut virinaquodque i parte rei unum per
suam entitatem, scu essentiam realem;
cti munitas sit passio entis : ergo illud erit a parte rei distinctum ab alio, quod parte rei habuerit in se unicam eiicntiam. Et cum per hanc res constituatur in proprio pr dicamento : planum fit ea, quae, parte rei continentur , sub diuersis prςdicamentis, a parte rei habere diuerta unitates transcendentales , de
per consequens distingui ex natura rei, de ante omnem operationem intes- lectus. 9 Qup argumento utitur D.Th. qu. 8. de potentia art. a. ad Irimum, reddens rationem , quare ussistantia creata non possit esse idem a parte rei cum relatione; bene autem estentia diuina: quia nimirum substantia creata
inquit) υ desinita ad unum emini, in
per onsequens excluditur ab alio genree.
Quae ratio si bona est, & sussciens, sinquit Caiet. ubi supra, etiam probat diastinctionem realem relationisa quantitate, & qualitate: cum unaquique sit definita ad suum genus. Cui nos addimus, iuxta hanc rationem D. Thom. etiam probari, omnia prςdicamenta distingui ex natura rei, & ante omnem operationem intellectus. Quam sente-tiam,vt Angelico Doctori consormiorem , defendunt plures, de nobiliores Thomistae Caieta Banea, Ferra. Gon-zal. Capreol.Fland.Zanar.Sot.&Sach. ubi sup. Sc Araux.loco cita. & qu. I. an tecedenti art. 4. qui addit sic sentire omnes veros D.Thom. discipulos. Quod denub confirmatur ex eodem Angelico Doctore in a.dist. I2. q. I. art. I. ad 3. dc q.7. de Potentia artis .ad 2.
Vbi affirmat pr camenta seipsis distingui, seu esse primb diuersa : ergo
inter illa concedenda est aliqua acta alis distinctio ex natura rei,dc ante Opera tionem intellectus. Probatur cons quentia Primo: quia, ut rectε deducit Ara o,quae se iplis distinguuntur,sunt
rincipia actualis distinctionis lassiceu ipse rationes actu differendi: ergo magis ipsa distinguuntur inter se.
Secu do ratione,quam sormat Goim Zal. quia ea quae habent diuersas esse tias, quarum una actu non est alia, neq; econtra, distinguuntur ex natura rei
sine aliquo ordine ad intellectio: sed quae pertinent ad diuersa pr dicamenta , simi huiusmodi ; siquidem distinguuntur, tam penes gradum genericii, quam disserentialem ; de per conseques differunt totaliter in natura : ergo diastinguuntur ex natura rei sine ordine ad intellectum. Tertio: quia, ut benὸ argument tur Sancti. quaelibet propositio, in qua Vnum prςdicamentum negatur de alio, secundum se est actii immediata, & per se nota, ut constabit in lib. Posteriorum: ergo, seclusa operatione intellestiis,
quidditas, & es lentia substantiae acia non est quidditas, & essentia quantit iis, & sc de c eris. Varro denique: quia maior ratio est in primis diuersis , quam in realiter distinctis: siquidem h e possuntvniuocE conuenire ; illis veta nihil est
commune praeter nomen: sed pr dic menta sine ordine ad intellectum sine actii primb diuersa; si s non darentura parte rei decem storema genera emtium : ergo etiam sunt actu distincta ante operationem intellectus. Videantur Araux. dc Sancti. citati, qui pluribus rationibus impugnant suareet, dc
so Veniamus ad saeundum. Pro quo statuenda est certa , de indubitata rwla , quae solet communiter trindit scilicet illa distingui realiter, quae possisnt separari, ita ut alterum, vel utrumque maneat sine alio. Quo fit,
524쪽
ut quando unum realiter aduenit, altero iam existente; vel perit realiter,altero remanente, si optimum signum distinctionis realis. Quod docuit expresia Arist. 7. Physici cap. I. dicens: 'test alterum sine altero esse, non eritιdem, ore. Et probat rectE Suar. disp. 7. Metaph. seist. a. tum quia implicat, qudd idem 1 se ipso realiter se- Paretur, aut qubdidem simul sit,& non
sit: tum etiam quia quando unum ab alio separatur, aliquid tollitur, & aliquid remanet: ergo realiter inter se distinguuntur. Vnde valdE errant, sinquit benE Suareet; in qui existisant relationem esse aliquid reale positiuum, sine quo potest fundamentum manere in re ipta; & tamen non distingui a pa te rei ab ipse: est enim aperta implicatio contradictionis. Est tamen obseruandum, quod licet lisc regula, prout lacci, vera sit: non tamen est adaequatum indicium distinctionis realis: quia non conuertitur. Nam verum quidem est omnia, quae realiter possunt separari, realiter distingui: non tamen ccontra omnia, quae realiter distinguiuatur, posse separari. Vt patet de personis esuinis, quae licet realiter distinguamur ; una tamen non potest esse sine alia. Et de multis accidentibus, quae realiter distinguuntur a subiecto , tenent plures graues Doctores, non posse ab illo separari. Ratio autem est: quia ad separationem plus videtur requiri, quὶm ad distinctionem ; ad illam enim ultra distinctionem necessaria est aliqua independentia unius ab alio, quae tamen non necessarib inuenitur inter ea, quae distinguuntur. Vt patet in materia prima , quae licet realiter distinguatur a forma ; omnino tamen dependet ab ea; α conseMenter non potest existere sene ipsi. Mullusippostis.
S VITUL SENTEtia; cr suaestis resinitur. S. II.
si Icendum est ergo omnem relationem praedicamentalem ex natura rei, & ante operationem intellectus distingui actitaliter X fundamento. Sic docent omnes Auctores secundae sententiae, ut vidimus. Et probatur primd ex Diuo Thoma prima parto
quaest. 28. art. 2. ubi docet relationem
realiter inhaerere subiecto: & in sel tione ad secundum inquit: Sicut in rebus erratio, in illo quoil dicitur reti iurinVn Flum est inuenire restectum ad ali
rum , sed etiam ab id abstulum : ita
etiam-in Deo. Sed tamen aliter , cinaliter, nam iά, quod inuenitur in creat
9, praeter id, q-d cantinetur sed signi
eatione nominis relatiui , est alia rei; in Deo autem non est alia res, sed una, in eadem. Quem locum quamuis aliqui enervare cotendant; ipsum tamen esse expressum pro nostra sententia fatetur
Canari en. M alij aduersarij. Et probanerem Caiet. &Banea ubi sup. Nam in praedictis verbis elane fit sermo dedistinetione reali; liquidem per intellectum etiam distinguuntur in Deo absolutum,& relatio,vt patet. dein doctrinam tradit S. Doct
in i dist 33. qu. I. ubi etiam Dictui I s . tiones reales rerum creatarum fac 're cum eis compositionem. Vcina eius
senti Cum esse gentia diuina sit ipse essem tria, Cresse paternitatis sit ipse laternit in relinruitur de necessitate, quod ipsa pater' nitas secunaum rem est isse essentia. Vndemn facit remo sitienem, cum ea, alse autem realibus relationibus in cre
turis exis tribuo est aliud esse relatimis, fustantia qua refertur: in ideo die M. mr inesse secundum quod inseunt,om sitian saciant aerigentis aiIui
525쪽
ti nibus. Idem expressius habet dissi . lanteced. qu. I. art. I. ad 3. dicens: Rentiones diuina n.n disserunt a statia realiter ; sed tantum ratione, ut di Ziam est. Et ideo mn Ie3uitur ibi compositio, auod in
Aliis esse n.n potest : quia nuta relatio est
substantia securaum rem in ereaturis. Vm iEὸ oportet, quod omne generatum sit cem pinsitum, me. Videatur etiam lib. 2.con- ltra gentes, cap. I . Ergo ex sententia D.Thom. relatio praedicamentalis cre ta distinguitur ex natura rei , sanda
si Secunn probatur ratione generali, qua utuntur Caiet. Baiiez. Con-ΣaL Arauxo, Zanar. Jc alii Tliomista: citati: quia quaecumque pertinent ad diuersa praedicamenta, distinguuntur
actualiter ante operationem intelle'ctus: sed relatio, de fundamentum pertinent ad diuersa praedicamenta: ergo distinguuntur actualiter, ante Opera tionem intellectus. Minor, de consequentia constant. Maior verb satis probata est 3.praeced. & sumitur ex Arist. 1. Metaphysic. text. I .vbiens extra animam inquit diuidi in decem praedicamenta per diuersis modos, non solum praedicandi, sed etiam essen si,ut ibi explicat D. Thomas. Et lib.Io. text. 8.d cet nomine entis i calis non significari
immediatξ aliquid unum; sed ipsa plura, & si rema genera. Quae omnia, &his simisia, quae passim docet Arimconsistere non poliunt absque aliqua distinctione amisi ex natura rei inter praedicamenta: si enim a parte rei dantur decem seprema genera, nomine en
iis immediatὸ significata: ergo a pa rei unum non cst aliud: quomodo enim intelligi potest a parte rei ii
mcrus inter ea , quae realiter sunt idem.
13 Tertit, probatur specialiter ex reguli supra statuta: quia relatio adue
iiii realiter, si damento existente, Aeperit realiter ipse remanente: ergo diastinguitur realiter ab illo. Consequentia patet. Antecedens verb probatur: quia Petrus ante generationem non est
pater, & post illam est verξ, & realiter pater : similiter pereunte filio desinit
esse pater, manente eodem Petro. Et idem argumentum potest fieri de simia litudine respectu aloedinis: ergo rei tio aduenit realiter , fundamento iam existente, & corrumpitur realiter, ipse
Respondent contrarii, qubd non aduenit, aut perit realitas relationis edserinalitas eius : vel ut inquit Suar. quod relatio numquam separatur a fundamento secundum aliquid reale, sed solum, destructo termino, cessat rei
Haec tamen selutio sellam in verbis consistit; & sacilἡ impugnatur: quia . illa formalitas, seu denominati O,.q- . aduenit, aut perit, vel est quid rationis, vel aliquid reale. Si quid rationis: e go non aduenit, aut perit aliquid, quod pertineat ad essentiam relationis praedicamentalis, siquidem nullum ens rationis potest esse de essentia alicuius entis realis; ac proindὰ Petrus ante generationem habebit totam essentiam relationis paternitatis, dabiturque rela' tio prςdi amentalis sine termino, quae sunt absurda. Si autem illa formalitas, seu denominatio in quid reale in Petro : ergo iam aduenit vel perit aliquid reale; & per consequens distinguiantur, . Confirmatur prinid: quia propria r tio relationis, quatcnus relatio est, seu quae constituit hoc pr dicamentum inesse tali scilicet esse ad, non potest coamsistere, neque intelligi absque termino; ut patet: sed talis ratio intrinsecε, & es sentialiter est quid reale, ut ostendimus sup.n.iI . ergo Miquid reale perit pereu- te termino,vel aduenit ipso adueniente.
526쪽
Confirmatur secundb: quia illa re-llativa denominatio, quar dicitur linc
pere, vel cellare, posito, aut ablato termino, vel est extrinseca, vel intrinseca. Non primum:quia iam non posset constituere speciale praedicamentum i ut ostendemus insta disp. I 6. ergo secundum: &pcet conseques verε incipit, aut cessat aliqua forma realis, a qua cauletur talis denominatio relativa. Quartb: quia per aduentum relationis pr dicamentalis realiter, de intrinsece mutatur fundamentum: ergo realiter inter se distinguuntur. Consc-quentia patet. Antecedens veri, probatur.Ttim quia si s possent pom in Deo relationes rcales ex tempore, respectu creaturarum salua immutabilitate diuina et qxias tamcn communiter negant
Theologi; nulla alia ratione, nisi quia
iam Dcus mutaretur per receptionem alicuius accidentis realis. Tum etiam
quia intelligibile est aliqua realitatem aduenire de nouo alicui, & quod ipsum non mutetur; siquidem mutari est aliter se habere: sed relatio, de formale eius est aliqua realitas, ut supponimus: ergo adueniente ipsa realitcr mutaturiundamentum.
Confirmatur primb: quia relatio praedicamentissis facit compositioncm rcalem cum sundamento: ergo ipsum realiter, de intrinsece mutatur per re ceptionem illius. Consequentia patet. Anicc ns verb est expressirm D.Thinmaelos an concl. adductis. Et probo tur: quia relatio est ucrum accidens rea-lu: ergo coparatur ut se a realis sub- , lecto, cui inest: sed quae comparantur inter se ut actus, & potentia realis, sa-ciunt compositionem in realem: ergo,&c. Confirmatur secundb: quia potest augeri entitas, quae est albedo, non aucti i militudine: eEo distinguuntur ex natura rei. Consequentia videtur
euidens: nam impossiesue in eandem
rem aliter augeri,& non aufert. Antecedens verb constabit infra quaest. octaua.
1s Tandem singulariter de relati nisus, quae immediatξ fundantur in substantia, probatur concluso : quia in hostibile est idem a parte rei simul esse iubstantiam, de accidens reale: sed re- relatio est accidens reale: ergo h possibile est idem a parte rei simul esse substantiam, & relationem. Probatur m Mior: quia omnino repugnat idem realiter este per se, & in alio; si enim a parte
rei cst in alio: ergo ante omnem ualet lectum datur unum,& aliud. Confirmatur primo: quia esse per se, &cil e in alio sunt modi resca oppositi, quorum unus trahit negationem alterius: erso eo modo, quo lubstantiacstens per se, co modo non est in alio; de eo modo quo relatio est in alio, eo modo non cst per se. Sed substantia re liter est cias per se, & relatio rcaliter est cras in alio: ago ncque substantia realitercst in alio, neque relatio realiter est per se; de per consequens realiterdisti imguuntur. Confirmatur secundo:quia relatiuum, & absolutum opponuntur
contradictorie: ergo idem a parte rei non potest simul esse absilutum,& relatio. Maneat ergo omnem relationem
praedicamentalem distingui ex natura rei a suo sundamento. so Dicendum est secundb,distinctionem relationis a fundamento in rigore loquendo non es le modalem,neque s lum entitatiuam ex parte essentiae; sed verὰ distingui vi duas res habentes diauersas cxistentias. Hic conclusio est Dequentior inter Thomista ut nu. 47.Viadimus. Quam planὸ docet D.Tho. tum
expresse assirmat, qudd res comprehendit sub se absilura , de relationes: tum etiam locis pro prima conclusi
ne adductis, dum inquit, quod suadat
527쪽
mentum, & relatio sunt, alia, t
intelligit existentiam, ut Patet ex prioribus verbis: Cum esse diuinae es tia sit 'si essentia, crc. etiam sensu eo
liud esse, quamsit esse sui subiecti. Vnil est
alissia aliud a sua subiecto. Et dist.2I.q. I.
art. a. In creatis per paternitatem additur nouum esse, quod est est accidentale,stnon
idem, quod est subiecti, me. Quod tandem latξ explicat, & probat lib. .coia-tra gentes cap. I . ergo ex sententia D. Thom. relatio in risore loquendo non est purus modus, sed res, & entitas habens propriam existentiam. Id etiam conuincunt sere omncs rationes adducti pro prima concl. vi
consideranti patebit. Et denub probatur: quia nomen rei propriὶ sumptum, ut dicitur raraim rata, ratum, significat, quod habet quidditatem , hue essentiam, si ut Diu dicitur, quod habet existentiam, ut ex Auic. docet Angelicus Doctor in a. dist. 37. qu.I.art. I. Ergo id, quod verὸ habet essentiam, & existentiam,propriὸ est res,& ens. Sed talis est relatio praedicamentalis; clim sit accidens corietum constituens speciale genus entis: ergo propriE est res,& ens.
17 Appellatur tamen stpEA Auctoribus mod- δc distinctio eiusmodalis; sicut etiam contingit in ultimis praedicamentis: quia Am selae subnantiae simpliciter, dc absolutE loquendo, sintentia, & res: solum inter illas simpliciter inuenitur distinctio rei a re: quam
tantb magis participant accidentia, quant , plus liment de entitate, dem
sis appropinquant substantiae. Et idebdistini&o inter quantitates, & qualitates semper appellatur rei a re: in alijs ob praedicameritis interdum appella-
cetur eorum tenuitas, & impersessio. De quo redibit sermo insta disp. 16. Per quod etiam possunt conciliari oppositae sententiae : semel enim concesse. qubd relatio est speciale praedicamentum accidentis, habens propriam existentiam, sicut alia, contendere: an sit dicenda res,aut modus,est pura qua uodenomine,ut consideranti patebit. RNVMENTIS S VP factis restondetur. S. III.,8 A D primum ex Aristoti & D.
. a Thoma fitemur ad relationem non dari per se motum: quia non pro ducitur per aliquam actionem ad ipsam per se terminatam; producitur tamen per accidens ad productionem alterius, vel per naturalem restitantiam:& ita ad illam datur per accidens motus. Quod docet expresse sanctiis D ctor in i . dist. 9. in 1. parta expositionis litterae ad primumq& innuit satis aperte Arist. addens ly per se, quae est partiacula limitans: nam exceptio firmat regulam in contrarium, ut habetur lege.
Namqu/d lis uidὸ, V. de penu. legata; de cap.tide coniugis lepos. Id autem quod addunt Arist. de D. Thom. scilicet relationem aduenire absq; mutatione subiecti, intelligitur de mutatione ab lu-ta; non verbde relativa. Sic resporidet
Vellecundb resp.cum Fe Phi sup. mutationem esse duplicem; ali , pr liri ,& strictξ sumpta, quae solet appelari Physica, quia scilicet per se producitur aliquid;vt contingit in mutatione substantiali, augmetatione, alteratione,& motu locali: aliam verb largξ, & c5- muniter dictam , miae solet appellari Metaphysica, qua scilicet aliquid producitur per simplicem emanationem Arist. ergo, de D. Thom loquuntur deprima,
528쪽
Inut. XIV. de relatione, mast. Q.
prima, non de secunda. Per quod patet ad locum citatum tertiae partis. Ad alium veri, ex opusc. 8. dici potest solum velle D. Thomam similia tudinem Sortis non esse aliam rem productiun peractionem per se termin tam ad ipsam. Vel secundbresp. cum Sanch. de Rub. ubi sup. Angelicum
Doch. mutasse sententiam, cuius vitima voluntas continetur in partibus.
Vel tandem,& meli is rest. dictum
opusc. non esse D.Thomae; sicut neque quςdam alia,quorum meminimus dup. praecedenti num. 9. am solutionem praeter Auctores ibi citatos approbant circa hoc propositum Ripa, Mas Gal-leg. & alij Thomistae moderni. Exantiquis verb neque Capreol. Caiet. Ferr. aut alijs, qui nostram sententiam defendunt : neque Iabel. aut Sonci. qui contrarium contendunt, utuntur hoc opus
culo ; nulla alia ratione, nisi quia apud illos legitimum non habebatur. Soto etiam, qui primus in hac quaest. Hus est praedicto testimonio, loquitur dubitanter, & sub conditione Afit D. Thomae. Restat ergo dictum opusc. ab antiquis etiam temporibus inter illegitima computari ; ac proindὸ non esse cur auctoritate eius premamur; maximξ cum contrarium habeamus a. parte, de alijs i cis adductis. Videatur Galles. ubi su
sy Ad secundum negatur antecedens. Ad cuius probationem negatur etiam maior: nam re vera posito termino resultat in fundamento noua entitas realis. Ad id verb quod contra hoc anfertur respondetur, qudd licet non detur causa producens talem relationem peractionem per se terminatam ad imsam ; datur tamen causa realis, a quaresultet per simplicem emanationem; via simili de pallionibus animae docet D.
Thom. i. p. q. 77. art. 7. Talis autem
causa non est terminus , sed ipsum suamdamentum : a quo non aprincipio pullulauit relatio; quia positio termini est, conditio sine qua non.Cuius optirisum exemplum est id, quod aliqui Theologi dicunt, stilicet, qudd si Verbum dis
uinum dimitteret naturam humanam,
pullularet ab illa propria subsistentia,
quae tamen modo non pullulat: quia impedita est. Ad primam confirmationem res. pondetur , in uno subiecto non posse esse plures relationeseiusdem speciei,ut infra dicemus. Vnde expositione unius albi , non restillant in alijs albis plures relationes similitudinis; sed per relationem , quae in unoquoque erat, modo reseruntur ad illud, quod de nouo p nitur ; ut ibidem explicabimus. Esto a. 'tem, hoc esset salsum: nullum esset in- conueniens ex positione unius albi resultare tot relationes. Non enim repugnat unam conditionem sine qua non deseruire pluribus causis, ut in exemplo adducto, si Verbum diuinum clietvnitum mille naturis humanis, & simul dimitteret illas, ex unica dimissione rosultarent mille subsistentiae in illis na
Ad secundam confrmationem cω stat ex selutione ad primum. Non enim omne, quod per se est res, de entitas re
Iis, est per se producibile; sed quaedam
sunt, quae ex natura sua petunt Irim, productionem alterius,& haec non pos sunt per se primb actionem terminare; ut patet in potentia intellectiva, & alijs
proprijs passionibus; quae licet ex se lintentia realia : quia tamen essentialiter exposcunt productionem suae essentiae: .ideb per se prinid non producuntur,sed comproducuntur, vel dimanant a tali essentia. Et huiusmodi est relatio, quae essentialiter petit suum sundamentum productiam , a quo , posito terimino natur liter resultat, ut dictum est. co Ad tertium neganda est mi-
529쪽
nor, ut sapra num . si. vidimus ex D. Thom. Cuius probatio non urset. Na. ut benE inquit Caiet. ubi sup. album fia nile esse compositus, quam album, non silum non inconuenit, imb Ein necessarium: quia similitudo regis est es-sbitialiter accides. Fallitur tamen imaginatio ex eo, qubd relationum nomina non offerunt explicite esse in.sed esse. & hoc est,quod docet D. Thom. l eo adducto in argumento, scilicet re- Iationem secundum erplicitam rationem ail; non cere compositionem cum subiecto : quia prout sic consideratur ad terminum, non verb in sit bie.cto. Hoc tamen non tollit, quominus secundum quod dicit in , verε componat cum illo. Videatur Angelicus Do- cor arti sequenti ad 7. Ad confirmationem negatur sequela: non enim insertur posse relationem separari a simiamento,ex eo quod distinguatur ab .o, ut sipra vidimus; &, patet mille exemplis. Constat enim quantitatem distingui realiter a figura; di tamen communior sistentia censet, etiam de potentia abseluta non posse es se quantitatem finitam absque figura. Materia etiam distinguitur realiter asorma, & actio vitalis albo principio;
ec tamen iuxta certiorem sententiam,
nullo modo possunt esse sine illis. Et quidem licet in proposito , aliqui admittant posse Peum separare similitu-ἡinem a duobus albis, manentibus lysis; id tamen videtur impossibile, tum . propter debilitatem relationis , tum propter essentialem dependentiam, &intimam connexionem cum sundamE-to, & termino sicque censent frequenter Thomistae cum Caietano,ubi supra.
sed quidquid at de hoc; dato per im
possibile, quoda duobus albis auferretur relatio : non manerent formaliter
similia , sed tantum sundamentaster. Neque hae doctrim habet maiorem
dissicultatem, quis illa, quam capite de proprio quaeiboneri tradit ipse Soto, cuius est hoc argumentum, dicens,qubd si Deus separaret risibilitatem ab
homine; tunc homo diceretur radic liter, ec non formaliter risibilis: quia deesset ei quaedam entitas, & forma realis, constituens ipsum sotnialiteriisibile.
6i Ad quartam neganda esP mi, nox. Ad cuius probationem respondetur, qudd sicut non est impossibile; sed de facta contingit numerum praedica mentalem, qui est quoddam accidens reale, & vera species quantitatis, esse
in pluribus sebiectis inadaequata etiamsi unt realiter distincta, dc discontinua, iuxta dicta displuatione praecedenti,num. 83. sic non est impossibile, neque
ullum continet inconueniens relati
nem duplicitatis, quae est propria passio numeri. & fundatur in eo, essem pluribus sibiectis partialibus realiter diauisti
Ad confirmationem negatur armtecedens, & ad probationem re imdetur cum Ferrara, duplicitatem illam esse totam in toto, & partem in parte. Cum autem instatur, aut est eiusdem
rationis cum toto, aut non: fatemur
non esse eiusdem rationis. Ad id ver quod contra hoc objicit'r, respondo tur quantitatem bicubi tam dupliciter considerari posse: uno modo in ratione quantitatis continuae , verbi gratia lineae, vel si perficiei alio modo, ut induit modum quantitatis discretae, ut scilicet significatur nomine bicubitae: quod e go habet extensionem, & .diuuabilita tem ex quantitate, ut habet rationem continui, diuiditur in paries eiusdem rationis; sicut ipsa quantitas: nam linea
diuiditur in lineas, & siperficies insuperficies: & similiter albedo, quae hoc modo habet diuisibilitatem a quantit te, diuiditur in albedines, ecc. At verb
530쪽
l exprimunt in suo formali segnificato ip- id, quod habet diuisibilitatem a quantitate, ut induit modum discreti, non diuiditur in partes ei talem rationis: quia neque nc quantitas diuiditur; siquidem bicubitum non diuiditur in bi- cubita, Vt patet. Quia ergo duplicitas, de qua procedit argumentum P accipit diuisionem continuo: inquantum induit rationem discreti: ideo non oportet , ut diuidatur in partes , quarum
quaelibet sit duplicita sed quarum quael bet sit pars duplicitati
Erectivum. sas relationes, quas tamen ista pro λω mali important; & ided ex eo quod rotatio exigat terminum , in ordine ad quem constituatur in fila clientia, sicut dictum est in superioribus; non habetur definitum : an correlatiuum ipsum exigatur ad hoc, ut terminus istellis t sub ratione se ali termini: an ve-rd concomitanter tantum se habeant. Quod tamen oportet examinare: quia snoc praecipue intima relativorum ponetratio sita est. Inquirimus ergo: antermin relatiqnis terminet soriualiter eam secundum aliquam rationem absilutam ; vel potius secundum aliquam rationem relativam , seu sorinalitecquatenus est correlativum. Vel clarius:
an ratio se alis terminandi sit quia absolutum, vel quid pertinens ad rei
HVcusque egi mus de relatione per
comparationem ad landamentu: restat agamus de illa in ordine ad te minum : quia ex utriusque notitia pendet plena cognitio relationis , clim sit. ordo unius ad aliud si Pro tituli autem intelliginitia sciendum est fundamentum,& terminum, aliis nominibus appellari relatiuum, &emelativum. Fundamentum dicitur relativum: quia media relatione resertur ad terminum , terminus verb dicitur correlativum: quia ex eo quod funda-mcntum reseratur ad terminum; terminus ipse corresertur ad fundamentum. Quod .sit, vel media alia rei tione ex parte termini resultante, &ei inhaerente , vi cemitur in relationibus mutuis ; vel ab eadem relati ne sundamenti, a qua terminus extrinsecE denominatur correlatiuum, ut contingit tu relationibus non mintuis. Disserunt autem ista nomina, findamentum , de termiam, in his relatiuum, de correlati H : qudd illa non posito fundamento , & termino. st i - RRr ij f. L63 I Ripartiti sunt Auctores in hac di quaestione. Quaedam enim socest prima sententia in uniuersuiter assi
mant omnem resationem praedicamem
talem terminari ad absolutum. Sic dicent Scotus in i . dist. 3 o. quaest. . & eius distipuli. Quos sequuntur Vas quotip. disp. is'. cap. 6. Suar. disp. 47. Metaphvsicae sect. i5. Hurtado ibidem dispi is. sin. 7. Ona hic q.I. ari.3. Lorinus quaest. s. & Paulus Vallius tona. r. Logicae , q. II. cap. 9. In qua etiam sententiam inclinare videntur ex Thomistis Capreolus in s. dist. 3O. q. i. arta a. ad 3 . scoti , quod est circa finem articuli. Soracinas s. Metaph. q. 3O. ad a. &μ& soto in hoc capite q. I. ad 3.