장음표시 사용
541쪽
1οI Di put. XIV. de relatione, VL
haate in quacumque sententia circa relationes diuinas. Cum enim hae,ut sunt m se,&cognoscuntur a Deo, & Beatis, verὸ terminentur ga relatiuum formuliter sumptum, ut supra vidimus: consequens est per illud necessarib esse deliniendas. Ac proinde si Beatus explicatione quadam declarare vellet, quid sit Pater aeternus, no 3 posset alio modo, nisiper Filium aeternum, de item Filium, nisi per Patrem declarare.Tunc ergo, vel ex tali definitione sequuntur illa inconuenientia, nempξ circulus viatiosis, & nugatoria repetitio ignotum Iersequὸ ignotum, aut idem per se ip- .m definiendo, vel non. Primum dici non potest : alias concedendum estet relationes diuinas a parte rei terminari ad abGlutum, quod est erroneum: er- o asserendum est secundum: ac proine neque etiam sequuntur similia in- conuenientia ex modo definiendi unurelativum creatum per aliud. Respondetur ergo ad primum cuCapreol. Caiet. Vincent. Iustin. & alijs supra citatis, unum relatiuum non alsin mi in definitione alterius ut prius, aut magis notum; sed ut simul,& aeque notum. Stat autem definitionem dari causa innotescendi, & notificare einentiam
definiti ; etiamsi non maelibet pars d finitionis sit notior illo : tum quia aliaeparticulae definitionis sum noti
res: tum etiam quia connotitia relativi ad hoc cooperatur: qudd susscit,ut tota definitio. absolutὸ loquendo,dicatur tradi per notiora. Et hic est pro ius, & specialis modus definiendi retis. Neque es mirabile, ut bene inquid Caietan. si singulare genus entium singularem sibi modum definiti nis, ¬itiae vendicat. 8 Addocum Avicen. & Alphar. quorum soluti nem admittit Caietanus ubi silpra, ipsim correlatiuum formaliter silmpto,
secundum quod explicit acta, A
exercet rationem terminandi quomodo ponitur in definitimae alterius esse quodammota notius alio : quin terminans , ac terminatum prouc sciliabent aliqualem smilitudinem actus,& potentiae: actus autem prior; & notior est potentia, ut dicitur 9. Metaph.
text. 2o. Cum quo tamen stat correlativa, simpliciter loquendo, esse simul
6 Ad secundum inconueniens nefandum est antecedens. Neque erum in huiusmodi definitionibus datur esse cuius uniformis, ut aiunt, ita quod relativa eodem omninδ modo, & secundum eandem se alitatem se inuicem definiant, & definiantur, ut ex dicti; patet. Non autem inconuenit dari circulum di formem : imb necessuid asmittendus est propter ipsam naturam relativorum , ciui etiam ex proportionabili causi admittitur ab omnibus demonstratio circularis disermis, ut in libris Posteriorum videbimus. Quo, exemplo usus est Aristot. loco adducto in argumento, dicens :dum in demonstrationuin, ere. ut oster dcret proponionabili modo esse vitibique philosephandum.
Ad caetera autem eiusdem testim ni j verba respondetur Arist. in eod. c. pauid infla expresu ab illa regula excopisse relativa, dicens: Oportet autem puniatere fortasse aliter definiri nispesse, ut duplum sine idio, in acumque per se .ia aliquid ducuntur. Nam om
mnes psibilesine altera alterum cogno cere, e quὀd necessarium est alterim erratio- . ne coassumi, ad alteru, Φα Quae verba non solum aduersarioriam iundamenta.
eludunt , sed hucusque adducta prono stra sententia dilucidὰ confirmant. Ad primam confirmationem res
ron cur , lono. alium csse scia sum
542쪽
Disputi XIV. de relatione, si uast. VI. sop
illius loci, ac Vasquet interpretatur: s mentotest univcrsialiter obseruari pro Propter quod expositio eius ut noua, &singularis meritb rei jcitur ab ali' eligio suae Societatis. De quo videri potest
& Rub. ubi lup. Legitimus ergo sensus illius loci est, quem ibid. tradunt D. Tho. Auer. Avicen. & caeteri tum Graeci , tum etiam Latini Interpretes: quod scilicet relativa praedicamcntalia, Irout sic, non dicuntur in ordine adubiectum, cui insunt, quia sic bis dicerentur ad aliquid. Cum enim sensis reseratur relatione menstrabilis adsensibile tanquam ad obicetum,& menseram : sirrori sic relatiuum, etiam re- serretur ad id, cuius est ficut subiecti; smul diceretur etclatiuξ in ordine ad duo totalia extrema : & cum relativi esse sit ad aliud se habere, iam idcm haberet duplex esse', quod omnino repu-Mat. Videatur D. Th. lect. 18. Ad secundam confirmationem rese ondetur, omnipotentiam noli esse re atiuum secundum esse,& pr dicamentale; sed quid statutum: de idet, rectὸ inquit D. Th. debere definiri per possibile absolutae Quia cum huiuunodi
definitiones tradantur per simpliciter priora ; in eis esset vitiosus quicumque circulus etiam diis is , quod non cω tingit in relativis praedicamentalibus, ut ratis ex dictis patet. Tandem ad tertium inconueniens neganda est sequcla. Ad cuius probationem respongetur cum Caici.
Sot. Rubio,& alijs supra citatis doctrinam illam Aristoteli uod scilicet loco
nomini definientis licet ponere eius rationem intelligendam esse quoad ea, quae intrinsecε cadunt in definitione, nempe quoad partes intrinsecas definiti; non vero quoad ea , quae ponuntur
ut additum, liue ut connotatum. Nam
in huiusinodi,quauis aliquando etiam habeat locum prodicta regula: non
pter aliquas speciales causas occurrentes. Quod probat Caiet optimo exem- lo. Cum enim desinitur homo, qubdit animal rationale : loco quidem malis, potest poni tota sua defit titio: quia nihil habet in sua ratione, ut additum': & sic tectξ dicitur: homo est vivens sensibile, ubi prius dicebatur, animal; loco veri, non potest poni tota sita ratio: quia haec includit alia quid, ut intrinsecum,& aliquid vi additum a Sc idet, quoad ea quidem , quae intrinsecὸ includit, scilicet potcns uti ratione , licite poni potest , ut patet; quoad id verb, quod includit ut additu, nempξ animal quaecumque enim dinserentia ex propria ration connotat genus, cuius est differentia) poni non potcst: alias sequeretur nugatio in dcmnitione speciei, dumsenus bis poner tur in ea, semel quidem ratione siti, de
iterum ratione disserciatiae. Ad hunc ergo modum, cum relat uum non ponatur in definitione alterius ut pars intrinseca, sed ut additum, seu connotatum, in ordine ad quod somitur essentia correlasiui: inde fit, ut ex illa doctrina Aristotelis non conui catur aliqua nugatio ut definitionibus
relatiuortio. Est autem specialis,& propria ratio: quare in illis seruanda non sit praedicta regula. a nimirum Vnum relativum ponitur in definitione alterius, rivaliter ut exercetrationem termini illi oppositi. Hanc amtem rationem potest quidem exercere
Ier se ipsum, ut patet; non verb peruam definitione, in ova alterum rei uuum continetur : alias istud sibi ipsi opponerctur,dcrcserretur,quod est ini possibile: ergo quamuis unum relati uiam si de ratione alterius modo expliacato : nihilominos repugnabit, loco
unius in obliquo positi in definitione, poni altero cc cum quod pertinet ad
543쪽
ho Dissut. XIV. de relatione, VI.
rationem primi. Videatur Sol. luc q.I. ' Per. non verum : quia nimirum in fine, ubi aliter, & bene expendit
tur: quare tun dentur duo genera suprem relationum.
f. IV. 8 D primum exauctoritate AristoteL negandum est ipsimas.sgnasse quartam illam relativoru proprietatem pro solis relativis mutuis in quo planὸ decipiuntur aliqui Autores contrarij. Legitimus ergo sensus est,
quem ex mente omnium antiquorum lateri r tum tradit Averrocs ioidem,
scilicet aliqua relativa non esse simul natura: quia non sunt recis assignata correlativa ; si vetb rectε assignentur,
omnia elle simul natura. Hanc autet a esse mentem Aristotelis satis clarE habetur ex contextu. Cum enim pri is uniuersaliter docuisset relativa dici ad conuertentiam illis verbis r Omnia a ram, qua fine ad aliquid, ad comi intemeiam Leuntur, cre. statim ostendit mul toties relativa, non dici ad conuertentiain : qui non sunt rectὶ assignata correlativa; & ided curandum es , ut rem assignentur, etiam si necessirium fit nomina fingere : - r. aliquoties
no videbitur conuerti, nisi conuenienter, - 1-d dieitur, a netur, inforte nomen
gere necesse erit; Vnm fierit nomen im pseum, ad 1 a ranuenienter Uignatur, cre. Et ita univcrsiliter concludit: si autem sic Uignentur , manifesti m est, quoniam omnia, sua ad aliquid sint, ad uertentiam dicentur. In hoc ergo eodem, statim docet relativa esse simul natura dicens: Videntur autem ipsa adia uia simul ust natura. Subdit autem. At inplurimu quidem verum est in quibus simi rcei assignata : In HL aliquando non rectὸ assignantur, ut ex diius pater. Eundem etiam esse sensum D. Thom locis in argumento adductis docet ibid. Caietanus, & satis patet ex. verbis, & exemplis Angelici Doctoris. Reddens enim rationem: quare sciemtia, & scibile non sunt simul natura, ii quit: Nam scibile dicitur secundum tentiam, scientia autem secundiim sabiatum, vel serandum actum : viae scibile secundum madum sua significationis prin
existit Aentia. Sed si aerapiatur scibiis
fecundum actum, tune est simul cum Iciem tia secundum actum: nam scitum, non egabruid , nisi ste scientia. Et idem dicit de Deo formaliter secudsim quod
est Dominus creaturarum inici quae tamen non estrelatio mutua, ut patet:
ac proinde planE admittit D. Tho. r latiua non mutua, quae sint simul natura,si rectE assignentur correlati . . Ad confirmationem respondetur tam Caiἴtano, &Naetario, ibi Diuum Thomam loqui de terminare land mentaliter, seu de ratione radicali terminandi ; selamque intendere, quod
Deo non conuenit terminare seruit tem creaturarum ver aliquam relati
nem realiter in ipso existentem. Quod planE constat ex titulo articuli, ubi imquiritur : Fukm Γ- realiter referatur ad creaturam ; itaquόd relati. At res at Aqua in Deo. Clim hoc tamen stat Deum formaliter terminare seruitutem cre turarum per ipsam relatium denom, nationem , a qua extrinsecE denominatur Dominus, &constituitur corres tiuum earum , ut magis constabit ea sellatione sequentu 9 Ad recundum negatur antec dens. Ad cuius probationem respondetur, quod quamuis in relativis non mutuis terminus a parte rei non habeat aliquam reuu et ibi inhaerent ,
544쪽
mistur. XIV. de retitione, βω i. VI. 1ir
ratione cuius terminet: habet tamen Sedeb ipso , quod unum extremum,
puta scibile, terminet relationem alterius, puta scientia: ι absolute,& formaliter est ad aliud , secluso quocumque opere intellectus: squidem hoc ipse, a parte rei illi opponitur rclatiuE, ac proinde totu, quod est, est sui oppositi, ut ex definitione huius 'oppositionis vidimus supra num. 69. Ergo co ip
quod unum extremum terminet rei
tionem alterius; cst absolutῆ, & sormaliter relatiuum . de verE constituitur in genere relativorum; ita ut implicet co- tradictionem habere rationcm termini, & non esse hoc ipso formaliter relatiuum, seclusis quocumque opere intellcctus. In quo sensu communiter Doctores concedunt relativa terti j generis esse sermaliter mutua: quia nimirum virum qu hoc ipsum, quod est,ad alterum dicitur: non tamen uini mutua quoad realitatem : quoniam relatio realis tantum cst intrinseca ex parte unius extremi. Ex quo tandem colligeid, propter quod haec omnia adducta sunt: quod scilicet in huius nodi relatiuis, quamuis ex parte termini supponatur aliqua ratio realis, & persectio intrinseca, per quam sit capax termianare relationem alterius extremi: haec tamen sol sim est radicalis ratio termi- relativam denominationem, Erelatione alterius extremi prouenientem, per quam constituitur sermaliter icrininus, & correlatiuum illius. Pro cuius intelli Pntia notandum est Him Caietano, Nazario, & alijs,dupliciter posse aliquid denominari sor- maliter relativum. Primb intrinsecE a relatione sibi inhaerente: quomodb dicimus patrem esse formaliter relativit,& filium similiter. Secundo modo ex- . trinseca denominatione a relatione existente in altero extremo; sicut in se-tentia constituente actionem transeun- enim passo, agens denominatur formaliter tale ab actione,quae subiectitur in alio. Et hoc modo scibile, & alia relativa non mutua dicuntur sorinaliter relativa, non relatione sibi inli tente; sed a relatione, quae est in altero extremo. d quidem singulare est in relativis terti j generis; sed omninb sitis-
ciens, ut terminus sarum relationum Aselutξ, de so aliter dicatur relatiuum, de verE constituatur in genere relativorum. Et hoc significauit Arist. s. Metaphys cap. is dum inquit in rei ciuis tertij generis, alterum extremum
dici ad aliquid; non quia ipsum dicatur ad aliquid i sed quia aliud dicitur
ad ipsum. In quibus verbis esset manifesta implicatio, ut rectὸ expendit C ictan. loco citato primae parti Mnisi sensus esset, alterum extremum esse sor aliter relativum, nona relatione sibi inhaerente; sed E relatione existente in alio extremo: & hoc siissicere, ut illud si sorinaliter relatiuum, seclusa quacumque operatione intellectus. Sumitur autem sandamentum hinius doctiinae ex ipsa ratione formali r latiui. Clim enim haec consistat inesse ad aliud ut sic ; ubicumque hoc verri& formaliter reperitur , reperitur etiam vera, & sotmesis ratio relativi. nandi; & per consequens proximE, α sormaliter constituitur in esse termini per id ipsum,per quod constituitur suos taliter inesse oppositi,& correlativi, nempὸ per relativam denominatione, quam foeta relatione alterius exta mi, quaeque conuenit ei, secluso quocumque opere intellectius. Videant Caiet. & Nazar. ubi si praeto Per quod patet ad confirmati nem. Neganda est enim minor, quoad secundam partem. Ad cuius probati nem respondetur,quod in alijs quidementibus denominatio intrinseca, & e trinsecasi catam forma proueniente
545쪽
contingunt secunduin aliquem orditae,& causalitatem , quaternis non solum sorma,sed etia denominatio intrinseca, est quodammodd ratio, &causa denominationis extrinsecae , ut cernitur invisione,& alijs. At vero in relativis prς- dicamentalibus, hoc in speciale,& maxime proprium, ut ab eadem relatione in altero extremo existente utrumque simul denominetur relativum, alterum
intrinsecE,& alterum extrinsece absque aliqua prioritate , aut causalitate inter denominationem intrinseca,*extrinsecam. Cum enim huiusmodi etiam relativa sint simul natura, ut supra vidimus : implicat relationem in stero extremo existentem denominare illud intrinsecE relativum; quin in eodesigno alterum denominet correlativum: sias non daretur tunc oppositio relativa,
ut satis ex dictis patet. Ad id autem,
quod contra hoc obi jcitur ex Arist. re pondetur illam causalem importare quidem prioritatem into relatione, &denominationes ab ipsa procedcntcs:
verὰ enim relatio cst causa,quod utrumque extrema denominetur relativum. Inter ipsas autem denominationes intrinsecam, & extrinseca, solum impor-xat exigentiam istius ab illa tanquam a
quq solet liae a Doctoribus pertractari: an scilicet constituenda sint duo suprema genera relationum, vel tantii detur
unicum generalissimum huius pr dicamenti Habet enim hoc specialem dissi
cultatem in relationibus, quam non hahet in alijs entibus, &maximὸ in sente-tia, quam eligimus, asserente omnem relationem formaliter terminari ad relativum. Est autem ratio dubitadi,quia iuxta hanc sententiam quodlibet gen ratissimum,quod assignetur in hoc prς- dicamento, dicit ordinem ad aliud cor-
ebrium sibi aequale: ergo non poterit contineri sub primo; ac proinde da
buntur duo genera suprema. Nihilominus ut certum statuedum est cum Aristotele in hoc capite, & communi Dialecticorum consensu,viri in tantum dari generalissimum relati
num: sicut unicum tantum datur genus
supremum in alijs pr dicamentis. Et
ad rationem dubitandi respondetur: pr b cum Alberto,Simplicio,& Boe-cio, quos adducit, & sequitur Naetarius citata quaestioneis. primae partis, rei tionem praedicamentalem , secunddin quod concipitur conceptu abstracto,& praecise a singulis resationum speci bus quomodo est genus supremuin Euius pr diramenti in non dici ad aliud. quasi ut 1 in actu exercito; sed ta-
tu in actu signato: ac proinde n5 requiarere terminum, qui in actu exercito sit correlatiuu; se tallim in actu signato. d nsi tollit,quominusquaecumque
relatio ex parte termini exercens rati
ne correlativi vere contineatur sub illo coceptu ab stracto,5 pr ciso relationis, de consequenter sit unum tantum g neralissimum huius praedicamenti. Vel secundd, & melius respondetur, non omnes relationcsprqdicamentales esse realiter mutuas : ac proinde ipsam communem rationem relationis
ut abstrahit ab omnibus suis speciebus, non exigere, ut in correlativo sit aliqua relatio ei inhaerens; a qua intrinsecE denominetur correlativum; sed ad hoc sitiscere relativam denominationem supra explicatam. Quae quidem non
potest constituere aliud, supremum g nus : cum proueniat ab cade relatione, a qua alterum extremum intrinsecξ d nominatur relatiuum : ac proinde ibi non dantur duo generalissima edodε ratio communis relationis, secundlim quod virumque extremum denominat
relatiuum, constituit sipremum genus huius praedicamenti.
546쪽
DIssicultas praecipuὶ procedit de
vilitate, & distinctione essentiali, specifica; inde enim pendet statuere seriem huius praedicamenti & assignare species eius: ad quod praecipuξ qu st.
haec ordinatur. Simul tamen aliqua de unitate , & distinctione numerica attingemus. 81 Igitur circa specificationcm relationum, relictis alijs sententijs, quas adducit Azaux. qu. citat. art. 6.uestiunt praecipue inter Thomissas. Prima MIerit rclationes accipere adaequatε hanc unitatem, aut distinctionem ex cauM, seu sundamentis;non vero ex terminis. Sic docent exprcssE Fland. s. Metaph.
esse sententia Caiet.ibidem,& qu Tis.
antecedent. ψ.7. f. ad tertiam obiecti nem, quatenus docet speciem relativi sumi ad terminum, non autem ex termino ; sed ex causa, seu fundamento. Cui etiam consonat Bagea cade quaeae 32. art. 3. dub. a. ad 3. dicens relationem non sumercspeciem 1 termino; sed a - fundamento, de ratione standandi;qua- uis com ordine ad terminum. Probatur primo ex D. Thom. cuius videtur expressa sentcntia, 3. P. qu. I. art. s. his verbis: Unitaι relationi vel eius pluralitas mn attenditur secun lum terminos sed secuta causam, velfuό-icium. Vbi nomine causae , ut rectὸ explicat Caietan. intelligit fundamentum,seu rationem fundandi: docetque
ab ea sumi distinctionem specificam; sicut a subiecto numericam , neutram ea ex terminis. Idem scie habet gelicus Doctor quodlibet '. art.
. ubi inquit: Quia vero ex eodem res habet esse, unitatem: Adeo realis unitas
relatunis pensanda est ex ipse relatimis
fundamenta , vel cause , cinc. De quo etiam videri potest opust. 2. cap. 2I2. Ergo ex sententia D. Thom. unitas,&distinctio relationis simitur adaequale ex iundamento, seu causa eius Secundb probatur ratione, quam
indicat Angelic. Doctor. Quia ab eo relatio habet unitatem, &distinctione; a quo habet esse: sed habet esse a sundamento ; de non a termino : ergo aifundamento non a termino habetvnitatem,&distinctioncm. Maior prinbatur : tum ratione generali: quia unxi.& multa consequuntur ens: tum etiam
inductione. Quia enim homo haberesse hominem risua differentia; ab illa etiam habet suam unitatem, distinctionem: &sic de alijs. Ergo idem dicendum est de rclatione. Minor verbprobatur ex dictis supta num. 19. quia relatio non producitura termino: sed, eo posito , essicienter dimanat a sunt damentor ergo ab illo habet suum estri de non a termino.
Tertid: quia prius intelligimusr lationes cilia specie distinctas ex fundamentis, quam quod intelligamus es;
specie distinctas penes terminos : ergo ex fundamentis sumunt adaequatξ suam distinctionem. Probatur antecedens τquia quamuis sandamentum,& terminus requirantur, ut sit relatio; Irius tamen intelligimus ipsam consequi adsundamentum, & postmodum terminari ad talem terminum : sed in illo priori intelligimus esse specie diuersam ab alia relatione, quae consequitur ad aliud fundamentum specie dictvictum,.
Quareb : quia filiatio, qua quis
resertur ad patrem, de matrem, est viaruin specie propter eandem rationem
547쪽
Dissut. XI de relatione, situsi. VIL
fundandi: & tamen liabet rationes radicales terminaiidi specie diuersas; nempὰ cocursum activum,S passivum parentum. Similiter relationes eaternitatis, & maternitatis ipsorum specie differunt propter diuersas rationes sui dandi : & tamen habent eundem terminum in specie. Ergo ex iundamentis , & non ex terminis sumunt relati nes suam vilitatem , & distinctionem. Consequentia patet. Antecedens vero quoad utramque partem probatur ex D. Thom. 3. parte quaest. 31. articul. 1.vbi ait: conside inti apparet, eadem relatione referri unumquemque ail suum patrem, Cr matrem propter unitatem causae et eailem enim natiuitate h,m. Hasitur ex patre, cr matre. Vnde eadem relatime ad utrumqueresertuar, me. Et in solutione ad 3. Contingit, quod ex parte viam extremi e luna relatim ex parte aurem alteriin extremi sent multa relationes. Sicut in hominibin ex parte pare tum inuenitur duplex relatio, una paternitatis , cratia maternitatis; quae I-ntd cie disserentes , propter hoc, quod alia ratione fater, in alia mater est generati mis incipium, Cre. 83 Secunda sententia econtra anfirmat relationes adaequatξ sumere suam unitatem, & distinctionem specificam ex terminis totalibus; non verbex sundamentis. Sic docet Soncin. s. Metaph. quaest. 32. cui subscribit Arau. m. c. citato conch 3. Probatur priis ex Diu. Thom. cuius videtur esse etiam haec sententia r. p. quaest. a. ata. 2. ubi inquit: Cum
ratis stre ea relativi ei stat in hac, quod ad aliud se habet: necesse est dicere,
quod duae relationes nin sium diuersa δε- eundum steriem ; si ex evasito unica r . tutis eis correstanaeat, me. Quorum verborum sensus planus videtur esse, quod quia specificatio relativi sumitur ex correlativo, seu terminum, d Modest: ided repugnat dari ex parte senda menti relationes specie diuersas ad albquem terminum, si ex parte eius villaca tantum relatio illis corrcspondeat. Ergo ex sententiae D. Thom. penes terminum est tota ratio specificati relationis.
Secundb probatur ratione, quam indicat Angelicus Doctor, & format
Araux. loco citato. Quia omne accidens respeetiuum specilicatur adaequa-tξ ab eo, quod respicit: sed relatio pro
dicamentalis est accidens essentialiter respectivum ad terminum; cum totum este illius sit ad illum se habere: ergo adaeqitate specificatur termino. Minor, & consequentia constant. Maior autem probatur inductione in habitibus, potentijs, de alijs relativis trans.cendent libus ; quae ideo specificantur adaequatὴ ab obiecto, quia illud respue ciunt, in eoque quasi quieicit, de te minatur tendentia habitus, vel potentiis. Cum ergo similiter se habeat rei tio respecta termini, ut per se constat, consequens videtur ab illo adaequathelle specificandam. Tertib argumentatur Soncin. quia ab eo sumitur formalis distinctio sic ius , quod ponitur in eius definitione tanquam differentia: sed terminus est huiusmodi : ergo, &c. Maior patet: quia differentia est causa distinctionis formalis, ut inquit Porphyr. Minor verb probatur : quia relatio rectE, deessentialiter definitur per suum terminis,seu correlatiuum, ut vidimus quo. praecedenti: sed in tali definitione non ponitur ipse loco generiuvi patet:ergo habet vicem differentiae. Quaria, quia ab eo relatio habet distinctionem, quo posito , poniturdis. achio,& quo remoto, remouetur: sed posito termino, ponitur distimetio specifica relationum; de eo ablato. aufertur: ergo, &c. Proba minora
548쪽
Diqui. XIV. de relatione 2 2 s. VII. uers
quia stante eadem ratione fundandi, vini aperte I. 2. quaest. I . artic. 4. ubi ge- te dantur in viro fundamento relati ini neraliter affirmat, quia Omnia, Padi nes specie distinctae respectu diuers reuntur miracium ordinem ad alii iarum terminorum; siquidem per can-istinguuntur secundum di estionen. ., dem albedinem nix v. g. est similis cy- r-,ail quae ilicuntur. De quo etiam ubderi potetaoco citato ex tertio sententiarum in solutione ad secundum, ubi expresse docet rationem, seu essentiam relationis sumi ex eo, ad quod dicitur. Ergo ex sententia D. Thom .ex utroque relatio sumit suam unitatem, & dilui
Fundamentum sumitur ex eis leni locis: quia relatio essentialiter est ot-do unius ad aliud: ergo utrumque per se requiritur ad essentiam eius, altorum tanquam id, , quo emanat relatio.& alterum tanquam id, in quod tendit. Ergo eadem proportione ab utroque sumitur species ipuus. Quod etiam probant rationes supra pro duabus primis sententi js, adductae, si rectE perpeti dantur, ut constabit ex earum solutionibus. Videantur Masius. &Sancte ubi supra. 8s sed inquires: quomodo sund
mentum, & terminus concurrant ad
specificationem relationis Respondetur id non bidem verbis explicari IDoctoribus; sed serE eundem esse se
sum. Alij enim asserunt fundamentum concurrere ut praehabens ipsum ter minum, secundum quod fundament rum diuersitas refunditiar in rationem formalem termini; sicut principia concurrunt ad specificationem scientiae, quatenus refunditur in rationem sormalem obieeti. Sic dedurat hoc Ara
dio Vbi silprL Alij clatius id explicant.
asserentes relationem specificari a sui damento quasi in genere causae essicientis: quia sundamentum est radic& causa relationis; a termino verb quasi in genere causae formalis extrinsecae: quia est id, in quo vitimb sistit relatio. Sic explicat. Sanclicet loco citato: cui
gno, & dissimilis coruo, quorum quolibet deficiente, deficit relatio ad ipsum
terminata, ut notum est. Ergo talis distinctio refutolium ponitiis , positis terminis, &ablatis, aufertur. MEDIA SENTENTI A ALIIS praefertur probatur.
utramque praecedentem coniungit, asserens ad specificationem relationum simul concurrere fundamentum,& terminum. Iuxta quam 84 Asserendum est unitatem ,& distinisonem specificam relationum d sumi, ex termino; tum etiam exsurdamento, non secundum entitates materiales eorum; sed secund&n rati nes tandanuli,& terminandi cum prinportione si mranum. 73. explicata. Sic docent Mal hic sect. a. quaest. 6. Sarach. lib. 3'.qu. 38. noster Didae. a Iesu disput. 14. p. a. qu. 2.&alij Thomistae. Quam etiam defendit Arauxo ubi supr. concl. a. & sequuntur suar. disp. I. Metaph. sect.I7.num. II. Rub.hic quaest. 6. num. 11.de alii Moderni. A qua etiam reucra non distensiunt Caiet. & Bano pro I.
adducti; siquidem fatentur sumi specificationem relationum a sundamento eum ordine ad terminum. Estque proculdubio mens D. Thom.ubi sui'. Nam rudd sumatur a standamento expresse ocet locis pro I. sent. citatis. De quo etiam videri potest in primo dist. 16. quaest.2airdix. ad 4.& in 3. dist. 8. quaest. I.art. s. Qubd autem etiam a termino
sit desumenda, satis indicat verbis pro secunda sententia 4dductis: oc Gadit
549쪽
,is Disput. XIV de relatisne, maest. VII.
consonant alij dicentes specificatio--ο - nem relationis sumi a fundamento inbtiatiue, & radicaliter ; a termino vero completiue, & formaliter. Quamuis autem haec vera sint dummodo intelligantur iuxta proporti nem sup. num. 73. explicatam: adhuc
Minen addendum duximus, ex ratione
fundandi, terminandi, quasi conisseri integrum specificativum quo sumitur unitas, & multiplicatio specificarelationum. ViidE quia unitas habet rationem boni ; multiplicatio vein rationem mali: bonum autem coalescat ex integra caus0 malum vero ex quocumque desectu: ideo ad unitatem specificam relationum requiritur unitas specifica utriusque, scilicet fundamenti, &termini totalis. At vcri, ut relationes hcifice multiplicentur , sufficit diue stas specifica alterutrius. Quare, etiam si ratio fundandi sit una in specie; si tamen rationes terminandi specificξ di stinguuntur ι relationes erunt diuersae speciei: ut paret albo, cuius similitudo, ad alterum album, d dissimilitudo ad nigrum distinguuntur in specie. Et similiter econtret, etiamsi ratio re minandi sit una: si tamen rationes sun- dandi sint diuersae ; erunt etiam diue se relationcs, ut patet in relationibus correspondentibus, quas album, & ni-rrum dicunt ad seciuidum album. P. PosIO, ET EX P EDIT suadam emergemri fi πι-nti, in G
I Ices: ex hac doctiina sequi, si-
lium referri ad partem .&ma-' . M in distinctis speciei filiationibus correspondentibus paternitati, & mate nitati eorum. Hoc autem est falsiim,&contra D. Thom. locis adductis in
Guo argumento. Primae Riatentiae: Primae partis supra pro a. sententia ad Probatur sequela: quia saltem iii sententia Aristot. r: degeneratione animalium cap. 2.&lib. 2. cap. q. asserentis matrem passive tantum concurrere ad generationem , nccellario
concedendum est ex parte patris, Minatris esse rationes radicales terminandi specie diuersas; nempE concursum activum,& passuum, ratione quo rum relationes paternitatis, & maternitatis in eis standatae siuit specie distincta, ut expressε docet D. Thom. ibidem. Ergo si ad diuersitatem specificam relationum fassicit diuersitas specifica exa arte alterius extremi: ncccia
sarib at Ierendum est filium referri ad atrem, de maircni distinctis *ecie Gitionibus4. Propter. hoc argumentium Ferram,2. contra gentescap. 2. f. Ex stis quem sequuntur Vas'. r. parte quκst. 2 artati in annotatione ar. Suar. ubi sui'.
num. 28. .& alis, ascrit in alio quidem duas filiationes specie distinctas; loqvcndo se aliter, .&in esse relatio. nis ; quamuis materialiter, & in esse rei sit una delatio . Et hoc tantii in s inquit voluisse D. Thom. loco illo adducto ex 3, parte, quando in corpore articuli d cet filium eadem relatione reserri adi atrcm, dc matrem. Quam cxpositi nem satis videtur indicare Sanctus D
'or in solutione ad 3. ubi post verba
oco citato adducto subdit: Ex parte a uem nolis ε' Hia retaris secundi.m remi sed duplexsec dum rationem , infuam ttim corre Me et trique retitioni parense tum, secundum duos res AH interictos: ac si diceret: in prole materialiter,& in .este rei cst una tantum filiatio. Sed se ni ter, & in cile relationis sunt durspecie distinctae , correspondentes pa- temitati, & maternitivi, . quae speciodisserunt. Per quod tandcm conciliat, & expli ut alium locum ex quaest. 3M
550쪽
ductum, ubi Angelicus Doctor docet tuere integrum correlatiuum flini duabus relationibus specie distinctis nis, sed elle quasi partes diuersas elui non posse ex opposito re sipodere unamidem intdiri extremi: ac proindE ipsa relationem : quod scilicet loquatur inter se soldiri distingui specie incom ibi de unitate relationis sorinaliter, i pleta,& quali partialiter.& in esse relationis , non verb -- Pcr quod iam constat, non s terialiter, & in esse rei, ut dictum
87 C tertim, qu1muis haec sententia, & exceptio Ferrar. sit probabilis; longξ tamen probabilius explicant Angelicum Dociorem caeteri Thomistae,
Caiet. qu. I 2. citata art. 2. ad fecundum
diatum sarier ibidem dubio a. conclus. a. Sylvcster, Torres, & Zumel in dis.
curua eiusdem articui. Nazari controuers a Arauxo articul. 6. citato num.
8. Sancti. ubi supra conclusione s. 8 alij, qui uno ore, negant etiam formaliter constituendas este filiationes specie diuersas respectu patris; α matris.
Fundamentum est: quia licet diuerso modo concurrat uterque parens ad productionem situ neuter tamen est causacompleta, de per se sussiciens; sed concurrunt generationibus partialibus intrinsecὰ ordinatis ad complendum unicum totale principium si iij. Cuius
senum optimum est, ut notat Diuus Tironias loco citato ex tertia parte , qudd homo unica natiuitate nascitur ex patre, & matre. Ergo non solum ex parte silij unica tantiun cst productio passiua, quae est ratio sundandistiationem: sia etiam ex parte parentum tantum datur una completa ratio
radicalis terminandi, coaleticens tanquam ex partibus heterogeneis ex concursu activo patris, S passivo matris: & per consequens non dantur duae integrae rationes terminandi, quod ne-
cellarium erat, vi specificε multiplicaretur filiatio. Ex quo tandem fit noque selam paternitatis, neque selammaternitatis relationem per se constillim tutio argumenti; sed etiam v ra intelligentia, & concordia D. Tli
j mae. Quando enim loco citato ex prima Parte uniuersaliter docet relation bus specie diuersis non posse ex opposito corrcspondere unicam relationem; loquitur de relativis totalibus . seu de relationibus habentibus integras rationes standandi, de terminandi, ut plune constat ex ipso contextu: sicque doctrina cst verissima, de satis patet ex nostra conclusione. Qi do vab l co citato ex tertia parte inquit alia quando contingere , qudd existente
cadem aetatione ex parte unius extro mi, ex parte alterius sint multae relationes; ut in patre, es matre respectu
sth; loquitur de relationibus partis,
bus, seu de relationibus, quarum fur damenta partialiter concurrunt ad ununumero effectum, quales sunt paternitas, &maternitas, ut explicatum est.
Et tandem quando ibidem addit , qudd pa te est vita fiasiatis secumum rem sed duplex secun um rationem satis ipse Sanetiis se explicat verbis se
quentibus : Inquamum correspongent viri fuerelationi parentum secundum δε ιress intestoreis. Et sic non est sci sus, sormaliter csse constituendam dii licem filiationem specie distinctant; ed quδd in eadem reali, de specifica
relatione filiationis, cointelliguntur. duorum respectus rationis, secunddo quod intcllectiis nunc intelligis ipsis , ut correspondet patri; & iterum, vecorrespondet matri. Videantur So cin. s. Metaphysicae quaest 31. ad 7