장음표시 사용
581쪽
probatur: quia actio, ut actio est, dicit essentialem ordinem ad agens, estque proprius actus potentiae operativae: passio verb, ut passio, est receptio termini ; & ad illum clientialiter ordinatur. Ergo actio a potentia operativa, di passio a termino specificantur. Quare quando potentia operativa sierit una in specie : actiones erunt
eiusdem speciei, etiamsi termini sint specie diuersi. Similiter quandocumque termini fuerint specie distincti: lassiones erunt diuerse species, etiam ii actiones sint eiusdem speciei. Quod quomodῖ, veri ficetur , tam in caulisvhiuersalibus , quam particularibus tendet ex dicendis 3. Physicorum de
subiecto octionis. Nunc tamen ad dendum est hanc doctrinam non esse contrariam ei, Piam tradit D. Thom. h. 77. citata primae partis, arti c. 3.icens ex duobus actionem specificari, scilicet ex principio, de fine, seu termino. Nam ibi loquitur de actionibus causarum particularium , ut inquit Ba-nez : in quibus in idem redit, quod specificatio sumatur a principio, vel a termino : quia in his caulas quoties dantur termini specie distincti, dantur etia principia specie distincta,& ec5tra, ut patet in calefictione, & frigefacti M. Vel loquitur de tota operatione, aut motu, secunddin quod includit actionem, & passionem , ut explicat
Montesino : de idcb sub distinctione dixit , specificari ex principio, vel ex
iue secundb insertur valdὸ probabile esse sub genere supremo actionis contineri, non statim actiones transeuntes, sed etiam immanentes creatas ; siquidem utrobique inuenitur vera productio ; cum inueniatur verus terminus productus, verum agens, &
era potentia opera tua. Quare si quae uni actiones fisque termino Nodu'cto, ut de aliquibus sensationibus, es de visione beatifica docent inter alios.
uarre. controuersia 34. tales actiones
non sunt propriὰ actiones huius pr dbcamenti ; siquidem non sunt verae productiones: ted dicunt grammaticaliter actiones, eo modo,quo resistentia:
lapidis ad diuisionem, & smiles. Su, diuiduntur autem actio transiens, Mimmanens iuxta diuisiones potentia: activae, quas adduximus disputatione prςcedenti numero 33. & sc facilε quisque potest ad seriem reducere sp cies nutus pretdicamenti.
nes illas , quae non proreponunt ut principium operandi potentiam ope ravum de genere qualitatis, non esse. veras actiones praevicamentales. Est huiusmodi sent in primis omnes actiones Dei, siue immanentes, siue transeuntes: si verum est Deum ageret actione sormaliter transeunte ) quia tneque potentia operativa eius est qualitas , neque tales actiones sunt accia
dentia; sed ipsa substantia Dei, ut saepissimὸ docet, & probat Diuus Thomas, de quo videri potest prima parte , quinione as. articulo I. & quaestione 1 - articulo r. a. & 3. Huiusmodi etiam sint qu dam 'producti nes, qvie solent appellari emanati nes ad distinctionem actionum prςdicamentalium, ut enarratio , qua pas siones profluunt ab essentia , & generaliter emanationes omnium accis
dentium a sabiecto, exceptis illis, ad quae datur per se motus, nempe quantitate, qualitate,&vbi, quando per se
tum pisonis insertur , ad ipsum seldm pertinere illas, quae ex nat
582쪽
terae autem per manationem, ut ex ibi
dictis patet. Denique latio passiua, scupassio, quae inuenitur in motu locali, diuiditur iuxta diuisionem ubi, quod est terminus eius: cuius species quaestione sequenti statuemus.
actionem praedicamentalem.Vnde non datur vera passio huius praedicamenti, quando proprietates recipiuntur ines.senua , neque quando alia accidentia per accidens producti recipiuntur in subiecto. etiam de causa creatio lassiua creaturarum non est passio huius praedicamenti: quia creatio activa Dei, quam per se praesupponit, non est vera amo praedicamentalis. ae est sententia D. Thom. I. p. q. ΑΙ. Φ.2.&3. pro qua videri possunt Caiet. ibidem Banea dub. 4.& Nazari controuers a. Diximus illas seus pastiones pe triere ad hoc praedicamentum, quae ex natura sua praesupponut actionem praedicamentalem: quia si Deus per se ipsum calefaceret, aut moueret localiter lignum , vere in hoc esset passio praedicametatis media, qua reciperet calore, aut ubi ; quamuis actio Dei, quam timc praesupponeret, non esset praedicamentalis, ut diximus: quia hoc esset per a cidens quippὸ cum talis pastaex natura sua postulci actionem causae
diuisio huius praedicamenti. Si enim in generatione substantiali inuenitur vera passio praedicamentalis; sicut inuenitur in alteratione,&alijs motibus: quod non potest in praesenti examinari: ὶ iam passio prima diuisione diuidetur insu stantialem, de accidentalem, seu in generationem passivam, de motum. Illa diuiditur iuxta diuisionem generabilium in arbore substantiae adductam; haec verδ iuxta diuisionem motus Haugmentationem, alterationem, & Iationem rassiuam. Augmentatio passiua est species lafimat quia quantitas, quae est te laus eius, nempὸ corpus est species athoma. Alteratio verb passiua diuiditur iuxta diuistonem primae, & te Uae species Vialitatis : hae enim stae producunturperveram aetionun
Vsi explicatur ab aliquibus esse
quedam modum, seu accidens reddens subiectum alicubi existens, ita ut in eo verE sit ubi, antequam consideretur locus, seu superficies extrinseca continens: imb per se , & intrinseces inquiunt in non dependet ab illa, vepatet in ultima sphaera , quae verE, Miropriὶ habet ubi; non tamen circum- crinitur ab alio corpore. Ira suum disp. si. Metaph. seel. I. & quidam alij Recentiores: qui hac via, nullo negotio dii luunt dissicilem illam quaestionem, quae Aristoteli Physicorum,&antiquis Philosephis maximum nes tium facessivit: quom b scilicet vitima sphaera sit in loco, aut quomodo moueri possit. Dicunt enim vere , dc propriE Habere ubi, quod appellant locum intrinsecum: quamuis non haheat superficie continentem , quam appellant locum extrinsecum. Ac proinde posse proprie moueri: quia ubi, & non locus est terminus motus localis. Haec tamen sententia salsa cst: camque recte impugnant Sanch. lib. c. Lo
necesia id requirit locum extrinsecum,. ex cuius circumscriptione restillat; ad eum modum, quo ex pos rone termini.
583쪽
pendere ab existentia alicuius extrinseci aequo pede currunt haec praedicamenta,& relatio, ut supra vidimus. Quare sicut non potcstelle quando ; nisi ut tempus : quia absque tempore non potest
aliquid esse in tempore: sic non potest esse ubi; nisi sit locus: qui aissilue loco nihil potest esse in loco. Et ideb Aristo-
minum motus localis, indifferenter appellat ubi, vel locum e quia alterum
absque altero inueniri n5 potest. dnotauit D. Thom. citato lib. Metaph. Icci Ir his vessiis: Erunt igiturentis, in quib- esse motus , Iciliere utitas, Paluas, cribi: De.
me Leum: qui nihil aliud significat esse
Leum, nihil est aliud , quam maveri se eundum Mi. Ex quo patet dictam sententiam non Aluere: sed fugere dissicultatem illam ex quarto Physicorum, xt ibi constabit. 18 Ad id autem, quod affertur de
vitima sphaera, pro nunc respotadetur ex eodem Aristotele textu 6. ipsam non esse in loco per se, persecte,& adaequale ; siciit alia corpora inferiora sed imperfecte,& inada cluatE, nempξsecundum tartes , & eodem modo, &non aliter ipsun habere ubi. Sive hoc intelligatur de partibus ipsius sphaerae, ut videtur intellexisse D. Thom ibidem Iect. . & nos eodem loco expendemus: sue de aliis partibus uniuerti ab eadem ultima sphaera contentis, ratione quarum ipsa Eicatur secundum quid esse in loco, ut satis probabiliter explicat Iabel. citato lib.Physicorun ni3.& docet Angelicus, Doctor opusci de natura i ci. Sicut enim quando res posteriores per priores definimus; deuenimus ad aliquam omnino primam : quin cum: non habeas alias priores, per quasdes,niatur I. simpliciter came de uone; definitur tamen secundum quid per ipsas res posteriores, ut explicuimus dis. putatione praecedenti num. 8. ita similiter contingit in locatione partium uniuersi. Elementa enim sunt in soco: quia continentur ab sphaera Lunae : haec amtem , quia continentur a Mertario;&hic Venere; & sic deinceps. Cum verb peruenitur ad ultimam sphaeram; non potest ipsa simpliciter esse in loco, neque simpliciter habere ubi ; cum
non contincatur ab alia. Habet tamen
locum, & ubi secundum quid, inquantum ipsa continet alias. In quo quodammodo aproximatur,& attingit vucinum genus spirituum, quorum proprium cst esse in loco, non ut contenti,& conseruati ab illo; sed magis ut co tinentes , de conseruantes locum, vi s initur ex D. Thom. I. parte, quaest. 12. arti c. I. & explicat rectE Caietanus ibidem. Sed de hoc redibit sermo libro citato Physicorum. ry Vera ergo explicatio huius prindicamenti sumenda est ex definitione Gilberti, quae sic se habet: Vsi est ei
eumscriptis erepstica cireumferiesione iaci proueniens. Cuius sensus est, ubi este a cidens resultans in re locata ex eo,quiala loco contineatur , medio quo quasi coaequatur, & proportionatur loco. Propter quod D. Thom. distr&Ps. . art. I. quaestiunc. I. ubi appellat proportionem locati ad locum , assirmatque quandb, & ubi esse quid relictum
in corpore ex tempore , & loco : ac proinde non potest elle ubi absque i co. Quod adeo vinum est, utquamuis Deus ab aeterno suerit potens replere quacumque loca; tamen non ideo ab aeterno fuit ubique, ut docet, di probat D.Thom. I. dist. 37.ΦLart. s. quia ut ibi optimE argumentatur: Ins cumue es'
584쪽
a ea ab aterna com t Misue, vel in rebinesse. Vnde etiam fit, quM si anni hilato
uniuerso, crearet Deus hominem ι vanum esset quaerere de illo: ubi esset; imquidem tunc , quamuis verξ existeret
extra causas; non tamen esset in loco:& sic nullibi esset. Videatur D. August.
I i. de ciuitati cap. s. ubi has appellat Inanes hominum cogitatisma, quiι--- ita imaginantur tua ; eum Ae-- fit prater mMn m. Videantur etiam Basiez I. p. q. 8. art. 2. Nauarrete comtrouer. 27. & Ioannes Gonetat disp. r7.&a'. qui optimE probant Deum actu non esse in locis, aut spatijs imaginarijs;
neque esse ubique non existentibus creaturis. Maneat emo naturam huius praedicamenti, ol time explicari in definitione Gilberti .Quae sic potest breuius tradi ; Ubi est accidens resinam insertare eae cireumferiptisne tiri: vel ri,isaee dens , qua res est in Le..io Circa species huius praedicamenti Fons ut refert Ara .f. Metaph. q. 7. art. 2. assirmat, non solum ubi, Crcaturarum, tam corporalium, quam
spiritualium, sed etiam ipsum ubi, uiro Dcus est ubique, vere pertinere ad hoc praedicamentum. Haec tamen sententia omnino sals est. Nam si modos essendi ubique proprius Dci tanatur radicabiliter pro aptitudine, quam ipse liabet ad essendum in omni loco: est attributum immensitatis, & ipsa substantia Dei. Si verδ sumatur formalite Iro
eo, quo Deus actualiter dicitur esse in omni loco: est pura Mnominatio extrinseca, vel relatio rationis, ut probat D. Thom. loco citato: in quorum tamen nullo potest consistere essentia huius praedicamenti, ut ostensam est:ergo,&c. Quare relictahaosententia, &-- mensitate Dei, Vbi creaturarum solet communi
nomine appellari dissitatiuum e quia difficit, ecdeterminat acni, ut sit indoterminato loco; seu ut ita sit hic t non sit alibi: diuiditurque communiter in circumscriptiuum ,& distinitiuum pat-ticulariter diebam nomine diuisi applicato uni membro diuidenti. Vbi circumscriptiuum est, quod ita facit rem esse in loco, ut tota correspondeat toti loco, & partes eius partibus loci.Et hoe ubi dimanat a quantitate ; reperiturque in solis corporidus ut per se constat. idefinitiuum particulariter dictum est, quod ita facit rem esse in loco, ut tota correspondeat toti loco,& tota cuiliabet parti loci, ad modum quo animatationalis est tota in toto corpore, M tota in qualibet parte. Quo modo Angeli sunt in loco: quia quamuis Gabriel possit esse in toto hoc collegio ; est i men totus in toto, & totus in qualibe: parte ; cum sit sebstantia indivisibilis.1i De hoc ergo ubi Angelorum est dissicultas inter Doctores: an verEpertineat ad hoc praedicamentum. Nade ubi circumscriptiuo nemo est, qui neget.) Hoc tamen tendet ex alia qu. grauiori: quomodb scilicet Angelus sit in loco, quam versant Theialogi 3.p. q. 11. Suffciat in praesenti dicere, quddqnamuis partem affrmativam defendant Suarcet disp. 1L. Metaph. scct.
Molina quaestione cuna I. pari. art. I.
derni : tamen in contraria sententi
conueniunt serὸ omnes discipuli O. Thom. vi lcstatur Arauxo, & fatetuls uarca locis citatis. Pro qua videri possunt Angeliciis Doctor eadem qu. 1Mart. I. Caici. Bancet, & Nazar. ibiden, Capreol in a. dist. a. q.I. Ferr. . contra gentes capite 68. Sol. in hoc capite M
Iuxta quam fmientiam , ubi ci cumscriptiuum est genus sapremunt ius praedicamenti. Cuius sex species ustituit Aristol. 3. Physicoruni
585쪽
ss desiaculum praedici stuast. III.
textu s. dicetis: εmne υγ-lpondetur substantiam tune nulli bi esse, fissi bib in tio est. ἱσei autemsteries, craisterentiaesuntjursum, in deorsum; ante, errere. ; dextrorsum, crfini Parsam. Et
haec non plum ad nar, 'fitiane sunt ; sed in etsi rara determinata sunt, me. Videatur Diuus Thomas ibidem idisti
Er Objicies ex Maret ubi sit prasect. s. Quia non solum substantia corporea; sed etiam quantitas, albedo,&reliqua accidentia corporalia habent propria ubi, medijs quibus sunt in loco: ergo plura alia dantur ubi corporalia
praeter circumscriptiuum. Antecedens
probat suareet prinali ex mysterio Eucharistiae, ubi pereunte substantia, qualitas manet cum eodemmet ubi, quod
antea habebat :& tamen perit ubi substantiae r ergo habebant diuersa ubi. Secundo : quia si econtra conseruaret Deus substantiam, ablata quantitate ; mancret substantia in loco: & tamenon per ubi quatitatis, quod iam perijt: ergo per proprium ubi.
Respondetur negando antecedes. Sicut enim per unam quantitatem extenduntur substantia, albedo, calor, &reliqua accidentia corporea, Vt supra disputatione 13. numero S. ostendimus: ita unico ubi ubicantur Libstanti qualitas, &alia accidentia corporea: neque ponendum est aliud in substantia, aluid in quantitate , &c. Ad primam
autem impugnationem respondetur, quod ubi circumscriptiuum panis ante consecrationem simul ubicabat quantitatem , & substantiam panis, illam quidem ut subiectum quo I hanc xerb ut subiectum qu d. Quando autem per consecrationem aufertur sistantia: illud ubi desinit ubicare eam, & ubicat solam quantitatem cum alijs accidentibus. Videantur quae in simili materia
diximus disputatione Ιχ. numero Ay.
ut vidimus disputatione I3. numero 42.
13 secundb objicies ex eodem suareet sere c. Qina statim modus obstendi in loco, quem habet Corpus Christi Domini in Eucharistia,&oug. appellatur ubi sacramentale, pertiacet directE, dc per se ad hocptaedic mentum ; siquidem verE constituit Christum Dominum praesentemspatio
jecierum: & tamen non est circumscriptiuum: ergo plura alia continentur sub pr dicamento. Respondetur negando antecedens. Quia, ut docet D. Thom. . p. qu.76M 1. lib.ε. contra gent.cap.6 . & alibi
cepE , Christus in Eucharistia est per
modum , quo substantia comparatur, aut continetur a dimensionibus; non verb per modum , quo dimensiones
comparantur, aut continentura loco.
Et ideb Christus per praesentiam si mentalem, formaliter loquendo, s ldm fit praescias speciebus sacramentalibus; non autem loco, aut spatio ipsarum : sed hoc habet per accidens, per ipsem ubi circumscriptiuum speci riam. Et ita Christus in Eucharistia per accidens est in loco, & per accidens
mouetur in illo: ac proinde per motum localem specierum non acquiritur, de deperditur ubi sacramentale, Ut asseruit Suareet a sed tantum ubi circumscriptiuum earum. Videatur D. Thom. in . distinctione io. qu. I. art. 3. quaestiuncula .
586쪽
DEput. XVI. dest e viti praedici gus. IV.
dum, seu accidens , quod iacit remi durare. Atque ita iuxta hanc sententiam, ablato tempore, manebit Dan- db in corporibus: quia etiam cellante motu caeli, verξ manebunt cum suadi ratione. Ita defendit inter alios Suarcet disputaso. Metaph. se Lir. qui uniuersaliter affirmat, quando nihil aliud esse, quam intrinsecam rerum durationem,&persistentiam in suo esse ;a uroinde hiecies huius praedicamenti elle omnes
Haec tamen sententia salsa est: &eam impugnant inter alios Sanchezlib. 6. Logicae qu. 9. & Ioann. Gono. r. par. qui Io. disput. 22. ad tertium.
Estque contra Arist. cap. . huius libri, cum inquit: Quando est, ut esse heri, I. 1eriret Hoc autem se iu- ter non est durare: sed supponit durationem seu persistentiam in esse: siquidem absque duratione non potest si quid esse heri, vel superiori anno : be-nὸ tamen potest habere durationem, di non esse heri, neque seperiori anno. Vt de facto continget in fine
mundi, cessante motu locali : tunc enim elementa remanentia durabunt;& tamen non crunt heri, neque s periori anno;cum non sint suturi dies, menses, aut anni iuxta illud Apocal. Io. Et rurauit per umentem in friwula secutirum 3 quia temp- mn erit amplius. Est etiam contra D.Thom.1.
Physicor. lect. 3. ubi inquit: si nimio ii scat in temp. re esse. Similiter in primo sentcntiatum ad Ambaldum distinch. 37. quaest. I. artic. I. ad 2. d cet , quod propria denominatio huius praedicamenti est esse in tempore, ut suid mensuratum ab illo. Et tandem in diae as. quin.3. art. I. quini unc.2.atamat, quandb esse id,quod ex tempore relinquitur in re, quae durat; sicut
ubi cst id, quod ex loco relinquitur in re locata. Ergo quanta non est ipsi duratio rerum ι sed quid in illis resisctum ex mensuratione temporis.11 Secundb impugnatur eadam sententia : quia, vel duratio est quid realiter distinctum a re, quae durat.& ab eius existentia, ut ex communi Thom istarum sententia docet, de probat Gonqal. ubi sup . disp. io. Dct. I. conclusi. vel cst ipla cxistentia res eoibtinuata, ut contendit Suar. disp. cit ta sect. r. num. s. Si primum, consequenter asserendum est duracionem ex intrinseca ratione sua esse mensuram rei durantis: ac proinde vect esse quatitatem, vel virtutis , vel molis iuxta receptam durationis diuisionem in xternitatem, aeuum, & tempus, ut recte notat Gonta ibid. Si autem dicatur secundum : consequenter afferendum est durationem re vera esse quid incompletum,& diuagari per omnia prςdic menta. Ergo nullo modo potest sust,neri, pr dicamentum hoc essentialiter consistere in ipsa duratione. Tera impugnatur ad hominem contra Suar. ctia non omnis existe tia creata est accidens prςdicamentale, quamuis sit accidens Logicum, ut patet de existenti js omnium substantia ἰquq sunt actus quidam,seu termini se stantiales, & entitatiuὰ substantia, ut patet. Ergo si duratio est ipsa existentia
rei, ut vult Suar. non omnis duratio creata erit verum accidens praedicamε- tale : ac proinde non omnis pertine bit ad hoc praedicamentum: cuius comtrarium statuit, & probat ipse sin. u.
sequenti num. 22.26 Respondet ibidem num. I durationem quidem Metaphsiyia, ocrealiter non esse verum accidens rei
durantis, ut probat argumentum; prPdicari tamen accidentaliter de re, quae durat: & hoc sincere, ut possit praedicamentum accidentis constituere:
quia non omnia praedicamenta ac h
587쪽
dentium sunt vera accidentia ; sed quaedam sunt, quae propter solam praedic
tionem accidentalem constituunt praedicamentum accidentis. Haec tam en solutio destruit diuisonem accidentis realis in nouem praedicamenta: confundit accidens logicum,
seu praedicabile cum accidenti physico, seu praedicamentali: &substantiam collocat directξ sub generibus accidentiu. Et ideb a Peripateticis non est imprugnanda ; sed relinquenda. 27 Vcta, ergo explicatio huius praedicamenti sumitur ex definitione Gilberti, qui ira inquit: Quatao Igm-scat ratiarem ex te reis insta-ιa rcitactam; nante inissim. Et insita: δε ε 3 qu edam affectis rebina/dita , per suam dicuntur ese, aut 'isse , antfuturAE esset, nenucros tempus ipsum. Ex quibus sumpta cit communis definitio,qua utitur D.Tho opus . 3.scilicet: est id, quia ex adiacentia temporώ relin quitur : quam sic pollimius ad fauciores terminos reducercv c nuo laecidens, qua res emn tempore. Sicut enim ex extrinseca circumscriptione loci, resultat in re locata ubi, per quod formaliter dicitur esse in loco: sic insidentia
extrinseca temporis mensurantis res
temporales, resultat in eis quandb, permod formaliter dicuntur esse in tempore. Vnde sicut ubi supponii ex parte rei locatae quantitalcm sibi intrinsc-cam, perquam si apta, ut ubicetur, dcsipponit etiam locum, ex cuius extrinseca mensuratione resiliat; ac proinde, neque est quantitas rei locatae, neque
locus i et, sed quid ex loco relictum in te quanta: sic , quandb, sipponit durationem ex parte rei, quae est in tempore ; supponit etiam tempus ipsum, in quo sit res, & a quo mensuretur : ac proinde, neque est durati ipsa, neque tempus ; sed quid relictum ita re durim ex eo, qudda temsore mensuntur. Videatur Sanchez, ubi supra conclusi ne prima. 18 Circa species huius praedic menti non est pariis dissicultas. Nam relictis ijs, qui durationes creatas, ncm pE aevum, tempus , & alias collocant per se sub hoc praedicamento , quod ex dictis constat esse falsum : duplex cit tentia. Prima asserit, qudd licut in rebus, quae tempore primi mobilis e
trinsece mensurantur , ex adiacentia
ipsius relinquitur quoddam accidens pertincias ad hoc praedicamentum, ratione cuius dicuntur esse in tempore: ita etiam in Angelis, & animabus rati natibus , quae aeuo primi Angeli extrinsece mensis antur, ex adiacentia i lis auii relinquitur quoddam accidens, huius praedicamenti: & similiter invisionibus beatificis Sanctorum, quae ex trinsece mensurantur ab aeternitate participata visionis beatificae Christi D
mini , ex adiacentia talis aeternitatis paseticipatae relinquitur etiam accidens pc tinens ad hoc praedicamentum, ratione cuius beati dicuntur esse in aeternitate. .
Quam sententiam probabilem reputat Sancti. ubi supra conclusione . & iuxta eam facile assignantur specie huius, praedicamenti. Diuiditur enim primban quando. naturale supernaturale: ratione huius res dicuntur esse in aeter
nitate participata : illud verbcst, quod relinquitur ex adiaccintia alicuius durationis creatae. Quod rursus diuidit in quando , quod exaeuo relinquitur in rebusaeuiternis, &in quando, quod ex tempore relinquitur in rebus temporalibus. as secunda sententia asserit . sellam contineri in hoc praedicam cnto accidentia, quae cae adiacentia temporis primi mobilis relinquuntur in
ebus, quae ab illo mensur. antiar , ratione quorum dicuntur cilc in tem-Pore. Qtam scutentiam appellau
588쪽
sancti. communem , & firmiorem in doctrina Arist. & D. Thom. Et merito : Vim quin sitis aperte colligitur ex eorum doctrina 4. Physicorum text. II s. lest. 2o. tum etiam quia ex histribus durationibus, nempὸ aeternitate, aeuo , tempore , sesum tempus
est absoluὰ , Sc limpliciter quantitasscum sit quantitas molis, sini praedicamentalis; alia verb persectionis, seu Virtutis. Ergo solum tempus absoluta , & simplicitcc participat rationem
trienturae : & per consequens cx adi centia solius temporis resultabit in renienserata per ipsum aliquod verum accidens, quod constituat hoc praedicamentum. Sed haec longiorem postulant disputationem. Est tamen iuxta hanc sententiam
non pardi difficile assignare species
huius praedicamenti. Cum enim tempus primi mobilis sit unum, non soldminecie; sed etiam numero : videtur ex illius adiacentia non posse causari quam
3o Dicendum est tamen, ex di- uera ordine, quem res menstratae habent ad diuersas partes temporis, etiams tempus ipsum sit unum, simi posse diuersas species huius praedicamenti; si
cui quamuis locus ratione superficiei continentis sit eiusdem speciei, tamen ex diuerso ordine, quem res locatae habent ad centrum, & polos mundi, semuntur sursem,& deorsiam; ante,&retro, & aliae species ubi. Et ita Arist. capit. . huius libri assignat ut species quando , heri, h die , superiori an-
Iuxta quam sententiam , sic p6test ordinari hoc praedicamentum ut primb diuidatur in quanta , r tione cuius res dicuntur fuisse in tempore; de in quandb , ratione cuius res dicuntur esse; & in quandb ratione cuius res dicuntur futuras esse. Secunda seecies dicitur Lilis: Sc est Decies infima: quia in tempore praesenti non sunt diuersis partes, unde
possint sumi dilieria quandb. Aliae duae sunt quas subalternae ; de sub Prima continentiar , heri , nullustertius, s eristi armo , inci siti, secunda ver σπι , si1Menti anna, o e. sed haec l . uiora sunt, & indigita ampliori imdagine.
o mentum docuerunt plures. Non est tamen, cur ob rein parui momentia communi Arist.sententia discedamus
praecipuE cum explicari optime possit, in quo differat ab ubi, & quid addat s pra illud.
Sciendum ergo est modum illum. seu accidens, quod resilitat in re locata
ex circumscriptione corporis continentis , & appellatur ubi, sol im efficere,veres locatacommensuretur loco, ita ut una pars eius sit extra locum alterius
I xus : non inmen efficit tales partes abere ordinem, seu dispositionem respectu ipsius loci. Et ad hoc ponitur situs. Qui consequenter nihil aliud esu quam dispositio illa, seu habitudo pa
tium rei locatae in ordine ad locum. Et
ideli definitur 1 Gilberio , qudd sit
P/sitis partium , secundum quam dicum tur fantia, vel Iedentia, vel astera , v d ia,ste. Quem breuius definit D. Thom. opusc. 48. dicens : Sinu est 'sitio, seu νώ. Iartiam in L . Quam definitionem lac poteris ad sermam aliarum reducere : Sit- est accidens dissmens partes in Aca. Videantur An-goicus Doeuir I. v. q. 2. 49. art. I. ia
589쪽
yrr Disturi an de saevi praedici
Conrad. ibidem, & Arvixos Metaph. I moderni, ut saluent hoc praedicam e
qu. T. art. 3. ν3i Species huius praedicamenti asignat B. Albertustra a. de situ cap. I.di lcenseas esse, aequE,& non aeque sinuatum esse. Sub quibus comprehenduntur stare, sedere, iacere, asperum, & lene, & aliae similes positiones. Vci,si nam lueris, poteris cum Arauxo ubi supra, α Soto in praesenti, hoc praedicamentum diuidere prima diuisione in situm naturalem, & praeternaturalem, seu ex appetitu animalis acquisitum. Constat enim unicuique corpori determinatEconuenire aliquem situm a natura,seu rinatiuitate, ut diomini, q-od caput sit superiori loco; aliae verb partes in loco magis, vel minus inseriori. Quod non inuenitur in alijs corporibus. Nam plata habet caput, scilicet radicem,in loco inferiori ; ramos vero bruta quasi medio modo se habent. Eis enim natura,
neque caput versus coelum erexit, ne
que terrae infixit. Et hinc sumuntur diuersae species situs naturalis. Praeterna turalis etiam, seu ex appetitu animalis
acquisitus, qualis est in homine, sedere, iacere, de similes, sus habet species. Nam sessio diuerse modo disponit partes in ordine ad locum, ac iacentia, non silum in diuersis corporibus, scd etiam in eodem, ut notum est Videatur Aram xo loco citato.
Isputatione praecedinti num. I tr. explicuimus, in qua significatione nomen habitus pertineat ad hoc praedicamentum. Quo supposito, Ze reuehi: s illis, qui ipsium constituunt in denomitiatione extrinseca ab indumento proueniente, quos quaestione
prima impugnauimus. Quidam alij
tum esse quid intrinsecum , explicant illud, asserentes esse quoddam accides, ita disponens partes corporis, ut possit commodE vestiri; & conisequenter tantum reperiri in hominibus, quorum membra sic disposita sunt a natura, ut possint ficilξ indui. Iuxta quam sententiam idem habitus perseuerat in quolibet homine: neque in suo esse de pendet ab extrinseco indumento. Haec tamen opinio ficia est, & co tra Aristoti tum hic, ubi dicit habitum
esse , ut indutum, aut armatum esse: tum etiam s. Metaph. cap. Io. dum docet, esse medium quoddam permo dum actiones de passionis inter vcstem,& habentem ips ,ut explicuimus disputatione citata. Ac proindE nullius dbditur habere habitum , quando nudupest; sed quando est vestitus, armatus,&c. Ergo non consistit hoc praedic mentum in illa dispositionc membro rum, seu aptitudine, quam habet homo, ut induatur. Adde , ad talem dispositionem, seu aptitudinem non requiri aliud accidens, praeter figuram membrorum, duritiem vel mollitudi
nem eorum, potentiam motivam, aut
alias similes qualitates: ergo,&c. 3 Hac ergo sententia relicta, diacendum est cum Arist.locis citatis. Gilberto in suo opusculo, D. Thom.1.M taph. lcct. I 8. &I. a. qu. 69. art. I. quos sequuntur Conrad. ibidem Caiet. 3. par. quaest. 2.ari. Arauxubi supra uto. δοcommuniter Doctores, qudd sicut ubi est accidens resultans in re locata ex circumscriptione loci: sc habitus, ut constituit hoc pr dicamentum est accidens resultans ex adiacentia indumenti: vel accidens, ratione cuius res dicuntur inductae. Quod significauit, Gilbere.
dicens habitum esse Cortorum in eorum, quae circa corpinsem adiacentiam. Qua
descriptione significatur habitum me di e
590쪽
dubib habitum huius praedicamenti,diare inter corpus, & ea, quae circa corpus sunt per modum cuiusdam acti nis, & passionis, in quantiim, medio illo, comus ornatur ; & ea , quae circa corpus sunt, ornant. Ac proindE hae bent esse omninb extrinseca corpori; sicut locus est extrinsecus rei locatae, di tempus rebus , quae ab eo mensu
3s Hinc fit animalia irrationalia,
uae a natura acceperunt arma, & in- umenta proportionata, ut ungulabcornua, pilos,rinam,&c. quamvis r tione horum non habeant habitum pertinentem ad hoc praedicamentum: quia talia arma,& indumenta sint verae partes eorum,& non aliquid extrinsecum : tamen quatenus in ordine ad humanos usus alijs armis, aut vestibus extrinsecis induuntur, habere procubui docet expressξD. Thom. orusc. 8. Sic cnim equus dicitur phalleratus,
Per quod tandem patent speciem huius praedicamenti. Diuiditur enim secunddm varia genera induinetorum, tam toti corpori, quesn singulis partibus conuenientium. Et sic potest primo diuidi in habitum, qui restitat ex
adiacentia armorum, ratione cuiusdicimus res esse armatas, loricatas, aut galeatas: & in eum, qui resultat ex adiacentia vcstium. Gi potest subdiuidi
secund im varia genera indumetorum. ut togatum esse, calceatum esse,habere
cuculam , &c. Sed de his satis. Qiu plura voluerit,legat Diu. Thom.opusculo citato, sanchea libro sexto, Mau-xo, ubi supra, & alios.
AEc Est tretia pars huius libri. In qua per quinqu/ capita disse is Aristotide quibusdam asse honibin, quae consequκm
tκν traiicamento,seu quae inter ipsa inuicem e parata i uenmotu . cur quia non sunt entia completa ; Ied rationes quadram imperfusia, incomptera , diuae res per multa 19Leamenta: ideo ad nurumstecialiter pertinent, aut reaeucuntur: propter 3.od tiam seorsim in hac tertia parte explicantur ab Arist. ne autem: oppositio, prioritas, simultas, motus, modus habendi. Circa θησί ciet ristotelis doctrinam, quam omnes recipiunt, breuiur erre.