장음표시 사용
101쪽
ac deinde conuiuia, chorcasque simul agitant, quasi mactata Como, veteri comessa tionum Deo, victima: quae omnia singuli in annos singulos aere importuno exhibent: Ianionum uniuersitas, contra Vnum qui se eo sumptu liberare Cupiebat, argumento huius legis potissimum via est ut inueteratum morent, minimeque a Christianis alie num, defenderet: nec vero etiam Senatus abrogandum e Rcensuit: vocant vulgo, tibinus violi. Causam agebam aduersus dom. I fac. Arnaidum, hodie consistorianum Comitem, cuius ingenio sua semper fuit dignitas. Dixi & ad i. 69. cisi societas. E. pro e. vide autem Brimonium ad i. Dominico. Cod.Th. despectacul. Cui acium ad I. uniuersos, de decurion. lib. IO. & ad Novcl. . Baronium in praefatione Martyrologii, cap. . Io. Bodin. lib 3. cap p. de republ. Athenaeum lib. . dipnos.
CONFUGIUNT , VEL IBI EXCLAMANT: ET
ne quis ab Ecclesia extrahatur. obseruabitur primi, m quod scribit D. Augustinus epist. iis . de quodam Fastio quicum non haberet ad praesens unde explicaret decem 3c septem solidos creditoribus, ad Ecclesiam confugit ne corporalem pateretur iniuriam: Ee cum Augustinum, ut Episcopum .grauissimis querelis oneraret exactores seu Caesariani stergetios dicimus vi eis illii traderet. liberauit misci u mutua accepta pecunia. Hodie autem ut speraret frustra hoc ipsunt bonus debitor, maxime sublatis apud nos asilis, ita S praesertim avetusta religione huius tituli receditur, si quis in fraudem creditorum fiat clericus, Mquia aliunde vitari non possit carcer. Singularis in id lex 2. Cod Th. hoc tit. v i agitur de Iudaeis qui reatu, vel debitis fatigati velle se Christianam legem amplecti simulabanti hoc de ipsum lex 99. iussio. des ex io . eod. Cod. Th. de dccurion quas vide. Adde etiam de praefectiano, aut vicario, aut cohortalino qui, cum esset chartis, ac rationibus publicis obnoxius, ad praeposituram castri, de militum aspirauerat. Iubet enim imperator eum retrahi ad rationes reddendas, atque alium in eius locum a magistro militum eligi, & praeponi, l. i. de diuers ossic. & apparitoribus Iu d. lib. I L. iuncta& l. ad splendidioris. eod. illo tit. ubi videbis rationem d. legis primae. Hinc igitur cooptatur nemo in coenobitarum, qui emendatiores sint, numerum . neque votum emittit quin prius scie omni aere alieno solutum iurauerit: eoque pertinet titulus de obligatis ad ratiocinia ordinandis Vel non, lib. I. decretes. dixi ad tit. deseruis fugiti ff. & aliis locis. LEx 3.
Si seruin cuiusquam in ecclesiam altariάue armarus, nullis hoc susticantibus, inopinasus irruerit: m armorum fiducia resipiendi animos, insania impe ente, conceperat: arripiendi, extrahendique eum δε-
mino, quibus idpotesse cere viribus, concedatur. Eiodsi illum etiam
consigi in concerarione, pugnaque contigerat,nusta erit elud uoxa: nec consanda criminarionis relique tur occasio.
Frequentissimus hie textus, ubi Reus, appraehendendus ab apparitoribus, pugnat punctim,ac caesim, lethumque omni molitur ab ense, quod ait poeta, aut altis denique viribus experitur ne capiatur. Tunc enim occidi potest impune vi censet Io. Faber hic, quem & rursus vide ad l. r. ins de his qui latron. occultau. tamen cauere imprimis de-het iudex ne decernat ut Reus capiatur vivus, aut mortuus,arg. l. aut damnum. g. pro inde . de o n. g. vi de Rebulam tracti tu, de literis rogatoriis, pag. r. ad quem tamen suppleri hoc necesse est, nempe, si Reus in arcem se receperit quae expugnari debeat, ne quidem fas esse Senatori,cui executio senatusculti mandata fuerit, iubere tormenta illuc
102쪽
Τit. XII. De iis qui ad Ecclesias,&C. 99
ta illue bellica evehi nis, narratione facta rebellionis, at rum decretum interueniat. Diseeptationes in id acerrimas annis superioribus vidimus: sancitumque ab amplissi mo ordine, non licere prouinciali iuridico,seu ex ea causa, seu alia qualibet notorias in senatorem qui vim illam adhibuerit, conscribere, nempe ob priuilegium senatorium,
Denuntiamus. D ecclesiu, in quibus cum pace, quiete vota competis celebrari, abstinendum ab omni seditione, conclamatio.
D templo urebu parcimus. dixit profanus Quintilianus declam. animos tomponimus ae lacrιum eriam mentem noram east odimus. Contra autem prisci illi Christianae sel, lae proceres, D. Am brosius.& D. Augustinus conquerentur in hunc modum: an quie- quam indignius ait Ambrosus lib. 3. de uirginibus in circumsonare sacramenta consu-ss vocibus, ut impediatur oratio pro salute deprompta omnium, cum gentiles idolis suis reuerentiam tacendo deferant ξ&c. D. Augustinus sermo. 2sI. ge tempore, to. Io. Adhuc quoque quod detestabilius est, ad ecclesam aliqui venientes non intrant, non insstunt precibus, non expectant cum flentio sanctarum M istarum celebrationem. Sed quando lectiones diuinae intus leguntur; tunc apsi foris aut causas dicere, aut diuersis student calumniis impugnare, aut videlicet alea, vel in iocis inutilibus insudare. Et post nolite inuicem in ecclesia Qerbosari sed quieti estote. Sunt enim plurimi, S: prae cipue platraeque mulieres quae ita in ecclesia garriunt, ita verbosantur ut lectiones diuinas nee ipsae audiant nec alios audire permittant, &c. verba etiam Arnobii in psal. ς. haec sunt: sicut ecclesiae in mundo positat esuitates sanctorum sunt, se templa idolorum in toto mundo positae ei uitates daemonum esse noscuntur. Ostendo deinde ad s. ren. ff. de iust. 8e iure quam sancte olim, At nunc prohibitum si ne ius reddatur inee etesiis. Quantum ad munitiones bellicas, constri tendas eas non esse in ecclesis putat 1 o. Faber ad i. a. nullus haereticis. su p. de summa trinit. Contra vero sentit Baldus ad illum textum s urgeat necessitas: factumque id in maxima parte Galliae vidimus, dum restuaret ubique dissensionibus ciuilibus anno a 189. M sequentibus usque ad annuim
Si quis aliquid contra leges a quibusdams ibi existumer perpetrari, liceo ei adire iudicem, Gr legitimumstostulare praesidium .
Pars haee vltima legis allegari solet in id quod dicimus, e e mis en L saue νδεδεβιν es riti coar ou de stireMe. vocatur hoc veteribus practicis, assecuramentum, vulgo assure οι, ita apud Vid. papam, q. 4i8. nec aliud in hunc diem nomen est in Bituria, Aruernia,& aliis planistiue prouinciis nostrae Galliae. Dicunt Senones,sian re bon oti alasaramen ι, titulusque in ea consuet. quemadmodum N Aruerna, ac Marchiana, specialis est: vis agetiremens. In quo perite adnotauit Anton. Fontanonius, in Sen. Pa Tis patron. ad Masuerium tit. 3. de contumacia, pag. 63. qaen cecinti demandeti est misen Iasas garri dela Coar, audia Ray, ensembis delapariae, par vena sun premio desur. Opus tamen est leui inquisitione qua constet apud iudicem de comminationibus: aut statur etiam soli sacramento postulantis si vilis iit persona , qua metus est. Atque ut ne fallatur quis sors ex articulo 3. consuet. Melo d. cuius verba: Au hatiis ustitire apparii nidoanerassaremor: is .a Iuge Roal d neν suaegari ρνiuatiaement a Ious auI res motasE-gulare hoc apud Melodunens. Promiscue enim hoc ipsum Senones art. iro . cuius etiam haec verba: visaram nι pear Ura donneρὰν le Rο, ovi ha ι Iasticire, pardoant tequel ιι sera demande. Sic vero fle consuet. Bituri c. art. 1o. sic Boston. art. st . sic Pontiuiense, at t. vlt. Attingit Raguellus in Indice Pertractat copiosus G. Lab. ad art. 1o.defessasti.
inconsuet. Bitur. vhi& formam praescribit concipiendi libelli, ae iudicii ad eiusnodi
103쪽
tuitiones qu:e petuntur ex publico. Subiicienda autem arbitror verba Austerii ad q. yo. in decis Capel. Tolos scenim ille. hoc seruatur de more, ut qui timet ab alio, committatur eius tutelae ac protectioni sub interminatione poenae mortis, si vel eorpo ri vel bonis conquerentis,& pauescentis nocitum fuerit. Hactenus Aufierius 1 eoque sensu aecipienda lex, illicitas. g. ne potentiores. deos praes. at vero is locus Casiasiodori lib. 7. cap. 39. in formula tuitionis, quae fuit eiusmodi: tuitionem nostri numi nis , quasi validissimam turrim,contra inciuiles impetus. At conuentionalia detrimenta nostra concedit auctoritas &c. Symmachus lib. Io. epist. 36. ad Theodos eausdicti, fori mei Celsus, tuitionem contra me, AI annorue praesectum, de sede vicaria postula uit. Is cum a me insequenti tuitionis auxilium poposcisset, & unius nomenclatoris, ut in urbe paeata adminiculo fretus incederet,&c. rursus Cassodor. lib. 4. epist. 17. tui tionem postulanti contra inciuiles impetus, ex nostra iussione, salua ciuilitate, praesta bis. ubi notanda sunt verba,salua ciuilitate: In tuitionum enim rescriptis inserebantur de more,ne velle videretur princeps auctoritatem suam potiorem quam legum vim sanctitatem esse obseruauit 1 istud Durantius Cassultius lib. I. variar. cap. i Vide tamen ad i. vn. in . de his qui ad statuas confug. ubi assignatur aequissima aduersus trieo nes flagitiosos , ac nocendi cupidos exceptio. Vide ctiam Saluian. lib. s. du guberna tio. Dei, variis locis.
ut qui nuda saltem cogitatione, aIque tractatu aus fuerint tentare,capitali animaduersione plecten .
Optima glossa seueritatem hane agmittit in grauioribus. Quod late explico ad l. si
quis non dicam rapere. sup. de epist. & cler.
g. vlt. Sane sis seruiu vel colonus, aut adscristitius, familiam, siuebbenus, huiusmodi aliqua persona domestica, vel conditioni μM ta, conquabsatu rebus certis, aut seipsum frustratus ad sacrosancta se
loca contulerit, &c. statim a religiosis arconomis, icc. pro qualitate commisit, aut ultione compriente, aut Intercessione humanissima ArocridemGremissione venia, . sacramenti interuentione securi, ad locum flatumque proprium reuertantur,&C.
Primum notat Alexander lib. 4. consi. 3 3. colonos haberi inter domesticos Quod tamen Molinaeus negat eodem loco,nisi actu sine domestici, vel, ut loquitur, nisi accedat actualis domesticitas , qalem describunt Basilica, eclog. 17. in haec verba:
ἡλωnae, rara et M 3 oKώων vi M. Latine dixeris: Ctim quis imperas tiberis, nepoιιbus mesticu, cons gaistas, ae omnibus dea'ae qai in familia , ias sans. ενα τ αν υπεξιοtinometivocat ex eo ipso Τheophilus domesticum testimonium. lat. de testam. in institui. cum scilicet plures sub unius,eiusdemque potestate in ead. domo morantur. Quod ex moribus nostris explicat longo satis commentario Austerius ad q. 4 decis Capel. Tolos Fusissimum, eruditissimumque de aeeeptione varia domestici scholium conscripsit Ioan . Meursus inglossatio Graeco barbaro. Vide autem Culacium in recitation. adiit. de testib. ad i. testimonium. eod. tit. docet enim domesticos esse qui in eadem domo habitant. sunt, ait, qui domesticos accipiant pro cognatis, quibus non assent ore domum pro domicilio non pro cognatione auctores nostra accipiunt. Ita Cuiae. pulchre igitur scholiastes Theocriti ad IJγh ε. cum dixit . um .im iniγειν, in eo differre, quod otiam sit.semus ille quem possidemus, δευμ vero qui seruus quidem est, sed manumissus. οἰ so reti εὐπα κταν ων ini o sunt eius verba. Glossa
104쪽
Τit. XII. De iis qui ad Ecclesias, &c. Iot
deinde arguit ex hoc textu, iurare oportere maritum qui uxorem digressam repetit, se eam non laesurum: quod S: ita seruatur hodie a iudicibus, iuxta cap. I. ut lite non conia
Ne patronis, vel dominis per ipsorum absentiam obsequia iussa δε- negentur , GV V si per incommodum ecclesiia, egentium, ac pauperum
Reserti hoc possit ad mendicos extraneos qui sese pauperibus patriis, ad ecclesiarum postes comiscent. Summouendos enim esse vult constitutio Caroli Magni parte 3.stvli Partanieli, tit. 1o. licet nihilominus mixtura ista omnium cuiusq; loci pauperum in 1aeris vestibulis pretiosius nihil esse oportere apud Christianos praedicent impedisssime, ac perpetuo sancti interpretes. Christus potest alere pauperes, ait D. Chrγsostomus hom. 31. ad ep. I. Corinth. sed ali eos a nobis voluit, ut nos colligaret in charitate, titi. Μααπεὰ πί- αμαρον MEON , sic ille. sunt enim in usu in os exodiνε-, quod dixit Greg. Nari an id est, obiectae humanae species quae infirmitatem nostram nobis in memoriam reuocant. Quod autem stare ad postes ecclesiarum debeant, ita Clin stomus homil. i. ad epist. L. Timoth. in sine. Geta ἐν vis D ei revera πρύν ναμ 1istis εἰαν πινος ινα-ἐλεημοσαύλι ειέη. 6 sv εMηθίωαι, ελεη
ecclesiae,ut nemo vacuus ingressio ν, - miserisordia comire siesνώου intra M. μινώ τι misericordiam consequaris prior ipse misere rigae liba debisoram Deum, ortia demam ab eo exige. ει merari primo, tune repete, vι ctim usura recipias. Vati san/tia Deus. aere funus sisera Naaιι. Si cum /leemosina postatis, gratias agi r sicam eleemosina raperas. faeneraris, usiasque aeripis. Em pande munias Iaas non in caelum malis. sed is ad paveram manus. Plura sunt eo loco. Adiungendus vero e Latinis D. Augustinus qui hoc ipsum populariter, sermone l. de verbis domini in Matth. iii K Ex quo h e sumus eanses adecclesiam, or redeuntes, ait, paveras tale p/stant nos, o dicunt vi dicamus vobis υι aliqviid accipianι a iobis. nos manuerant loqui vobis: o ctim se videat non aecipera a vosti inonito νbi rant ν nos luborare in vobis. Expectans aliqvituo a nobis. Damus quoniam hissemus: dam- sicar possumus. Numqaid tamen aduram nee is lem implendam idon a stimus 3 quia erga aa earum Mesilaum implendam idonei non sarimas vel ad vos legati ipseram fimas Hactenus August. D. sermo. s. tomo Io. sed istud iterum longe uberius apud D. Ch sostomum.hom. 36. in eumd. Matthae. quae videnda, perlegendaque tota est. Docet enim excusanda esse mendacia, imo fle impudentias pauperum,neque afficiendos eos esse opprobriis, & criminationibus. inquit, uis βουλ ι λυ, , u ---λῶ tk - acEHς it --, a λαυId est 1 Si dare nihil u. qaia criminoris, o remeris miseram. o infatiem animam Particu- Iam lite insero homiliae quae aurea vere tota est, ut ex leui quas indicatura alliciaris quisquis hoc legis, ut totam perlegas. Qua vero politica erogatione utendum velit idem Chrysostomus in alendis Constantinopolitanis pauperibus, vide etiam omnino homil. 67. in eumd. Matth. cap. 1r. Apud nos solebant seri eatalogi, seu matriculae complectentes egenorum nomina quos ecclesiae singulae alerent: vocabanturque matricularii quotquot inscripti fuissent, vi videre est apud Hincmarum epist. I i. cap. 3o. A: Gregorium Turonensem,lib. I. cap. 19. Appellatio autem illa transiit ad curatores pauperum: tandemque ipsi aeditui eo nomine donati sunt. Vernaculo enim nostro v cantur Marcussit,s Obseruauit haec primum IO. Savaro ad Gregor. Turonensem, variis locas, ac post eum Hier. Bign. ad Marculsum. Hodie ab anno trei 1. constituram eiusnodi politiam in hae nostra Lutetia cernimus, instituente, A praescribente illust. Nie. Virgunio, nuper Senatus Tolosani, & nune Lutetiani Principe, ut neque pro ecclesiarum foribus,neque per vias medicabula ulla stare,aut errare audeant, segnemque
105쪽
ut antea. per stipes quotidianas,Vitam ducere. Inclusa enim sunt, atque innutrita pio chotrophiis publicis,roboreaeque, ac ferratae prostant arculae ad ecclesiarum omnium ingressiis praecipuos,ut eroget Christiana pietas quod eXtorquebat s,pius quasi ab in uitis transeuntibus validorum meudicantium odiosia, importuna, clamosaque vilitas. Nimirum reuocatus tandem est vetus ille mos quem inualuisse Constantinopoli disti mus ex Nouella Iustin. 8o. cum eo confluerent millia Varia mendicorum inertium qui alias conficta facile miseria liberarentur si non in ignavo otio , sed is,a , . manuque admota operi,uiuerent. Vere sunt hi inscrip Qrum Pauperum greges, quales eos describit ipsemet Chysostomus ad cap. 9. epist. I. Corinth. homil. M. cum ait, in ter caetera,sub finem, αννον - ὰ, σε sim η' αγέω ς, ως ri,inquit inscriptorum paverum vos. c. agit de ecesesiis singulis quarum cura haec fuit.
ΤΙΤ. XIII. DE HIS QSI IN ECCLESIIS
D ecclesia catholica libertatem domini suis famulis protare possunt, si 'b allectu Febu, agistentibus Christianorum antistibis,id fa
ciant : ut Dropter facti memoriam, vice actorum, interponatur quatis
cumque scriptura, in qua ipsi glo. manumittentes) vicetessumm
Huc omnino pertinet vetus manumissionis formula apud Marculsum, quae est quinquagesima sexta in veteribus formulis, ubi & apposite componitur textus Sozomeni lib. I. cap. 9. histor. eccles in erudito scholio. Ne autem residem, inutilemque locum occupet apud nos hic textust conuenientissimus fuerit ad ea omnia in quibus praesentia plurium praesertimque probatissimorum exigatur,ut rei, qua de agitur,maior utique concilietur auctoritas: vulgo dicimus, poar H lo radaantane is acte tublici Multae simi eiusmodi extra forum species: in foro autem videmus aliquando mulctari 2 s. aureis appellationes publice disteptatas in quaestione iuris, constitutionis, consuetudinisite prouincialis nobili,id vero hac sola ratione, videlicet propter facti memoria.
TIT. XIV. DE LEGIBUS, DT CONSTITUTIONIBUS
ynter aquitatem, iusi, interpositam interpretationem nobi lis O vorter, σ liceae ins icere .
Nempe hoc solis Principibus, supremisque curiis tribuitur: non autem inferioribus Iuridicis. ut quibus nee lieeat vel tantillum a praescripto legum, A constitutionum recedere msi adsit rescriptum principis. Eo sensu accipiendus apud nos locus D. Augustini scribentis in haec verba, libro uno de vera Religio. cap.33. in temporalibus legibus, quamquam de his homines iudicent cum eas instituunt, tamen cum fuerint institutae, atque firmatae, non licebit iudici de ips, iudicare, sed secudum ipsas. Hactenus Augustinus. Supplent amplissimi ordines quod videntur aequius, ac melius. Inde saepissi-
106쪽
saepissime vidimus in causis capitalibus, ubi iusta Rei defensio ex elogiis, seu notoriis
informationes vocant in emersisset, mandatum fuisse a Senatu Procuratori Rectio viaeelitati nomine, codicilli veniales praestaretur in ossicina codicillari, seu minore ea n cellaria, vi loquimur. Non enim ambigitur Senatum ius facere posse, ait lex, non ambigitur. hoc tit. T ad quam etiam praecipua in id quaedam adieci. Caeterum frustralite glossia adnotat doctoris sententiam esse probabilem, non necessariam, cum hoc vuIgatius, nec ulla sit ex Iurisconsultorum, patronorumve consultationibus' vel apud inferiores iudices, iudicandi necessitas. Sola Parisensis aduocationis,mc terorum regni supremorum cribunalium praerogatiua ea est, ut, impetrata supplicatione ciuili aduersus centumvirale iudicium, probabile fiat iudicibus qui caulam audituri sunt magna aliqua,& lusta ratione petitorc conqueri,si modo duos cosultos patronos affer' tores, praesentesq; secum habeat qui causam agit, siq; omnium collata videatur opera
quod in oratoriis certaminibus suadet Libanius άν ρ-υς λγω. Tanti avressio illa est ut 3c patronos adesse, & cons gnari ab eis consilium quod dederint, ostendique oratori regio iusserit a paucis annis, decretoque publico ordo amplissimus.
gua corporibus quibusiber aut legatu, aut pretimcis, vel riuitati,
vel curia donauimus, necgeneralia iura sint,sed leges faciant bis duntaxat negotiis, asque per solus pro quibus juerintpromulgata, dcc.
Optime Baldus, eum ait, ex hoc textu, priuilegia ege in suis terminis seruanda. Iura enim sunt singularia, quae neque res, neque personas, quibus indulta sunt, egredi consueuerunt. Eiusmodi est priuilegium doris, quod nec ad filios transit, ut aperiam ex praeiudiciis curiae, ad tit de priuil. dotis. ins item priuilegium tutelae, quo frui haeres non potest: Sc similla,quae persequuntur Decius, Cuiacius, ac Pet. Faber ad i. in omnibus. & ad i. priuilegia. de reg. iur. aliique interpretes ad i. ius singulare. T de legib. Ratio autem coercitae istius acceptionis priuilegh peti potest vel ex vulgato glossae axiomate ad i. r. in f dedo t. promissi ut scilicet cum duo specialia tribui viii, ac eidem subiecto non possint, eo minus etiam ampliatio priuilegi j admitti debeat quod, cumst contra tenorem iuris communis, unde moi r Graecis dimam est, parae iis ia , dixerimus nos Galli) alterum praeterea speciale pariter accederet, si, lata fgnificatione, porrigeretur ad res alias, ZE pcrsonas quam quae a lege, consuetudine, aut reia scripto principis designatae sunt. Eo sensu accipiendum est capit. susceptum. de decim. eo sensu lex i. ad munici p. s. lex Titius, i. filius de milit. testam. E.&alij v triusque iuris textus longe plurimi in quibus indulgetur aliquid ob merita, ac sine exemplo, ut loquitur lex i. de constit princ. F. Sic vidimus apud nos priuilegium Eudonis Matoris, al. de Ciasosainct ses, quo immunes en voluerat Herricus I. & mares, de seminas qui nati ab Eudone illo fuissent, redactum isse anno is 19. ad ea duntaxat
quae terra, marive, aut fluuiis, usus sui cauta, vexissient: postea autem anno Is78. ad eastatum modo vectigalis, tributiq; species quae in Gallia pesitaretur cum immunitas co cessa est. Parum autem profuit tandem quingentoru annorum possessio: quia enim ingens eorum numerus copertus est qui per prouincias temere, ac falso sese effusae illi familiae adscriberet, detrimeto capitalium illationum taleas vocatὶ non minimo, abrogatum est penitus, obliteratum, ac aeterno silentio damnatum an . I 6o I. constitutione regia. Causas egi de gentili illa immunitate non paucas in maiore auditorio, te in sub sidiorum curia. Nesim nimius, seruantur etiam eiusmodi restrictiones priuilegiariae in contracto aere alieno Nundinis Lugdunensibus, Campanis,& Briensibus, de quibus consule, si lubet, Rebusum tit. de sent. executoriis, art vlt. glo. vlt. dicam infra suo loco. Benignas vero interpretationes, ampliationesque, ut dicimus, Ze quatenus adnuitendae sint, delibaui ad I. Beneficia principum, de constit. princip. ff.
107쪽
Lem mel misse a principe ad venerabilem coetum, fglo. id est, Se
natorium) oratione conduntur, vel inferto edicti vocabulo nuncupam
tur : vel eas stontaneus motus ingessit strincipi, vel precatio, vel relatio, vel lis mota legis occasionempostulauit.
Oratio habebatur interdum a principe in Senatu cum sancienda esset noua quaeiadam constitutio, ut constat ex locis pluribus in iure, quae taedium si hic subit ei. Hoc fieri ab Hertico III. saepe vidimus, maxime anno Is 87. studebat enim imprimis et gantiae, ac cloquio. Mittebatur etiam aliquando oratio condita, vel epistola, quam legisse de more in eodem ipso Senatu vel quaestorem, vel candidatum principis, traditi cxvn. deos . quaest. F. seruamus autem hodie vi, seu sint codicilli regij patentes Iiteras dicimus) seu obligata sigillo epistola, vocamus etiam, leum de cachet mittatur a Principe ad amplissimu ordinem non summus palath quaestor, aut Cancellarius Franciae, ut loqui mos est, neque ullus de consistorianis Comitibus lecturus quod missum est: sed acceptus Principi quiuis aulicus breui illa legatione fungitur, legitque actuarius forensis, & mox vel decuriae inauratae iudices soli decernunt,vel cMultis classibus. LEx q.
Digna vox maiestate regnantis, legibus alligatum se principenta
pressera, adeo de auctoritate iuris nostra pendet auctoritas. Et revera
maius imperio est summittere legibus principatum: σ oraculo, id e stexemplo in praesentis edicti, quod nobis licere non patimur, aliis indi
Huc pertinet quia scripstge aureo seeulo Fabius pictor in fragmento libri primi:
pudor ipse regebat populos, ius Principes ait ille. Maxime autem faciunt orationes quatuor singulares Dionis Chrysostomi, de regno, quibus mire, inter caetera, describit quo vultu, & eonsessu sedentem vidisset Hercules Deam Basileam, seu B ω είω, ut vocat: consdentes nempe, eonsistentem vero ante ipsum sceptrum viriam sortem canum,S magnanimu qui vocabatur, N ώς, &, λDς ο .sne quo nihil eis fas esset facete, neque cogitare. Ista in genere ad legis vere regiae consilium. Liceat vero perstringere nonnulla e nostris ad ossicium, & mores regnantium. Decius enim consi. 18 o. ex hoc textu,& aliis docet, Reges obligari ex contractibus quos cum subditorum vel minimo inierint, nee posse, quocumque imperio, seu de plenitudine potestatis, ut loquitur, ab iis recedere qua fide publica iacturos sese receperint. Tamen ut addit ipsemet consi. i98. ex Baldo, desderatur hoc unum in magnis principibus, quod a contiliis habeant sere neminem qui audeat semper, & ubique verum acu, quod dicitur, contingere, eisque vel susurrare quod tantillum displiciturum sentiat i frustraque scripsi Capitolinus in Gordianis. miserurn esse Imperatorem apud quem vera reticentur scelicissimus inde Alexander Macesso, Homerum fidelem suum consitarium nuncupans euius perpetua oblectabatur lectione, ac studio atque ut e posterioribus istis seculis delibem quod sit satis: scribit quidem Petrus Ble-senss epist. 9s. ad Herric. Britanniae maioris Regem, in haec verba: Qui dat Regibus diuitias terrae, ab eis aurum non postulat,vel argentum, sed ut audiant causam populi,& arguant pro masuetis terrae. Quanta autem laus ex eo debeatur Regibus Francicis, docet inter caetera expressae imagines in sgillis publicis. sedet enim in solio, sceptrumque attollunt pro ense, cum caeteri toto orbe principes effingi in initiis aequitantes, armatique dextra vindice soleant. Quinimo cosignatum etiam est patriis tabulis, Ludovicum XI. statim atque inauguratus est, Ac Sacramentum palam omnibus, atque ad aram,
108쪽
ad aram ge reddendo uniuersis, ac singulis iure, praestitit, misisse continuo ad Senatum Sacramenti praestiti formulam, lioc adiecto, precari se tantae curiae Iudices vi fidem suam, in eo quod ritu tam solenni promisset, liberarent. Vnum denique commendat principatum Gallicum, quod posito omni metu. vel Gallus minimus, ac vilist imus litem instituere possi aduersus Principem, depellitque, ac excipit procurator Regius
perinde ac si contra priuatum, nec vero contra Regem ipsum mota esset cotrouersa. Hoc de more, testaturque adeo Baldus ad i. magis puto. de reb. eor. ut de impens; regiis pauperem eo casu litigare adiiciat. Sin autem si extraneus qui se a Gallis in solo Galli eo spoliatum, expilatum ii exclamet, ac defleat, ea fuit semper Regum nostroru& humanitas ut non tantum vindicare perpetuo soliti sint serinam hanc in iuriam, sederogate etiam amictis sumptus publicos quibus inquirat ut in praedones. Experti sunt nuper Saraceni, seu Maurisci, ut vocunt, qui expulsi cum essent snibus Hispanis ad sexceta& amplius millia,ut ferunt, spoliatique, occis, submers, ac disiecti huc illuc ad partem maximam in oris Massilensibus, praedones Galli assecti sunt poenis meritis impensa regi arcausam dixit eo nomine in Senatu dom. Seruinus, s sci patronus, in qua pugnacem, ac bellatorium orandi hium, ad antiquam gentis nostrae floriam, extulit. Quod Λ ante annos se te sexaginta. ingenti celebritate, praestitum puerat aduersus Opedeum praesdem quo auctore& duce vastationes incendia, mortes', eo numero, tantoque feritatis aestu illatae fuerant, ut, relatione ad Herri cum II. facta, conclamantibusque Principibus exteris, instructa lis fuerit sumptu publico, causaque in senatu perorata palam, publice, per 4o. sesssiones a patronis plurimis. Fit se hoc Poplinerius,&dom. Thuanus, uterque in histor. Francicar memini audiuisse me aliquando a summis ludicibus plurima quae, in coetu auditorum densssimo, iuuenes cum essent, per causae illius occasonem,didicerant. Vide autem. si luber, de priscis Regum nostroru, in iure dicundo, moribus, apud Car. Magn. in capitular. cap. 12. AI 1s. additione 2. Ee quae adieci ad i. Princeps, de legib. F. pro scelici autem, illustrique auctatio vnu hoc subiunga de Opi Augustissimoque Principe nostro Ludou. X III. cuius memoriam Omnes anni consequentes excipere debeant. Ea enim iam hodie emicat tanti principis solertia, ae maiestas, ut cum annum adhuc X IIII. paucis vltra mensibus
decurrat, aequandum tamen priscis illis Regiae At Babylon h. & Palaestini pueritiae duobus tam laudatis iudiciis pronuntiauerit ad ea in perditi cuiusdam sectoris Zonathqui in sacro cubiculo appensum horarum indicem succiderat. Rumore enim a ci constantibus aulicis facto, cum de praehensus esset sector, atque unde rumor iste, confestim Rex peteret: narratur audacis, laqueoq; vindicandi facti historia. Nulla mora est, auferatur hinc, ait Princeps, & tradatur carnisci verberandus. Contrarium vero adurget praetorianus iudex qui Λ Ocyus sectorem de saero cubiculo arripit, orditur iudicium, iubetque vi responsa ad obiectiim e limen faciat. Defugit Reus paratum sese inquiens parere iudieio Principis. iudiearumque facere: ridet iudex effugium, minaturque damnaturum se ganeonem quasi mutum, nisi respondeat. Resertur interea Iudicis, Reique certamen ad Principem, qui tunc vi sistatur ille apug se, mandat viatori aulico. Adducitur: Percellitque Princeps misertim laqueo scilicet, furcasq; territans ob temeratum eius sacrarium. Nam si, inquit, arbori in elici continuo suspenditur ut audio, qui tale quippiam in publicis eausarum auditoriis ausus sit, quanto magis si in intimo mei ipsus cubiculo. Parcere tamen sese addit, gratiamque poenae totius sacere, quia & reddiderat iam antea iudicium & Reus ipse bene consultus acquieuerat: caeterum s unquam recideret, tanto grauiorem fore animaduersionem iudicum, iubetque propterea consignati tabulario iudiciali suum hoc decretum, de quo subinde
acclamatum est ab audientibus, mirantibusque aulicis, dignam reuera hanc esse vocem maiestate regnantis, cuius tanta a primis annis emineret iam, atque ante annos
Rectissime obseruat glossa Imperatorem non dicere, praecipimus, sed, indicamus: qui , inquit, par in parem non liabet imperium. Consiliu nempe verbum est: dixerimus
109쪽
vernaculo patrio: nem falsim riuuerture a ceux qui regηmm Um neus dece qae nous, si mιαιραι noin eme lusuri fam. In Gallia, ait Connanus lib. I. cap. 16. commentar. iur. nullus in regno haeres, sed primogenitus Regis, aut agnacus proximus, lcge regni vocatur. Proinde non tenetur succcssor eorum nomine quae pater, aut is cui succedit. Rex gessit, statuitve, nisi praeterca priuato suo iure haereditatem eius adierit: leges ve ro nouas condere,praeteritas abrogare,aut emendare,liberum est ex causis, de tempori bus, quotiescumque nouus Princeps iusserit. LEx I.
Non dubium est in legem committere eum qui verba legis amplexurcontra legis nititur voluntatem. Nec poenas legibus insertas emtabit qui sie contra iuris sententiam, sua strarogatiua verbo um, excusari
nultam enim actum, nugam conuentionem, nullum contracitam inter
eos videri volumus subsecutum qui contrahunt, lege contrahere probiabente, &c. Ea qua lege fieri prohibentur,si fuerint facta, non solam inutilia, sed pro infectis habenda sum.
Non est vulgatior textus in foro, ubi mentio incidit de contrachi, testamento. vel alia re qualibet in qua peccatum sit contra constitutionis regia . statutive,& moris mirunicipalis praescriptum. semper potior est lux quae vetat , quam quae permittit, ait Quintil. deesam. 3 4. interpretatur vero id Eg. Magist. nuper Senatus praeses maximus cap. Is . de bonorum publicationibus ad haec verba constitutionis anni 1ni se ianiaὸ δε nastite: ut scilicet quod fit contra legem tune dicatur nullum, atque irritum. cum forma certa praescripta est, qua non seruata textus adiicit nullius fore momenti
quicquid agitur: lex enim hoc casu vere surda est, inexorabilis, ut olim in genere dole ibu set ipsit Liuius lib. 1. de cad. a. quod ipsum concise Io. Faber hie docet de ii, qtiae a lege prohibita sunt. Persequor caetera ad i. mutus. E. de procurat. vide autem Titaquellum quaest. 14. de iure primigen. ubi, inter varia, decidit, edicto prohibitorio de quo agit lex, mutus, renuntiari non posse, cum diserte, & conceptis verbis irritum esse uult constitutio quicquid in contrarium fiet: dicimus nos Galli, qaand ι,νdanmniare annalti ricte, o is ortire de κιτι Consensum enim eo casu lex vetat, ait ille. Tractant Baldus, Bartolus,&alij ad hanc l. non dubium: rursusq; Bariolus ad i. cum iEY. de fideiussorib. s. sed tam implicite fit obscure,ut consulere indigenas interpretes tanto sit satius, maxime in usu Gallico, quanto minus peregrinandum esse in cauitate propria dixit Vario apud Cicer. in fragment. Aeademie. LEx 7.
Lege constitutiones futuris certum est dare formam negotiis,
non ad facta praeterita reuocari.
Maxime id obtinet in negotiis transactis omninδ. At consummatis, ut supplendum est ex l .vit. in s. in . de suis At legit. lih. 6. atque ex cap. ex tua, qui st. snt legit. quod&Baldus docet ad I. illam. in . de donat. 1 ad i. si ita scriptum. g.vit. de legat. 2. Felin. ad cap. quoniam. de constitutiomb. Cur ita, vide apud Plinium lib. I . epist Iis in haec verba: mihi hoc temperamentum eius placuit, ut ex praeterito nihil nouaremus, flec. sed in futurum lex Pompeia obseruaretur, cuius vim si retro quoque velimus custodire, multa necesse est perturbari: sic ille. Vna autem, per mores nostros, atque ex variis curiae decretis. exceptio est: s nempe declaret ius antiquum noua constitutio, cuiusmodi est edietum anni issi. quoaufertur restitutio aduersus transactiones ex causa laesonis. Idem enim iure Romano, in l. Lucius. f.vlt. ad trebell. n. eiusmodi etiam est edictum de secundis nuptiis, eum, imitationelegis, hac edictali, promulga
110쪽
tum suetit an . isso. Eiusmodi denique nouissimum de subrogatione ereditorum in
locum eorum quos pecunia sua dimiserint citra cessionem actionum: Idem enim in l. i. & 1. Cod. de his qui in prior. creditorum locum succedunt, ad quam aequitatem tandem itum est explosa subtilitate legis, Modestinus. de solution. ff. ut iniqua &e aptiosa Ratio autem a Baldo,& Io. Fabro, ad hanc nostram legem, redditur, cur nouae costitutionis effectus reuocari debeat ad praeterita, si declaret tantummodo quod antea leges cauerant. Declaratio enim, aiunt illi, nihil nouum vel donat, vel statuit, i. haeredes palam. g. i. de testam. & l. adeo. g. si quid post. de ac q. rer. dom. F. proinde si valere in futurum duntaxat eiusmodi nouas constitutiones Princeps voluerit, tunc adiiciuntur haec verba, aut similia. ἁ'orasnauanI ves, poον Iaduent stolement Vide ad tit. ad Sen. Velleian. ff. de senatuscosulti allius abrogatione facta edicto speciali an. i6os. quo, ex mera aequitate. confirmati sunt omnes contractus in quibus, ante edictum, reperirentur veteres de Velleiano conceptae perperam formulae. In his tamen omnibus temper excipe, nisi vel transactione, vel alio quouis contractu, aut iudicio finita nego ita tuerint. Seruamus enim decisiouem Baldi ad i. illam. Cod. de donation. deindenis, emendatione facta consuetudinis, qua auferuntur patri fructus percepti ex bonis liberorum in casum secundi matrimoni), pater ipse secundam uxorem duxerit, cumstante adhuc antiqua consuetudine, viduatus uxore prima fuisset. Viduitatis enim tempus spectandum non esse, sed tempus secundarum nuptiarum, pronuntiatum est in purpuris ad Paschales Ferias, an . rues . in consuetudine Turonensi, nempe in gratiam liberorum, atque in odium δὲ eri γαμ ρις, seu iterati coniugij. L s x 8.
Humanum. Si quid necessarium emerserit quod formam g
neralem , m antiquis legibus non in striam exposcat d ab omnibus tam proceribus nostri palatu, quam gloriosissimo coetu vestro ιractari: σcum omnes consenserint, tunc demum insacro nostri nummis consistorio recitari volumus. Bene enim cognoscimus, patres consi II, quod cum
mestro cons ibo fuerit ordinatum, id ad beatitudinem nostri imperii, σad nostram gloriam redundare
Sie Iustinus lib. 3. de Lycurgo: S mlai, inquit, legum castodiam permitis. Sic vero &Suetonius in Augusto, cap. 14. Infradum ob immodacas ahenariones disiceps antiam e curia peν
iram se proripi ηιι quidam ingesserans incera spoνιera Mnauνilis de Rep. loqui. Nec immerito propterea dici possit, quemadmodum tertia est haec lex qua Theodos. S: Valentinianus scribunt in hoc titulo ad Senatum, ita & pertinere eam maxime ad auctoritatem Senatus Paris quem componunt in partem Pares Franciae. Celebratur enim in hunc diem laude illustri antiqua, At continuat eique iampridem permiserunt Optimates exteri decisionem suarum litium. Hoc Imperator Fridericus II. & Innocentius IV. hoc Reges, Castellanns, &Lusitanus: hoc&Carolus valesus, comesque Namurtius: Dux Lotharingius.& Vidus Castellionius: altique,qui ascriptoribus nostris recensentur. plurimi. Solent proinde discuti, confrmarique ab eo edicta, priuilegia, iuraque omnia quo more olim&ipsos Romanos Principes fecisse iusti inus ex epistola Marci Imperatoris, quam Iustinus martyr subiicit in fine apologiae secundae pro Christianis. Sic enim Imperator: Gomet a ras συγκλη mi Amocm κυρωθ&- βουμ sq: e stiιem ait, or Senasus deerero confirmari volo. Nempe hoc ipsum est quod dicimus nos Galli ver re en Pasi meat. si reiiciatur quod exoptat Princeps, tunc instat ipse iussioni- s alit praesentia, ut quondam Romani illi domini. Eminet vero & splendor tanti orginis in probandis. temperandisque edictis,ac emendandis etiam consiletudinibus, seu perscriptis prouinciarum moribus. Nec enim vim ullam legum obtinent promulgata edicta, aut redactae consuetudines a delegatis, Ac licet habita in id a prouincialibus co-Hi fuerint,nisi Senatus accesserit vltinis, sit premaque auctoritas Caetera vide ad i.