장음표시 사용
91쪽
sta seequuntur, O ita non credunt ut trecenti decem octosancti Mim tradiderunt. catholicam fidem in Nicaena ciuitate fundantes'. cen tum quoque quinquaginta alii venerabiles episcopi in alma urbe Constantinopolitana: σsicut e Mnasius, m Theophilus, Gr Corabius anctae recordationis episco' Alexandrina ciuitatis credebant, quos
etiam Vpbesinasnodus, scui beata memoria Cyrillus praefuit) in uniuersis secuta est: quos G nuper Calcedonensis snodus es secuta, &c: sciant se esse haereticos, dcc.
Longissima est, in eo autem obseruanda maxime, qubdin primis illis 4. conciliis constitutam esse catholicam fidem velit Imperator Martianus: nimirum in iis quae, ad illa usque tempora controuerterant haeretici. Fore enim ecclesiae, id est uniuersi Cliti stianorum conuentus perpetuum, ad consummationem usque seculi rectorem ae Ducem S. Paracletum d xit dominus. Quo etiam sensu statuerant patres concalii Suessi nensis sub Rege Childerico,de concilii Cabillonensis I. cap. i. seruandum esse in Gai lia ut legem Dei,quiequid in sanctis conciliis decretum fuisset. Terrori autem esse de bet quod scribit D. Augustinus de concilio Cirtens ad Donatistas , in haec verba: οιμιώ. it.., hae carbolica et Iesia fueriι separarias. quan iam rhet lavidas tit/ν le vr ενδ exrsti- mei bis seti scelere q.od a Christi in ιase disiunctis estoron habebιι vitam. Fia ιν. Dei manti sa- ρον eam. ista to. 7. Vide etiam, si lubet, ad i. . su p. de summa trin Quantum ad poenas quas haec eadem lex esse vult in dominos qui scientes lorant praedia in quibus parasynaxes,& conuenticula interdicta colliguntur, iunge l. is . conia uenticula. sup. de ep.&cl. ubi dixi ,&l. a. de fals mon. quae agit de aedibus in quibus salsa moneta cuditur Parasynaxes vero appellat,cuiusmodi esυαμ εο ιαι, iacti τρισμου in dicimus. Synaxis enim vera celebratur catholicis Christianis. Lax p EN.
Obseruanda sunt verba: Vel iis etiam qui DLiram se prestaton m calant: ut habeatur verus intellectus legis 3. g. vlt. eos. F. de decurion. ubi cum eadem verba sint, quidam male illa reserunt ad Christianos, idque ignorantia huius legis penuit. Aduertendum praeterea ex fine testimonia haereti eorum admitti in testamenta. Se contractibus, ob utilitatem promiscui usus, ne scilicet prohationum facultas anguste. tur: ita Rebusus. tit. de inquistionibus, argumento huius textus utitur, ut doceat quam optimo iure seruemus constitutionem Caroli VII. quae vult appellationes non Obstare quominus delegatus probationes perficiat Fit hoc,inquit,ne interim, per artes vitiligatorum probatio, quae in propinquo est, pereat.
Vocat Fristianos, ministros catholicae pecta, statuisseum qui reba-
'imi, vel rebapticatur, piaculare crimen committere: Aroindes, ultimo seu plicis percellendum , si per aetatem capax sit criminis.
Verba legis sunt. Immensum quod collegit Brissonius de sacramento baptismi .ad i. dominico . de spectaculis Cod. Theodos. in eis verbis, qua dis caristia tamen tiuacriami ramra nouam sancta baρι timatu lut/mvsιmenta restantur. Longe plurima etiam post Brisi lanium Durantius, Senatus Tolos. Praes m . lib. I. cap. I9. de rivib. ecclesiae. Perstrin
92쪽
gam autem ex me quae magis ad hanc tituli nostri partem faciant, L quae praetermissa a tantis viris studiosus lector comperiet. Primum Latina faciam quae impius, miserandusiiue apostata Iulianus Imper. Graece scrin si in Caesaribus aduersus baptismum, de Constantino enim loquens sic ille: Si quis adulter,si homicida, si impius, si sceleratus sidenter accedat. Ego enim sinul atque eum hac aqua abluero,statim purum. & in n-tem reddam. Quod si etiam in eadem quoque crimina denub reciderit, si pectus contuderit caput percusserit,efficiam vi iterum iisdem criminibus purgatus abeat. ve ba eius sunt ad hune finem: χω- τύ - παταξαι , - -- ρουν Θαι Delibat nimirum in transcursu vir paganus morem ecclesae tam in baptismis, quam in precibus fundi ad peccatorum veniam solitis. Vide etiam in hoc D.
Chrysostomum homil. a . in Ioann. ubi doeer cur ex mysterio baptismatis. trina im- inersio fieret 5 cur denique necessaria si aquae intinctio ad baptismum. In aqua enim, ait ille, insipatiora captis immereensibus intuisamo sepetiιών. O μιme θών. deiisdenobis emeuens bus no ovis inde risuis. πινθορ ιlgad s. ωι sine pastis, o sibi, o oitiivi faisai virtutem. δε αμν, ait hac omnia impleri intestigas Latina pro Graecis repono ne frequentiores hellenismi t diu forte pariat. Tertullianus vero libro de baptismo. in hunc moduIoquitu emperque ad interpretationem totius huius tituli: MMA sutisimum ιnimias ρ-
mer delie a diutiniar. q. a iterari ea non oponti. Baptre 4ηι inquit D. Augustinus lib. h. contra Cresconium Grammaticum, cap. 1 i. quantum attinet ad usibile mimst rium. o sani.
grassa. Amplius ait liber s. cap. I. constitutionum Apostolicarum, qui Clementi primo tribuitur: it sciti eι θαι όοι ma repetunt, cocifigere domistim Aranstir, eumque νώνμου occiaere draidera Haina.Haiura nancta, ansatiare θινιιur. languinem sanc iam, veΔιι comm mem, es Iemnere peccare in mi Ierirem, inpastim. O inrest caurem. D. Augustinus in hoc ipsum scripsit libros .eontra Cresconsum de quo supra. libros 3. contra literas Petiliani: librum unum de unitate e eclesae: libros 3. contra Parmeniani epistolam: atque in genere libros s. contra Donatistas, in quos vere amentatas hastas lacertis, viribus.
que oratoriis tot si licet illi ex sela fere iterandi baptismi causa secessissent a catholieis, id vero inniret sententiae Cypriani quem laudat impensissime D. Augustinus,reiecta benigne eius sententia,quod nihilominus in unitate ecclesiae steterit. Iute igitur baptismudixit metaph. Grego. in Macca. enco queadmodu & Iudaeis erat circuciso,
ut nepe eo sgno agnoscerentur qui essent in foedere pacto cu Deo Abrahami sussiciiqi propterea impressum semel esse signum illud Christiano qui & mox nomen dabat ec-Hesiae: nec debet repeti nis uno cas, qui in pluribus conciliis legitur, nempe Cartha-gria. s. can 6. VOrmatiens, cap.7 .&apud Iu n. Carnut. lib. . decretorum, si nimi-11nirum nulla existant indicia inter propinquos, aut similiares, nulla inter clericos, aut
vicinos quibuς constet factum suisse baptisma: quod maxime in insantibus. docemur denique ex his, innovandum nihil esse in religione aduersus uniuersum Ecclesiae spi
Tradui inter exteros, Harpocratio.&Suidasvstatu Graecis suisse, ut si liberti a patronis ad alios quosvis, quorum clientela magis placeret, descerent, Graemon ου, aduersus eos actio daretur. Qua & imitatione veris mile est dictos suisse apostatas Christianis qui, cum Christo nomen dedissent, Iudaei postea fiebant vel ethnici, aut, relicto vero orthodoxae religionis cultu, Aamnata quaedam huius vel illius heresiarchae dogmata amplexi suissent: explicaret istud sius lege r. 2. 3. atque vii. huius tituli. Apostatam vero hodie ex more dicimus qui monachismu deserit, quiq: voti destituti Reus est, quales longe plurimi, qui, ementito religionis affectu, ad nequitias omnes,
moresque deprauatiis mos transeunt: desertores monasteriorum vocat D. Augustinus epist. s. ad Aurelium: Verba autem conciba Aurelianensis. I cap. 1i. sunt haec : monachi qui fuerint peruagati, ubi inuenti fuerant, cum auxilio Episcopi, tanquam fugaces, sub custodia reuocentur,&c. sic etiam concilium Coloniense, A. cap. I. a. 3. q.
93쪽
Be seqq. nuIIa re magis, inquit, per hanc tempestatem foedata est Christi facies, quam
profugorum monachorum, & sanctimonialium perfidia, atque flagitiis, quorum ut erat vitae institutum arctum εc sanctu, ita Sc eo abiecto absque omni fraeno, ad quaevis flagitiorum genera prouoluti sunt,&c. Benigne autem excipiendos, si respiscant, de reuertantur, monet concilium Moguncin. q. cap.78. plures de eiusmodi sacris transfugis, atq; insignes causas agitari vidimus in edictali auditorio, consensisse autem iura inuita peccatis. Vide etiam ad tit. de serv. fugit. Lex 3-
m qui sanctam fidem prodiderunt, oe sanctum baptisma haretica
fusterstitione Profanarunt, Aconsortio omnium segraeati sint, a regi-monis alieni, testamenti non habeant factionem, nulli, in hareiurate, succedant. 2u os etiam praeciperem 1 procul abiici, ae longius amandari , nisi poena visum fuisser esse maioris, versari inter bomines, m hominum careres resim.
Allegatur hie textus ex iure ciuili ad excommunicationes, quarum quanta semper vis fuerit inter Christianos, tradunt abundE Tertuli. in ApoL cap.39. Se variis aliis lo- eis. D. Ambros lib. 2. OF cap. 27. D. Hieron. in Ezech. cap. II. aliique scriptores Eeelesiastici, quibus recensendis non immorabor longius. Discimus enim ex nostris, nempe ex Τ iraquello. g. . glo. 9. de retractu, ex schol. legis Hannon. cap. 6s. Bod. lib. 6 de rep. cap. t. admissas tam facile non fuisse ab antiquo in Gallia, sed exoleuisse inter laicos ob nimiam frequentiam, de qua & acerrime queritur Io. Gerson. tractatu de uita spirit. animae, ac Felinus ipse ad rubr. de sent. excommunicat. Vetat propterea constitutio Aurelianens. cap. I 8 quod acceptum est ex can. nullus sacerdotum. II. q. 3. ne quid eo nomine publicetur a curionibus msi agatur de crimine, vel probro publico. Quod adeo seruamus, ut, siquid in eiusmodi censuris Ecclesiasticis peccauerit Episcopi vicarius, concedendo monitionem in re nihili, vel personis nominatis, aut designatis signo indubitabili, fiat locus subinde Mintercessioni, Ze appellationi ab abusu modo a concessione, modo a promulgatione. Saepissime de his causae actae sunt in maiore auditorio. Notabo autem, in transcursu , publicari quidem moniationes in Lutetianis Ecclesiis: sed, ut ad ritum veterem exequendi, fulminandive . quod vocant, anathematis iretur, de quo ritu agit Canon, debent. ead. causII. q. . numquam hactenus visum est. Semel atque iterum promulgat Curio intermissarum solennia: in tertia vero promulgatione desinit. Inde fit ut facinorosi,qui intra pectus norunt quod ita quaeritur, blandiri sibi soleant de perficiendi anathematis omissa nec usitata ferali specie, quasi percussi illo per solas publicationes non fuerint. Verba Tira quelli loco citato num. 176. usque ad finem glossae sunt haec: ex consue suetudine generali Franciae exceptio excommunicationis in foro seculari non admittitur, seseque potius Canomstae reperint, quam ut id apud nos obtineat. Abrogatum vero etiam interdictarum Ecclesiarum morem in uniuersia Gallia, docent titulus, de interdictis indifferenter non ponendis in Pragmat. Sanct. 8e titulus, de interdictis non leuiter ponendis, in concordati maxime ubi de pecuniario debito agitur, ut ibi notat Rebusus. aut cum Episcopus suam ipsius iniuriam ulciscitur. Eo enim casu ex comminnicare non potest, ut tradit Io. Fab. ad auth. sed nouo iure, de Epist. Ac eser. quin imbs in uniuersitatem, vel collegium excommunicationis, interdictive sententiam protulerit, iure optimo appellabitur apud nos tanquam ab abusia, cum de hoc ipsum disertissime prohibeat caput l. Romana. de serit. excomm . in s. atque ita nuper aduersus Episcopum Lapurdensem, seu Batonense in a consistorianis comitibus sancitum est, quod ille Aharianam Ecclesiam, obsolum dioecesianae visitationis non refusum vi licum, interdicto subiecisset.
94쪽
Τit. VIII. Nemini licere signum, &c. si
Hoc maxime decoctores,&ij quibus interdictum bonis est: hoc mariti aduersus
quos uxoses veras, & publicas, nec vero fictas, ut saepius, bonorum separationes impetrarunt. Sententia enim diuorth, poena est,ait glo. ad cap. . de diuort. hoc infames ex publico, ac iudiciali taedae gestatae incendio: hoc denique magistratus qui obsordes, concussiones, & occulta in exercendo munere scelera destituta, aut, ut sic loquar, exauctorati sunt a Senatu, qualee X prouincus tres aut quatuor a paucis annis visi sunt.
Nihil enim grauius, quam si qui ignominia affectus est, conspiciendum se, monstrandumque praebeat, dixit Plin. lim L epist. in quo & pertinet istud Isocratis, Hseu de bigis, in fine, πιλυ- ς - πιλι-ς in ανυ ον oliua, ς ε raesis sarii in Id est, muli. miserim est apissos cisti ignominiosὸ waere, quam vadatior agere επquurnum. Implentur denique facies eorum ignominia, ait vates diuinus Pial: Claudianus eleganter in bello Gildonico, Nonne mensarum quam uua ferre pudorem
TIT. VIII. NEMINI LICERE SIGNUM SALUATO
R Is CHRIsTI HUMI, VEL IN sILICE, VEL IN marmore aut insculpere,aut pingere.
Nihil fere amplius in textu ipso legis unicae, in quo vere regia haec ratio est: cum sit nobis cura diligens per omniasuperni nummis r
Lex est Theodosij. & Ualentiniani quae Ze Gratea legitur in synodo sexta, in Trullo,can 73. pie equidem, atque erudite, ut omnia, Cuiacius selegit in paratillo quae praecipua sunt ex Graecis, Latinisque scriptoribus ad tanti signi venerationem, veris Chrestianis, ait ille. Vnum adiiciam ex D Chri stomo homil. 1 f. in Matthae. Co gerit enim vir sanctissimus quae rubore sitffundere debeant non catholicis: δε; οἰκιαι.
iam et Μης 'Grare,*ωώ ν δ ν su p. α- me . Id est, in Amst, or in panentiabus, o infensru. - is freme. , in mente multo eum studιo ipsam insicribimin. Adverbium autem humi, in rubrica, & in textu, ut dedit cantam constitutioni Imperatoriar. ita& in omnibus exeplaribus habetur, quicquid ineptus Grammaticus,Crinitus, scripsi rit.Quaestio haec ,ut una de multis. inter Illustrissi Cardinalem Perronium, tuc Epist pum Ebroicensem,& Plenium equite agitata est 4. Maii, Isoo. in conuentu illo celeberrimo, qui . spectantibus uniuersis Galliae, scientiarumque omnium proceribus, habuit, beauitque Callirhoen regiam, Bellaqueum vulgus vocat non modo enim i terfuit Herricus Magnus. sed & contulit ipse, in oculis omnium, praeclaram arbitri sui, ad capita varia, symbolam. In hoc vero, ut in reliquis quae tunc ad litem sacram terminata sunt, pronuntiauit ex consilio delegatorum dom. Belleureus Franciae Can. cellarius, vere alter Fabius vera quide esse allegatione,qua Plenius eques ex Crinito seripserat in opere suo Liturgico ut vetere signi SaluatorisChristi cultu obliteraret:sed errasse Crinitum. Vnumq; propterea subnotabo,quod ad certamen illud de rebus dis uinis publicum faciat: dies enim,&hora condictae sunt, dati Notarij hinc illinc eruditissimi consessiusque ille permulta habere visus est quae in condicto meridiano conis tigisse inter Catholicos, dc Arrianos refert D. Augustinus epist. 18 . ad Pascentium ob vocem. ομι-ον, quae in libris diuinis, non quidem legitur, res autem ipsa inueniatur, ait Augustinus. Quod de idem cum de veneratione Crucis dici debeat, re enim
95쪽
ipsa instituta est sacris literis, crucem usque adeo coluit magnus Constantinus, ut non modo militare labarum, sed ipsum etiam Palath Constantinopolitani lacunar compacta, infixa, & radiante auro, ac gemmis media ista mortis Domini Imagine fultum, insignitumque tale voluerit, ut in qua saluic sua bene animatus Princeps, at vero Ze tutelam simul Imper ij Romani collocandam didicisset. Partem verborum Eusebib subii e iam tam ex lib. 3. de vita Constantini, quam ex lib.9. cap 9. histor. -- ἐμπιπιν a
Librum de celebritate illa Callirhoani conuensus, cuius memoriam cxcipient omnes anni consequentes eruditissimus ille, Sc argutissimus Cardinalis in lucem edidit paulo post, ita hortante Herrico Magno, aeternae recordationis Principe: vere enim Christianii in in tanto conuentu Alciden egerat. Perlegi autem non scines, ut cuius Iectione nihil unquam mihi visium sit elegantius,doctius, ac melius. Vide que insuper adieci ad Auth. sed nouo iure, sup . de Episc. de cler.
TIT. IX. DE IUDAEIS, ET COELICOLIS.
emo exteris rellaionis fudeorum Judaeis pretia statuat cum vanalia proponunt. Iustum est enim sua cuus committere .
Hoeipsum invulg. l. in remandata. in f de mand quae vult unum quemque intestia legitimum esse moderatorem. Si arbitrum. Sic discimus ex variis locis iuris cogendum esse neminem iandum vel quid aliud vendere nisi iusto pretio. Hoe enim lex si fidelius or. g. vlt. deleg. r. lex, Si quis sepulchrum . de religios . ff. l. inuitum. de contr.empl. & l. nec emere. dei v. delib Cod. Quinimo At arbitrio domini constituendum
esse pretium traditur in l. tutor. iuncta glo. de in lit. ivt. T in l. 4. cum glo. de cond. suri. ini: mortis causa. vlt de inori. caus donat. in l. i. g si haeres praecepto fundo. cum glo. in ver b. sine hac cautione. ad Trebell. s. amplius ait lex, non enim aequum est. de re r. amor. iniquum nempe esse ut quis vendat inuitus quod suum est etiam vero pretio. Tamen Obseruatae a me sunt tres exceptiones: prima, s quis tem habeat communem cum principe tit. de comm. rer. alae α Cod. in l. a. aut si vel princeps,
vel Respublica emendum sibi videat quod vel cordi si principi vel commodo Rei p. Quantum enim ad principem, sunt iura haec Regis dixit populo suo dominus cum pertaeius iudicum Reges peteret. Propterea in vulg. I. Lucius. de euict. E. euictio non debetur ex facto principis, pretiumque ex rebus ablatis cedit magis in causam gratiar, quam emptionis, ut scpe visum est. Hoc & ipsum sibi vendicat Respublica, seu ad venditiones de quibus Molinaeus adeon et . Paris. q. seu ad usus temporarios ut in l. vlt. g. vlt. de pign. act. E l. iubemus sacram embolam. de epist. &es. ac similibus. Secunda exceptio est in re quae inter cohaeredes diuidi eommode non possit. Licatationi enim etiam ab inuitis sit bucienda est. l. ad officium. Cod. ec muri. Vir. iudi c. Tertia exceptio est in sceno ligno,carbone & aliis id genus quae vel nauibus onerariis, vel cu riculis convehuntu in portus,aut compita publica. Lutetiae distrahi solet scenum nauticum arbitrio praefecti urbi, at vero &: panis seu primarm s, seu candidus quem e ponunt in ossicinispistores. Lignum autem, & carbo aestimantur a prasecto mercatorum Scabineis r solaque in frumento ac vino vendendi libertas, dicto scilicet a me
catoribus, qualecumque voluerint pretio ita ut nec vilius. qtia in annona exigat distrahere cogantur, Quod ait lex, non debere. ad munici p. ff. vulgatum in eo vernaculum nobis est, venise a 'Impei ripisque re da n rche Nempe enim obtinuit semper non utius politicus ille mos, sed vi immunitate etiam gaudeant frumentarii conuectores, eomportatis nimirum unde quaque, citra omnem mancipum vexationem, ac ni ole,sbamaerumcntas ne oneretur annona,sed laxiorq; tanto vilior exiliat, quod notat, inter caeteror, I Theoplatus ex more Athemens, tit. de iure natur. genr. de civ. in institui.
96쪽
Τit. IX. De Iudaeis, & Coelicolis. s3
Disos quodam festiuitatissuasolenni te an ad par quondam
al. quamdam) recordationem incendere, oe sancta Crucis adsimum, larumsteciem, in contemptum Christiana Fidei nostre, sacrilega mente exurere prouinciarum rectores prohibeant: ne locis suis Figei nostri signum immisceant, sed ritu uos, cism contemptum Chrisana Legis retineant: amissuri sine dubio permissa iactenus, nisi ab illicitis temperauerinci.
Lex haec, quae eodem prorsus textu legitur in Cod.Th. hoc tit. restituta est, mendoque insgni repurgata a Io. Leunclauio qui, ad eius itelligentiam, docet libro I. δε talorum ad paratillorum libros veteres, cap. 38. ludaeos temporibus Ecclesiae primititiae, certis festiuitatibus suis hanc Amanis historiam ita repraesentasse, ut Amanis simulac tirum populis spectantibus in crucem agerent, ac deinde concremarent: sngentes se id facere ad recordationem poenae publici quondam hostis suit eum interim sub occulta illa malignitatis odij fraude Christo Deo, sospitatorique nostro,ut vocavit Arnobius, atque eius cruci illuderent. Notandum vero id ad species illusonis similes, impiasque pietatis imagines, cuiusmodi nonnullas recenset Lucius lib. i. placitorum
Die sabbato, ac reliquis sub tempore quo Judat cultus sui reueren
tiam stertiant, neminem aut facere aliquid, aut v a ex parte conuenire eos debere, pracipimus: ita tamen, ut nec illis detur licentia eodem die
Christianos orthodoxos conuenire: cism calibus commodi obtigiis priuatorum constet reliquos die possesu cerata.
Obseruandum in eos quibus εορ- sunt α;ὼ , qui nempe sestis diebus perinde
ac profestis ad negotia sua utuntur. Dixi ad l. diuus. E. deferiis, an idem admitti debeat in patronis, procuratoribus, & iudicibus ad inspectiones litium. Multum enim differt a contentiosa Iurisdictione, de qua hic quicquid voluntariae Iudisdictionis est, ut ostendo ex V ido Papa, multumque distat studiorum labor ab operariis,dc mecham eis. Plura etiam ad eumdem tit. de seriis in hoc ipsum pertequor. L1x I3.
ulgus tanquam Iudam, cum sit innocens, obteratur. Iudiciorum enim vitor, σ tutela videtur in medio constituta nequisquam Abi ipsi
Idem statuit in ipsismet Iuda is Concilium Lateranense sub Alexandro 3. parte to. cap.r. Cum enim tolerentur a Christianis, quia Deo ipsi ita visum est, ut ostendo infiaad l vlt. ex tacito etiam Dei mansato illud dixerimus ut qui eos, tamets insanos, ac dementes finibus suis admiserunt solitum pariter, ne obterantur, iudieiorum ordinem indulgeant. Sic D. Chri stomus in epist.ad Rom. cap. 1. eum explicat verba Apostoli dicentis non esse mori λη-J ου, seu personarum acceptionem, apud Deum, hoc subinde adiicit quod animaduerti, perpendique a Iudicibus maximopere debeat cum in iudicando personam Dei induant, testante etiam pagano Τullio: m-ςῖν u
97쪽
πων ο οτέ ,-ἐ ωοουν. Deus , inquit, non personaram quatitistem, sed reνtim exquiris, a que explorat disserent ιam. Spectat denique tota hare lex ad iudiciorum auctoritarem de qua A notadum videtur quod politice indagat Aristoteles ad nomen iudicia. Ait enim appellari eos a Graecis, quas i., ainquit ille lib. 1. eth. cap. . quia nimirum distribuere ex aequo tenean tiar unicuique quod situ in eis, quίdve eius interest nec ulli liceat,quisquis ille sit. sbi ipsi permittere v ltionem, iusque sibi dicere, ac constituere. Selegi de his plura ad i. a. de orig. iur. ad I. in priuatis, de iudic. de ad i. extat quod metus causa. is titulus vero specialis est lib. 3. Cod nequis in sua causa iudicet. Exceptiones vide ad i. ut vim. U. de iust. Adiu. 8e ad I vn. ii quis ius dicenti non obtemperati. putauit Molinaeus, ubi de minimo agitur, li-eere fundorum dominis per se exequi quod apud ludiccs pluris costaret quam quanti res est. Exempla adiicit ad consuet. Laudunc ris. cap. 9. artic. I s. de ovibus, gallini si stillisve qui depopulantur fructus in agro alieno, nec capi possunt.
Iudaeis omnes administrationes, oe dignitates interdicti sunt: nὸ acquisiti sibi osci' auctoris te muniti aduersi s Chri Banos, cir issantistiira, Uelu Ii i utanted Fidei nostra, iudicandi, vel pronuntiandi quamlibet habeant potestatem
Iino in capitul. Car. Mag. lib.c. rit. Ho. prohibetur ne Iudaei agministratorio usu, sub ordine villicorum, atque actorum, Christianam similiam regere audean r. nec eis hoc a quopiam praecipiatur: mera constitutionis verba refero. Vide autem ad i. Ar chigerontes, de Episc. aud. ubi limites etiam nostrae huic legi imperatoriae prohib4tici.
De concilii Aruerni,& Matiscensis, quibus addi & possit Meldense aliud cap.73. in haec verba: nec fas quippe credimus ut supernae maiestati & Romanis legibus inimici, sub specie cuiuslibet Oisc ij, Christianos, vel etiam sacerdotes, sub quacumque occasone, iniuriis audeant fatigare, vel legis nostrae aliquos aut condemnare, aut adiudicare praesumant, nec carcerali custodiae praesint, ne Christiani, vi seri solet, nonnunquam abstrus, custodum odiis, alterum carcerem patiantur. Eadem etiam ratione prohibet Concilium Toletanum 3. can. I . ac rursus Toletan. Ita can. 9. ne Iudaeis vllae administrationes dignitatesve deserantur. Atque ut omnia cauenda sunt ab eo genere Christianis, vetat septima synodus in ean. nullus, 28. q. r. ne ullus cum eis habitet, aut aliquem corum in infirmitatibus suis vocet, aut medicinam ab eis percipiat : sunt verba Synodi. Seruatur istud in hunc diem a melioribus Christianis. imaxime in Gallia unde 3: Iudaeos omnes tandem expulit Philippus pulcher ob si equentiora eorum in Christianos malescia, cum A antea iam non semel, sed bis eiecti, criminatique suissent lege Francicat imo & nuper, cum scilicet in nostram Lutetiam, per artes varias. indistinctoque habitu, gliseere coepisset colluvies ista exulum. ut enim id compertum est, confestim ex edicto, ac senatustonsulto, cui intersuit illustrissimus, doctissimusque princeps Condaeus iussi sunt, interminatione seuera poenae capitis, amissionisque bonorum, finibus hine illine Gallicis intra mens ira excedere: pronunciatumque est ex passis curiae valuis, an i6is. die i8. Mais, ut innotescat tanto magis omnibus particidae illius populi ex uniuersa Callia aeternu exilium. Cur aute toleretur inter Christianos, nec occidere eos liceat. de mysterio illud est Psalmi 18. in eis verbis:
Deus ostendit mihi super inimicos meos. Ne occidas eos. Conucriciatur ad vesperam,& famem patientur, ut canes,& circumibunt ciuitalcm. Ad hos enim vers. parte i. A Z ad vers. disperge illos. maxime autem sermo. I. cui initium, si expositionem . sic D. Augustinus, Per omnes gentes δί' Usuns radisi totis iniquitatis sera veris sis uesne. Ipsi habenι ι odia 1 δ qtiisti, prophe alia, est Chri his, o no, tenemus christum. Er si quando
probamus. Labνaνθ P nsque nostri DEI. suns quomodo sistini serui post domιnes cedites ferre: sunt eius verba ad psalm.16. ubi longe plura: rursusquc ita persequitur libro, de vera teli g.
98쪽
Τit. X. Ne Christianum mancipium,&C. 9s
teli g. cap.s. Ecclesia Catholita τιBaν gentibus ad rarat erram operatisnu sua, sareticis ad pras. ii, is m doctrina μὰ sithimaticu ad documentam stabititatu saa. Iadati ad compararionem pati thνιιιdinis sa . Et cum rationem reddit epist 19. ad Paulinum, ac lib. 4. ad Bonifaciunteontra duas epistolas Pelag. cui dispersos eos videamus ubique terrarum, quia . inquit, Amno Isto essenι, non ad aurenι testimonio rari ιιonem Euange6. De ipsis igitur acci piendum esse omnes consentitant caput 3I. Hieremiae, in haec verba: crems snoa .res, itii. datis dominus. o ratienoιών Ν, ad terminos suos. & Deuteron. 4. postquam te ιο-
tire nat omnia qua pradicta sant, nausimo tempore Naeνιen3 ad Domanam Detim itiam, o a die, vae/m eius. Eoque maxime retulit caput 3. Oscae D. Augustinus lib. 18 cap. 18. de civit Dei, 51 lib. 16. contra Faustum cap. 2 t. textum non exscribone raedium asseram. D/dit istis Deus oculos. ωι non videant, is aures, τι non aadiant usque in hodiernum diem, ait
D. Paulus epist. ad Rom. eap.ra. ubi plura. Vide& Cenebrard. ad Psalm. 18. v bi&citat cap. illud ii. Pauli. Vagantιν per orbem caeli, ac sati fiat extorres . sina homane, sine D a Rege, quibuου nec aduenaram lare terram patriam satiem vestigio sui Iare concessirari hoe etiam in prolem istam vi peream Tertulianus in Apologetico, cap. 1 . Accepi tamen ab eruditissimis Theologis signatorum numerum qui apud Ioannem in Apocal. cap.7. Ititelligendum esse de Iudaeis qui intra eum numerum salui futuri sunt in consumma- tione seeuli: reperioque in hoc ipsum epistolam 38. Paulini ad Augustinum .iom. 2. op
ΤIT. X. NE CHRISTIANUM MANCIPIUM
habeat, vel possideat, vel circumcidat.
Fere nihil amplius in contextu legis unica . qua vetant Imperatores in summa nὸ quis Christianus subiiciatur deinceps Iudaei vilius mancipio, aut magis rara πιε τοῦ Minc ut de impiis maleque moratis dominis loquitur vetus Scholiastes Theocriti ad Idril. q. Idem veth tria apud nos concilia prohibent, nempe Concilium Meldensecan. 3. cuius exscripta verba sunt ad tit. superiorem: Item Concilium Aurelianense, 4. atque Concilium Matiscense. I. can. I 6. in quo ultimo praeclara haec ratio traditur: quia nefas est, ait,vi Christus dominus quos sanguinis sui effusione redemit, persecutorum vinculis permaneant irretiti. Licebat igitur mancipio cuilibet. ut addit ille idem textus, sese potestati Iudaicae eximete. persolutis domino Iudaeo duodecim soli- . dis. Vide etiam ad I vlt. g. vlt. sup . de Episcop. audient.
TIT. XI. DE PAGANIS, ET SACRIFICIIS, ΕΤ
TEMPLI s EORVM. Obseruabitur primum ethnicos, seu paganos dictos fuisse a Graecis ipsis scriptori bus Ecclesiasticis, nempe ob Graecorum superstitiones nimias. Ita enim apud Synesium. & Socratem in histor. Eccles imo apud Harmenopulum lib. g. tit. it. vocari etiam solent a D. Cho stomo, οἱ εξώ, qui autem accuratissime omnium discusserit, atque indagarit unde paganos Latini dixerint, cum de religione agitur, solus videtur Baronius in Martyrolog. Rom. ad diem ii. Ianuari), recensebo mera illius verba: Opinor quidem, ait temporibus Christianorum Imperatorum nomen hoc in eam transiisse significationem, vi pagani vocarentur gentiles, ea nimirum ex causa, quod legibus Imperatorum clausis idolorum delubris, sacrisque vetitis, gentiles se sua ipsorum superstitione exclusi, pagos adirent illicque suos Deos colerent. ac clandestina sacra peragerent. In pagis enim, Ae villis illorum superstitionis cultum fuisse frequentem docet Cic. lib. 1. de legib. &e. usque enim ad tempora Honori) Imper. quae erat in pagis idololatria, adhuc residua fuisse videtur. unde S. Augustinus, qui iisdem
99쪽
temporibus vixit, sermone 6. de verbis domini, haec de Idolis: multi pagani habent istas abominationes in suis fundis S c. Ista ex longissimo sermone apud Batonium eo ius verba ipsa in tartem refero, quod nihil apud Caeteros comperiam unde tam perspicue, ac dilucide explicetur quicquid ad eam vocem studiosus desiderauerit. Nefastidiant superciliosi quasi grammaticum quod Λ ipse Cui acius dignum obseruati ne ostendit plus satis ad hunc tit. alia aute longe inter paganum, & militem differentia est, toto tit. de milit. testam. F. Ae de testam. mil. Cod.
Placuit omnibus locis, atque urbibin uniuersis claudi protini tem pia, . accessu vetito omnibus licentiam delinquendi perditis abnegari, dcc.
Narrat Eusebius in vita Constantini lib.3. cap. - . Constantinum, auctorem huius legis, qui imperauit ad annum usque Christi 337. Ecclesias plures construxisse Constantinopoli in honorem Martyrum, At omnem simulachrotu cultum sustulisse priuia
quam urbem suo nomine donaret. Eodem autem lib. 3. cap. IE. 33. &s . iubet idem Imperator non modo deturbari statuas, ac deiici, sed ipsa etiam delubra dirui, quibus peractis ostedit Eusebius cap. 1 f. agnata tandem suisse a gentilibus antiqua daemonii naludibria, prostratoque ubique terrarum paganismo, admissam fuisse ab omnibus Christianam Fidem. Itavi non immerito Iustinianus dixerit in l. diui de natur. liber. Constantinum veneranda Christianorum Fide Romanum mi iniuisse imperium. Euersici illa frequens adeo per longos annos fuit, ut D. Augultinus. qui testatur ipsenaei epist. so. ad Hesrchium, vixisse se circa annum a Naturatate Domini quadringentesimum,& amplius, scribat in haec verba ad publicolam, epist. is 4 Cum templa, inquit, idola. luci. 3e s quid huiusmodi data potestate euertuntur, quamuis mam restiam est, cum id agitur, non ea nos honorare, sed detestari, ideo tamen in nostros usus priuatos duntaxat, de proprios non debere inde aliquid usurpare, ut appareat nos p:etate ista destruere, non auaritia. 3ec. Hactenus Augustinus. vide etiam in id, si lubet, coneil. Carthagin tit. 1s. quod est de reliquiis idolorum, vel templis ab Imperatoribus aboe, tendis. Prohibuerunt tamen Arcadius, de Honorius anno Christi o3. ne ulla deinceps ruina templorum seret, cum publica essent,& praeclara urbium ornamenta. ita enim in l. 3. hoc tit. quod 3e a Gallis nostris veteribus seruatum fuisse, ac mutasse eos solas iii delubris falsarum adorationum species, constabit vel ex ea ad Burdegalenses epistola quae S. Martiali tribuitur, verba illius sunt: Dam altaria damonam in patierim
Israe o ι - ιestia Stephani, far pro eo a Iodau passas est, non hominis cutiam, sita Dei in ea frequentatis Testatus aliquando mihi est Iac. Brolius, S. Germani pratensis coenobita. vir literatus, quod de Isde Dea scripst ipsemet lib. 1. originum Puris consecratum scilicet fuisse olim, regnate Chil deberto. Deae illius sanum in honorem S. Vincent ij, quod hodie S. Germani dicitur, di, r. o que idolum in muro editiore versus Septentrionem usque ad annum is r . quo Will Brisonnetius, tunc Abbas, deponi, cons ingique iussi ob aniles idololatrias quas ex eo renouari audierat, si flectamque in eius
Vel quod deterim est futura sub execrabili consultatione cognoscas.
Vt ista in magicos, Ac sortilegos, vide ad l. Mathematicos, Ae Episse. aud sup. 5 a ll. cςterae. s. fam. hercisse. Nemo is has . ait D. August. ad Psalm. 88. in s. ad idola quidem vado. arreptilios qu/dem es hori tuos constiti. sed ramea Dei Eretissim non ratinquor Cathoticussum Tenem moιν- p. Ecelesam ossendis parνem p. Deum) Aec. Vulgatus denique est titulus de Matheniat. in . lib.f. ad quem caetera in id persequar, ut loco idoneo.
100쪽
Τit. XI. De Paganis, dc sacrificus,& c.
Sicut sacrificia templorum ρrohibemus, im volumuspublicorum
operum ornamenta seruari, non autem euerti.
Vide ad s.i stip. hoc titi verismile autem est latam fuisse hane constitutionem ab Arcadio ,& Honorio anno Ao3. ad postulationem prouincialium qui vibes suas de
formari ruinis querebantur. Cum enim urbes constituerit aetas, ait Seneca lib. 3. quaest. natur. nec laedendus propterea earum sit vultus, situs, ac ornatus, ut quae, post tot recurrentium annorum variatas vices, longisque incolarum laboribus accesserint,
saeras ex eo dictas fuisse ab Homero docet Eustatius in librum Dionysi) Alexandriniqui inscribitur, οιου ης, quia nimirum adseruari religiosissimὸ, arceri ab iniuria debeat quicquid attas, curaeque inhabitantium priuatae, ac publiear ad splendorem loci contulerint, dixit paucis Eustatius, *υ, Δυν τπαν -- α Exprobratum illi' 'est ab uniuersa Graecia Philippo Macedoni post Olynthum euesesam: invehiturque ex ea causa Chalcocondylas in immanis Turci barbatiem ob effossum, ereptumque Greciae ipsius oculum, Athenas qui tamen, capta Constantinopoli, vetuit ne solo adaequaretur celeberrimum illud in hunc diem S. Sophiae templum μαγις , D-aecαλικί - , ita vocat Τh. Balsamo ad 7. synodum, & quod tanto studio descripsi Procopius lib. I. de aedificiis. Nec propterea satis unquam laudabitur Mago i nostri Hertici prudentia, qui ut aboleret cladium Calliae praeteritarum memoriam, iussit passim per urbes templa euersa vel a re etiam publico instaurari, ac resci. Quod omnes confestim egregia opera, alacrique studio adorsi sunt. damnato ab eruditis Sacramento veteri quo iurabant Graeci restituturos sese numquam delubra diruta bello Persico, ut spectatae indies ruinae renouarent perpetuum in euersores odium: scribunt Orator Lycurgus Eo etsi Mωκρατιις, Herodot. lib. . in Polyhymnia, Diod. Sicul. lib. i I. cap.7. Aeschyl. in pers valerius Max lib. 1. cap. 3. in s. imprudentes equidem Scoti qui sustulerunt fere Vrbium suarum Aiaciem sublatis templis: prudentiores vero Angli qui seruarimi.
'profanos ritus iam salubri lege siummouimi .s, is fessos conuentus
ciuium, communem omnium tititiam non fatimur summoueri.
Vnde absique usi acrificio, atquesuperstitione damnabili exhiberi ρο-pulorum voluprates secundum veterem consuetudinem, minintrari etiam fessa conuiuia, quando exiguntpublica vota, decernimus.
Sie & obseruat Bais ad synod. Cangren. can.1O. fit ad Synod. Carthagin. can. 63. ea quae in solennibus Sanctorum Festis, Ae memoriis sunt, seu in urbibus, seu in pagis, ac vicis, nempe cantica, choreas, conuiuia reprobanda non esse, quoniam in Dei h norem sunt: Latina pro Graecis illius repono, quo res sit clarior. Solus autem non est ex antiquis qui hoc scripserit. Ita enim & Theodotitus, de Euanget .verit. cognit. lib. 8. qui de Martyribus inscribitur, in fi. ita Gregor. Narianet. in Orat. in laudem Cypriani: Ita denique Augustinus epist .s . ad Aurelium Episcopum, ubi duntaxat admonet ne, ut Asris in more erat, fiant ista in locis sacramentorum, in domibus oratio num, in memoriis Martyrum, quas hodie Ecclesias dicimus, in coemeteriis. Et cum disceptatum fuisset in maiore auditorio an . 186. mense Aug. virum abrogari oporteret festiuitatem anniuersariam qua apud Bituriges, Turones confinesque populos, paulo ante quadragesimam, circaque hilaria, laniones cum instrumentis musicas circumvehunt apparatum omni opera, redimitumq: sertis hinc illinc densissimis bouem pinguissimum,quem postea in partes secant, singulisq; coementibus percare tribuunt,