Fratris Alfonsi a Castro ... De iusta haereticorum punitione libri tres

181쪽

DE ΙVsTA HAERET. PUNITIONE disit,sibi mulierem,M DON equam uideri. Non enim potuit daemon sancti uiri se Tm S illudere, quemadmodum alio1si sensus illuserat.Hic igitur Deum Pro illa oras,suiu precibus a' tali illusione eam liberauit. Denique hic sententia confirmatur authoritate concili) Anquiresis, qcede hac re apertissimam dedit definitionem, sic inquies. Quiritis credit posse fieri aliqua creAturam aut in me Iius aut in deterius inam citari, aut transformari in aliam speciem,uel in aliam similitudinem, nisi ab ipso creato axe qui omnia fecit, M P ex Que omnia facta sun procul dubio infidelis est, Sc pagano deterior. Haec concithum

Anquirense, ut citantur A' Gratiano in cap.epi 29.q6. Nam huius concilii decreta non reperiuntur inter illa quae duobus uoluminibUS magni S conclusia, anno abhinc octauo impressa sunt Coloniae. Sunt enim illicdecreta conc111i Ancyrani, Sc suspidatus Gratiani literam mendosam prout alias saepe in illo Gratiani uolumine contingit) ita ut pro AriCYxano positum esset Anquire. se,omn1a concilii AncyrAni decreta perlegi, eras prae fatum decretum illic inuenire: sed nihil tale inconcilio

Ancyrano reperi.Colie tor tamen illorum concil1 R,

post Ancyrani conc11ii decreta hoc addidit,dicens se in quodam codice manu scripto Ilud inuenisse.

De maleficis , ansint haeretici dicendi, ut tales puniendi. Cap. XV.

Inter multos,quos sub suo imperio daemon continet homines,qui illum inuocant,et pactum cum illo serjut, Ut illius adiutorio ea,M OP tant em1cere ualeant,quidam recensentur, qui ab operibus suis malefici appellantur,

Propterea quod tam malagnantis,& pestiferi sunt ingenii, ut nuIli bene: sed dςmonem ipsum imitantes, mal multis facere optet, & Ob hoc solum daemonis imperiose subdun ut ab illo doceantur, quo pacto aths obcile possint. Nam Ι1cet magi, Mincantatores, de quibus mpraecedenti cap. disIeru1mus, pos mi etiam haec maleucia daemonis auxilio OP erari, non tamen ob hanc

182쪽

L I B E R P R. Ι Μ V s. 7ς ficiorum petitiam,magi: sed malefici uocantur proprio

uocabulo, prorax eX ipsa uocis etymologia facile con stare potest. Nam in . 1 nemo. C.de maleficis,&mathe maticis, dicitur Huiusmodi homines ob facinou magnitudinem maleficos a' uulgo appellari. Huiusmodi autem alefico' muIta sunt genera,quae ΠΟΠ secundum ua rietatem medio Scinstrii mento' quibus malefic1 in sua arte utuntiau et sed iuxta diuersitatem malON,quae inalsis effficiunt, distinguuntur . Eit enim aliquod mesentacium,quod dici utar amatorium,est etiam aliud ,quod dicitur ueneficum, Sc hoc etiam multipleΣ iuxta multapl1- cstatem nocumento',quae per illa hominibus m ferian tur.Μaleficium amatorium est, quod fit ad flectendos animos uirorum , aut multem ad libidmotam, Sc turpe amorem Et qui Hoc exercent, quocunque modo id fata

Ciant , grRuiter Peccant: qm ut aperte constat) ad rem malam, Sc expuesse a' Deo prohibitam, licitant.Rem

autem malam, Quae sine peccato eNerceri non potest,

nullus sine peCcato conssilere alicui Potest, neque ad illam solicitare . PNam ut ait Paulus non solum,qui ta Ita agunt sed qui agentibus consentiunt, digni sunt morte. Μaleficitam ueneficum est, quod fit ad nocumentum aliquod alicui inferendum. Solent enim multitariam huiusmo G holes nocere. Aliqn.n. illiS in propri)s illorum perinita nocent: aliquando in possessionibus

eorum, aut in rebus illis con1 unctis. Nam hi malefici saepe daemonis operatione secreta homines cito interi munt, sine aliutata propinatione ueneni. Aliquando uero non tam cel iter eos e' uita tollunt: sed morte in Iongum temporiS statium producu Ut post Iogas Iuctuosasqi querelas, Ec miserabi Ies fetuS,CCrPUS personae,q uae est malefici O infecta,paulatina conteratur, α debilitetur quousis tandem pereat.Propter haec Sc alia no-CUmerita, uae Corporibus inferre solent humanis, in l. fina, C. de materi et mathe. uocantur hostes Comunis AIutis. Hi oues,cu Boues,ct reliqua bruta animalia, quae

183쪽

DE IVsΥΑ HAERET. PUNITIougsorte pinguissima eraDr,lareuissimo toS spatio, macilenta aliun essiciunt .aliuo ProrsuS interθciunt.H1 homine, matrimonio comuncto S sic stePe liganr, ut ad opus gnationis minime comisceri Possint. Hi sunt,qui ut dicitui II. multi. C.de males, Δί mathe.)elementa turbat, aerem Immutant,uentos, c tempestateS sis citant, grandines M lapides terrificos, Qtai frUmenta, ScisugeSoes deua 1tent, ex alto descenciere faciunt. Vt aut haec omnia fatacere possint,variis uitan dux hi homines instrumentis, de medi)s. Al1qn manifesta uenena,i cibo,aut poculo, aut ueste, aut alia re, quae personam illRm contingat, propinant. Aliqn nihil tale illi praebent: sed imagines quasedam, certis ipibus o laserURtiS,&determinatis carmini

bus, Scritibus quibusdam, ' signis conficiunt, quas in nomine Heelzebub Principe daemonio' baptizat,adhibitis, Lexpressis quibusdam al0s uerbis, quae uel referre non licet nec si liceret, sine magno horrore, Sc re, more animi id facere possem.Hi S sic peract1s praedictas imagines ad ignem APPIicant,et ibi petun t infirmitates,

aut alia mala,quae in Persona illa, cuiuS imaginem con- secerunt, euenire OptAnt. Quando metiam acubus, aut

ali s acutis ferris perforant illius imaginis caput, aut pe-

TUS,aut uentrem, Stat semora, aut Aliam corporis par

tem,in qua cupiui malum aliquod oriri in persona, cui nocere cupiunt. ibuS OmnibUS perfectis, saepe contingit,ut psona illa cui nocere maleficus procurauit,graui ter torqueatur, Sc d OIeRzin capite,aut stomacho,aut uetr aut repentin Am qiactndRm toleret infirmitatem qua nullus medico N Cognoscere ualet. Aliun solis uerbis ex Lwcan. ore suo prolatis nocent, de quibus Lucanus dixit. Meshausti nulla stante polluta Ueneni, secantata perit. Quae omnia daemonam operatione fieri,duplici potrone probari. Prima sumituro eo, in his omnibus necesse est scribi quata ana figuras,quae natural ter intelligi no PH Ec quaedam daemoratam nomina prorsus ignota,& Penitus horrenda quamuis ali)S sanctis nominibus mista P

184쪽

L I B E R. ΡKIΜVS, Iic scribuntur,quae non nisi ad pactum cum cismone ini tum implendum,posita eme credendum est. Sc a ratio per hoc euidentissime conuincit, audditis imaginu compositiones, dc tact',aut illi charactereS,RUt Uerba Diata,

nocumenta aliqcriri corporibus humanis efficere Quoniam si h sc operandi uis esset fimoi rebus concessa,om ni Te, M omni loco, Ac omni subiecto eiusdem qualit tis,M dispositionis illa operaretur,quisus similes imagi Des,aut charactereS essiceret, aut similia uerba Γferret Constat aut quod si alius nullum i dsmone pactu habes tales charaeteres faciat,aut talia uerba Proferat,n hil efficiet. Ex quo euidetissime colligitur, taleS morbos, aut alia quae is nocumenta, nullo pacto uirtute imagi num,aut uerbosit fieri. Et inde conuincitur,uthgc ab ipsis dςmonibus,cum quibus malefici pactum siue publi cum,sive priuatum inierunt,fiant. Nam ipsi cismon es, uacutissimi in lapidum,atq; herbaN, csperAErrim in rem naturRS, Ac ProprietRtes optime norunt,meli S UIR Oes medici, S physici, qui in orbe fuerui. Dsmon eUim Pe Ccans ut beatus Dionysius libro de diuinis nominabus c. q. docet, substantiam,&proprietatem stas HStUrs Ange- Iics non amisit: sed Oia naturalia integra , Ac splendidissima retinuit.Hic igitur cum perspicac1ssimum habeat intellectum,facissime Noscit ea,qus mortem,SUt morbo S, aut cruciatuS,Aut alia quaevis nocumenta homrni infer re prata Scit miscere simplicia exabus uenena cofici Pnt, Rus tale ualeant homini nocumentu inferre,quale Optatur.Cum igitur dsmon magnam fimo1 re N Peritia ,habeat, ri tales imagines ut diximus)acu US P- tur, aut characteres fiu aut uerba proferuntur, Deo Pmartere,ille Uenena,qus homini,cuius imago perforStur, Ποθcere Possint Cecreto, Minuisibiliter adhibet, Sc sic natu rati potestate, Ac uirtute ueneno Hi dgmon taciteR,u maleficuS essicere optat. Que uenena,quia maIeficUS saepe ignora nec illa adhibere uid. Putat ea ota, quae fiunt,

185쪽

DE IusTA HAERET. PUNITION Tuirtute talita imaginUm, Rut Characse , aut uerboufietari quae in neque ab imRRinibus,taeque a' figuris,aut uel bis ullis,neque i daemorae ipso: sed ab alqs agentibugad hoc uirtutem nat xRIem habetibus fiunt,que per de mones ipsos, qui illom Pgentium uirtutem agnoscuntiate ter applicant, Sc Rri mouentur,ut in ipsis corporibus humanis,ea,qus maleRCUS cupat,efficiant. Et contingie saepe,ut qui fisc m Mefi i S OP erantur,remedia his malis, quς intulerunt adhibere Nesciant. quia non amplius dae mori eorum agistereo S docui uel ut rectius loquar noamplius daemon illis promisit. Sunt math, qui optime

utrimque nouerunt,Videlicet Nocere, Sc nocumento a se,

uel ab H sillato remeesitam adhibere. De qua resectore admonere decreui,ut in velligat, simoi maleficos homines,non sola grauiter Pe Cc Rre, cu nocent: sed etia quando nocumento a'se,aut Slio illato, remedium per limoidiabolicam artem prςstar Uz maleficium operata 'obesse non ualeat. Nam licet sic operantes proximo laso R,M., sint,id ut ait PauluS nora sint facienda mala ut inde ueniant bona. Mala est atat dgmonum inuocatio, malum est et Ac pessimum, cum daemone pactum aliquod siue expres am,sive tacitum tacere. malum igitur,et pessimuest maleficium iam ad hibitum soluere si non aliter qua per demonis inuocationem, S illius auxilium soluenduest.Id. n. quod ex se maliam est,nulla adhibita bona intetione,nec quacunque RIta bona circunstantia adiuncta poterit bonum esse. Mosi ut licet bonum sit proximorum in comodis obviare,non in bonum sit maleficia facere,ad proximorUm NOCUmenta tollenda. Iusite,quod

deviis iustum est inquit UnS eπequeris.Si in maleficium adhibitum tale ei se dignoscitur, ut natures. aliqua uirtute, sine ulla d sinonis imi ocatione,&sine ullo pacto cu1llo inito impediri possit illiUS Operatio,tunc bonum, Sc meritorium erit illud malescium dissoluere,tantum abest, ut peccatum dici queat. POP etiam per orationes scio uiro hi tolli maleficium ne suum consequatur enectum.

186쪽

1 militer etiam pol licite maleficium impe am,si imago illa cui est acos HYa aut aliud simile instrumentum per

Qct faciendam est maleficium,mueniretur, S Confringeretur uno m.dsmo non ampli US 1lluna fatigaret, ua ex

pacto QUOI cum malefico fecit,non assistit: nisi quad1 a simium aliuta od ab eo datum Permanet. Sed QO no paru omenti est,an liceat ab eo qui malefic1a exercet, Scparatus est Quotidie illa exercere, petere,ut malencnim alicui adhibitum dissoluat,aut impedia ne operatione suam exercere ualeat, praesertim si credat illum non ruste armonis aQxilio,& operatione maleficio m illud posse dissoluere. Am gelus de Clauasio in sua summa,in titulo et sunstitio paragr. 13 citat Petri Aureoli de hac re sniam, re probat illam,qui quarto ita . distHq. q.2 dicit lici te hoc posse peti a' quocunque malefico,quem scitur euse paratu act limoi maleficia e ercenda. Hanc aut suam Imam per hoc persuadere nititur, quod cuicunque licet malo alteritas uti ad comodum suum. Pro qua re affert testimoniu Augustini dicentis, licitum mihi esse uti ad modum meum iuramento homini S infidelis, quavis sciam illum iuraturum per DeOS HOS falsos, quos colit. Posset etiam pro eadem re afferri simile de illo, qui mu tuum petit ab eo,quem scit nori nisi ad usuram daturuer. Haec aut petitio omnium docLOIR COHsensu licita est Ex quo sequi uidetur ut etia lice3r cuicunque petere ab eo, qui paratus est maleficium facere, Ut maleficium incc pium imperitat. Sed his olbUS UO Obstantibus, ego op positam tem eo Piam, Jc dico Petrum Aureolam Sc Angelum de Clauasio uillia sequutuS est, fuisse in hac par

te deceptos,eo quod non beΠere considerarunt, ac proinde non uicierunt, quam lata sit dria ita ter propositura negocium , M alia exempla, RUN loco similitudinis ad ducta sunt. Nam quod ille,qui Petri a malifico,ut maleficium malescio dissolua peccet, Uel ex hoc euidentis sime conum citur quod apstivet maleficus ut paulo an

te diximus grauiter peccar cum di Plica arte inceptu

187쪽

DE IVsΤΑ HAERET. PUNITIONE maleficium tollit,ne Ra operatiori e Per eniat. Fieri isti tur non potest, Ut ille, qui aenaalefico Petit,ut arte dia holica maleficium inceptum dissoluar,rio Peccet. Qui . quis enim petit ab alio , Ut faciar, id, quod sine peccat6 facere non potest, peccat: quia sic Peten S consentitini quitati alterius indu Cendo illum ad Peccatum. Certum est autem,quod sicut par Poenacita etiam Parreatus constrinxit agentem , α conseΠtientem. Nec Petens excuis fari potest a' peccato hac ratione, quod maleficus ill a quo petit parat S erat ad cuiuscunque P etitionem maleficium operari. Nam &st ille paratuS emet, non in hoc particulari maleficium fuisset operatus,nisi ille petijsset. Ex quo euidenter conuincitur, illius petitionem caulam fuisse proximam, quod maleficus ille particulare illud maleficium fuerit operatus. Aufam.n. dicimus illa, qua posita ponitur effectus, re qua remota remouetur. Si petens non fuisset,maleficus non fuisset ii Iud particulare maleficium operatus, Sc illo petente fecit: ergo ille petens fuit causa, quod aliuS maleficium perpetraret, 3 inde conuincitur illum peccare: quia alium ad peccatum induxit, re proximam peccati causiam dedit. Et hoc co firmari potest per id,quod habetur in cap. Nec mirum. 26. quaestione j. ubi postquam de Necromanticis,&Hydromanticis dictum est, haec adduntur uerba. Ad haec omnia supradicta pertinent Iigaturae eXecrabilium

remediorum,qUs ars non comendat medico' Mu in p- cantationibus,seu in chara erib' sius endendis, atq; ligandis, in quibUS omnibus ArS daemonum est, eX quadam pestifera societate hominum , Mangelo In malo heexorta. Unde haec Ciancta uitanda sunt Xp1ano,&omens penitus execrStione repudianda, atin damnanda.

Haec ibi in illo cap. quod in cribitur nomine Augumni, α re uera non est Augustin 1.Exempla autem de infideli plarato iurare Per Deos suos, et usiurario parato dare adu uram quae Ioco similitudinis ad oppositae sententiae

probationem adducta ian nihil penitus ericiunt. Quo

188쪽

rlam illa omnia ad hoc negocium de quo nunc dis uta mus,relata magnam lint dissimilitudinem. Nam in ilitis exemplis adductiS,NS, quae petuntur , non sunt exstmata: quia possun t bo fieti,ab his, qui illa factura sunt, si uelint. Quo ct autem male fiant,non est ex malitia iresius rei: sed ex malitia ipsi S opetantis,quire, quam pQ terat bene, noluit Disi male facere. Iltan qui petit iurametum ab infideli non petit, ut per falsos Deos iuret, alto' qui sic petens peccaret: RUia peteret id, quod est ape tum peccatum: sed solumodo petit, it iuret: etsi daretur optio petenti, eligerer illum iurate peruent Deum tri- Dum Sc unum. Si au te in fici elis per fal sos Deos iurat,culpa est ipsius iuxantiS, Non autem iurametum e gent1S: Quia is,uui elagit,id petit ab illo, quod ille si uellet, bufacere potuisset. Similiter is,qui petit ab usurario, no petit,ut det ad usuram: quict sic petes peccaret,cupeteret ab illo id qct fine peccato fieri no posset: sed petit duia taxat ut mutuum sibi detur, qa non solum sine pecca to : sed etiam cum merito fieri potest. Si usurarius non uult dare mutuu sine usiurA,culpa est ipsius usuram, non autem petentis quia petit id ab illo,quod ille,si uellet fine peccato, S cum merito facere pollet.In his igit oibus eYemplis,et aths similibus ille qui petit non inducit aliuad petiar: quia petit id,quod sin escho fieri potest: sed utitur ad comodum suum iniquitate alterius , qui non uula nisi male,& iniuste facere id quod si uellet, poterat facere bene. Longe afr se habe t is,qui petit a malefico,ut maIeficium diabolica arte dissoluat,ne nocere ualeat.ΙS.n. id a malefico peti quod 1Ile sine pcto facere nequit.Na ut paulo ante dilamus)rio solum peccat, qui maleficiuoPerAtur, ut noceat: sed et qui arte diabolica maleficiutollit,n e noceat. Quia artem diabolicam exercere qua- cun bona intentione id fiat grauissimum est pctri. Is igitur, qui a malefico peti ut maleficium diabolica arate dissolua non solum utitur ad comodum suum iniquitatena alafici sed et inducit,llum ad pcim,Sc per conso

189쪽

DE Ius ΤΑ HAERET. PVNITI NE nuens peccat: quia Petit ab illo,quod ille etsi uesset haposset facere sine peto. Si autem maleficium tale esset ut sine pcto posset amaIefico dissolui,ut puta qu1a scit ubi

sit laqueus,aut imago aut ligaturae aliq- aut characte

res cum quibus est iam triceptum maleficium, tunc sitacut ipse potest sine peccato dissoluere maleficium conafrinoendo illa omnia, ita quilibet alius potest sine pectacato petere ab ipso malefico,ut illo modo dissoluat maleficium. His OnmihuS praenotatiS, superest ut inquir mus an limoi malefici sint haeretici censendi, M uelut tales puniendi.De qua re,ut certa possit dari sitia, tria sunt prius ab his hominilatas inquirenda. Primum est an ali quod pactum,siue cApressum,sive tacitum, cum daemone fecerint per quod promiserint se aliquid, quod fidei

Catholicae deroget facturos. Nunquam.n.aut ratissime ut praecedenti cap. diximus daemon suum adiutorium hominibus sine aliqua spe lucri impendit.Si in pacto in ter illos, Sc daemonem inito interuenit aliqua promissio de rebus fidei repuguantibuS,ut puta de ad ratione, Screuerentia ipsi daemoni prsstanda, aut de eadem reueretia Apo saluatori nostro deneganda,aut de confractio D dc coculcatione imaginis Api,aut crucis, in qua moriens ille salutem Tram operatus est, quae da mora sum me expetere solet ab his, quibus se eXorabilem exhibet

non est dubium,quin tunc tales malefici sint haeretici cesendi,& uelut taleS puniendi. nihil hoN, quae dixi mus,pot libere, M eta animo sine mana festa li est exerceri. Nam licet sint multa, quae uoluntas contra iudiciurationis operatur: RUia Ad 1llam uoluntas est ex se ΓNA, de illa ex selint uoluptatem quandam, per quam Pnruoluntatem ipsam Ad sui amorem allicere: sunt in alia ,

quae ut primo huiUS operis capite dirimus ) nunquam uoluntas appetitanisi quia 1ntellectus iudicat esse bona: Quia nihil lint illa in se,per quae possint Ali1cere uolunta' tem Et vade sequitu Ut si uoluntas aliquod illo iv appetat non nisi ab intellectu iudican te illud esse bonu, mo-

190쪽

LIBER PRIΜVS. Tyueatur ad illud appetendum. In his ergo omnibus ope ratio exterior aperte indicat errorem intellectus. Ex qu laus omnibus euidenter concluditur malaficoS omnes, cicii aliquid eON , quae nunc proxime diXrmUS, ex Pacro efficiunt,ei Te haereticos censendos M uelut tAles Pun1 endos. Scam, de quo examinare Oportet maleiacos, eremaleficium ipm, quod eΣercent, de qua re Varia estia cienda inquitatio sicut uaria diximus estem Aleiicia. Nasilo N alle' diXimus appellari amatorium,alter Venelacum.Ab illis qui amatoria ueneficia exercent,dII1geter in Quirendum est, an Credant maleficia, aut daemonem osse cogere alicuius uiri,aut foeminς uoluntAtea Amorem aliquem libidinosum, aut quolibet inhonestum nahendum.Et quod illi hoc fieri posse credant, uiolera est suspitio: qm ni st maleficON arte , aut daemoni S P Late laseri posse existimarent, nun in talia malefica a Pro re 12 Ressicienda,exercerent. Si illos ita credere copertiam itae xi & de hoc errore admoniti ab illo discedere nolue1 It. feci in illo pertinaces fuerint,merito censebiantUr naeret Ci,dc uelut tales punientur, qm apertam haeresim Perii Haciter tuentari Nam credere hominis uoluntatem POL se a daemone cogi ad aliquid amandum : haeretis eu aintissima: qm illa coactio repugnat libertat quam DeUS Nostrae indidit uoluntati.Deus.D. ut ait SaP1eΠS9 ad 1H1tio constituit hominem, Jc reliquit illum in manu com1 In sui.Ad cit mandata,&praecepta sua:i1 uolueriS mM QRta conseruare, conservabunt te, Scin perpetuum lici CPIacitam seruare. Apposuit tibi aquam, Magnem, SaQuod uolueris porrige manum iciam.EX qtamuS Ecci 1RRici uerbis apertissime constat liberam facta e me a De hominis uoluntatem , Minde sequitur illam a daemone cogi non posse: qm alioqui l1bera non esset. S1 R cloemo Me cogi posset homo ad aliquid amandu,tunc iZm nora esset homo in manu sui consil ut dixit Eccsiasticus)costitutus:sed in manu consil daemonis. Hi ergo PerimRCiter asseruetit hominis uoluntatem posse quid ulcuΠΟ