Fratris Alfonsi a Castro ... De iusta haereticorum punitione libri tres

221쪽

DE IVsΥA HAERET. PUNITIONE electionem alious admittitur,nec in testem. Μestae ad huc aliae illis irrogantur poenae,UUM Km satiS clare,& a P te exprimuntur in capit.E coicamuS.Paragra. reo dentes.de haereticis. Sc in caP.Quicuri . Paragraph. hi retici. de haereticis, lib. 6. Ideo cauis prolixitatis uitaniadae,eas omisi,satis me fecisse arbitratus, quod loca indicauerim lectori ubi illae omnes ad unam us* describuntur: praesertim uota de illis omnibus sigillatim libro se cundo sumus disputaturi. Qu)d captus haeresticus non statim puniendus est:sed emeMise

Hactenus de DA,quae ad persectam haeretico' cognitionem mihi necessaria esse uidebantur,Ptractaui,nunciam Opus est,ut cliscutiamus,qui ct haereticorum inqui Biorem,aut iudicem, cui de hoc crimine iudicare incum hi capto haeretico circa illum facere oporteat. Et qui dem ut res perfecte iuxta canonicaS sanctiones peraga

tur, haec in primis hiada est consideratio, an homo ille, qui in haeresim lapsum esse deprehensus est, fuerit alias de hac, aut alia haeresi conuietus, aut Pp uehementem susipicionem acclassitus, an tunc primum scitur 1llum inhaere1im fuisse lapsum. De illis, qui iam olim fuerunt de

nihil nunc dicim us: qm infra libro sequcti pertractaba muS. Nunc de IIIo agamus, de quo nun citum ess an in iudicio, uane in haeresim lapsum. Hic talis etiastesu iuxta sui cri inis qualitatem puniendus iit, no ta

ossi bile fuerit,ab errore ad fidem catholacam Ioce tu &sic sepiis eius in Dei iudic1o saluus 't. Elata acimonit1One est opuS,non leuera: qu1a Limi id na S stupe frangere,& raro corrigere soleta , ii de Patan otheum di Dcipulum docens quo pacto debere ZΠte,s corrio ere ait: Cum modesta a comprentem e

222쪽

dem nobis inde conquiramus . neqn sine nobis per ininternam aspirationem det illis Deus pniam, Mnos mer cedem inde non habeamus. Haec Anselmus. Praeterea

propria ipso' inquisito1ς infirmitas per quam piri in similem, aut aliam peiorem lisresim, nisi Deus sustineat, Iabi,cogit eos,ut cum lenitate, Ac mansuetudine errArietes corriganta quia nisi id fecerint,Deus forte permirtet, ut insim1 Iem,aut peiorem labantur haeretam,Ut in desid . ι agnoscant infirmitatem de Paulus ait. Si praeoccu 'patus fuerit ho in aliquo delusio , uos, qui spuales esitis institute huiuscemodi in spu1enitatis,cOsideras teipm, nec tu tentem. Hoc ideo dixit Aprs,ne forte si proximi petiar confideret pra Iatus,&non suum Atteddi moueatur non ad miseratione sed ad indignationem. Noad adiuuandum:sed ad iudicandum: non ad uastruenduin spiritu lenitatis: sed ad des iendum in spiritu furoris. Iasueto agiturii. eo spiritu homini Iapso in haeresim subuenire oportet quo sibi quiso cuperet subueniri cum erraret. Et ut sciat unusquisin iudex qUHiter erga errante mansuescere debeat, itidit Paulus in eadem Epta in quiens: Considerans te ipsumme Ec tu teneriS. Qtata, qui in spu furoris, & non lenitatis subditum corripit a Deo Permittitur tentari,aut decipi: Ac ut uel uade suam infirmitatem agnoscens,aliis misereri discat. Et beatus Hieronymus in comen tarης super Lamentationes Hiciremiae exponens locum illum: Recedite,polluti es ama Tre. . uerunt eis, sic ait: Talis est uox superboru magis trom, Hier. qui pecus,quod crassum est de grege assumunt quod debrie proh ciunt, quod itifirmum non consolidanz, Scquod aegrotum non sanant.Recedite,inquiunt, polluti: recedit Abite,nolite nos tagere, nolite in aliquo Π obisCoica tantanabilia Brit uulnerarara, Sc in curabiles pla gae UPH eitis digni co1one Apiana , ut ultra in Uobi S in-

223쪽

DE IUSTA H AE R E T. PUNITIONE habitet Spus sanctias,facieSDUi diuidit eos, ac respuit nec addet ultra Ut reci Piar, quid facies facerdotu uio non erubuistis, nec sena ON UTON admonitionem man suete suscepistis. γ alis loquela U. non illuminat cscae Noni sanat aegrotum,mon Ctarat infirmum: sed magis oci di atque in desperAUOTem Praedicantem mitti Boni etenim rectores ex sua infirmitate alioni insemita tes pensantes magiS Per humilitatis, remansiuetudini 1enimentum,student PeccanteS ab errori S laqueo eripere,quam per aucteritStem in foveam Perditionis nutan teS xpellςre.HactenUS Hieronymus. Deindepp coemutilitatem oportet, ut haereticus homo non statim puniatur quia possibile esset ipm conuerti,' Sc quantum L hi soli nunc per haeresim nocet,im postea, & multo amplius poti conuersoriem suam uri prosit eccnae perlitariter auferre in magniam cederet Apianae Reipublicae detrimentum. Hanc ratioDem confirmat beatus Gre/credi. gorius,qui EPiS GAIIaaut scribens ait: Licet plerunque accidant sacerdotibus,qus sunt reprehendenda,plus merga corrigendos Pgat beneuolentia,qua seueritas plus cohortatio, uum comin Silo. PIUS charitas,quam pita: cum nemo Drm siNe reprehensione aut sine poes uiuat. Namsi Uris statim post trinam negationem, Utum petrum Ap praece Prorem nrm iudicasset,non im ex eo fructum sicut feci recepisset.Haec Gregorius. Quae uerba citantur L Gratia nocin cap.licet. d1sit.qs. Sed ut ue fatear ego in toto registro eptarum beati Gregorij non

potui haec uerba triti enixe , quς Gratianus illo loco sub homine Gregorsi citat, quamuis illa,magna cum diligeoaqo siui. Sed illud inuem in Gregorio, quod eadem

224쪽

rum glossato dicit esse intelligenda, de illo, qui fidem

catholicam nondum susceperat: quia hic ut at non est cogedus ad fidem,ille uero, qui semel fidem susceperat cogendus est retinere, M sic d1cit non repugnare huic textui ea, quae dnx in Cap. Qu1s uero.a3.q. q. rm, quae illicdnr,intelligenda P Utat de illo, qui iam fide semel lusce perat,ut ille sit conencius ad illam conseruandam. Sed re uera nimium fallitur, M tota errat via: quia nec huc, neq; illum textum intellexit. Iam quod capitulu, Quis Dero,non loquatur de ilIo, qui fidem catholicam siusce Pera eta eo est SP extis imum , quod loquitur de Paulo

Hpro, quem in D Smascum euntem Diis caecitHte per cus1t Scin terra Prostrauit, α sic illum a persecuta one

Apiano' reuocauit, Sc ad fidem catholicam suscipiendam conuertita iactis aut nescit tunc Paulum Nola dum iidem suscepisse,imo ut illam susciperet fuit se a Deo per illas poenaS quodam ocio coactum ' Et ipsa uerba eius dem capituli semel Sc ite1k dnt Paulum fuisse coactum a Deo ad Euangelium suscipiendum. Non ergo Iouuitur illud capit. QuiS uero.de illo, qui fidem semel susce Perat. Qualiter autem sint intelligenda nos Deo duce infra lib. 2. declarabimus. Sed nec capitul. Quad Rutem: bene intellemi, cum d1Et illud esse intelligedum de illo, qui fidem non susceP erat, ut 1lle non sit uerberibu S coge Uus ad fidem. Si enim glossator decreto N legisset Epistolam integram beat1 Gregorij: unde hoc capit.Quid autem decerptum est,facile intellexisset non ita esse ut docuit)interpretan es una. Illic. n.beatus Greg0rius scri-Dat Ioanni Constantinopolitano Epo reprehendens illuPPea qu6d quidam Isauris monachus fuerat in ecclesia huitatius caesius. Et haDc talem punicionem reprehendes ducit Noua atque inaudita est ista Praedicati quae uer-

225쪽

heribus erigit fidem. De XPiano ergo uiro, Sc mona, cho loquebatur, Sc non de illo,qui Nondum fidem susciperat. Deinde ex uerbi S et Usdem teXtUS potui siet glossator con cere uerba illa de fideli uiro esse intelligenda et non de illo, tui nondum fidem professus est. Nam te

prehendens Epos, qui uerberIbUS timeri uolunt,dixit. Pastores facti sumus non percussores. At Epi non sunt pastores Iudaeo',aut SarrRceno', RUt alio uer, qui nuris Quam fidem sunt amplexat sed stant Pastores eou,qui Apim per baptismum sunt inducti, quOS Uelut oves pa scendos eme docet GregoriuR,NON Percutiendos. Cum autem dixit Gregorius mouam, Ac iΠRuditam praedic, tionem esse, quae uerberibus exigit fidem , ibi fidem ac cepit non solum pro eo animi assetam, quo assentimur credendis: sed pro quadam obedientia,per quam obici Peram cis cuique bene monenti, siue ille de credendia, siue de agendis moneat. Sic.n. dicet e sole qui alium de re ali Qua monet. Crede mihi, Sc cla eleemolynam, aut ieiuna Vel,Si mihi credis,non accedeS ad talem,aut i Iem locum e graue in comodum pati te oporteat . Dbcit ergo beatus Gregorius non esse bonam prςdicatio Nem,quae uerberibuS exigit fidem , hoc est obedietiam.

Ibi siquidem de omni uirtute loquebatur non de sola nde credendorum: Ad quam plus putauit beatus Grego rius ualere rationes:& uerba,quam uerbera. Nolo tamen neaare,imo firmissime fateor, Sc postea clarius ia-tebor eos, qui semel in baptismo fidem sussceperunteste coaendos,ut illa coseruent,sed dico,testimon1o sari mrum fretus,prius eis admouenda blanda, iram aspera

Prius uerbis, quam uerberibus,priUS amore, qua tim0 re a eradum eias quia multi amor et sol 1s uerbis all

226쪽

totum huic negotio impendemus. Circa illum uero,de cuius salute nondum merito de sp eratur,etli 1lle punien cius fit,prius in adhibenda sunt uerba,quum uerbera,ut uertiis, Arazionibus, quae plusquam tormenta intelle Ctum mouere possunt,ille ad fidem suscipiendam alliciatur, M sic tandet saluus fiat. Nam hoc multo melius esse, aperte fatis docet beatus August. acerrimuS hqretico N Aug. oppugnato qui in lib. contra epram fundamenti, cap. 1.haec alta anquam .n.DΠS Per seruos suos regna subuertat erroris,ipso S in homines, inquantum holes sunt, emendandos ei se,potius quam perdendos putat.Et in fra in eodem cap. Nostra igitur fuit, Meligere, M Opta re meliora,ut ad uestram correctionem inanicharis,cotra quos scribi loquitur aditum haberemus: non in cotencione, Maemul Atione, M persecutiombus et se Iman suete consolando,benevole tractando, leniter disputando.Haec August.Et beatus Hernardus sermone 64. sua

Cantica apertius, Sc effusius hanc siniam docet, qui in

terpretans illum locum ex canticis,capite nobis uial PeS C taparuulas,sic aiz: Cap1atur, dico,haeretici,non Armi S. sed Bero. argumenti S, RUibus refellantur errores eoN.Ιpli uero ii fieri potest ecclesiae reconcilientur Catholicae, reuoceri

tur ad ueram fidem.Haec e t enim uoluntaS eius, R Uaevomnes homines fatuos fieri, Sc ad agnitionem uer1tatis Uenire. Hoc denique uelle se perhibet, qui non simpliciter,capite UUIpes: sed capite,inqui nobis vulpeS Paruulas . Sibi ergo responsae suae,id est, catholicae ecclesiae iubet acquiri has vulpes,cum ait: Capite eas nobis.Itaque homo de ecclesia exercitatus, Sc doctus,si cu haeretico homine disputare aggred1tut, illo intentionem amdixigere debet, quatenus ita errantem conuincat ut ScConuerta cogitans illud Apostoli Iacobi, qui conuerti laco. s. fecerit peccatorem ab errore uiae suae, salvabit animam eius δ' morte, Sc operit multitudinem peccatoN. QS si reuerti noluerit,nec conuictus, post prim am iam, Ecfecudam admonitionem utpote qui omnino lubuecus

227쪽

DE IVsTA HAERET. PVNITIONE est erit secundum APOROIu deuitaΠd .Hactenus Betnardus .Post uerba,si ille Obedire noluerit, Sc disputa tione se uictum fateri recta lat,tunc borium, imo necessarium esse iudico,ut uerberib S circa ill uagatiar: qinue xatio solet dare intellectum. Nam qui a natura ad uirtutem non inclinatur,ne tae iUReΠUOS sint Animos, ut uetaborum doctrina duci queant, sub iugo disciplinae illo, ponere oportet,ut leguRUthoritate coerciti melius de . a inceps sapiant.Vnde Salomo in Prouerbijs ait: Stultitia colligata est in corde uici: sed uirga disciplinae efiugabit eam.Haec in omnia ideo facienda essse dicimus,ne haereticus in anima perpetuo clHmnetur,ΠΟΠ Rutem,Ut in corpore hic non sit puniendaS. Nam etsi ille conuertatur, Ec fidem catholicam uere suscipiat, erit tamen iuxta sui erroris,& praeteritae pertiΠaciae qualitatem cum benignitate punienduS. Quod non sit publice disputandum cum haeretico παsertim perti.

Diximus h eticum hominem,non statim punienduesse sed prius esse de hqresi monendum,ita ut ronibus,M Argumentis conuictus haeresim, qua tenebatur si fieti possi deserat,& ueram, SI catholicam fidem suscipiat. Hanc in admonitionem,siue disputatione secreto iacie/dam esse censeo, Ac non piablice coram populo: qm raelis publica disputatio, de ipsi haeretico cu quo fit,& plebi audienti, Scipsi disputanti plus poterit obesse, quam prodesse. Nam ferme Omnes haeretici psertam hi, Ascaex ignorantia: sed ex industria ab unitate fidei catholi

cae recedant,popularem, Sc inanem gnam captans, cu

piunto ab omnibus laudari, Zc pro doctissimis haberi Unde August. in lib. de utilitate credendi ait:Haereticus est, qui Pro alicuitas teporalis comodi, Sc maxime gis riae principatus in sui gratia, falsas, ac nouas Opiniones gignit,Uel sequitur. Haec ille In quibus uerbis Auguit non definitionem: sed id, quod est proprius olum haeroticorum genius, Sc quod est fere omnium haeresum pa

228쪽

rens Sc origo, expressit. Na qui est gloriae cupidus,nihil pro illa assequenda intelatum relinquit, & si nulla alia

patet uia,ut Ad hanc metRm perueniat, nouam non duehitabit confingere dot trinam,ut rei novitate oes in Ad mirationem sui prouocet. Cum iam daem oti e solici tan te, Sc Deo permittente in haeresim lapis fuerit,doctis' simos quosque catholicos uiros ad publicum certameprouocare non erubescit. Ptablicas petit disputationeS, non ut de ueritate doceatur: sed ut a' populo, cuinamit Placere cupit,laudetur. d e beatus Greg. l1b. 8. Hora Grz. Itum,cap. 2.ait: Ne c.D. horretici inquisitionibus suis,Uerrtatem conantur assequi: sed uictores uideri. Cumq; se foris ostendi sapientes appetunt intus per stultitiam elationis suae uinculis alligaNtur. Unde fit,ut contetioniam certamina exquiratat,& de Deo qui pax nostra est lo qui pacifice nesciant,atque eΣpacis negotio rixorin Uentores fiant. Quibus bene per Paulum dicitur. Siqui S RUt Moati

uidetur esse contentio stas, nos talem consuetuduie Non

habemus,neque ecclesia Dei. sc Gregor. Ex hac griae immodica cupida late oritur ram proterva in disputatione contetio,ut et si per manifestisisma argumenta haereticus sit conuietus,ntiquam in ueritatem lateri uelit sed rimulas quasda, per quas et Abi possit, semper quaerR De se uictum coram populo fateatur. Licet apertissime se errat se in semetipso agnoscat illud tamen lateri dedignabitur: quia mauult error suum et contra conscien

tiam publice tueri, quam fateri se in disputatione fuit euictum ne hac occasione illa, quam ardenter am S gloria depereat.Hu1us rei tam multa sunt exepta, Sc tamanifesta,ut non et set opus enarrare si solis uiris eructi his scriberemus. Arrius in concilio trecento' 3c decem Sc octo patrum apud Nicaeam celebrato conuictius, Ecdanatus est,nec in ob hoc sapientior factus est,i md in a Dior factus pertinaciam auxit, α durior effectus nunc emendatus est.HerengariuS in multis conc1lqs damna

tus est. In concilio Vercellansi damnauit illum comPM

229쪽

Victore Secundo Pontifice 'Sximo adem Berensariis Palinodiam cantauit: sed postea huius PaIinodiae illsi poenituit,&ad pristinam haeresim redhi. Deinde a Mcolao secundo Pontifice malamo RomRm uocatus uiconcilio generali lianc celebrato,haeresim suam abiuratauit,& anathemati auit.CUius abiurationis uerba lintiri cap. Ego Herem RarinS.de consecr.dist. 2. Sed post ista abiurationem cui Dan francus de illo refert) ad uomitu iterum uelut cariiA Ted0t.Idem contigit Ioani Hus in coiacilio Constan tiensi,qui licet multis , dc euidentibus ronibus conuictus,m tanquam in erroreS QOS recantare uoluit.Haereta cuS enim,ut gloriam,qUam anaere cupi tuera ualeat,no erubescit permanere in errore, Sc erubescit

corrigere errorem. Difficillimum igitur est ut quis per tinacem haereticum publica disputatione sic conuincat ut se errasse fateatiar. Hac enim d1ificultatem agnosces Pr,. ir Salomon ait: EXPCdit magiS Ursae currere raptis foetib quam fatuo conficienti sibi in stultitia sua. Quae uerba Hieri. interpretaΠS Hieronymus in comentarris i per Prouerbia ait: Facilius erat doctoribus sanctis furori Gentilitatis occurrere,TAP vi S a' se populis aliubus, atque a be mali eius laevit1araci fidei pietatem pdicando coueriis, quam haeretico ciailibet confidenti in sua perfidia dogmatis: quia nimirum illud contra exteros, hoc contra sua uiscera cert Ameri agebant. Haec H1eron. Si aut haec disputatio secreto, Δί cora solis doctis fieret, facilius ille uetata ted 1sceret: Qtata absenteppri applausu,facile cese fabit uetus superbam,qui oculis intellectus nimium Ob- esse solet.Deinde ueritate cognita facilius illa fateri co getur, cum Non sit Ppys quem uereatur, Ac cora quo se uictum fateri reformidet. Ex his igitur aperte constat sccretam disputatio Dem multum hereta co homini proedesse posse ad fidem catholicam recipiendam,& publicam disputationc multum obesse.Ipsi etiam disputara Catholico non Paut nocere pol limoi d 1sputatio iussi

230쪽

LIBER PRIΜVS. 99 non sit uir doctus,&in sacris literis fatis eruditus, re in

alijs disputationibus ualde exercitatus. Nam alias fieri possiet,ut eritas, quae semper est UictriX,in ore illius uracta uideatur.Sunt.n .saepe haeretici in disputado diserti fmi,M sciunt optime disputationum retia tedere, Guagam rhetorice libertatem in syllog1-O8t spineta cocludere, Sc contradictorem saepe suis argumentationibus sic illaqueare,ut nisi ille disertit simus sit, explicare senequeat. Hoc aut si cum uiro Catholico disputans haereticus fecerit, forte uir Catholicus nesciens illius argumetationes dissoluere,putabit haereticum optime conclusisse,&sic tandem deceptus haeretici si iam sequetur. si disertus fuisset in disiputando Athanasus facile illum coram proho iudice decepi et Arriit S. Quam necessi ria sit ars, Sc exercitium dissputatori aperte Cndunt plurimae disputationes quas cum haereticis habuit Augustinus,in quibus i si fuimet disertus, tape mccubuisset. Et pphoc Hexnardus,qui ut in fine prscedentis capituli patuit dixit haereticum hominem esse argumentatrone, M disputataone capiendum,censet tale disputationem nonisi a uiro docto,& exercitato esse faciendam Pp pericilia, quod inde euenire pota Delimoi Periculo locutUS est Eetiio. Salomon cum ait Qui scindit ligna periclitabitur in eis, si retusium fuerit ferrum. Quae uerba interpretans Hie ronymus ira comentaris super Ecclesiastem ait: Haere- Hiere. tici ligna in fruetuosa sunt, M saltus abiique utilitate pomona Unde Sin templo Dei prohiber Plantari nemus, Ec uana folio'.i. uerbo Ist ini sonantium spernuntur uni bracula. Quamuis igitur sit prudenS,& doctuS uir, u gladio sermonis sui haec ligna coicindar,periclitabitur i eis, nati diligenter atten der1 r:maxam e si et,quod sequitur acciderit. Si retusum fuerit ferrum,& faciem eius turbaueri .i.si disputatio eius in firmior fuerit in ueta,nec acumen habuerit ingeni,quo contrara quae in desecet: sed principale cordas eius hebetetur, in partem hyZnsibit aduertam, Sc confirmab1t eum fortitudo paueris. Hacilenus

ta s