Fratris Alfonsi a Castro ... De iusta haereticorum punitione libri tres

251쪽

catum non cognoui nisi perlegem-Nam concupistentili nesciebam,nisi lex diceret. Non concupisces.Hac igitur Iege data, dc per illam peccati cognitione habita, ortu est inde,ut homines ipsa Pcia,quae intellexerunt esse per legem prohibita,magiS appetereUt Et ideo ipse in eadeEpra dixit: Lex subintrauit,ut RhundRret delictum. In quibus uerbis illud adverbium,ut, non est capiendum i significatione causae finalis : sed quatenus significateonsequutione effectus. Non. n. ad hunc finem dedit Deus legem ut homineS magis peccarent: sed ut meliores fierent.Data in lege homineS exarserunt iri maiorem

petitum eaIuer re quae per legem illiS erant prohibitae Abia. Nam ut ait Poeta Nitimur mUetitia sempe cupimus negata.Et idem Paulus in eadem Epistola hoci pira ait, L. sic inquienS: Occasione accepta Peccatum per manda. 'φ' tum,operatum est in me ocm cocupiscentiam.Et post quam alia multa ad idem propositum ibi Paulus dicit, cotra teipsum arguit,sic inquiens. Quid igitur dicemus Lex peccatum est Hoc Paulus sibi opponit, quia i te aliqui putare potuissent, lege esse mala, remelius fuisse tale Iegem non fuisse datam,ca ex illa multi ut dictum est occasionem acceperunt magis peccandi. Sed huic

ob1ectioni rndet Paulus absit Sed pCim non cognoui: nisi v legem Et pam infra. Sine lege.D.Pc mortuum erat. Ego aut uiuebam sine lege al1qn. Sed cum uenisset mandatum pcti reUirit ego aut mortUuS siam,&inuetu est mihi mandatum, qa erat ad uita, hoc esse ad mortem.NapEim occasione accepta per mandatu sedumtme,&D illud occidit.Ιta lex ta quidem,et mandatu sanctum, Sciustum, Sc bonum. ae uerba interpretas Anselmus in commentarῆς super Epistolas a1t: Pecca AGE. tum itaque non legitime utens lege, eta proli1batronea cito desuderio, dulcius factum est, Mi eo sedumt, Uezbra. fefellit. Haec ille. Et Theoph; lactus eadem Paulo uere

252쪽

afit,non est mea illa culpanda: sed pcim. i.impetus ille, qui ad malum fertur,& corruptus, &uoluptuariuS animuS, uiri PotiuS,ut Proprius loquar, uoluptas me apta seduxit, Occidit siub mandati praetextu. Hsc TheophilaetuS.PaulUS ergo censet legem fuisse bonam, Sc bonustisse talem fatim elegem, quavis ex illa homines sum D seruiat occasi Nem pluries, Sc ardentiuS peccandi: qm hanc mali occasionem non praebuit illis lex, quae bona erat: sed ipsi per propriam malitiam sumpserunt eX le

Re Occasionem.Et ideo caute Paulus in praefatis uerbis Ioquutus est dicens. Occasione accepta P mRΠrictium, Mnon dixit, occasione data per mandatum. Qm lex, thon H era Non poterat illis alicuius mali occasionem phere: sed ipsi homines: quia mali erant, ex eo,quod bo Dum erat mali occasionem sumpserunt. Ad eudem mo dum nos dicamus de scriptura Catholica contra haereses edita, quemadmodum Paulus de lege diiut: Occasione accepta haeresis per scripturam Catholicam seducit insipientes, Sc fallit 1Ilos. Qu1d igitur dicemus Scri plura illa pectim est Absit. Sed scriptura sancta est, S o-Pus tm, S iustum, Sc bonum. Dent , ut IRm conci damus,si ut uitetur insipientium spontaneum scandalu, uitanda est scriptura contra haereses, oportebit eademtone uitare omnia scio Iu uiro in opera qm uita ultu me

diocris magnitudinis opus illo hi reperies, in quo non recitetur aliqua haeresis, βί damnetur. Nam tanto odio haereses sunt persecuti,ut semper occasionem quesisse uidearitur,qua aduersitas aI1in illa N pugnare Pomerat. Eo te aliquis mihi obhciet id, quod praecedenti caseit. dix muS,Hori et Te bonam publicam aduersus haereticos uocalem disputationem: nisi ubi necesssitas Urgeret, ae ita forte eadem ratione colliget non esse etiam bonum di sputare per scripturam aduersius illos. Sed hZnc obie Ctionem nullius prorsus esse mometi facile quis intel Iage si consideret,quam latum sit inter uocalem, scriPram dii putationem discrimen. Vocati siquidem dispu

253쪽

DE IV ST A HAERET PUNITIO HEtationi,&publico omneS adesse Prit, Sc omnes ad illa audiendam certatim cori curruΠrtam idiotae, quam uiri docti. Scriptam atatem disputationem non legunt, nisi uiri docti, Scideo scripta di Utatio reputatur secreta, α non publica.Vocalem aut disputationem secreto &coram solis uiris es octis fieri posse cocessimus ,sicut me de scripta disputatione concedimuS. Deinde in uocalid1 sputatione idiotae, qui adstant, ct si iras non intelli gant iudicare tri de ipsa disiputatione contendunt. De disputatione autem scripta raro aliquit iudicat, nisi uir doctus: qm uix aliquis ut dixi nisi doctus ille sit, illam legere curat,&si legerit non intelliget, ac proinde,nec iudicare pri t. Ad hunc modum sancti uiridistinxerunt

doctrinas,quae UOCe,aut scripto dantur: qm cum praedicatores uerbi Ι ei admoneant,ut iuxta auditoN capacitatem sermone S temperent, ita ut de rebus sublimibus coram poDulo rudi non disserant: ipsi lia,qui haec consiliunt,In suis operibus saepe de rebus sublimibus scripserunt: qm putabat illa opera a uiris idiotis non iore lege da, Mi a non putarunt idem imin ere periculum ex scruPtura,quod certum erat oriri posse ex uocali praedica tione.Propter hanc eande cam censeo uitandos esse eos

libros, qui lingua uulgari contra haereticos disputant: qm talis scrip ta disputatio in Iingua uulgati edita tam publica est, Sc adeo exposita est iudicio hominum sista ac si publica uoce fieret. Merito igitur Iaudandus est cois regni Castellae senatus,qui poblico edicto ptin

ibi fit De tales I1bri contra naereticoS ealta IU I USU Harem transferrentur,& de aliquibus,qui 1am transluarant,praecepi t sub grauibus poenis n e uenderentur. Quod bereti in s respuent es ab ecclesa misericorditer re piendus . Cap. XXI

Haereticum homἴnem si test puerit solet pra m a.quae sponsivi dulcissimi uestigia sequitur, ter in iunt uinuS recipere. Imitatur siquidem sponsum suu imi ut ait Paulus) uult omnes homines fatuOS Παλ

254쪽

d agn1tionem ueritatis uenire. Eu,qui uenerit ad me, . ς inquit Saluator n no esciam kras. Iustum est ergo ut ecclesia illius sponsa non essciat foraS eos, qui AH m Hier. 3redire uoluerint. Deus per Hieremiam prophetam Iu daeo' synagoga quae cum AmatoribuS militiS per uarias idolora culturas tuerat krnicata, promisit se illam receptu si ad illum reuerteretur,ergo oporter,Ut ecclesia filios,qui ab eius gremio per hyeiam recesserRrat, re cipiat, cUm ad illam reuertuntur. Contrarium in sensit olim Nouatus,a quo Nouatiam haeretici in t dicti, qui in tantam prorupit insaniam, ut non fuerit uersius docere on esse dandam lapsis pctON indulgentiam,sive re missionem.At ecclesia spiritu Dei illustrata intelligit bene,quam crudelis , Sc quam a diuina misericordia alie na sit haec sma, &ppea,pm Nouatum damnans lapsis indulgentiam promittit, Ec tribuit. Ιmor blandius uelut Pia mi amplectitur eos , quoS nunc Iucratur, Sc de illis multo ampliUS gratulatur, quam de illi S, QUOS Nunquaamiserat. Agnoscit. n.illa, sponsUS PUS est ille bonus typastor qui errantem ovem non interfecit,non Percussit

sed gaudens super humeros suos linposuit, Sc ad ovile

perduxit Sc tandem conuocatis amici S, COR Rratulati

sibi ab illis petη eo qst ouem, quam amiserat inuenit. Deinde prille Euangelicus situm suum prodigum depastu porco N, Ulisinqua regione Π Uam abrerat ad se reuertentem non resecit eis illi eNprObxauit Odigalitatem ut ulla iniuria illum aflecit: sed ut uidit illum pξ eius alange,misericordia motus est, Sc Rccurreris cecitadit super collum eius, Ec osculatus est eum: Sc dixit ad seruos stios. Cito proferte stolam primRDI, NdZte an Ium in manum eius , re calciamentR in PedibUS eius, Scadducite uitulum saginatum,&Occidite, remAndirce mos Scepulemunquia hic filius me US mortUUS erat, Screum perierat,& inuentus est. Sic Ps c estis iudieah sic emendax sic peccanti filio dat oscula,non UZgella, itPore qui non uult mortem PctoriS:Sed ut conuertatur,et

255쪽

uiuat. Licet haec fiI' Prodigi pRrRbola de omni pet refodiat intelligi,mihi in maga S de illo, qui in haeresim la=sus est,intelligenda v quam de fideli, qui aliud tamen laetate comisit. Fidelis siquide adhuc est in domo pris,ppea nondum ab ecclesia QUAE Paulo testante, dbamus est Dei recessit.HaereticuS Uero,qui se ab eccriae catholicae consortio separauit, domum reliquit pris Sc latato longius abiit,quanto fide deserta in plura se immersi Ditia. Ad domum pyis reuertitia curelicto errore, quo fuerat ante deceptus fidem catholicam suscipit per quai te' in eccnam,unde eXierAt,inrrat. Sed hunc talem prccelestis cum gaudio suscipit, α magis super illum laetatur , quam super seniorem filium , qui domi manserat. Qui fit igitur, ut mr non eodem gaudio suscipiat reuertentem filium,quo illum fuscipit pro Eritne sponsaffor-traria sponso suo,ut qa sponsuS ius benigne recti gaudio suscipi illa cum austeritate reqciat c Absit. Nihil ex his,quae ad fidem,& mores specitant,ecclesia agi nisi prout a Deo Iponso stio regitur,d docetur. J aleag:-tur eo S Agere comita citur, qui haeret1cis reuertetibus ad ecclesiae consortium, aut Iudaeis, uel Sarracenis ad uera fidem conuersis eXprobrant praeteritam infidelitatem,

Ec illos ob hoc iniurijs afficiunt, cum potius deberent illos benigne tractare,dulciter alloqui,charitate,& amore osequi, ut his retinaculis illos in fide suscepta melius conseruarent. Et sorte qui illos acerbe S cum austentate tractist,hoc faciunt,ut illos fidei susceptae poenalean

Ideo Dias in lege ueteri sith quadam figura,

dum rela qua quin illa lege fuerunt dicta praecepit, in limoi homirnibus non inferretur iniuria, rie in Praeterit. uitium quis illis eXprobraret. Sic.n.in Leuitico ait. T-to moratri S fuerit aduena apud vos,non exprobretis in tium aduenae praecepit non esse illi exprobrandum, ut tanquam iret digeDa ab illis aestimaretur. Adueninter Christianos quisquis a Iudaeo in , ueI Sarraec ritu ad Christianismum ueni liuic tali prscepit L h

256쪽

LIBER P R Ι Μ V S. m Ilus exprobraret Aduenae notam , nulIus ex hoc illi in ruria faceret, ante IudaeuS A Ut Sarracenus fuerit. Nul

Ius in illo considerare debet, sicut neq; Deus cosiderat, quod ante fuit: sed quod nunc est. Vn Ambrosius ait: Ambr.

Cum renuciatur improbitati statim adsciscitur uirtus . Egressus. n.malitia uirtutis operatur ingressum, eodem Rudso,'quo crimen excluditur, innocentia copulatur. Haec Ambrosius . Et linx haec uerba in cap. Cum renum ei Azur 32. q.I EOS Uero, qui contra hanc Uni lege facientes,austere,et improbe tractaΠt NOUiter conuersos, rese hendit Uns per Ezechielem Propheram dicens:Adue- Eet . ea nam opprimebant calumnia absq; iudicio. Quae uerba interpretans HieronymuS in comen tam S ait:Aduenam Hier .

quom, α peregrinum, qui nodum eius ecclesiae fuerat effectus: sed im auditor,&hias initia fidei,opprimebat

calumnia: ut postin circuissent mare, et aridam,faceret

unum prosesytum Sc facerent eum filium gehente. Haec Hieronymus. Iustius est ergo,ut qui a Iudaeis,siue Sarra cenis,sive haereticis,eo φ erroribus desertis, ad fidem ecclesiae cathol1car conuertuntur,benigne recipiantu desciter tractentur,ne nimia austeritate deterriti, a coepta fide recedant: sed potiuS benignitate, α bladaths fanctis allecti, in fide,quam semel susceperiat alacriter perseue rent.Et siquis ex his Apianis recentibus,&nouiter a Iudaismo,aut AP Sarracenas conuersus,in fide errare contingat&postea errorem siuiam cognoueriL paratus corri

gi, dico hunc talem esse cum maiori misericordia, Sc te uiori pnia,qua m alius ex ueteribus Aps Anis recipi eduS 'Proessertim si eY ignorantia illa ira erra1 Ie Constet, Sc non τα maistia: utputa, quia non fuerat plene de fide instruct S. Neo Obstar capit. contra NDianos.de haereticiS. Isb. s. quia cap.illud intelligatur de pertinacibus, re qui non sunt parati ab errore suo corrigi. Si in uerae contri elonis signa onderint, &ad unitatem ecclesis redire Voluerini,heDigne recipi debent: quia ignorantia, Maliquinfirmitas illos excuIat. Ne igitur hoc excusationis uela

257쪽

DE IVsTA HAERET. PUNITIONEmine malitiam suam semPer tegere pro curent , neces alium emet ut fimo1 D Ouster conuersis Christianis ipgaliquod, Sc no nimium bretae Praefigeretia iri quo ea,qire ad fidem catholicam pertinen discere teneretur,& magistri qui illos docerent,darentur: qm nisi id fia etiamsi

Postea errent,merito se etaculare Poterunt dicentes:Nemo nos conduxit. Vemne quiS eta his, quae diximus an sam erroris capiat PutanS haereticu holem quotiescus resipuetit, esse semper ad misericordiam recipiendum, Oportuit de hac re admonere lectorem, ut intelligath, far1am posse contingere, ut haereticus ad fidem coninasus ab eccria recipiatur. o modo,ut recipiat ad solam animae suae salutem: alio mod o,ut non solum ad alae sed etiam ad corporis falutem recipiat. Primo mo dicimus

haereticum quocun in ipe poeniteat , et si relapsus laetit esse semper recipiendum ad pmam,ut salutem anims assequi possit. Nam pnia ut Augustinus ait etiamsi inubtimo uitae hiatu adueneri saluat, S liberat. Et in cae peo. de haereticis. lib. 6.docetur elapso haereticon etineaanda pesse, cu Eucharistiae sacra si ilia humiliter petierit Ac manifesta laniae 11ana in eo appareant. Secudo

258쪽

LIBER P R Ι Μ V s. IIysat pIagam moduS. Haec autem uarietas in multi S co siderar1 debet,&ptimo an iS,qui in fide errauit, sponte, M sine alicuius accusatione uenit, an postquam fueravacculatus.Μultum fiadem interest,an libere an ex me

tu aliquid agas. Siquis in fide errauerit, Sc postea pctim

suum agnoscens sine alicuius accusatione aut denunciatione sed sponte sua ad inquisitores haeretico N accesse H M se coram illis de sua haeresi accusauerit, Ec miseri cordiam petierit, erit absin diabio, cum benignitate, Scmisericordia recipiendus.Et sine alicuius infam1ae NotR, pnia aliqua secreta iuxta haeresis, S personae litatem iIIi imponitur. Ne in hoc tali est considerandum ex me fure cognition1s,&confessionis aliquod discrime: ut prava,si ante Ῥs grae ab inquisitoribus concessium,uenit uel post. Solent.n. inquisitores haeretico Ist cum primum oppidum aliquod uisitan ut de haereticis inquirat, edieta Proponere, βίPPrm per Praedicatores monere, ut si Asin iIIo fuerit in haeresim aliquam diabolo suadente IMPsus,infra talem,aut talem termin puta hebdomada, uel mensem,erroreS suos recognoscant, Sc se errasse humiliter cora illis fateantur: alioqui si hoc illis psignato

termino iam transacto,deprehensi fuerint,velut haereti ci pavientur. Hic illis Ofixus,&concessus terminus,solet uocari ips gratis quia ex gratia, Mnon ex necessita te illis conceldum est ips uena Auel misericordisequia ii uIO ipe uenerin uenia illis dabitur,c misericordia. Quocunque igitur tDe quis uenia siue intra ips gratiae, siue postea,modo sponte sua, Sc sine aliqua accusatione auccitatione Ille uenia semper est cu milericordia recipiemdas. Et potest hoc etia probari a simili per id,quod lirin.c. Si tibi absenti, paragrapho antequam. depbendiS.I1b. S. Si uero aliquis non spote sua: sed accusatus, Sc uocatuA Ad inquisitores aenerat, M pcim suum fuerit cora illis confessius,tunc hanc oportet tire imprimis consideration an uidelicet ille intra ips gratis uenerit, an post.

Si quis de haeresi accusatus pcim suum antequam ad iu

259쪽

DE IUSTA HAERET. PUNITIO Edicium uocetur,agnoscat Millud humiliter fateatis Mira ips gratis,dico illum esse misericorditer recipietita et cu del1cti sui uenia,sive iIle sciat se esse accusatum siue non Nam alioqui ego Di Possum intelligere,quibugit Iud ips gratiae prodesse possit: qm illiS,qui spote sua ueniunt, Ac mere libere,nihil certe Prodest,cum hi etiam si post ips gratis iam elapsiam uenerint ut nunc di nus)sunt admittendi. Fateri igitur Oportet ips illud gratiae

aut nullius prorsus esse momenti, aUt necessario ualere illis,qui post accusationem Venerint.Imponetur in istia poenitetia digna iuxta sita Omi criminum qualitates.Si aut post ips gratis elapsum UujS RccusatuS, reuocatus a cesserit, Ec crimen suum tUNC fuerit cora inquisitoribu, confessus,dubium est inter doctores,an sit recipiendus. Arcbi, Nam Archidiaconus ira. C. ut comissi, paragrSpho ne non, de haeret. lib.6 dicit hianc tRle non esis recip1edum, α remittit ad notata ira,I.I. C. de his qui latro.occul.DoDomi. min1cus eodem loco recitat hanc Arctii diaconi opinio Mem, S illam nec oppugnS neque confirmat: sed solamii . -illius relatione contentus Dertransit. Hostiensis uero in summa, ita de heret dici L hsreticum antequam sit con uictus Jemper esse recipierium. Nam in Paragri taliter deprehendatur. sic ait: Si confitetur uocatus timore Probationis, Iudex uidear ipsum comtum, Jc speret de conuersione sua, potest ei parcere mmncta pnia salitari Et parum infra a1t: SI Uero negauerit, Sc conU1ctus fueri codemnari debet Per ecclesiasticum iudicem, ad quem hoc pertinet,ut in.c.Ad abolendam,Paragra. I.extra de hqreticis. Et m parag. Quando, re qual1ter eccnae reconcillatur dicit,quod post condinationem statim une aliquo interuallo p o et reconcil1ari authoritate epi, exinteruallo aut non nisi authoritate Paps.Et clas Car- Cara. dinalis in clement.Ad nostram,parara pen. de hqrct.aiecit. Quod si postquam negauerit, 11t conuictuS,HΟΠ aiae mittatur ad lim Oi reuo Cataonem erroris,ut per alia moretem euadat.Quia qui etapectaui ut per rbationeS coa

260쪽

LIBER Ρ RiΙ Μ V S. II uineeretur,& conuinctus redit,non hoc facit in continees,nec sponte: quia uidetur timore probationu fecisse. Glossator aut decretalium docet, quod et post conde nationem fit recipi edus, si tunc sponte illum redire co gnoscatur Hoc d1cit in cap. Ad abolendam,parag. Praesenti.in uerbo recurrere. Scin.c. Pen.de hsr parag. siqui autem .in uerbo: deprehensi, Mibidem probare nititur hanc suam opinionem,sic dicens: Quia ecclesiano claud1t gremium redeuntibus ad ipsam. C. desum trin.in verclaras. circa finem,& delicti ueniam petetibus damus.

opinionem Archidraconi,huic in magis fauet Et O hac opinione ille adducit teX.1n.c. AccusatUS.de hsret lib. s. In quo cap. solos relapsos sine misericordia dicit esse puraiendos. Dicit ergo Panormitanus hac opinionem esse tenendam: quia mitior re probat per regulam odia. Ec per regulam: In poenis.de re g.iu. lib. 6.Ecce uides tres doctiummoN uirom opiniones,quare due sunt eXtrem se

alia uid elicet Hostiensis , Q quo da m Odo mediat. Quid igitur ego homo theologus faciam,ubi tot magni gigates pugnant Dicere enim pol sem id, quod Virgilianus ille rusticus dixit.

Non est meu inter uos latas coponere Iites. Dicam in ingenue, quod nulla ista' Opinionum abso Iut et ex omni parte mihi placet.Nec miretur quis,aut me arrogantem, M superbum dicat, mea quod ego hotheologus in materia iuridica contra GarOS iuris canonici peritissimos pugnare audeam: sed mRiS conlideret, obsecro,nullum esse,aut fui me unquam tam doctum hominem,qui sensu pure humano scribenS Non erraueritnliquando iuxta id quod in uulgari prouerbio dicitur: Eonus quandoque dorm1tat Homerus. Confiderecetiam id, quod Iuvenalis ait. Veniet de Gente togata Qui iuris nodos Sc legum Figmata solueri