Fratris Alfonsi a Castro ... De iusta haereticorum punitione libri tres

241쪽

DE IVS ΤA HAERET PUNITIO MEblat to p meditari qHalizer TrideariS dabitur. n. vobis in illatio Psti . ra quid loquamarii. Et illud: DHS mihi adiutor, non ii mebo quid faciat mihi his. Conuenerant autem preter

Epos Sc Abbates,plurimi uiri religiosi, α de ciuitati bymagistri scho1arit,et clerici literati mni,et Rex pras erat.

Ita in pntia omnium aduersario sit an te ex aduerso pia ducita sunt quae clam cap. de libriS eiuS eaecerpta. Qus ouccepissent 1egi ri olens audire elauit, appellans ab electiq

ti13Ime consstat uri, Sc ubi liceat cum tisretico disputare. Cum .n.ex defectU disputat tiS,qui contradicat inelsecus magis inualescit, Sc Populo scandalia imminet, tune necessar1a est cli utatio, ut haereticus confundatur,&populus in uera fide congrmetur. Sed tunc coram uiris doctis disputandum est, Mnon coram rudippso: quia non expedit tam sublime disputationem coram idiotis iudicibus fieri. Vbi autem ex desechu disputationis nullum imminet populo periculum, consultius fieri existi mosi omnis amputetur disputatio, Sc iuxta consilium sapien iis fiat, qui ait: Ne respondeas stulto iuxta stultuum.16. tiam sURm,ne efficiaris ei similis .

Quamuis nonsit a Mute bon- cum haeretico disputare, est ea bonum, sincitam contra haereticos scribere. Cast. X X.

Forte ex his, quae praecedenti capi. diximus quis colliget non essect bonum, neq; licitum aduersus haerellacos scribere,put an S eandem eme ratione uocalis disputationis, Ec scripturae, Sceadem en sura utrano remeti en d am Nam es e hac re fui t mihi olim cum qiuoda uiro Graece, Sc Latine docto non modica contentio. Cu.n. Erugis in Flandria, ubi ille morabatur, ego tunc essen', Sc librum,quem aduersius omnes haeresses edidi,tuc pa rarem,clanculo detrahebat labori meo,dicens merem

prorsus inutilem sumpsisse, Ec consul tius me fuisse factarum,si ab incepto desisterem. Ves ut saepe euenire sini et)quae ille clAnculo, Ac me nunqi scituro dicere pura uat amicis audientabus Sc tandem mihi referentibu co gnoui

242쪽

gnoui. Adῆ hoiem,roga aim ab illo,nu ipse tale aliquid

diYisset. Non potuit negare,qui sibi coscius erat, coram multis id dixitD,quo' testimonio poterat coumta. Pe ch deinde ab eo,qua motus rone ita sentiret,ut tam faricto operi detrahere uellet. Quia multi mdit ille)opus hoc tuu legentes forte plas laudabut haereses ipsaS,contra quas disputas,qua catholicam ueritate, β audietes iam olim fuisse illas ab alijs praedicatas, hoc ipso aud Ciores,eatae haereses tutandas suscipiet, quas tu OPPUθgnare conaris. Et sic,cu haereticos extinguere cupiis, haereticos suscitabis: quia illis scandalum appones, Sc hae xesis occasione praebebiS. At,qui scandalizauerit unum expulillis,qui in Christo credunt ut Saluator ait eXP manait ei,ut suspendat mola asinaria in collo eius,&demergatur in profundum maris.Ecce uides urgetiss1mam ronem,qua Ille motUS est,ut no solum inutile: sed et noxia putaueri scribere contra haereticos. Et triuirerat uni mis ambiebat theologus uideri, cure uera non esset. Deinde absoluto iam libro,quod aduersus oes haereseS pa raueram, M Upis mcuso, cum ad Hispanias , nataleus solum redηssem,non defuere,qui id e m1 hi exprobraret, quod ille in Flandria fecerat. Sedistine uiri theologi erant,nec se the Iogos eiustimari ut ille)ambiebat. Vi ri quidem docti isti erant: sed im leges didicerat huma Das, quas aut Pontificias, Aut ciuiles uocant: &ob hoc istis leuius parcendum esse iudico: quia non est mi uin ea re,u ad ius suum no spectat,erraverin t. Nam si u1ri theologi, Sc docti fuissent, non improbassent laborem meum, quo aduersuS oes haereses disputationem Ofide catholica suscepi,imo potius uehemeter Iaudaissent, si cui nunc, Deo authoxe, Cui ego gratias reddo imensas, quotquot ub1que terra' sunt docti theologi laudant, α m1ris efferunt laudibuS. Si.n. bene nossent,quod, quale. scandalum sit uitadiam,et quale cotemΠendum,no incidissent in talem errore, quo putarunt non esse scribe dum contra haereticos, aut haereses, nequis haec legens

243쪽

noster docuit, o Apostolis dicer1bus illi, Pharistog fuisse scandalizatos D D ea in ipse di Serat,homine non coinquinari L cibo,uciori intrat in o S,mdit: Sinite illos, ct imat. is sunt,& duces COECO'. Quibus uerbis apertissime Saluator noster 1lluci Phar1saeo' scandalum contempsit. Vt igitur huius rei Meritatem et u S demonstremus, opua est,ut scandaIoin uarietat Sc quale sit inter illa discit, men obiter tractemus. Scandalum Graece, est offendi culum Latine, Sc ad moreS tran Statum significat quam Hier. dam mali occasionem.Vnde HieronymuS exponens illud Matthaei Ioccim: Scis quia Pharisaei audito uerbo hoc,scandalizati stant, sic ait: Et quia crebro teritvi in ecclesiasticis scrip tiaris scadalum breuiter dicamus, ad significet. Scanes altam,nos offendiculum, ueI minam, Rimpactionem Deciis possumus dicere. Quando ergo legimus : Quictauiae cie minimis istis scandalizaueritque piam, hoc intelligimus,qui diccto factove occasionem ruinae cuiquam esederit. Haec ille, Tale aut scandalumbifariam cotingere solet: quia aut ab aliquo datur,aut nemine dante accipitur :& ob hoc duplici etia nomine appellatur.Nam quoddam dicit scandalum datum,&quoddam dicit scandalum acceptu. Scadalum datum est dictum,ueI factu, quod ex se pbet alteri occasionem ruinae,hoc est,Peccati. Tale scandalum semper est precatum,Sc quide moxiales ex se est peccati mortalis allec tiuum. De hoc scandalo loquutus est Christus cumd1Yit: Qui scaci aliaea uerit unum de pusillis 1sicis, sin m credant,eXPeriit ei, ut suspendat mola adnari a m collo eius Sc demergatur in profundum maris. Et aterum h mini illi Per vitaem scandalum uenit. Huiusmodii cad uni semper est uitandum, ea lege,& rat1one qu3

Quod dicitiar H Cceptum, Sc non datum, Sc est ca , uel ruina, hoc est, Peccatum proueniens ex bon

244쪽

LIBER P R Ι M v s. rosccto, ueI dicto alterius, aut saltem eκ dicto, uel tacL non malo. Hoc scandalum ideo dicitur acceptum, Scnon datum: quia ex ea re, quae non est apta ad dandam occasionem mali,aliquis peccati occasione accipi r. TRIescandalum nullus uitare tenetur in alio qn scandalum oritur ex re bona, Sc necessaria ad salute, ut sum t omneSillae quae sub praecepto nobis iniunctae sunt. SiquiS enim scandalizaretur Ppea quod in quadragesima abstines Rcarnibus, aut die Ddica lacrum missae ossic1um audiS , Non ideo aliquid hom impune omittere poteS imo ica' dato illo conlepto quodlibet illo M agere teneriS. Nam Io charitatis, Jpcipit, t Plus te quam proximu Smes, etiam pcipit,ut plus in te quam in proximo uitra Pec critum.PeccareS AH si eR Omitteres, tibi pcepta sunt Neigit alius p scadalum peccet,ea Q tibi pcepta sunt Omir tere non debes. De hoc scadalo intelligit dictum Eedar, quod ponic in regula: Qui scandalizauerit. extra de re gul.tur.Vtilius scandalum nasci permittit, qua m Queritas relinquat. Quae regula iuYta omnium doeto' tum theologolit, tum canorii stan siniam , intelligenda est de triplici ueritate,uidelicet, altae iustitiae, doctri Uzeotarit neque uetatRS uitar neque 1ustitiae,nequedoetrina sit

Omittenda PD uitandum scandalum proximi psertim si talis ueritas sit ad salute animae ii e eestaria. Aliou si ueritas illa non sit necessaria, at contingit in ueritate uitae, Qnon est sub obligatione pcepti iniuncta sed sol tam in cosilio data, tunc pQ uitandum proximi scandaltam,quod

orietur in 1llo ex ignorantia,liceret ad ips Omittere tale uitae ueritatem,quousque doceat bonam ei Te tale rem,

Neque ullam esse scaciali occasione. Cum auciam HertzProximus edoctus, Ec clare fuerit illi onsum rem talem esse uere bonam,u nullam prorsus habeat in se scandalixonem es proYimus adhuc scadalizatur, tale sic adctium iam est malitiosum: cia ex pura malitia,&nora eX ignorantia ortum,pP quod Uitandum nulla unquam HeritSSest relinquenda.Ita interpretantur platam regiala iuri S

245쪽

Alexander cle HSleS .in sectarida Parte. q. I 89.membrosesto .Ricarcitas cte media Villa in A. sent. distinc. 38. ait. xo.Adrianus DP in. .RO. Uod libeti. Eodem modo etiaexponit glossia regulam illam Iicet non tam clare, & adt Sc distincte, Quantum illi.Hoc et differt ab illis,quod glossa uocat aeritate disciplinae,allam qUam doctores plati appellanx Meritate doctrinae: NAm ali Ou oporteret

fateri glossiam non plene assignasse in sua diuisione o ea

ueritatis parte S,CUm Omisericueritiatem doctrinae quae

omittenda Dora erat: sed potiuS primo loco constituenda, sicut fides Prior est charitate. Fit igitur necessatioine diuisionem,utatam glosia ass1gna macam esse dicamus, ut perueritatem disti fuas intelligamus ueritatem do-Etrinae.Regula igitur Christiana est,ut utilius stadalum nasci permittActar, quam quod ueritas relinquatur. H1s1gitur omnibMS D missis,peto ab illis,qui sentiunt,noelse bonum scribere Contra haereses, Pp quod aliquis in illo opere legeti S forte scandalizabitur,ueriorem putas esse haeresim,q re Probatur,quam illius reprobatione. Quale scandalum erit huius sic alizati,datum,an acceptu Si dicant esse scata datum datum oportebit eadem Ione illos fateri peccatu mortale esse scribere contra hqreses:

haere1IS sit pcim mortale, ut supra lib.I. ostendimus

grauissimum, Consequens est,ut scriptura contra haere

ses,si ut dictara c)est scandalum datum, sit et pc more tale, M scribens contra eos peccet mortaliter. Si hoc illico edRn tunc Ite1ς interrogabo illos si scriptura suam contra haereses fautor illius ita secreto eam seruet,uintilluS eam uideat,aut sillam ath legerint, dc nullus eX ea scandalizetiar,feci potius econtrario multi,qui erans d Bh infidebaut ars haeretici,per illam reno centur ad fide, M in illa confirmetur,an tunc et scriptura illa conrra hπreses sit dicenda scandalii. Si dicant tunc non esse dicς'

dam PCbii,neque scandalu, pea quodi nulla scandali

246쪽

LIBES. PR. ΙΜvs. Io mauit,& multos aedificauit,sequitur inde,ut neque Petcatum si neque scandalum datu sicatur, quavis mu ita ex illius lectione scandalizentur. Cosequentia ista inde est manifestissima,ch opus aliquod,ut dicat scandalum dat Non Pedet α hoc , , alius scand alizetur ab eo: uasi opus illud est malu cora aths fac hum,siue aliquis etaeo scandalizel iue notemper dicetur scandalu dam. Sive quis capiat blasphemiς occasionem cumu1det altu bl sphemantem siue no: blasphemia publice facta semper dicitur scandalum datum. Nece1 Maria igitur est consequentia, ut scriptura contra thaereses non dicatur scandalum datum,quamuis multi eXalla capiant occasionem xumo si non est dicenda scandalum qia nullus exeast dalizatur. Si uero dicant talem scripturam contra tha res es d1cendam esse peccatum mortale et finaeius eam

legat,et esse scandalum datum quamuis legentes in illa Non scandalizentur ex ea,oportehit eos fateri , beatum August. beatum Hieronymum, V beatum Irenaeu De casse mortaliter, pro eo quod muI S aduersus haereses ediderunt scripturas, Ec tales illo' tractatus, quos ad UeriS haereses ediderunt, Oportebit dicere esse scanda Iosos Uin etiam per illos tractatuS Poterit aliquis sca dalizati,ita ut ipsas quas illi sancti damnarunt haereses,

eligant m agis, qua m catholicZm Ueritatem.Qui hoc co cedere non dubitauerit, cogetur etiam damnare totam

ecclesiam Catholicam,ppea quod illa ΠQn damnauit unquam tAleS tractatus neque unquam uiros fideIes ab illo Niectione prohibuit. Non credo ei se aliquem tam de meritem,ut Cicat sanctos uiro S Ob hoc Peccasse morta liter, qudd Contra haereses scri Pserun Sc ecclesiam errare-PPea quod illa sancto M uiro di tractatus, quos illi aduersus ligrestes scripserunt,tegi Permittit. Siquis in fuerit tam effrons,ut hoc cocedere ΠΟΠ Uereatur, deducam it Ium in multo acerbiores angusti RS, Sc in maxima, quae fingere possumus uiro Christiano in couenientia. Nam

qui haec dicit necessatio cogetur fateri EuangeIistas iti

247쪽

DE IUSTA HAEREΥ. PUNITI NE scriptura suom Euangeliom,Sc Paulum in suis Epistblia errasse: qm omnes hi scrip Prurit aliquas peruerson hominum haereses,et quamuis Euangelista,aut Apostolust eas damnauerat,non id demit qui illas postea sit tutatatus. p perta est Saducaeolir haeresiS negantium resurre mutira etionem,quae a Christo,SAI tactiore ΠΥΟ, matthso, Harmar IE co,Luca referent1bus,clamData est. Certum est tamen

x. D. multos fuisse postea haereticos,qui in hanc eande haere sim lapsi sunt, utinam non sint hodie etiam plures, uel dem haeresi faueant putantes nihil reIiquum es e post hanc uitam. Paulus apostolus in priore ad Timotheu Epistola damnat duas haereisS,Unam,quae prohibet nuptias,alteram, quae damn Hi cerraS aliquas cibo ν species: quas haereses nullus quod sciam ) fidelis fio anteips Pauli docuerat: sed quia Ou prophetico praevidit suturos esse aliquos,qui illas docerent,ideo tepestiue praemonuit,ut ab illis caueremus. Si Paulus de haeresibus suturis praemorruit cribens iIIas, Ec danaias ante illaN ortum,multo emcacius, M uehementius scripsisset cotra illas,quae iam fuissent ortae,sicut Sc fecit contra eas, quarsuPtpe sunt ortae . Ine a ad Galatas eYprofessio disputat contra illos,qui dicebat ceremonias, E factificia ueteris legis esse necessaria ad salutem in lege Euangelica. Hoc idem contendit in epta ad Hebraeos Potest tamen fieri,ut quis has Pauli Epistolas Iegens,eligat magis haereses,quas illic Paulus damnat,quam cathol1cam uetitatem. Na Ebion, Sc Cerinthus,& Salses, . Elcesses haeretici non obstante Pauli a ueteris legis ceremon1as dixerunt esse necessarias in Iege Euangelica. Quis ergos erit tam demens,ut censeat delendas este epistolas Pauli redenda esse Euangelia,ne forte quis illa legens in eas inc1dat haereses,quae 1llic danantur,aut m alia incis, quae illic reprehenduntur EX his omnibus colligo, rIIe,qcontra haereses scribit,non solum non peccat 1nhΟClebonum,et per consequens non est dicendum scandalu

248쪽

datumsicet aliquis per illam scandalizetur. Praeterea sicut pol quis perlimoi scripturam scaridalizati , sumenseκ illa occasionem amentiendi alicui haeresi, ita econtra No pnt multi per illam scripturam ab haerest, in qua fo te fuerant lapsi ad fidem catholicam reuocari, α u is te erant dubη Sc nutantes in fide confirmari, Sc uerasin Ie est hoc muIto frequentius contingere,quam illud tua in tali striptura fides catholica Iaudatur, haeresis repre henditur, Sc damnatur pro fide catholica illic pugna tur,re haeresis expugnatur. Cum igitur boni, M Catholici non solum possint ex limoi scriptura persuaderi ad confirmationem fidei: sed ultra hoc urgeantur, Sc quasscompelliantur ad illam, consequens est, ut siquis talem scripturam contra lisreses di utantem legens in aliqua illaη1 hgre sum illic damnata' Iabatur,no tribuatur hoc malitiae scripturae: sed potius maIitis ipsius legentis qui scriptura abusus est,cum id probe dc bonuiudicet, qIillic legit esse malum, Sc reprobatum.Si gallinam aut caponem aut arietem serpens comedeS Uertat iri uenenia,

quis dicet esse cibi culpam,de non potius serpentis, qUi ob suae complexionis malitiam id quod natura sua erat salubre,uertat in uenenu cIdem prorsus cesendum est de illo,qui legens eos tractatus , qui contra haereticos scri huntur,ipfas haereses quas illic uidit rephendi, βί dana ri,magis eligit quam catholicam ueritatem .EX his om nibus aperti 1sme colligitur illum,qui cotrahaereses scrihi non solum per hoc non peccaremees tin agere,nec ta em scripturam esse dicendam peccatum: sed opus bo num,&meritorium, M per consequens non esse censendam scandalum datum,quamuis aliquis per illam scandalizetur. Quia tala scandalum non a' scriptura oritur,qex se bona est,cum mala sit haeresis, quae per illam reprehenditur: sed a' malitia ipsius legentis procedit,qui abutitur bono.Tale igitur scandalum censeri debet acce Psum, Sc non datum: quia ille culpa sua uoluit offendere,cum tu fuisset de offendiculo premonatus.Illa per Pr

249쪽

DE IVsTA HAERET. PUNITIO M priam malitiam uoluit illi adhaerere istae, de qua suerat

monitus esse haereticam,ut caueret ab illa.Hoc talesca

datum nullus euitare tenetur,qm de hoc ut diximus) intel1igitur illa iuris Christiam regula,quae ait: Vtiliusscadalum nasci permittitur quam quod ueritas relinquatur. Siquis .n. a' me de fide Catholica doctus, 3c de hsre si,ut ab illa caueat monilius,in tigresim ipsam labatur 'lius erit culpa,non mea qui illum monui. Ex quo aper tissime colligitur nullo modo esse prstermittendam doctrinam fidei catholics,ut euitetur error 1 proximo, qui

ex propria culpa errat. Nam ali AS e Adem rODe oporte

rei prsdicatores uerbi Dei no reprehendere uitia inpublica concione,et confessores no interrogare de illis poenitentes in secreta confessione, cum possit contingere, Ut quis peccata,quae forte ignorabat inde discens occasionem sumat appetendi, Sc tandem ppetrandi ea, quae

nunquam antea commiserat.Eadem rone medicus non

deberet monere infirmum de cibis noxqs , Ut caueat ab illis, qm saepe contingit,ut post prohibitione ardentiu illos cibos appetat, quos si comederint,forte morietur. Tamen si hoc contigisset, nullus fans mentis ob hoc exprobraret medico: quoniam monuit infirmumamo potius illo inculpato in ipsum infirmum totam re ciet cui Dam: quoniam noluit obtemperare medico confiilenti: sed sus innitens prudentis mortem sibi asc1u1t. S1 medicus corporaliS monens infirma, ut caueat a Non Scidis hia ait, consequens est, ut medicus spiritual1s monens alios,ut a doctrin1s no s,abstinea tanto mel Ius aga , quanto Aia melior est corpore, iMquato g res sum anim1 morbi,quam corporis.Rursum, nunquam bonaliquod omittendum est DP

daturn quod oritur,ex ignorantia: tuc tandra omi

250쪽

tibus illi Apostolis,pharissos ob hoc fuisse scandal1za

tos rodit. Sinite 1llos,caeci sunt, α duces csco . Qua viatistius uerbis Christus redemptor noster apertissime contempsit tale phariseoruscandalum, eo quo d oriebatur ex Pura 1llom malatia,cum ab 1llo de ueritate edocti a P sam apprehendere nolebant. de Theophila. prstara Theo. saluatoris uerba interpretRnS,Ait: Hinc enim d1lcim US, Quod offendi illos,qui spoUte offenduntur,c mcuraΟΙ- 1es sunt , non est nobiS damnosum Haec ille. Et idem 1

set HydropicuS,non hoc con derauit Dns, quomovi Orion offenderet multoS: sed quomodo sanaret eos , qui cura sua indigebant. Oportet.N.nos ubi magna prospectat utilitas,non curare insipientes,qui scandalciantur. Haec Theophilactus. Scandalum illorum , qui legenteStractatus aduersus haereticos editos, in ipsas haereses Iahuntur,ex propria illo' malitia oritur , εί non ex igno xantiae quia cum ueritas fidei fit illis aperte declarata, ab Iam contemnunt,& errorem ibidem danatum et 1giant. Consequens igitur est,ut iuxta Saluatoris nostri doctrimam tale isto in scandalum,qui sponte sua scandalizari tur sit contemnendum, propter illud tutandum non

ferunt contra libros , qui aduersus haereses 1cr1dunttar, apertissime ostendit Paulus in Epistola ad Roman OSori Qua de bonitate legis molaicae disputat, oste dens e Rinnoti ita bonam fui me, ut Iudaei putabant: quia non Po terat iustificare homines,ut illi credebant. Et tandem Ostendens quid boni lex haberet. ait: Per legem eris mcognitio peccati. Hoc ideo dixit: quia aliqua sunt Peci BCavct,quae nesciremus esse peccatami si lex docuisset nos

illa esse peccata. Ideo ite in eadem Epistola est: 1'e his.