Tractatus de Jure Regularium ubi et de Religiosis Familiis

281쪽

274 TRACTATus DE IURE REGULARI . trarium decernat, habet eae seipsa jus bona sua administrandi; nee opus est ut jus illud ab aliquo ipsi concedatur. - Sequituri' ex eo quod sit communitas : Nam unoquaeque eommunitas Labet jus proprium administrandi sua bona, quo non privatur communitas religiosa, eo quod relistiosa sitς quia non repugnat voto paupertatis singulorum, nisi hoe etiam voluntarie profiteatur

SuareZ, loco mox integro citando). Sequitur 2'. Ex eo quod dominium bonorum suorum habeat sensu quem diximus Superiori capite. Quamvis enim dominium illud sit primario penes summum Pontificem, est simul secundario penta ipsam communitatem : ita ut quandiu summus Pontifex de bovis illis non disponit, hoc ipso dispositio haec penes communitatem maneat. Unde jus illud admi-uistraudi, antecedenter ad omnem concessionem, residet in ipsa communitate. 3' Confirmatur ex doctrina Sua sit, quam sequuntur communiter doctores. Suarosius Dempe tenet, ex prime va religionum institutione, et etiam juxta jus antiquum, penes abbatem residere totam administrandi potestatem; atque id probat ex eo quod potestas haec administrandi, eae sola rei natura, sit insemediate in ipsa communitate. En ipsius hac de ro theoria : u Di-κ cendum est, juxta primaevam institutionem religionum, . quam jus antiquum admittebat, totam administrationem a bonorum monasterii esse seu fuisse apud solum abbatem.

ii Colligitur ex capite nullam l8, q. 2), ubi Pelagius Papau inquit : Universa quas vel ad divini cultus reverentiam, vel adu utilitatem monasterii pertinent, abbatis sollicitudo, ad quem a potestas tota pertinere conberet, debeat adimplere. Hoc autem v jus quantum ex verbis ejus colligitur, non constitutivum, a sed declarativum suit : non cnim de novo statuit, sed prou constanti supponit totam potestatem esse apud abbatem. a tat ergo advertendum, ex vi Status religiosi, et secluso

et omni jure positivo ecclesiastico, fieri potuisse set antiquitusu ita laetum est ut haec potestas tola in solo praelato existat. a Dico sieri potuisse; quia hoc semper dependet ex voluntate

282쪽

e PARS QUINTA. 275v et eo ensu totius communitatis. Si enim ex sola res natura a loquamur, ex vi institutionis religiosae congregationis, ine qua singulae personae paupertatem profitentur, potestasa administrandi quaecunque bona, immediate est in ipsa comu munitate; quia est illa domina seu usuaria per se primo. a Item quia ex rei natura non est major ratio de uno mem-α bro illius communitatis, quam de alio. Praeterea quia cum et omnes habeant votum paupertatis, nullus potest proprio a nomine uti hujusmodi bonis. Ergo oportet ut facultas, in a quocunque particulari sit, derivetur ab alio : non potestu autem resolutio ultima fieri nisi ad totam communitatem utu sic; quia in nulla particulari persona sistere possumus intra

a eommunitatem ipsam.

ι Non oportet autem eaetra illam progredi, ut scilicet potet stas illa manet ab Episcopo Vel Pontifice. Nam unaquaeque a communitas habet jus proprium administrandi sua hona; a quo non privatur communitas religiosa, eo quod religiosas sit; quia non repugnat voto paupertatis singulorum, nisia hoc etiam voluntarie profiteatur. Pendet ergo hoc ex v v luntate eorum, qui ad instituendam vel inchoandam taloma communitatem primum convenerunt. Nam illi possunt sta-u tuere. et quasi pacisci ut lota administratio temporalium a rerum sit apud solum praelatum .... Semel autem lacta et et approbata institutione, qui eam postea Profiterentur, conis Sequenter praeberent Suum assensum, et quantum in ipsisa esset, idem jus in praelatum tra ferrent. Confirmatur et a declaratur : nam haec potestas administrandi bona tempo- a ratia, nec est jurisdictionis, nec per se requirit illam, seda est potestas dominativa, Sub hac comprehendendo potesta- tem ministerialem a domino commissam. Ergo talis poteu stas respectu communitatis religiosae, per se et ex natura a rei, ac Secluso jure POSiti O, non pendet a concessioneu Ponti scis, vel alterius praelati ecclesiastici; sed ex voluna tate eorum, qui in tali communitate sociantur. Ergo per Duili od by Corale

283쪽

u eamdem voluntatem fieri potest, ut in solum praelatum ea

et potestas tranSseratur.

u Quod autem ita tu initio religionum factum sit, intelligiu potest ex antiquis institutoribus religionum et regulisu eorum. v Ibi multa adducit Sua regius, quae factum illud probent. Tum sic concludit: si Τalis fuit olim religionum insti-u tutio, quoad hanc partem; eamque jure communi antiquo u Pontifices approbarunt. v De religione, lom. 4, tract. 8, 1. 2, c. 26, n. 2 et Seq.). Ostendit postea huic praelati rogularis administrativae potestati, nullam primitus limitationem appositam fuisse, etiam quoad alienationem bonorum monasterii, praeter illam quae ex jure naturali dimanat, nempe, ut potestatem hanc haberet in utilitatem monasterii, non autem in ejus detrimentum. Valde attendenda est theoria haec Suaresit, circa potestatem administrativam bonorum temporalium iii religiosis communitatibus. Summari potest in huuc modum : potcstatem hanc communitas non accipit ab extra, id est, a Papa vel ab

Ordinario loci; sed eam habet per se, seu ex hoc ipso quod tanquam communitas legitime existat. 2' Besidet primario incommunitate ipSa quatenus tali; non autem in ullo ipsius

membro sejunctim Sumpto. 3' Cum autem exerceri nequeat

nisi ab aliquo vel aliquibus determinatis membris, potest

communitas statuere, ut ab ipsius abbate seu prietato, pro tempore existente, exerceatur : idque Sive cum omnimoda inde pendentia. sive cum obligatione aliquot membrorum consilium vel etiam consensum requirendi. 4' Potestas haec administrandi bona sua pertinet, non tantum communitatibus

quae haberit vota solemnia, sed etiam iis quae vel simplicia

duntaxat, vel nulla emittunt. Etenim SuareZ hanc potestatem sundat in ipsam et communitatis natura; unde et concludit ea non privari communitatem religiosam, eo quod religiosa sit: quia nempe, licet religiosa, est communitas. Consequenter nec eo jure privabitur communitas, ex eo quod simplicia, vel nulla vota emittat.

284쪽

PARS QUINTA. 277PRO simo II . - Dicta potestas communitatis administrandi bona sua intelligenda est universaliter, seu quoad omnes administratio nis actus, non eaeceptis alienationibus. - Nam receptum

principium, quod quaelibet communitas potestat m habeat

administrandi bona, intelli itur eo sensu quod possit, acquirere, conservare et alienare p quia id vocatur simpliciter administratio. Praeterea communitas habet bonorum suorum dominium, eo SenSu quem Supra exposuimus. Sed dominium tam implicat potestatem consumendi et alienandi, quam cor Servandi. Quod autem dominium illud resideat primario in summo Pontifice, probat tantum posse Papam honorum communitatis dispositionem sibi reservare, si velit : non autem probat non remanere peties communitatem jus alienandi, quandiu Papa ipse jus illud sibi non reservaverit. Caeterum hanc nostram conclusionem ex Suarcsii doctrina desumpsimus. Ipse nempe sustinet ex primaeva institutione, et etiam ex antiquo jure, ad praelatu in regularem pertinuisse alienandi etiam potestatem : u Tertius actus et praecipuusu hujus potestatis administrandi) est alienatio tutium hono-u riam; Sub qua voce comprehendimus omnem usum quo a talia bona consumuntur. Hic ergo actus etiam est commissusn vi juris antiqui praelato monasterii sine ulla limitatione, R Praeter eam, quam jus naturie postulat, nimirum ut talisu dispensatio sit fidelis et in monasterii utilitatem. η De relistione, lom. 4, tract. 8, l. 2, c. 26, n. 8.ὶ Et postquam id probavit in particulari quoad alienationem bonorum mobilium, extendit etiam ad immobilia, ibidem, D. 18 et 19 : . Neque ii invenio, inquit, in antiquis historiis limitationem aliam praeit lato regulari impositam, in usu hujusmodi administrationis, i quoad alienationes talium bonorum, praeter illam genera-it lem, quae ex natura rei est lyer se conveniens, ut graviorau uegotia sine prudentum consilio non transigantur : haec enimu alienatio rerum immobilium inter res graves monasterii a merito computatur . . . Quantum autem et quale futurum is esset illud consilium, non fuit fortasse eodem modo ab om- Duiligod by Corale

285쪽

et ilibus constitutum; sed unaquaeque religio Suam consueu tudinem, vel regulam servabat. Nec etiam invenio anteu Leonem X peculiarem modum aut sormam circa hoc prae-u scriptam. O Quidquid sit de tempore quo coeperit sedes Apostolica communitatibus religiosis potestatem alleuandi restringere, et certis limitibus concludere, id tenendum dicimus, communitates ex se potestate illa non carere, nisi expressa dispositione ea ilisis adempta fuerit.

PROPOSiTlo II P. - Dicta taministratio, religiosis communit tibus competens, potest a Papa ipsis adimi et restringi. - quimur enim de communitatibus ecclesiastiea auctoritate erectis; quarum proinde bona, in communi possessa, ecclesiastica Sunt. Porro certum est ecclesiasticorum bonorum Omnium

supremam administrationem penes Romanum Pontificem res,dere. Unde potest bona unius communitatis ipsi adimere, et ad alios usus ecclesiasticos transferre. Quod si valeat Papa ipsa etiam bona communitati adimere, poterit a fortiori limites ei quoad modum administrandi statuere. In quo probando non immoramur, quia extra controvUraiam eSt, ct B perte Sequitur ex suprema illa, in Romano Pontifice omnino agnoscenda, administrationis potestate, quoad omnia mundi ecclesiastica bona.

AN ET QUATENUS, SECLUSO IURE P lTIVO, AB ORDINARIO D PENDI.RET COMMUNITAS BELIGlOSA PRO ADNIMSTRANDIS BONIA

Praenotanda. - 1' Quaestionem expendimus extra casum cujuslibet privilegii communitatibus a sede Apostolica concessi ;ac proinde extra casum quo ab ordinaria Episcopi jurisdictione communitas exempta foret. 2' Certum supponimus dominium in bona communitatis, seu jus de illis disponendi residere

286쪽

PAM QUINTA. 27s communitatem, nullatenus vero penes Episcopom loci ordinarium I prout supra explanavimus. 3' Excludimus casum quo religiosa communitas, per suas constitutiones, ipsa sibi in pe- euliarem superiorem constituisset pro tempore existentem loci Episcopum, eique supremam administrandae rei temporalis potestatem attribuisset. Possunt enim existere in dioeo cibus communitates cum ejusmodi instituto approbatae et legitime erectae; nec tunc dubium est quin administrationis actus a consensu Episcopi dependeant, juxta modum in earum communitatum constitutionibus determinatum. 4' Quaestio e hic expendenda versatur circa communitates non exemptas, legitime tamen auctoritate ecclesiastica erectas, et quarum institutum nullam peculiarem potestatem ordinario attribuit. 5' De hisce communitatibus quaeritur quomodo in rei temporalis administratione ab Ordinario dependerent, seclusis juris positivi dispositionibus, quae circa hoc supervenere, et de quibus infra mox disseremus.

PROPOSITIO P. - Casu quo potestate sim administrandi communitas abuteretur, posset Ordinarius abusum coercere. - Nam

ordinaria Episcopi jurisdictio in communitates comprehendit procul dubio jus et potestatem abusus et excessus earumdem communitatum coercendi. Ergo poterit Episcopus, ob peccaminosam ejusmodi admi uistrationem, earum communitatum superiores et ossiciales ad tribunal suum vocare, compertaque excessuum veritate, congruis in eOS poetiis animadvertere. Unde dubium nou est, quin potestas communitalis bona sua

administrandi, aliquatenus ab Ordinario dependeat ; ita nempe ut possit, imo et debeat Ordinarius delicta in ejusmodi administratione commissa coercere et punire l .

lj Duobus praecipue modis eontingere possum eommuni intum religiosarum ex-ee sns in bonorum suorum ad ininistratione : primo. per dilapidationem; bona Milicet ahsque utilitate vendendo, et eum prodigalitate dispensando, vel eonsumendo; secundo, per imprudentes et illieitas aequisitiones : quando nempe communitas temere emendo vel mutuando, ita sese aere alieno gravat, ut luelle prinideatur imparem eam suturam solvendis debitis; ex quo damnum tertii et seandalum orietur.

287쪽

280 TRACTATus DE IURE REGULARI .PRomsITIο ΙΙ . - Seeluso casu quo in administrandis bonis suis communitas delinquat, nequit viscopus eam administrandi potestatem ipsi restringere, aut in eam sese ingerere. - Loquimur

semper, secluso jure positivo, quo major in hac re potestas 0rdinariis tribueretur. Seponendo ergo illam, quae ex jure positivo proveniret, Episcopi potestatem, dicimus haud liberum ci esse communitatem in honorum suorum admuti stratione turbare aut praepedire. Nam ipse nullum habet in bona haee dominium. Aliunde ipsius ordinaria in communitatem jurisdictio non coinprehendit potestatem administrandi bona illa : nam administratio bonorum temporalium non pertinet ad potestatem jurisdictionalem, sed ad potestatem domitiativam, ut tradunt doctores communiter. Ergo nullo titulo potest admitti strationem hanc sibi attribuere, nisi eidem administrationi conjungatur delictum. Batione autem delicti

cum delicta sub ipsius jurisdictionem cadant) bene poterit

pravam administrationem coercere, ut dictum est. PROPOSITIO ΙΙΙ . - Stante accusatore, vel fama publiea, de emessibus a communitate in administratione commissis, potest odidinarius ad inquisitionem veritatis procedere, et communitatem cogere ad reddendam computorum rationem : secus si non adsit accusator aut fama publiea. - Cum nempe potestatem in hac

re non habeat Ordinarius, nisi ratione delicti, idem currit jus ac pro coercendis caeteris subditorum suorum delictis. Quod autem nequeat Episcopus quemquam ex subditis ad tribunal suum citare et judicare, nisi agente accusatore, aut praevia fama publica, vide suse expositum tu meo tractatu de Iudieiis

Gelesiasticis.

A qua tamen generali regula notabilis et frequentis usus occurrit exceptio. Si nempe de clericis agatur, liberum ust Ordinario extrajudicialiter, seu ex informata conscientia, eos suspendere. Hinc ubi Episcopo certo constaret de excessibus in administratione commissis, posset Superiorem communitatis aliosve, si clerici sitit, extrajudicialiter suspendere. Et tunc contra hanc sententiam communitati puleret recursus ad se-Diuitiaco by GOrale

288쪽

rans usiNTA. si dem Apostoli eam, tenereturque ordinarius S. Congregationi, ad id negotii deputatae, causas aperire ob quas ita animas vertendum duxerit de hisce ex informata eonseientia senten . t iis vide meum tractatum de Iudicit'.

PROPOSITIO IV . - Pr emissost conclusiones intelligendoe sunt etiam de religiosis mulierum communitatibus ς secluso nempe iure positivo, ipsis etiam dicto modo competeret libera bonorum suorum administratio. - Εquidem, prout ostendemus infra, tenentur hodie moniales administrationis rationem reddere Omdinario, si exemptionis privilegio careant: si vero exemptae sint, hanc rationem reddere tenentur tum prietato regulari cui subjiciuntur, tum insuper ordinario tanquam Sudis Apostolicae delegato. Sed bene advertendum est, moniales ad id non teneri, nisi ex jure pogitivo Seu ex consuetudine, quae vini juris obtinuit. Atque id expresse tradunt doctores. Postquam enim stabilierunt, totam rei temporalis administrationem esse penes abbatem, quaerore solent an idem dicendum sit de abbatissa. Et respondent affirmative ;quamvis simul adnotent invaluisse in praxi, ut moniales quoad actus administrativos magni momenti ab Ordinario, aut a praelatis suis regularibus dependeant. Sic habet Tamburinus de Iure abbatissarum, disput. 32, q. 13ὶ: u Abbatissa 4 habet liberam bonorum sui monasterii administrationem,u sicuti abbas : et ideo pro suo monasterio potest emo procu-u ratrix. . . Imo non obstante foemineo sexu, disponuntur resu monasterii per abbatissam et moniales, sicut per abbatem a ct suos religiosos. Idem tradunt Naxarrus ... Cardinalis . . u qui fere omnes colligunt ex capite dilecta me majoritate etu obed. 2 universalem administrationem, tam temporalemu quam spiritualem monasterii pertinere ad abbatissam, quoada omnia quorum foemina est capax. Id ipsum approbant Sau-

u die tamen dicta administratio non videtur absoluta; sed a fere in omnibus monasteriis habet relationem ad alias mo-Diuiti su by Cooste

289쪽

a niales; et in rebus magni momenti ad Episcopos, Seu Sup

a riores earum. n

Idem traditur in editione correcta l) tractatus de monial bus Pelligarii cap. 10, secl. 2, q. 19, pag. 245, edit. Romae 176 l): u Quam potestatem habeat abbatissa circa administra-a tionem bonorum temporalium sui monasterii Τ Bespondeo,u habere liberam administrationem omnium bonorum sui mO- a naSterii, non minus quam habeat abbas circa bona proprii a con Ventus... Ut proinde Panormitanus generaliter dicat, a nou ObStante foemineo Sexu, res monasterii disponi per a a batissam ac moniales. sicut disponuntur per abbatem ac si ejus religiosos . . . Quamquam, ut recte advertit Tamburinus, α hodie dicta administratio non videatur absoluta ac inde-u pendens ; sed fere in omnibus monasteriis habeat relatio-u nem ad alias moniales; imo et ad Episcopum, aut prae-u latum monialium, in rebus majoris momenti, cum aliasu standum sit legitimae consuetudini, utpote vim legis hau benti. nEx qua communi canonistarum doctrina, satis perspiciet lector, etiam mouialibus competere liberam bonorum suorum administrationem, secluso positivo et consuetudinario jure, eo trarium disponente. CONCLUSIO totius subsectionis. - In praesenti subsectione quaesivimus, quoenam foret communitatis religiosos potestas amministrandi bona sua, si jus positivum nihil de Must re proescripsisset. Cujus magni momenti quaestionis solutio, per parteS tradita, potest sic in unum colligi: i' communitas haberet plenam et liberam bonorum suorum administrationem, ex hoc ipso quod Papa eam ipsi non adimeret aut restringeret: 2' posset tamen sedes Apostolica dictam administrationem communitati adimere vel restringere : 3' Ordinarius uulum non posset administrationem hanc ullatenus praepedire aut in

lin Prior editio suit a S. Congrogationε Indicis prohibita.

290쪽

MM QUINTA. 283 eam sese ingerere, nisi ratione delicti in ejusmodi administratione a communitate commissi.

Qualiter jure positivo regularibus adempta fuerit libera

bonorum suorum administratio, quoad immobilium neenon mobilium pretiosorum alienationem. Disceptationem illam hoc ordine expedimus: i' praemittitur praecipuomim juris textuum collectio, et notatur quid sint bona immobilia et mobilia pretiosa p 2' quosnam regularesatthigat prohibitio alienandi immobilia et mobilia pretiosa, absque beneplacito Apostolico; 3' quosnam contractus attingat dicta alienandi prohibitio; 4' an sti quatenus regulares ab Ordinario dependeant quoad bonorum alienationes: bu an ubi requiritur beneplacitum Apostolicum, aliae simul requiserantur conditiones et formalitates.

IGUNTUR PRAECIPUI IURIS TEXTUS IN HAC RE ATTENDENDI, ET PRAENOTA B Qui D iMMOBILIuM ET MOBILIUM PRETim Rum NOMINE I TELLIGI SOLEAT.

I. ExHAvAGUS AMBITIOS E. - Anno 1468 Paulus Papa II decrevit in hunc modum : α Ambitiosae cupiditati, illorum η praecipuo qui ... immobilia et pretiosa mobilia Deo dicata α ex quibus ecclesiae, monasteria et I ia loca reguntur, illua strantur, et eorum ministri sibi alimoniam vindicantὶ pro-

e fanis usibus applicare, aut . . . usurpare praesumunt, Oecudia rere cupientes; omulum rerum et bonorum ecclesiastico-Diuiti by Cooste