Tractatus de Jure Regularium ubi et de Religiosis Familiis

481쪽

PARS SEXTA. 75 rectionum illarum communium. nulla est ratio eur appellatio prohiberi non valeat. Imo nisi tunc prohiberetur, si nempe quoad illas correctiones a locum haberet appellatio a priore u ad provincialem, a provinciali ad generalem, magna Seu queretur perturbatio, et religiosa disciplina sine dubio κ corrueret, n ut ait SuareZ eitato capite, n. l2ὶ. Unde in casu etiam injustae correctionis, magis expedit poenam humiliter a religioso sustineri, quam appellationem seri. Id enim non tantum religioni, sed ipsimet religioso valde proficuum

est.

Fotu. - Etiam in gravioribus causis prohibitam esse religioso appellationem, quoties sententia est dubie tantum, et non manifeste injusta, sustinet SuareZ citato capite, n. 9 et i0ὶ. v Et ratio est, inquit, quia in dubio obediendum est priea lato, et jus ejus praeferendum est. v Unde, quoad praxim, statui potest circa totam illam quaestionem regula haec : tunc solummodo licita est et admittenda religiosi appellatio, quando infamiam aut gravem poenam sententia inducit, et religioso dubia non est sententiae injustitia.

DE vISITATIONE CANONICA PER PRAELATOS REGULARES.

QUAESTIO D. - Ouid et quotupleae sit uisitatis p - Visitationis nomine, ubi de praelatis agitur, intelligi solet inquisitio quaedam de subditorum vita et moribus, in hunc finem instituta,

ut delinquentes coerceantur, et opportunis mediis vitae sanctitas, pro Suo cujuSque Statu, promo Veatur.

Distingui solet : l' in Ordinariam, quae fit statutis temporibus, et eaetraordinariam, quae extra solita tempora peragitur :2' in generalem, qua generaliter de omnium subditorum statu et moribus inquiritur; et specialem, quae respicit, aut aliquem vel aliquos duntaxat subditos, aut aliquam solummodo materiam rhin judicialem, qua praelatus procedit tauquam judex;

482쪽

47q TRACTATUS DE IURE REGULARIUM. et paternam, qua procedit ex Sola potestate sua dominativa, ad instar patrissamilias. QUAESTIO ΙΙ . - Ouid sint ordinaris regularium visitationes p- u Visitatio ordinaria regularium est inquisitio generalis deu vita et moribus regularium, ad hoc iustituta ut praelatus a tanquam pastor vultum pecoris sui cognoscens, deIiliquenu tes contra regularem observantiam et disciplinam, aliasu que obligationes corrigere, castigare et emendare; beneu ambulantes Vero praemiare, ac quemvis juxta qualitates et a merita promovere; media convenientia contra desectus vel si excemus praescribere; sicque diSciplinam regularem resti-u tuere, conServare et augere valeat. . . Licet visitationes o u dinariae regularium principaliter instituantur, ad cogno-u scendos et tollendos desectus Vel excessus regularium, si tamen illuc etiam tendunt, ut ea mediante cognoscantur

quoque boni religiosi et qualitates eorum, quatenus Sciatu praelatus major quales religiosos aliis praeficere, vel ad ossia cla applicare possit ac debeat. x Boissensiuel, in titulum 1, libri 5 decretalium, n. 27 l.)QUAESTIO IID. - An proelati regulares visitationem facere teneantur ' - u Superiores regulares, majores praesertim ge-u nerales, Verbi gratia, et provinciales , non tantum de jure u humano ecclesiastico, Statutisque ordinum, sed etiam jure u naturali et divino possunt ac debent visitationes per se velu per alios facere : communis et certa. n Beissensiuel, loco cit., n. 272.) Non tamen pOSSunt sacere per alios, nisi legitime impediantur : alias mortaliter peccarent, quia eSSet transgressio praecepti ecclesiastici graviter obligantis ibid. I . 173). QUAESTIO IV'. - Ouam frequens esse debeat dicta visitatio p- 1 ' Τenentur praelati regulares illam frequenter facere ; ita siquidem praecipit Tridentina εγ nodus: Teneanturque sume gregationis monasteria frequenter visitare et illorum reformationi incumbere sem.' de reg., c. 8). 2' Nisi vel aliqua extraordinaria causa, vel proprii ordinis statuta frequentiorem

483쪽

477 exigant, susscit eam seri semel in anno vide Reissensiuel, loco cit., n. 273). 3' De jure communi, et nisi proprii ordinis

constitutiones aliter disponant, possunt praelati regulares visitationem instituere toties quoties expedire existimaverint. 4' Imo et tenentur, praeter annuas, alias etiam visitationes sacere, si gravis causa exposcat vide Belisenstuet, loco cit., n. 274 et Seq.). QUAESTIO V . - An visitatio ordinaria, praelatis regularibus praeseripta, sit inquisitio judicialis et specialis, an vero inquisitio generalis et paterna 8- u Visitatio ordinaria est inquisilio K yeneralis paterna, vi cujus prout Superior, non ut judex, sed

fg ut pater, procedere potest ac debet. η Reislansluci, inlit. I, libri 5 decretalium, D. 285; qui auctor id probat variis

rationibus et auctoritatibus.)QUAESTIO VI . - Num in visitaιione o inaria, possit visitator inquirere in specie de tali religioso; verbi gratia, qualiter superior domus sese in suo olpicio gerat, vel quomodo talis alter religiosus regulas servet 8 - Si hoc fiat, jam videtur visitatio evadere specialis. Nihilominus posse seri ex rationabili causa

sustinet Reissensiuel in tit. l, libri 5 decretalium, D. 286 et seq. . Videtur id ex uniuscujusque religionis constitutionibus

aut receptis consuetudinibus determinandum. QuAESTIO VI l . - An possit aut temeatur visitator, in visitatione ordinaria, illis quos interrogat juramentum imponere de

dicenda veritate 8 - Non tenetur de jure communi, quia imquisitio judietalis nou est. a Consuetudo tamen et statuta relia gionum volunt, ut Subditis per sanctam obedientiam prae-u cipiat ne aliquid retineant, sed cuncta visita lori sideliter u revelent, quae ad tollendos abusus, Vel scandala, et prou conservanda Vel restauranda Observantia ac disciplina rea gulari dicenda sunt. η Reissensiuel, loco citato, numero

QuaesTIO VIII . - Num, in visitatione ordinaria, reguiratur aut admitti possit Mereturius notariuave, qui interrogatorum dicta

adnotet 8 - Non tantum non requiritur, sed nec adhiberi po-

484쪽

TRACTATUS DE IURE REGULARIUM.test; eo quod inquisitio, non judicialiter, sed paterne seri debeat Reissenstuet, ibid. , D. 293ὶ .

QUAESTIO IX'. - Quaenam delicta aut excessus a subditis, invisitatione ordinaria, visitatori manifestare possint aut debeamt 8- a Bespondeo iv non tantum possunt, sed tenentur subditia in visitatione ordinaria superiori visitanti manifestare, et a saltem paterne lj denuntiare omnia delicta, excessus, dea fectus, transgressiones et abusus fratrum conventus autu provinciae, tam occultos quam publicos, qui in damnuma observantis et disciplinoe ressularis, aut in Praejudicium commma nitatis, vel tertii privati redunt. Haec conclusi caret contro- a versia, cum, teste Salache Z lib. 6, morat. e. 18, D. 50),a eam teneant omnes.... Respondeo 2' subditi non tantum possunt, sed tenentura otiam omnia illa crimina, peccata vel delicta, qum in solius K delinguerilis damnum vergunt, Superiori visitanti paterneu manifestare, etiamsi omnino occulta Sint, et nullatenus I,rO-α bari valeant, dummodo sciatur eaetra sigillum eonfessionis et

a secretum niaturale...u Bespondeo 3' ad hoc ut delicta etiam occultissima, solia que peccanti nociva, in visitatione ordinaria denuntiari seus manifestari possint ac debeant, non prie quiritur monitio .r seu correctio fraterna seu evangelica. η Reisse iistuci, intit. 1, libri 5 decretalium, n. 29b et seq.ὶ diminum potest religiosus occultum etiam fratris delictum visitatori dummodo visitatio sit paterna ct non judicialisὶ revelare, quin teneatur fraternam correctionem erga illum fratrem praemittere. QUAESTIO X'. - An et quatenus delicta Occulta, per visitationem paternam cognita, possit visitator manifestare Z- l' Nequaquam ei licet publice in capitulo, aut cuivis pro libitu manifestare. 2' Potest tamen, ex rationabili causa, verbi gratia, pro petendo consilio, ea revelare uni aut pluribus; hi vom

iij Id mi eatra judici cliter seu tanquam patri, non tanquam judici.

485쪽

PAM SEXTA. 479

Qu EsTIO XP. - An possit visitator, ob delicta alicujus religiosi, per visitationem paternam cognita, cima ipsum aliquid ad emendationem disponere Z - et Potest, imo tenetur subinde a superior visitans, ob delicta per visitationem paternam a cognita, a loco removere, et superiori locali alterius cona ventus aut monasterii oretenus, vel etiam per litteras rea velare, ad hoc ut eidem invigilare queat. Item potest ei et certas domos aut loca vel societatem prohibero : potesto item eidem s dolem socium assignare, Socioque mandareu ut observet illum. Item potest alia remedia eidem praescri-u bere, prout nempe in Domino necessarium vel expediensu pro emendatione delinquentis judicaverit: dummodo in hisa omnibus ita prudenter agat, ut caveat ne ulterius dissame-M tur delinquens. O' quod etiam illos, quibus delictum occuba tum ex praefata causa manifestat, de obligatione secretia monere debet, nisi ipsimet obligationis suae satis gnari

QUAESTIO XIΙ . - An et quatenus visitator, eae notitia per visitationem paterniam aequisita, devenire valeat ad inquisitioinem judicialem contra aliquem religiosum p - Ι. a Superior nullumu poten judicialiter tractare, condemnare aut punire, ob pec- et cala per solam viSitalionem ordinariam cognita. Unanimisu et certa. Batio est, quia visitatio ordinaria non est inquisition judicialis, sed paterna; nec eidem ut judici, sed tanquamu patri nisi denuntians aliud exprimat) delicta denuntiantura et denuntiata censentur. Consequenter, vi illius, judicialitera contra delinquentem procedere nequit. M Reitansluci, loco cit., D. 304. II. Potest nihilominus visitator, occasione visitationis paternae, pluribus in casibus gressum facere ad inquisitionem judicialem, seu procemum criminalem contra aliquem religiosum instituere. Nempe,

486쪽

480 TRACTATUS DE IUBE REGULARIUM.1' Quando delictum, quod ei in visitatione paterna denuntiatum fuit, jam est notorium. 2' Si ex xisitatione ordinaria deprehendit visi lator existere jam communem famam de delicto religiosi. 30 Si denuntians sponte sua delictum judicialiter revelarit. 4' Si delictum ita vergat in communitatis, aut tertii, aut ipsiusmet delinquentis detrimentum, ut denuntians teneatur illud etiam judicialiter manifestare, et ita de sacto manifestet, quamvis non sponte, sed hortante vel etiam praecipiente visitatore. Potest enim tunc visitator denuntiantem de obligatione illa monere ; et tenetur is monenti et praecipienti superiori obedire. 5' Si visitatori manifestetur aliquod ex criminibus quae eaecepta et publica dicuntur. Nam contra haec crimina polost et judicialiter procedere, quantumvis ipsi ut patri, et non ut judici fuerint revelata. Dicta autem crimina Sunt sequentia : liseresis, crimen laesae majestatis,

blusphemia, crimen sacrilegii sui sortilegia et profanationes

sacrorum , latrocinium et grassationes viarum publicarum, crimen assassinii, crimen falsae monetae et simonia. 6' Si contra aliquem religiosum exstent sussicientia indicia criminis ab co commissi. γ' Si delictum vergat in damnum communitatis vel tertii. 8' Si delinquens in flagranti delicto deprehendatur. Quoud varia sub praesenti propositione 1 2 asserta, vide probationes apud Reissensiuel, in titulum 1 libri 5 decretalium, n. 304 ad 3l3 .

487쪽

PARS SEXTA.

De potestate regulares solvendi a votis et ab ipso etiam religioso statu.

Dicemus t ' an et a quo regularcs a Solemnium volorum et prosessionis vinculo solvi queant : 2' au et quatenus solvi possint vota simplicia paupertii lis, castitatis et obedientiae, emissa in iis congregationibus, quae status religiosi essentiam habent : 3' an et quatenus membra earum congrcgationum, quae status religiosi essentiam non habent, solvi possint ab obligatione in eis permanendi : 4' an et quatenus Solvantur vota simplicia, a votis substantialibus religionis diversa. et quae emissa fuerunt, sive in Saeculo, Sive novitiatus tempore, sive post professionem.

AN ET A QUO REGULARES A SOLEM IUM VOTORUM ET PROFEM SIONIS VINCULO SOLVI QUEANT PROPOSITIO P. - Eae rationabili causa potest summus Pontifeae per dispensationem regulares a votorum solemnium et professionis sum vinculo liberos facere. - Est communis doctorum Seutentia.

Atque illam suse probat SuareZ de religione, tomo 3. l. 6, c. Is). Praecipue attendeuda ratio, quae ex ipsa Romanorum Ponti sicum praxi desumitur; ut pote quae oppositam opinionem temerariam satis ostendit. De hac autem praxi meminit tuter alios Ferraris, iii huite modum : a Papa ex justa et rationait 31 Diqitigod by Corale

488쪽

482 TRACTATUA DE I E REGULARIUM.u bili causa dispensare potest in quolibet voto, tam simplici quam Solemni, non solum edito in susceptione meri ordinis. a sed etiam in professione religiosa. Communis ... Et de factou Alexander III dispensavit eum Nicolao Iustiniano monacho, u ad nubendum : et Coelestinus III dispensavit cum con-u stantia, moniali professa, filia Bogerii Siciliae regis ut nuberetu Henrico VI: et Gregorius XIII dispensavit cum fratre Ca ii dinalis Ioiosae, sacerdote prolasso et provinciali ordinis

a Capuccinorum; ut ex aliis refert Fagnanus lib. 3 decret. , u in caput cium ad monasterium si, de statu monach. , n. 66ὶ a testans etiam cum Bamiro rege Aragonum dispensatum a suisse, ut relicta religione et episcopatu, acciperet uxore rem et regnum : et alii plures similitur dispensarunt cuma aliis pluribus. v Ferraris, Verbo votum, art. 3. n. 68. Diximus possc Papam ita dispensare eae justa et rationabili causa e nam dispensatio, ut sit licita, et etiam ut sit valida ejusmodi causam requirit, κ ut tenent omnes doctores. n Ferraris, verbo votum, art. 3, n. 59ὶ. Quia nempe qui dispensat, non agit proprio nomine, sed nomine alterius qui ei potestatem ad id conferre censetur. Non autem censundus est Deus hanc dispensandi potestatem summo Pontifici concedere, nisi ob justam causam ; quia alias potestas haec foret in d structionem, non in aediscationem. Objicies. - α Est l) in hac re celebris sententia divia Thomae, asserentis prosessionem esse omnino in dispens u bilem, nee posse Pontificem ex monacho facere non mona-u ehum : quod tanta asseveratione assirmat, ut praeter suam a consuetudinem dicat : Papam non posse taeere quod ille quia est professus religionem, non sit religiosus, licet quidam iuristoeu ignoranter contrarium dicant 2.2, q. 188, a. li). v Cum ergo in contrarium stet divi Thomae auctoritas, certa non est posita conclusio, sed ad summum probabilis. Respondeo. - certam omnino evasisse conclusionem hanc,

489쪽

PAM SEXTA. 483tum ob varia Romanorum Pontis eum acta et decreta, tum obsententiam doctorum, qui jamdudum eommuniter rem tanquam

certam tradunt. Λ quibus profecto Angelicus doctor haud dissentiret. si modernis temporibus vixisset, et dictam sedis Apostolicae praxim vidisset. Aut ergo derelinquendus hae iure divus Τhomas, aut ita interpretandus, ut cum dicta communi doctorum sententia concordet vide Suaresium, loco citato. c. 17, n. 253. Imo quod diligenter in hac materia

notandum est censuram mereretur, qui sustineret mistere non posse verum et proprie dictum rei Viosum absque votorum Solemnitate, Mu cum solis votis simplicibus; quia contrarium

declaravit Gregorius XIlI, quoad scholasticos societatis Iesu : item qui, ob dicta dixi Thomae verba, suStineret, Papam non posse taeere ut, qui semel fuit vere religiosus, eum tota sellieet status religiosi essentia, religiosus esse desιnat; quia id pariter pugnat cum cregorii XIII constitutione, in qua declaratur societatis Iesu scholasticos esse vere religiosos, et tamen e societate liberos a volis dimitti posse.

PROPosiTIO II . - Posset Papa dispensare in solo voto solemni pavpertatis, ad esseelum ut religiosus dominium aequirere posset, remanente in illo religioso tota status religiosi essentia, non tamen remanante voti paupertatis solemnitate. - Quod valeat summus

Pontifex a tribus simul volis religiosum solemniter prosessum solvere, faciendo eum ex religioso uou religiosum, modo probavimus. Expendenda nunc quaestio, an id valeat divisim, id est, an valeat dispensare in uno duntaxat Iolo, manentibus tu sua integritate duobus aliis, et an ex tali dispensatione amittatur status religiosi essentia. Movemus autem primo disse cultatem de voto paupertatis, exquirendo an Papa dispem

sando possit religiosum dominii capacem reddere; et quate uus affirmativo respoudendum Sit, quid tunc dicendum de status religiosi essentia, ut de voti paupertatis solemnitate. Sustinet Suarca de religione, tomo 3, l. 8, c. 18ὶ posse Romanum Pontificem, duo alia solemnia vota integra reli quendo, dispensare in Yoto solemni paupertatis, ita ut reli-

490쪽

giosus fiat dominii capax : tunc vero solemne paupertatis votum mutari iii simpleae, Seu desinere ipsius sole militatem :adhuc autem remanere in illo religioso status religiosi essentiam : cum enim flare possit tota haec status religiosi essentia cum tribus votis sim lilicibus, a sortiori stare poterit cum duobus solemnibus et uiro simplici. Fido rationes apud ipsummet Suarcsium : cum enim quaestio practica non sit, in iis adducendis non immorabimur.

PROPOSITIO 11 D. - Posset Papa, duo alia solemnia vota in sua intcgritate relinquendo, dispensare totaliter in voto paupertatis; ita ut votum illud neque tangiuim simpleae remaneret: tunc vero deficeret in illo religioso proprie dicta status religiosi esseritia.

u Ex dictis insertur, inquit Suare Z, posse Pontificem dispenu Sare cum religioso in toto volo paupertatis, non dispensando a in castitatu vel obedientia : posSe, inquam, quantum eStu ex Vi clavis, Si causa subsit . . . . Quam vero dissicile sit inve- et latre Suffcientem causam ad concedendam hanc dispensau tionem, facile constat ex dictis. v Ad probandum posse Papam ita dispensare in hoc voto, quin simul disponset in duobus aliis, nititur Suare Z ratione liac : u Quia sunt disit tincta, ut non habent necessariam conjunctionem. n De religione, tomo 3, l. 8, c. l8, n. ll. 3 Quod autem tunc deficiat in illo religioso status religiosi essentia, sequitur ex traditis sub prima iractatus parte, ubi probavimus ad hujus status essentiam omnino requiri iri Iilex Votum perpstulam paupertatis, castitatis et obedientiae. Posset tamen sic dispensatus aliquatenus adhuc religiosus dici, ob remanentia duo alia vota; Sed improprie. PROPosITIO IV'. - Posset summus Pontifer buxta Suaresti

doctrinamὶ ita dispensare in solo voto solemni castitatis, ut cessaret tum incapacitas ad valide contrahendum matrimonium, tum prohibitio utendi matrimonio jam contracto p et nihilominus remaneret in religioso status religiosi essentia. - Η nc doctrinam

defendit SuareZ de religione, tomo 3, l. 9, c. 26 . Quae, ut bene intelligatur, distingui possunt regulares qui vinculo