Tractatus de Jure Regularium ubi et de Religiosis Familiis

591쪽

585 Pa Osreio VIII . - In praedicto easu, stimissio scholasticum non liberat a votis. - Εο quod nempe fuerit per dolum, dimis-Sioni eausam dantem, impetrata. Ita Lessius, Dyman et alii vide sanctum Liguorium, loco citato).

PROPOSITIO ID. - Ouod de seholasticis societatis Iesu dictum est, extendendum est ad religiosos earum congregationum , quae licet status religiosi essentiam habeant, sola tamen simplicia vota habent. - Urgunt enim et quoad latos eaedem prorsus rationes.

DE OBLIGATIONE GESTANDI RELIGIOSUM HABIT .

Praenotandum. - l' Dimissio religiosi habitus distingui potest iu materialem et formalem. Materialem V amus eam quaesit, verbi gratia, ad dormiendum. ad balneum Sumendum et similia : formalem vero eam quae sit a religioso, diversum habitum assumendo, et co sine ut tanquam religiosus non agno scatur. 2' Etsi plerumque in religiosis ordinibus praescribatur certa quaedam habitus forma, dantur tamen instituta nonnulla verbi gratia, institutum societatis Iesu δὲ quae nullam injun-mul. De hisce posterioribus ordinibus quaestio esse nequit, num ad gestandum religiosum habitum teneantur, siquidem nullum proprium ejusmodi habitum habent. Bestringitur ergo praesens disceptatio ad eos ordines, in quibus certus habitus, in signum religiosae professionis, deserendus praescribitur. Quo praenotato, sit

PROPOSITIO I'. - Formalis habitus dimissio, si flat temere, peccatum grave, regulariter loquendo, censenda est. - Suffa cienter probatur ex capite 2, ne clerici vel monaehi, in solo,u ubi sertur excommunicatio ipso jure in quemlibet religi s sum professum temere dimittentem religionis suae habitum :u excommunicatio autem major supponit peccatum mortale. n Suarez, de religione, tomo 4, I. I, c. 5, n. 4ὶ. Idem con firmat communis doctorum sententia, quam sic testatur loco Diuiilred by Corale

592쪽

586 TnΑ Ams DE IURE REGULARIUM.citato in Suaresius: u Dico ... teneri religiosum sub mortaliu Peeeal O ... non mutare proprium religionis habitum. Hanc u assertionem ut certum supponunt omneS doctores. nDiximus regulariter loquendo. Etenim an et quatenuS, Ob parvitalem mnteriae, Sive ex parte temporis, Sive ex parte

intentionis, sive ex parte ipsius mutationis non completae, contingere possit ut peccatum sit duntaxat veniale , cum aliqua opinandi varietate disputant doctores. Nimirum, P si religiosus temere mutet habitum, sormaliter quidem, id est, ut tanquam rcligiosus non dignoscatur, Sed ad brevissimum tempus, aestimarunt nonnulli id veniale peccatum non excedere. At Suaresius sutilentiam rejicit : a Sia re Vera, inquit, sat mutatio dolosa ad utendum serio habituu Saeculari, et ut talis persona Saecularis reputetur, videtur R OSSe materia gravis, etiamsi pro brevissimo tempore sat . v De religione, tom. 4, tructatu 8, l. l, c. b. n. 9.)2' Si temeraria dimissio sat, non serio, sed ad jocandum, et repraesentandum, vel quid simile, crit venialis culpa tantummodo vide Suarusium, ibid.).3' Si mutatio ex parte sat, sed ita ut religiosus adhuc tauquam talis agnosci valent, erit pariter veniato peccatum nisi forte in aliquo instituto hoc ipsum sub gravi prohibeatur):

secus si ut religiosus jam non posset agnoSei. 4' Si religiosus, servato integro habitu, saeculares vesteS superinduat, quamvis jam ut religiosus agnosci nequeat, putat SuareZ non eSSe per se, et seclusa graviter peccaminoSa iu-tentione) nisi peccatum veniale loco cit., n. I 2): si Mihi vi-u detur inquil) ex vi materiae non esse illam mutationem,u de qua loquuntur jura; quia revera non est dimissio ha-4 bituS. v PROPOSITIO II. . - Non adest temeraria habitus dimissio, nee proinde peccatum, quando mutatur habitus eae rationabili causa. - Ita communiter doctores tradunt, atque in hoc SenSu explicant particulam temere dicti capitis 2, lituli ne cleriei uel monachi, in o. Dicunt nempe habitum temere dimitti, quando

593쪽

PARS SEXTA.

sime eausa rationabili dimittitur. De quo sic inter alios Sua reg de religione, tom. 4, traelatu 8, l. l, c. 5, D. I 3ὶ : u Estu circa hanc obligationem habitum noli dimittendiὶ aduemu tendum, non osse ita praecise necessariam, ut oppositum a nunquam liceat, saltem ad tempus et ex justa causa. Quia a propter necessitatem Vel tuendi vitam, vel vitandi gravema infamiam, aut scandalum, licite potest mutari habitus u rcligionis ad tempus, ut notavit glossa in cap. 2, ne elericiu uel mon. . in G; ct in cap. elerio. 2, de vita et honest. clerie. ἰu et sumitur ex textu, ibi : Nisi justa causa timoris Megerua habitum transformari. v Nota - Circa quaestionem, ea quo jure oriatur dicta gravis

obligatio habitum non dimittendi. - l' Nequit deduci ex jure naturali. Etenim quod religiosus habitum assumat, cum quo non dignoscitur ut religiosus, non est intrinsece malum; quod patet ex iis institutis, in quibus nullus proprius habitus praecipitur, ut in societate Iesu. Ergo gravo illud peccatum provenire nequit, nisi ex jure positivo. Nec dicas temerariam habitus dimissionem esse de se conjunctam cum in te utione apostatandi. quae procul dubio intrinsece mala est et juri naturali supposita religiosa professioneὶ contraria. Non enim necessario dietam habitus dimissionem comitatur apostasia. Pol est siquidem religiosus, apostasiam nullatenus intendens. habitum dimittere ex aliis motivis; verbi gratia, ut iter aliquod minori cum incommodo pura. at, vel alia facilius exequi possit, quae non sint graviter mala. Unde revera peccati istius gravitas a jure positivo desumenda est. 29 Sed neque colligi potest ex vi regulae, qua prohibetur habitus dimissio. Nam, ut supra dictum est, dari possunt, et dantur revera regulae quae non obligant sub peccato. Proinde apud ordines religi sos qui talem regulam profitentur. peccaminosa de se et Se- clusis pravis circumstantii η non foret dimissio habitus. Et nihilominus omnino certum est, in iis etiam ordinibus, in quibus regula sub gravi non obligat, peccati mortalis rationem

habere temerariam habitus dimissionem. Uiuo δ' dieendum

594쪽

588 TRACTATUS DE IUBE REGULARIUM.

hujus peccati gravitatem provenire ex communi qlrodam in repositivo, non tam scripto, quam apud religiosas sumilias communi consensu recepto; quod supponunt ct cosirmant Pontificum ut conciliorum decreta. a Est enim inquit SuareZ hoc a tanquam generale quoddam jus status religi Si, ut unus- a quiSque in sua vocatione, et consequenter in proprio habituu Suae vocalionis permaneat. Quod jus, qualenus extenditura ultra id quod more naturale est, potest dici non scriptum, si id est, communi consensu et traditione omnium religi re num receptum. Potest etiam dici jus commune canonicum, a quia in decretis supra citatis, auctoritate Pontificum ciu conciliorum generalium confirmatum est. v De religione, t. 4, l. l, c. 5, . 6.)PROPOSITIO IID. - Non videtur praelatus regularis potestatem habere dispensandi, pro habitus mutatione. - Hanc Sententiam

tuetur SuareZ loco cit., n. 16ὶ : u Batio me movens, inquit, α est quia haec dispensatio non tam est in regula, quam in a jure communi; eb potestas ad illam concedendam nullibia invenitur data praelatis; neque etiam continetur in generaliu facultate quam habent dispensandi in jure communi; quiau illa solum extenditur ad res, quie Ordinarie et frequenter u occurrunt, et ad dispensationes moraliter necessarias adu ordinarium vivendi modum : haec autem dispensatio nona est hujusmodi. u Concludit laudatus auctor pro tali disponsatione ,ecurrendum esse ad summum Pontificem. Id tamen intelligendum est extra casum rationabilis causad; quae per Se,

et absque ulla dispensatione, licitam reddit habitus mutationem, ut supra dictum est. Quod autem in dubio, an adsit

sussciens causa, religiosi laudabiliter Soleaut licentiam a Superiore suo postulare, et Superior illam eoncedere, non est contra praemimam conclusionem ; quia haecce superioris licentia, non est tunc dispensatio, Sed authentica interpretatio.

Tunc nempe judicat superior legem non obligare. Iu rigore autem dubium illud solvere posset quilibet vir prudens, considerata cauSa.

595쪽

rans SEXTA.

PROPOSITIO IV . - Materialis dimissio habitus, per se, et nisi ordinis regula illam prohibeat, non est peccatum. - Materialem

habitus dimissionem eam vocavimus, quae sit ad dormiendum, balneum sumendum et similia. Porro ejusmodi habitus dimissio, dici nequit de jure communi prohibita. Dari tamen posset regula, quie prohiberet ne religiosus habitum unquam dimitteret, aut saltem ne illum dimitteret dormiendi causa. Quastante regula, prohibitio haec non aliter quam ip amet regula obligare censenda erit vide SuareSium, loco cit., n. l8).

DE OBLIGATIONE CLAUSURAE QUOAD VIROS.

Lex clausurae monialibus propria, Falde diversa est a leguclausurae, qua religiosi obstringuntPr. Hinc visum est separatim de utraque disserendum. In pnaesenti autem capite religiosorum clausuram expendemus, primo quatenus prohibet ne religiosi e elaustris exeant, Secundo qua leuus prohibet ne exteri intra claustra admittantur.

An et quatenus religiosis prohibitum sit ne claustro egrediantur.

Praemolandum. - Non agitur hic de exitu e monasterio cum animo apostatandi, vel fugiendi ab obedientia praelatorum. Haud dubium quin talis exitus sub gravi sit illicitus. Sed quaestio est de exitu, qui per se pravus non foret, si nullo iure prohiberetur. Item non agitur de religiosis vitam extra coenobilicam degentibus, prout olim fuerunt apostoli, et solitarii multi. His enim nullum clausurae legem a jure communi impositam fuisse certum est. Sed restringitur quaestio ad religiosos vitam communem profitentes, prout hodie in Ecclesia cxistunt. Quibus praenotatis, sit PROPOSITIO P. - Iure communi religiosis prohibitum non est

596쪽

590 TRACTATUS DE IURE REGULABI . claustro egressi, eum praelati licentia. - Constat ex eo quod

talis prohibilio nulli bi reperiatur: item ex communi rcligiosorum ordinum praxi. et Certum est inquit SuareZ, de rei si stione, lom. 4, tractalu 8, l. l, c. 6, n. 4ὶ hanc clausuramis non esse ita praeceptam monachis seu religiosis, ut nulla a ratione eis liceat extra claustrum exire: nam de licentia et legitimi praelati exire licet, ut supponunt omnes regulae re- Iigiosorum, et jus commune non repugnat, communiSqueu consuetudo confirmat. nPROPOSITio ID. - Religiosis illicitus est, regulariter loquendo, exitus absque proelati licentia. - Constat ex usu et consuetudine religionum omnium. Unde quod ejusmodi prohibitio non particulari, sed communi juri adscribenda sit, tenent doctores

communiter, etSi non unius sententiae sint in assignando vero

hujusce juris communis fundamento. Suppono, inquit Suaa re Z esse in religiosis aliquam obligationem non exeundi ea claustro Sine licentia praelati; hoc enim etiam constat ex a regulis et ex usu. v Loco citato.)Diximus regulariter loquendo. Nam et dicendum est, nona obstante hac obligatione posse interdum exitum hunc extra α claustrum seri licite sine licentia, ex jusla causa. . . Loquia mur de exitu qui licitus esset, si de licentia fieret. Hic ergo a praesertim ad breve tempuS, interdum esse potest ncccsa sarius ex charitate proximi ad defendendum illum, vel jam a morienti per absolutionem Subveniendum, vel quid simile: α et tune licet petenda sit licentia, si fieri possit, si tamen

a iustet necessitas, lieitum est exire ad Opus charitatis nece a Sarium. B Lex nempe, exitum absque licentia prohibens, non censenda est ad dictos casus prohibitionem extendisse, quia sic nociva laret. Pno posITIO IID. - Proedictoe prohibitionis fundamentum v

detur esse, non juS positivum scriptum, non religionum regulae, sed jus superioris gubernandi et custodiendi suum subditum.

Non posse assignari ullum juris textum quo exprome religiosis prohibeatur ne absque superioris licentia exeant, vide apud

597쪽

Suarestum religione, tom. 4, tractatu 8, l. i. e. 6, n. 5 . Item dicta prohibilio adscribi nequit solis ordinum religi Sorum regulis. Nam prohibitio haec omnes religiones attingit. Plures aulom extant ordines quorum regula sub peccato etiam veniali non obligat. Ergo in istis religionibus prohibitio exeundi absque licentia, si proveniret ex sola regula, non magis obligaret quam caeterae quaelibet ejusdom regulae praescriptiones; id est, ne sub veniali quidem obligaret. Quod cum Certo sit sum sit, concludendum est, obligationem illam non sun dari in sola regula. Nonnulli auctores dicunt inductam fuisse obligationem illam ex consuetudinc et generali religionum usu sui de Suarctium, de religione, lom. 4, ira etaiu 8, l. i. c. 6, D. 5 . Sed Verum ipsius sundamentum potius reponendum videtur in jure quod habet superior, ne religiosi is: si subditi, ab ejus custodia et gubernamine, ullo diei aut noctis tempore sese subtrahant. Sese autem subtraherent, si absque ejus licentia extra clau-Strum vagari possent. Quod sic exponi L SuareZ iloco cit., n. 8):u Conjeelare possumus radicate fundamentum hujus gravia talis si in esse jus superioris ad gubernandum et custodienu dum subditum, quod graviter laeditur per hujusmodi exilus. u Jam subditus ita esse debet sub potestate superioris, ut ab . illo pos it vel gubernari et custodiri, vel imperari: a qua i subjectione multum subtrahitur per suum discessum a mo-κ nasturio. invito vel nescio praelato. v Hoc Sua rosii ratiocinium probaret dictam obligationem in ipso jure naturali supposita professione religiosa fundari. At saltem probat, prout

idem auelor adnotavit, a convenientissime impositam esseu religiosis hane obligationem, sive per legem canonicamu scriptam, Sive per consuetudinem et quasi traditionem . . PnoposiTio IV . - Proedicta obligatio non exeundi absque licentia, per se et ea genere suo est gravis: dantur tamen eas us

Iam probaverat Suaresius, per se et ex genere suo gravem esse obligationemulam non exeundi absque superioris lieentia.

598쪽

in quibus ejus violatio non est peccatum mortale, ob materios parvitatem. - a Haec obligatio ex genere suo talis est, ut contrao illam possit mortaliter peccari, ex eo solum quod materiast in illo genere sit gravis. Nam haec lex vel traditio obligatu in conscientia ; et per specialem voluntatem legislatoris nonu limitatur solum ut obliget sub veniali. Ubi est haec limitatio u Nunquam enim praesumitur, nisi explicetur. Cum autem inu praesenti haec obligatio, ut est in conscientia, maxime D, u tatur aut legibus canonicis, aut consuetudine, deberet per

u illas limitatio) explicari: quod non sit neque in decretisu citatis, nec per consuetudinem. Ergo relinquitur haec obli-u gatio in ordinario et quasi naturali modo obligationis legisu humanae. Conditio autem hujus legis est, ut obliget quantumst potest, juxta capacitatem materiae; et consequenter in ma-u teria gravi obliget sub mortali. . . n SuareZ, loco cit. Ejusdem obligationis gravitatem ostendunt canones quibus prohibetur ne religiosi absque licentia exeant, etiam sub praetextu majorem Superiorem adeundi. Quam prohibitionem renovavit Tridentina synodus sess. 25, c. 4, de reo.) his

verbis : ἰ 'on liceat regularibus a suis emventibus. recedere, etiam praeteoetu ad superiores suos accedendi, nisi ab eis missi aut noeati

fuerint . a Ubi particula non liceat satis significat obligationemu in conscientia, et modus prohibitionis et poenae susscien-u lor ostendit gravitatem transgreMionis. η SuareZ, de reli-yione, tom. 4, tractatu 8, l. l, c. 6, n. 6.)Quod autem. ex parvitate materiae, possit dicta transgressio non esse nisi veniale peccatum, subjungit SuareZ loco citato,n. 10ὶ in hunc modum : si Dico peccatum hoc non esse ve-u niale ex limitata voluntatae legislatoris, Sed posse fieri u veniale ex levitate materiae; qualis erit, ut opinor, si duo u religiosi per communem januam Sine licentia exeant consueto a modo, paulo pOSt re vetauri. Seclusa enim moriali intentione u in tali exitu, et secluso speciali praecepto alicujus religio-u nis, Si forte Sit, Per Se et ex Vi clausurae, hoc non estu peccatum mortale : quia ex prudenti existimatione ut tale

599쪽

PARS SEXTA.

a non apprehcnditur communi consuetudine ; neque illa estu subtractio notabilis a subjectione praelati, nec potest dicia fuga a monasterio, Vel aliquid simile. Quam viis ergo illua sit gravis defectus intra latitudinem disciplinae regularis,

et et excusari non pOSSit a culpa Veniali ..., tamen non POSSua mus illud ut peccatum mortale damnare. nImo, ut supra diximus, instante justa causa Verbi gratia, ad absolvendum moribundum) licitus erit exitus absque Iicentia. Seu potius in his casibus adest semper tacita licentia, atque eam merito praesumit religiosus, si statim illam petere

nequeat, et cauSa moram non patiatur. PROPOSITIO V . - Grave peccatum est, si religiosus absque licentia claustro egrediatur, etit extra illud diu et quasi stabili modo vivat, quamvis non intendat religionem relinquere: item si furtive nocturno tempore eXeat, licet non ob sinem straviter

peccaminosum: item diurnus Gillis, eum unimo eaetra monasterium pernoctandi. - Vide id probatum a Suaresto de religione, tom. 4, tractatu 8, l. l, c. 6, D. 6 et 7). Nota. - 1' Cum praelatus possit aliis exeundi lieculiam concedere, potest et illam sibi assumere. Unde ipse absque licentia exeundo, non peccabit ex violatione legis clausurae ;licet aliunde peccaminosi esse possint ejus exitus. 2' Praemissae conclusiones intelligendae Sunt de jure communi, et abstrahendo a peculiaribus religionum hac de re statutis. Nam si sorio in aliquo ordine extet regula, sub gravi prohibens, ne Superior exeundi licentiam concedere valeat nisi ex justa causa, peccabit mortaliter religiosus abSque justa causa egrediens, quamvis licentiam obtinuerit. Quod si idem prohibeatur sub veniali, peccabit venialiter vide Suaresium, loco cit., n. i5 .

600쪽

An et quatenus relIgiosis viris prohibitum sit ne exteros intra elaustra admittani.

QUAEsTIO I'. An oleremum admissio intra elaustrum eae jure naturali prohibita sit 8 - 1' Certum est non obstare jus

naturale, regulariter loquendo, virorum introductioni intra claustra, ut patet. 2' Sed nec obstat mulierum introductioni, si fiat cum decentia debita et absque ullo scandali periculo. 3' Introductio autem mulierum, quae ratione circumstantiarum periculosa esse potest, aut aedificationi contraria, hoc ipso jure

naturali prohibita censeri debet. QUAESTIO II'. - An et quiatenus jure communi positivo proh bitum sit, ne religiosi seminas intra elaustra admittant 8 -

I. In corpore juris et ante S. Pium V, non reperitur circa illam materiam generalis lex ecclesiastica. a De qua re, et inquit SuareZ, nihil invenio generali lege canonica statutuma in corpore juris, neque quoad virorum, neque quoad semia narum ingressum in talia monasteria. B Hinc videtur id olim regulatum fuisse, tum ex jure naturali, tum ex propriis uniuscujusque ordinis constitutionibus ; non autem aliqua universali lege ecclesiaStica.. II. Solent religiones, non tantum prohibere sub poenis, ne sui religiosi feminas admittant intra clausuram, sed etiam privilegia habere, vi quorum feminas ipsas sic ingredierites excommunicationi subiiciant. Dicimus id fieri vi privilegiorum ; quia secluso privilegio Pontificio, non possunt seminae a praelatis regularibus excommunicari, utpote ipsorum jurisdictioni non subjectae. Hinc factum est, ut plures ex illustrioribus seminae facultatem a sede Apostolica obtinuerint, virorum monasteria ingrediendi, non obstantibus dictis praelatorum regularium prohibilionibus. Cum autem hisce facultatibus ejusmodi seminae quandoque abuterentur, a sede Apostolica