장음표시 사용
301쪽
nee, cssint trespersina unius coetitiae. At quia oppositu etidi in textu, iccirco videtur esse dicendum, cinod bene, conueniem ter dici possit, quod tres personae sint unius esentia, iliud enim bene, circonuenienter dicitur, quod Tere,incongrue dicitur quod tres personaepronunc tur esse unius essentia verέ , m comp ue profertur: ixtur, me. Nunc his ita pistis, ad argumentum primumpol sc re ponderi, quod licet sit eadem ratio esentia, oeunius essentiae,attamen qui m modus habend i essentiam de laetitur, cum additur unius, qui non deli latur absq; eius additione, quia talis modus consi, uendi est ad demandam sprietatem essentiae habita, proptereaprimus modus cum additione unius,non . secundus recipitur. Et hπ pro primo dabis.Sequitur alterum, dum qu ituri trum aliqua nomina de Deo conuenienter dici possint franslative ara Mane, quod non, appam ecqua enim apemtamcontinent falsitatem,de Deo minime habentpronunciari, sitano ne transutiuesic se habenti ergo de Deo dici minime debent. Minor sic dedaratur, quia serte falsum est dicere, Deum esse' um, leonem, vel lapidem: quare,oec. Ex alio laetere iis opp. tum se habet Prascriptura,quae pluribus in locis huiu-ο nonh, a Deo ascribit: igitur, me. Pro determinationestaq; basius ἀφficultatis sciendum cst , ora nomina, quae Deo ex creaturis scribuntur, translatiae dici: nam nullum nomen Deo,nisim creaturis
ascribimus,m hoc, quia ipsium adamussim non intelligimui. Nunc aformatum argumentum dicamus, tales propositionesfalsas mianime esse, si tamen debito inteirigantur modo, videlicet in sensu, que primo asteti aciunt: nam intelligendaesium, nonpones in trietatem,
302쪽
ieia e M penessenilitudinem, nec non proportionem, rae fiunt ,sicut parabolica locutiones. b c de personarumuinaram distin bonos iam.
.- - Distinctio XXXV. . Le,rio C.
V D st ri circa trinfimam quintam in ordine distinctis
nempendentiam primo considerabimus, sesuper ad di .hisionem accedemus. Zantum ad primum , ex quo Z a stersuis abunde loquutus est de Deo, nee non de conditi nibus sium in essendo concernensibus, consequenter nunc a timude ipso secundum conditiones eandem in operando re picientes. Diuiditur modo ,siue Uurpatur in partes tres hςc disti tic , in quarum prima declaratur, quo modo Dei fientia multipliciter dicatur, in altera inquiritur, num eius ientia a rebus sicitis pem dear. Tertio, ultimὸ rimatur Magister, qua a Deosi sita, qualiter. Quantum ad primam partem, arbitror vos scire, Dei unicam, invariabilem esse scientiam, qua tamen propterminios rerum flatus diuers nomina sertitur : nam quandoq; sinentia de attributi essentialibus, qua ut una, θ cialem quoq; tr EJaium requirit, nec solum lentia, ed et prscientia, Aobsitio, pr i alio, prouidentia. PrVeientia enim est reste tu oιum sturorum,sive bonorum,sive malorum. Di posito verὸ restedbι a d M. Pi estinatio ea de hominibus. uandis, de bonis, q
303쪽
hic a malo liberantur,minfuturo coronabuntur. Prouidentia
6ὶ de g, emandis simi ter, di positio, sed cum discrimine. Nam di 'stio θ tat adfert quidentia vero ad bene
habentem, π ad rei construatione. Hic tamen notandum est, cilinterdum selet accipi prouidentia P prsci Atia, at silentia sue sapientia illa est, quae dicitur re ectu olum uniuesbter siue sentium, prperitorum turorum bonorum, malorum, non solum repectu temporalium, verum et x lectu pernorum. Et
Me deprima parte. In altera inuest gaturus Magister, nom T A scientia a re scitis pendeat, it ari videtur. Viram' sella essent futura, nec fuissent, an adhucprocientia disposito, prsedestinatio in Deo fuissent es videtur, quὸd non, oe, ratio e I, ciuiam hπ p reflecta adfutura dicuntur,siergo nullastis ussent; locum in Deo procul dubio non habuisem. Sed video vos inc is mio pollentes dicere presesinatio Dei, distositio, procientia nonne idem sunt, quod silentia Dei es at scientia, oe Dei essentia
idem animo: ergo ad ultimum scientia Dei, c scientia idemerunt, at Dei essentia esset dato etiamquod nullumsuturam esset, igitur Deiprς scientias et, in ipse Deo circum cripto οἴ futura: quare licet Deiprscientia tolleretur, quantum ad rellecta,quem importα adfutura, non ob id, quantum ad essentiam: ablato e rerum re 'e tu, adhuc remanet Dei scientia, quaesibi ab Demo
competit, nec augetur, nec minuitur, Ppter creaturarum existen
tiam,sive disserentia nec a rebus scitis causari dicitur, sed causa rerum existit. Et b c de secunda parte. In tertia,'ultima imquirendum est, pue a Deo scita, in 'ualtere videtur enimn
304쪽
mf-ialiter for' tin essensis Simul λ ινο intuendosi, se itire is ori videt. Pe secte quoque, quia cognitio eius nec pol augeri, nee mmis. Scit se immutabilis er, quia cla nouit per natura a intellectus,qui est immutabiliu Deus gitur cun fit temporalissemalis' mutabilia immutab er, contingentiai,faludis 'inat. prsentialiter , di penerrimi intreat; Alia vero af, spersi. O se satis. I. nti perpulchia. Abinis originem ducentia ex Magistri
Irca diuisum sientiam versituri Uerentiam imo
considerabimus: nam Magistersent.ut patuit in textu. ponebat Uerentiam inter attributa diuina, quasnt. sepientias entia,prmidentia, vel prscientia, di tositio, praui dentis,pr sinatio, or reprobatio. Notandum ergo, se in istis diuinis nominibus, vel artributis talis ponitur disserentia, g a unum se habet ad ad Dionemper aliud, non cliadfii ibi additio exparte scientis, sitas iorum tantum, cy a diuersimode ad scientiam se habent. V. g. Hoc nomen fientia,ve apientia absolute cogniti nem dicit cum conditione certitudinis. Unde sitientia, vel sem
305쪽
temporalium iu ςternoru. At prmidemia, siue prscientia vitiis durationis orinem pol ese pernitatis ad lsum tempus, ideo est tam resspe tu temporalium bonreum, quari malorum. Disti sitis adstuc Ordine catis addit ad c fatum in essendo, de dii positio diuina est re testa faciendorum. Prouidentia adhue plus addit ,scilicet ordinem c sis conseruantis, m Orainantis sex finem ideo adgubernatione pertinet, unde Deiprouidenti est re isteris ubernandorum Preses alio vero addit ura prinquidentiam Tterminatum finem, inde dicitur re pectu eora, i ad gloriam ordinantur,oideo de bonis salubribus dicitur esse, quare presestinatis Dei ea re pectu Puandorum, reprobatio vero, cum sit re ste tu malorῖ, nihil ad scientiam pertinens addit supra pr scientiam exparte reprobari, cuius ratio esti, quia nihilc fatur in ipso reprobato, per qd malus fiat, addit tamen alitiivid parte reprobantis ipsius Dei ,scilicet voluntatem ordinis p aeta culpam, ita quod reprobatio est tantum pi scientia culpa, oenon cans, quia culpa est tantum prescita, os non intenta , neque
casserae bene reprobatio est prscita, cir pςna '; intenta cai fata, eis ordinata, hς retia est prscientia ab Ase diuinis a tributis. Nunc siecundo loco fiat sermo de exigentia prsientia: flet enim quςri Utru nulla futuras sint,piscientia in Deo fisset. Pro parte negativa, gd primo dicturus, audite.' scientia essturorum cognitio, at si nullafuissent futura,neq; in Deoprς- scienti uisset. Ex alio larere videtur esse tenendum, cit furori inradopi sientia, licet futura nullomsent: nam Dei pro lenitapud est, nil De cientia es ricientia fidem nonne idem,quod
306쪽
Dei sentia ' at lω afturis minime dependet, i tmrsipatura fissent, adhuc prscientia Deifffit ; hanc veritat em confii mohac distiscitione pr :sa : nam prs ientia tribus capitur mcdis, imo, ut es Data abstracte, tunc Mim est, qucd Dei essentia.
Secundos iaca concrete,σ ve ballicr, V. gaesi dicitur, Π um Ucire ridem enim est, quod se Dei. Tertio p scientia Dei gnata concrete , Cy' nominabur, I .g. dum dicitur Deuspr scius, irim enim est, quod Deus; ergo licet futura nec client, nec
fu sint , ad cprocientia Dei isset, bcet ille re 'octus adfuturaces set, cin ιπpaucis dictasint verbis de exigentia pr cicntiae Dei. Superest modo, ut tertio agamus loco de propria huius m ieria: Nam duplex Dei videtur esse prscientia,una approbati m cst sic est restesta bonorum, de qua Apost. ad Rom.viii 'os sciuit, re prςdestinauit conformes Di i imagini ijsi. Vbi Aug. in Assic ait, quosprsciuit, i. ab aeterno prςordinauit conformes seri imaginis boui, idest Aj,qui est imago Patri Dararaia scientia reprobationis resistenta malorum, unde communirer dicimus, malos scitos, O bonos prςdestinatos, cr hoc per pro priationem , non quia Dei prscientiast magis proprie de bonis, qua, de malis , sed quia bona habent aliquid aliud rellom dens in Deo , qu prscientiam, idest causam: nuda oui c/ Pe nil aliud in Deo h 'ent, nil, scientiam, unde Lnorum, habet Deiprscientiam, cy' causim; malorum aut i t PLιῖ iap ut fiant, Deus habet prscientiam tam tum , non causam. Et hπstis pro Uenti.
307쪽
ica iis PAVLI PALANTER It GOD DEI PRAESCIENTIA NON L
dam, nec non utilia de prς cientia hodierna dies' ci labimur, de more igitur nostro sermone hunc in puncta quatuor diuidemus. In quoru primo docebimus ,procientiam none re, insecundo non cogere, in tertio non deficere, in quarto, ikιmo non causare. Q ad primum, quia druinapraescientia non dicitur inducere vel ref rre causalitatem, nec imponere necessitati rem .sed includere in allibil tale inex consequenti certitudine iccirco dicendum erit, quod nec esciat, nec cogat, nec discia r. Clca alitatem non inducat, defudi siuaderi pot: nam praesciemiq Dci silentiam Includit, quae ab Utile e totum, nec tamen dispacausa remum , ns ut votantati diuinae coniuncta. Insuper resn, turalis, ut lapis, vel quid aliud, ad n non more tur locum , nisi medianteMalurali inclinatione, ita naturalis intelligentia nom
uetur per silentiam ad productio ον Osivum, nisi media se imclination voluntaria. Pip ea Aph as ursitenti peculari practica, si de prima loquamar, hoc modo remm . o est causa, quia sinis eius est scire , non ver i. Altera practica, hπ caca ι ν erum. Vnde De cientiaste latiua, pties simplicis inteli gentiae me notitia; ition est reruineos, 'quia i est entium, quam non entium, t/ὰ bonoru-, quam majorum re peritu quora
non est a. At Dei scientia , qua beneplaciti est, vel approba-
308쪽
imo . est rerum causa ,stralisscientia dicitur adsimilitudihem artificis, ut enim artificis scientia est cause artis ali, ita Dei βι-entia causati omnis, idest creati causa, oe ut in productione artLfisseruatur iste progressus primo enim artificissilentia finem .stendit, secundu voluntas eius illum finem intendit, tertio eius uoluntas petripit, ac imperat aclium per ciuem deducatur opus ad finem oc Deus facit, primo enimfam bonitatem cognoscit, cy finem Oium reundo suam bonitatem intendit, et nem ultimum, orbas communicare, tertu praecipit,vel imperat actum, per cluentia, cis cognoscit,inintendit, adfinem deducat. Et hςc de primo Ptanc circa secundum, quod nec cogat ,siue necessitatem imponat rebus, audites enim cogeret, liberi arbitris; facultas colleretur, ιν ed non est dicendum, non ergo cogit. In ver Deiprscientias uti mea quam infert necessitatem ' nullam certe: nam salus mea non pendet a scientia,quia esUrscita: nam, quifecit me, non salvabit me fine me. Dei ergopraesicientia rebus necessitatem non imponit. His addipol tertium, quod non deficiat: nam Deus im
fallibilis est: ergo. Deinde, Dei scientia idem s, qd essentia
sua: quare, M. Tertio cognitionem praeficientia incluit: infalliabilis ergo. Post b c ut insequeti magis accurate b opercurramus, qua ni ima egent confideratione, ad quartum enodandum accodemus probantes Dei procientiam rerum minime essecosam, alioquin, cum mala etiam Deus prociat, videretur cause, l, , author mali, quod non debet dici, non erPp . scitorum causa Deiprescientia censen .. Et hπ satis.
309쪽
to. PAULI PALANTEM H' . VTRVM DEI PRAESCIENTIA sIT : i
Lectio CI ILVT rerentiorum valeatis euitarescommata, existimaui tria hodierna dijore examinanda de Dei proumia. σ primk Vtrum rerum causa queat dici. Insuper,
Vtrum robus nece uaseimponat. Tento, Vtrum certitudinem
habeas. Circa primm pro parte afimatiua videtur posse momyrari, si Deipraesentias u rerum causae nam illa dicitur catis fecundum phil sophum, ad quam sequitur sterilus: a equitur. se si Deus aliquid prasiit, hoc erit, igitur Deipraescientia caussa uri. Ad hanc instantiam doceo vos duobus modis re pondere. primo per obstinectione: nam aliquid equi potad ahad dupliciter. uno modo secundum esse, o sic sumitur infinitione causa , quia causa est illa, ad quam equitur effectus. Alio modo secundum rationem, vel oriunem consiquentis, sicilicet quando in antecedente includitur consequens, V.I cum dico,si homo est animal, est: se quitur enim animal ad hominem, quia in homine incitidituis an Amal, hoc non requirit causam essendi,si olum consequendi, quia concomitatur illud. Similiter in proposito, Deus praescit ae φιώ, illudi nuturum,quia in hoc antecedente,quod est De a praescit adrepud nesciditur consequens , cilicet, q/ illud futurumsu ,sicut in homine includ tum animal , ut supra. Secundῖ, dum iucitur. Si Deus scit aliquid, illud erit, consequens habet sumi, non secundum rei di lonsolane inseipsa ,sed flum secundum I modum
310쪽
modum tognoscentis, quamuis res in se ipsa futura fit, tamen fri eundum modum diuinae cognitionis pi sns est, idco rectis dicendum est,si Deus scit aluiuid, illi: d ifi, citiam illud ei it. Di us enim intuetur ab aeterno unumquodq; conringentium, non βώω pro ut in causi uis,sed pro ut est in eis di terminato, cli nititui m. tersit euidenter ostendii Boetius D sne de costauone. Cum
igitur Deussit aternus, portet, luὀd etas cognitio aetermialis mo
dum taleae, quae est totum simul sine succitfione: v de quamuis tempumcccssivum sit, alernitas tam npi Vins s nus tempori-c cognitio flua intuetur O temporalia, quamuis
bis cedentia visibi prasinita,nec aliquod futurum est illectu
ipsius, sed bene re pectu alterius. V nise melius eius cognitio des turis,m magis proprie diceretur prouidi ntia, qtiam praeutae ria, potest nihilominus vocari pr cientia, inquantum cognofitilla quod e Murum nobis, non sibi Ei hςc de primopundio Insubsequenti videtur posse probari , quod Dei praefientia reliumcestae e imponat: Anselmus enim Dossior celeberrimus in libro is cocordia praescientiae Deceis liberi arbit, ij it tur. Qua si is, necesse est esse Iutura: ergo. I super rationeso. Piscitu a Dco, in t impossibile est non euenire, aut pol sibile ,si primo mcdo, ergo necesse est euenire ,sivero possibile sit non euenireponatur, quod non eueniat,'est praescitu, ergo prasilentia Dei fallitur, at hoe est inconueniens, igitur nascitum a Deo impcs bile est non euenire: ergo necesse est euenire. Ad hoc restondeo,σ dico, qδ aliud conuenit rei ab olutae secundum se cors aerata , aliud inquam Iam res est cognita, idestsecundum modum GP simili, V g si