장음표시 사용
311쪽
το intelligo abr d,oportet illud esse immateriale,no enim ofortet quod illud, clo intelligitur sit immateriale, nisi sicundum quod sin intelle tu. Unde licet Deus ciat ahquid, istud con equens, qι est, illud erit, debet sumi non fecundum rei di stositionem inseips,sed ecundam modum cognostentis. .muis enim res in se ipsa considerata sit futura, tamen secundum modum cognoscentis. mel cognitionis diuinaepr ens est; ideo magis dicendu est si Deus scit aliquid, illud est, quam hoc erit, non enim intellectus aeuinis intuetur,v et fertur in rem aliquam sub hac conditione,ut es prvir terita, vel futura,sed ut pryens, quia intelle ius diuinus, unico actu cum sit aeternus, omni temporipraesens eIL His itaprςmissis, re 'ondeo ad thoritalcm Ansielmi dicentis: Quaprscis D us, necesse est esse futura. Duplex datur necessitas, una consequentiae. Cr ροπ est conditionata, homo est, animal est. Atia est ne nessitas consequentis,inest absoluta, quae est in causando, vel inessendo, c non in consequendo. Si ergo sub primo siense nec spassumatur, verum dicit Anselmus, at si secundo modo, nequaquam: non enim sequitur, Deus praescit: ergo necessario eueniet: nam Deussit, quod inse ea uturum contingens ,sed nonfub illa conditisne eapro ut estprsens, nec sarium. Ad illam vero rationem, qua probator, presitum a Deo impo bile non euenire: ergo necesse, duobus hic re pondeo modis, vel coniun lim, vel diam m. Siprimo modo, concedo 'verum, at si fecundo modo, nego.
Exemplum primi, V.g. impossibile est, quod ii 2 et ientia τἀ
rescientia mul, , euintus reru contrarius. Exemplum secundi,
dicas, Deu nonporoseli scire omne, qJAt, fusum dicis,
312쪽
potuit enim facere, ut non feret, oe ita es,etinon proiium: aliter dicatur, omne itum, vel praescitum a Deo, imposbile esse non euenire, cir eta consiquenti esse necesses eri, vel esse, hoc dupliciter summi, vel de dicto, vel de re. Si primo modo capiatur, gunc coposita est,stvera, hoc enim dictu est necfarium, sicilicet scitum a Deo se necesiarium veru, σ euenire Si vero secundo modo sit de re,sic est diuisa, o falsa: nam hoc rem, quae ponitur scita a Deo, non est necesses eri, quia contingenter fit. Histeriis loco addenda venit illa quaestio de Deiprocientia. Utrum certia rudinem habeat. Pro parte negativa fc primo arguitur. Posito p ili nullum sequitur impossibile ,po bile aut est, aliquem mdestinatum, ut Petrum, peccare, π tunc occidi, π itaprςiles nationis essedius rustrabitio : non ergo Deipraeficientia certitudinem habet. Insuper, aliquispi ςdestina m quandoq; est in peccato mortali, ut patet in Paulo,quan o Ecclestam Dei persequebatur, pol aut talis, velperseuerare in tali peccato, vel tunc temporis imterfici, cin ita Deipi scientia nullius erit certitudinis. Adprimet Ar mentum de Petro reli ondeo, os dico, quod Petrus, vel quilibet impressinatus dupliciter considerari potest, uno modo secundam se, alio modo ut spressi natus. Primo argumentum baset concedi, sed secundo modo negari; impcobile enim est, qlo In sinauus ruat, licet fecundum se ad iter appareat; non ergo
prςdestinatio fallipotes. Ad illud vero Pauli restondeo dico, quod quis aliquid dicitur pose dupliciter, uno modo cosaer do potentiam, quα est in ipsa, V. g. cum dicitur , quod lapis set de ii Uiori moucri. Alio modo considerando potentiam alterius, ius S proyc,
313쪽
projesentis. Cum ergo dicitur,quod Paulus,vel quis alius, poti, mortali mori, siconsideretur potentia ipsius,utrum est, at si loqua mur deprςdestinato secundum ordinem, quem habet adpres fianantem Deum sic ille ordo non patitur istu euentum, qui est pr destinatum damnari. Habet ergo Deiprscientia certitoiunt infallibilitatem. Et hμ de positissetis. Insequenti aliasi digna apponemus.
AT huc quatuor de prs eiria Dei consideranda nobis
sese offerunt,m primo eius proprietas. Secundo quomodo excludat a rebus necessitatem Dei prUcientia. Tereu, quod includat infallibilitatem. Quarto, quod concludat simul arbitriν libertatem. Quantum ad primum , ut nobis exprimat pr cientia AEprietatem Boetius, ita est,quod consitio diuina magis debet dici cientia, quaprscientia,σrauis assignatur, a fientia it notitiam prsentium , pr cientia vero notitiam futurorum : nam prscire est antefutura ire. Et hςc de primo pume L. Quod vero Deiprscientia a resusprescitis neces talem emeludat, nunc dicendum: nam triplici via id comprobari potest, prinis ratime,secundo exempli inductione, tertio distin tione. t erra Descientia,velprscientia non causet rem, ita ne rem turbat, a. mutat, vel variat nasuram rei. quo ad necessitatem .
314쪽
dontingentiam, qua secundum naturam contingens est, non ergo
rebus necessitatem imponit. Secundo hoc idem probari potes emempli similitudine, quiasicut nos id, plod de si necessarium est, puta solem oriri in cςώ, σ quod de si conting ns est, oe voluntarium , sic licet hominem ambularesper teriam, ita Deus , vel intuitus diuinus minime perturbat, idest mutat, vel variat qualia tales rerum necessitate, vel contingentia: ergo. Tertio idem distim bone probaripote datur enim Allex necessitas, una e implex, mel absoluta, quae determinatur ex causa materiali, necesse
est oes homines esse mortales, alia est conditionata ,siue secundum quid, videas aliquem ambulare, necesse es eum ambulares primo mori, Dei procientia nullam ponit in rebus pi scitis recessitatem, ecundo modo sic, quia inquantum videt Deiprocis, . ita, est nec se , id este , quamuis dest nullam habeat necessitatem
nasumae. His tertio loco ad mentem Boetij ad indu est confideritis de Dei prς ientia i assibilitate, certa enim est. Naret euem tum Deus cognoscitproentialiter. Vnde,qua nobis contingentia Antie uiura, De aut proentia.Sed dicetis,ponamus Socrate prscitum a Deo, cras ad forum iturum, cum Ν in eius hoc potesate, nonne poterit mutaresententiam, ita non ire. quare Dei prsscientia euacuata videbitur ,-non certa. Ad hoc respondetur, quὸd Deus prmidit, ac pi sciuit utrunque , videlicet propositum, π potestatem non eundi , oe mutationempropositi, O acitu eundi, m ita non poterit aliquo modo Dei pi scientiam fugere, licet utrunq; muletur in Socrate, ob id no debet d ci.
diuina2r scientia mutationsubdatur, qvia otas ut cognoscit S i Deus
315쪽
Deus tanquam prsentia. Et bςc de tertio 'mm. In crurartovLdendum est,s modo DeiprUcientia arbitrij libortate includat, non enim quis necessitatur ,sime cogitur ad bonhm, vel ad malum faciendum ,sed manet in omnibus viatoribus libera toluntas ; ne ergo penas incurratis, sed assequaminipr mia, exercete virtutes, subleuate animum in Deum,ut qui est finis omnium, let vobis,σrmis vitam ςternam. Amen. Et hςc de polliciti satis.
Dcaprouidentiam post diuinam prescientiam versaturn
hodierna die unu tantum percurremus civ entes, Num sit Deiprouidentia concedenda. Ad cuius euidentiam primo considerandum erit, quosdam Dei prouidentiam negas, oia a case, er afortuna procedere voluisse. Qiubus etero m liuis, ac rasionibus niterentur, audite: nam primo ratiocinabantur dicentes, omne a Deo prouisum, est oe rectu inordinaugemper oppositum oe inordinatum , π confusum, est improuisim, 'g. quod mali prserantur bonis,ostulti prudentibus, qlseruus regnet, non erra videtur, quod si Dei prouidentia. Hoc authoritate Ecclesiast.x confirmaturi drdicitur, Vidi, quasi iudmalumsubsole, stultum positu in dignitatesublimi, cs c. Pr terea, si Dei prouidentia esset eorum, quaesunt in mundo, bonis bona,m malis mala redderentur, at hoc non videmus, sed totum oppostum,propter quod conqueritur Hier. Aii. Quare via impioru ni
316쪽
pro 'eratur 'similiter Abacuc : si e taces deuorante impio tu . Aore es non ergo videtur esse Deiprouidentiam. PrΠere si Deus prouidentiam babet, cur imaginem, quam menti hominam impressit, deturpari permittit ' at quia in peccatoribus oppositum videmus , non ergo, me. Tandem si Deus prouidentiam habet. cur ervo tot damnari permittit ' His ita positis, nunc argumenta diluend deinde erit is. Dici igitur pol ad argumentu primum, licet multa in mundo nobis confuse, minordinata videantur, re pectu tamen diuina prouidentiaesunt ordinata. Nam , cdi siquando i pluuia in aliqua parte appareat inordinata, nec no loco, rebi pluit noctua , est tamen hoc ordinatum a Dei prouidentiare-llectu uniuersi A simili, licet de si videatur malum, Gr inordinatu, quod mali, sepulti,issimi sint in loco Apremo, attamen quia hoc est a Deiprouidentia ordinatum, ex qua isti, qui fiunt in loco Aperiori,'prosunt bonis , possuntprodesse malis, ideo
bonum. Ad alteram rationem fodico, quod quamuis videatur imordinatum nobis, qδ bonis mala, oe malis bona eueniant, tamen id totum in exDeiprouidentia, ut bonis malap ae eueniant, πaduerstates multae, viscilicet ex eis maius bonum eliciant.S Aliter ex diuinaprowdentia est, ql malis eueniant bona pi o pera,
in ex eis reuocentur a malo: taees enim Dei beneficium considorantes, citius a malis reuocantur. Ad ratione tertiam potest dici,
quod deturpatio imaginis Dei, quae menti est impressa a Deo,non est ex Dei prouidentiae desidis, immo ab ipses malis, edi peceat
ribus, qui cadunt. Hoc malum tamen ordinare scilicet imaginem deturpatam, vel in bonum misericordia ,speccator a sua malitia S 3 recedat,
317쪽
recedat,stconmertatur ad Delmi, vel in bonum iustitia,s in si perseueret malitia, a Dei prouidentia est. Ad ultimam superius allatam rationem de tot Lmnatis, .c. ras ondetur, hoc non ex Dei defectu prouenire, immo ex illorum defectu, quoniamsi a litatespotius, quam rationem sequuntur. Sed unde hoc ' certe ex
libertate arbitri, deficiente,nil liberu arbitrium de se sit ciens est ad cadenda ,sed non adproficiendusine Deipatia. Et h suis.
DE DEI PROVIDENTIA, QUO AD QUID Sir
Lectio C VI. quo vidimus dari Dei prouidentiam, nec iure ph se
negari,consequenter circa eandem, quo ad eius quid, ue
sanduerit. Nam Hugo desanIIo Victore uerba facien- do, de Dei prouidentia sic dicebat: Prouidentiam ille illam, qua Deus de omnlbus curat, quae fecit,'nihil relinquit ex omni Gquapertinent ad ipsum, oe quaesubierita uni ipsi, Uprouidet singulis, os habeas unumquodque, cristidebetur,inconuenit, qua in Asinitione videntur quatuor tario ad prouidentiam n
cessaria. QDrum primum est prςcognitiosis, alterum .is' suo
. ordinis, intentio mentis tertium, σ operis executis p artum. Na
Deus primo rei flendamem prςconcipit, sicundo eiusdem rei ordinem ad illum finem di ponit, tertio proponit, in intendit dare ea, 'M utilia sunt ad illum me, π άla noctua excludere Quartῖ omnia, quae prmisit, aftualiterfacit. Asimiliis artificiatibus id .habet manifestari : artyex circa artificium, qlfacere intendit,
318쪽
Ut circa Domum, bςc quatuor facit, primo enim cogitaris de domo faeicnda mem Domus prςconcipit scilis et habitatione, propterque neni Domum intendit ς care scundo dis onit ordinem partiam Domus adinvicem, m ad finem Domus, puta quo undamentumsit siubparietibus,stparies sub te Io. Tertio in mente fa di ponit, vel proponit dare ola, quae conferunt ad banc etem, P excludi re ola, qua impediunt. V nde cogitat Domus siustentimenta, s f. nestras,stali 'as appenditias, quibus Domus sit apta ad habitandum. Q rto artifex aftaaliter exequitur, cy perficis cia, quae prsmisit. Deo militer hπ quatuor facito nam primo prπ ositis cm, propter quem ori creaturas produxit, qui finis diuersimode est Dei bonitatem participare. Secundo a 'Onit ordinem creaturarum adinvicem, ad Deum: distinxit enim uniuersumsecundumstatus diuersos producendo corproales, 'irituales. Tertuprapo uit, statuit dare cuilibet creaturae
illud, per qd quςlibet creatura sinem post astinxere uam,scilicet dare Angelo intellectu, quo Deu intestigere post, ct cdo stella , per quas inferiora produceret, oe homini siensium rationem, quibus perficeretur ista prςconsideratio dicitur prouidentia, quae supponit cura, d Jostione. rto Deus hςc, quapro fuit,eis diJosuit a Dalilei facit, cuilibet dando necessaria, hoe
dicitur administratio, uegubernatio, quae est diuinaeprouidentiasse ius. Ad cuius euidcutiam notanda bic sunt tria,primum ea, φι)dista qua uor , prςcognitio, di ' sitio, iηtentio, o me citio,
adinvicem dupliciter distinguuntur ,scilicet insignfratione, π.n duratione ; primo in gnificatione, Dia prςcognitio solum ira
319쪽
tione cognitionis dicitur, m non rasione adiculus operationis. DL 'sitio vero dicitur ratione ordinis excogitati in re operanda. Gubernatio vero est prouidentia executio,Wconseruatio prouidentia est alitus. Disserunt secundo in duratione, quia hςc tria, prς gnitio, distositio, intentio in Deosiunt ab pernor at gabem natio solum est in tempore, qua supponit creaginam esse in a L. Secundum est,' prouidentia melius dicitur, quor prmidentia,
Deus enim uno perno intuitu videt oia temporalia, non ut absentia, nec ut fuccedentia sibi,sed prsentia simul: ergo debet dici
prouidentia, non pr identia. Tertium est, quὸd diuinaprouia dentia quinq; attribuitur , ilicet scientia ,sapientia, bonitati, voluntati, m potentia Dei. Scientiae Dei primo, ut prςcora scentis: nam prouidere, ea procul videre, videre aut procul ad scientiam J ectas: ergo, me. Sed dicetis, cui scientia debet prouidentia astribi peculatriae, auipractica re 'ondetur, ilpractica: nam Deus de se scientiam balet Epeculariam ,- Δoibus rebus , at practicam solum de rebus, de quibus est prouidentia. Aliquando et Dei prouidentia sapientia Dei, ut ordinantuattribuitur ,sapientis enim est oia ordinare: quare, σα Tertuattribuitur bonitati Dei, ut si omnibus rebus communicanti, O dissundenti; AEuidens enim communicat se omnibus. Θwὸ af Lbitur Dei voluntari, ut proponenti, vel intendenti, vel mouenti. tantὸ eius potentiae ascribitur,ut exequenti: ςdicta ergo qui que Dei prouidentia includit scientiam in prςcognitione, volu-tatem inprςcogniti intentione, bonitarem in sui communicatione, sapientiam in dispositione, o ordinatione, tandem potentiam in prςcogniti,
320쪽
iconiiti, communicati , di positi, intenti executione, quae eat ubernatis omnium. Nam Dei scientia est, ut diri ens voluntas, , τι imperans potentia, ut exequens. Et hςcsatis.
οὐ quidditaeprouidentia 'Dei hactenus satis ab-j undesumus loquuti,superest, ut quorum sit, enodetur in i promti. Habebit ita isermo noster duas partes, in quai rumprima, quorumsit prouidentia Dei declarabitur, in altera, dubium cum solutione ponetur.Quantum ad primum, Dei proui- . ilentia est casiualium est malorum, voluntariorum, vilium, , --, gularium de quibus,vel re periis quoru aliqui, Deiprouidentiami negauerunt. Circa primum audite, quid 2Eturus . Dei enim prouidentia est, ut tales cause ad tales odius concurra, es in licet, ea dia rupedia alicuius particularis cause, non ob id sit eueniti re pectu uniuersalis causae, V .g. duorum concursus seruorum; licet quo ad ros, fit casualis, quia concursum hunc ignorant: est, tamen prςuisus a Deo, qui eos scientermisit ad talem locum, ubi unus innorabas de alio. Sub quo sense re pectu diuina prouidemtiae, nihil est caluale. Secundo Dei prouidentia est non solum bonorum, sed et malorum, quod primo patet, quia non tollit bona a rebus, nec excludit mala, or hoc ne multa bona semoveantura rebus: ergo, cro. Sed his notet is, quod aliter est de proviseri particulari aliter de uniuersalirparticularis enim prouisor