Dissertatio medica de indicationum doctrina ...

111쪽

se Atticorum aures arbitrabimur, neque potius quidquid corruptum aut ines tum nec elegans esset repudiantes Θ Haec formae pulcritudo, quam, ut ita ipsa vitae actione, sic in singulis Scribendi generibus , urbanitatem appella bant, et proxime cum decoro Illo erat colligata, cum in ipsius linguae indole et divitiis cernitur, tum in dialectica quadam virtute orationiS do minatur. Huc accedit ingens illa collocationis varietas et artificium, ut Sin gula sere,verba et sententiarum partes veluti conglutinentur Voculis quibusdam. Major etiam in carminibus suavitas oritur e numero et rhythmo, ipSO que pronuntiandi quodam cantu, quem accentibus PoStea significare coepe. xunt. Eloquentiae quidom utriusque populi laus omnis fere elocutione, unde appellata est, continebatur: HuSdemque imaginem, persectis Summorum oratorum exemplis expreSsam , nonne verborum maXime, cum Singulorum, tum copulatorum, Ornatu constare confitebimur Aut putidus ac minutus fuit

Aeschines, qui in totius:sere Graeciae conventu, in nobilissima illa contra Ctesiphontem oratione, dira quaedam et odiosa vocabula objecit Demostheni Nam quid de numero dicam orationis p cujus, ut simul excitata reS QSt, tan

ta suerunt audientium studia, ut non auimo sed auribus probaSSe Oratorem videantur. In C. Carbone quid factum sit, narrat Cicero: Cum enim graVem sententiam dichoreo terminasset, tantus clamor ortus est, ut admirabile eSSet.

Paucis adumbravi, A. A., argumentum, quod diligentiorem postulabat disP tationem : Sed satis erit dictum, arbitror, ad id quod intelligi volo. Nimi.

rum ut Grammaticus illam quasi materiam omnis ornatus et Pulcritudinis Prae Caeteris Cognoscat et persequatur. Itaque De minutiS3ima qui dem Iiegliget, Verborum sormas , terminationes , syllabarum numerum et, sonum , literarum Vocumque ConeVI Sum et disjunctionem : in ipsa ora tionis

continuatione, cum ad Particulas, quae dicuntur, attendet, quibus Sublatis, exuitur Prope omni Venustate oratio , amittitque molle illud et quasi humi dum , quod in persectis artificum operibus admirabantur vetereS: tum Ver. horum et Copiam, et compositionem spectabit, unde triplex Illa bene Scribendi. laus exstitit, ut in alio genere tenuis et sicca, in alio temperata et mo

112쪽

dica, in alio item gravis et Vehemens et copiosa, cerneretur oratio. Quid 3 singulorum voeabulorum notationem non modo non repudiabit, sed in primis studiose indagabit: quorum quidem diuturno et tralatilio usu, ac prava consuetudine, id factum esse Videmus, ut quasi mortua quaedam signa ad vivam cogitationem communicandam adhibeantur, propriam ao nativam vim amiserint. At quid veterum optimi quique λ numquod verbum apud eos , Otiosum, num CaSSum Sententia λ an potius singula ita posita, et efficta, ut ex ipsa natura et Primordio orationis desumta, veluti pingant illustrissime, id quod alii multorum demum ope verborum frigidissime reddere Conantur

adeo ut non e VerborUm, Sed TeVera ex imaginum, quadam compositione singulas comprehenSAS eSSe Sententias dicas.

Harum rerum studio et intelligentia si dicam interpretationem contineri, haud temere mihi videor affirmaere, hanc Praecipuam esse Partem ejus mineris , quod Grammaticum sibi propositum habere oportet, Ut custos sit veteris doctrinae et elegantiae. , Quam non tantum ut talem tueatur, qualem in nostris exemplis Scriptorum acceperit, Sed emendet quoque neceSSe est, et ad siticeram integramque formam restituere conetur. Atque hoc ipsum emendandi negotium tantum abest ut genere disjunctum sv iab eo studio, quod

modo commendavimus , ut potius inde oriatur neque Possit avelli. Iam vero duplicem quod ferunt esse mutandorum emendandorumis veterum scriptorum rationem, quarum altera, ingenio, altera membraDarum auctoritate nitatur; ingenio qui plurima, ac tantum non omnia tribuunt, recto agere videntur, nisi quod ea facultas non tam insignis est ad maximam laudem, quam necessaria. Sed quaerimuS, quid Proprium sit Grammatici, neque cum aliis disciplinis commune Utatur igitur vetustis codicibus manu exarati&: quibus diligenter pertractandis interque se comparandis, multarum sonS COMruptelarum cognoScitur, Plurimumque lucis vel impeditissimis harum literarum partibus accendi, magni ori Ostenderunt. Verum hanc codicum manu scripto, rum investigationem errant qui hujus negotii propriam existimant, quum unio versae sit interpretationis sons ac standamentum Nisi enim vehementer sallor, omnis in hoc genere doctrina testibus continetur , in quibus adhibendis eosuoscendisque noster ille Grammaticus rudicii acumen expromet. Ad hist riam

113쪽

nos Oportere existimemus. Fumquid aliud veteris doctrinae et elegantiae interpretatio requirit et cuStodia Z quae quorsum, obseCro, reserenda omuis

est Z Ut historicus diligentissime exquirit, primum de rebus gestis, quid

factum dictumve sit, tum quomodo, POStremo eventorum CaussaS, COnSilio. rum vim et momentum, et quaecumque Vel CaSus, Vel temeritatiS esse putari.

tur: ita Grammaticus veterum monumenta habet, ita quibus omnem industriam collocet, maxime ut Scrutetur, quid dictum sit, hoc est, qualis sit ipse scriptoris cujusvis textus , quem Vocant, quae viS singulis Primum verbis, tum sententiis tribuenda Sit, ut Penitus Se in ejus, qui scripsit, mentem insinuet: quod qua tandem ratione perficiet, nisi testimonii auctoritate utatur, ex vetustis codicibus Peterida, singulisque inter Se conserendis cum reliquis scriptoribus, tum Grammaticis Neque horum ipsorum testium, ut in histo. ria, explicita est atque eXPedita auctoritas, Cum Propter numerum, Variam aetatem, tum in primis Ob dissensum atque Obscuritatem; ne dicam ex uni. versae cognitione et comparatione antiquitatis siugularum pene dictionum sententiam exquirendum et dijudicandam esse. - Nec repellet eum librariorum ignorantia, clariSSimis rebus tenebraS obducens saepe, Suaeque aetatis ac linguae sordes nitidissimae Veterum orationi substituens; neque socordia aut negligentia, multa omittens , Plurima perverso ordine tradens. Aut histor, cum contemnimus, qui, spretis tralatitiis quibusdam historiarum capitibus, et ipsos historicos antiquos, quo quisque Proxime ab iis temporibus abest, de quibus tradit, adire Solet, aliorumque qui fontes et quales fuerint, indagare ac PeruOScere Studet, quae ingenia, utrum gratiae an simultatis quid ad res

conscribendas attulerint, Verine exquirendi caussa , ari reprehendendi aut adu,

landi studio moti fuerint Erit igitur noster ille Grammaticus, si praecipuam hanc officii portem explere Volet, Simul CriticuS, neque Superbo et odioso nomine deterrebitur ejus artis, quae quam injuste invidiam susceperit, in praeclaro illo Hem-sterlinsit Elogio explicitum est. Hanc enim mentis agitationem qui tu hisce

literis coercent, Solem e mundo tollere videntur, Abeaut isti novitiae ela.

114쪽

Lenii verant elegantiam anteponimus , quibus nil adeo pusillum videbatur. modo literarum nitorem juvaret, quin omni Studio eXquirendum putarent. Quod spatium ubi apertum erit ingenio , Non in ipso limine cons let, sed quoad poterit excurret, pervenietque ad illud literarum judicium, qui diu

turnae experientiae, auctore Longino, fructus est.

Vindicavimus, A. A., voluimus certe vindicare eum, qui bonarum litera. rum nomen Studiumque profitetur, e vinculis, quibus eum libertatis specio constrinxit notantillorum vel inertia vel superbia. Erit aUtem non operarius aut baiulus quidam, sed stator nobilissimae disciplinae. Nam hoc onus juro quodam Grammati eo imposuisse Videor, ut, diligentissime excutiendis pertractandisque vetustissimis literarum reliquiis ac monumenti8, proserat quam latissime intelligentiae fines. Quorum monumentorum si Partim mancorum et corruptorum. partim minus intellectorum, tantum suerit ab omni memoria momentum ad similes ingenii artisque foetus eliciendOS, Procreandos, alendos, ad quamvis virtutis prudentiaeque laudem Ornandos et inStruendos; quati. tum ex eadem disciplina magis magisque explicita, purgata , locupletata, et quantum fieri potest ad pristinum nitorem et integritatem reducta, quantum inde ita omnem hominum vitam, quae quidem literis et doctrinae studiis

Contineatur, emolumenti et ornamenti exspectandum est lTalem spem si in Grammatico positam dixero, et tantarUm rerum ouram et custodiam ei tradidero, satis erit hoc, credo, ad excitaridum eum, nullam ut laboris molestiam recuset, sed alacri animo SuScipiat. Μaguum CSSe, A. A., quod Volo et exspecto, ac magnificum, non dubito quin mecum Sentiatis; ineo tamen ejusmodi , quod hominum conatus aut spem longe multumque Superet. Cujusmodi suspicione si quis alios retardare Vel etiam revocare ab incePto cuperet, quamvis inanis ejus futura esset contentio in liberali ingo. nio, sed si vellet, hunc fraenum injicere Daturae existimate, atque immani

scelere ipsius Dei consilia impugnare. Ille noster, quem dudum significavi, si est vir bonus, si judicando valet, si vero bonarum literarum amore te. netur, Si auditione, lectione, scribendoque ingenium subegit ; haec igitur si attulit, laiidem illam servatae persectaeqiae disciplinae non eXpetet, multaque opera sectabitur, sed facillimo negotio comparabit; quippe ad quam

115쪽

eum a natura destinatus , tum a doctrina inStructus esse videatur. Nequo desperabit de eo fructu do trinae, quem ex rerum StUdio graViorum conse-- qui posse iputant; in quibus ut alii exsultant, ita hic acquiescet egregiam. que animi quaeret oblectationem. Quae enim Deque Studiose venari , neque Ostentare superbe solet, iisdem aliUd agens animUS ejus tinctus est, atque ut ille apud Ciceronem M. Antonius, colorari se sensit. Quid, quod ab hismatiSuetioribuS musis prosectus aptius eadem elegantiusque tractabit Sed hoc asseret bonum ea ratio, quam commendare Volui, Ut is, qui divina illa exemplaria Graeca pariter ac Latina dies noctesque tractet, quique admirabilem illam virtutem uti e spectet, ipSius PerfeCti aQ.Pulcri speciem tantum non oculis cernat , suumque animum ad Similem cogitandi , dicendi, agendique elegantiam et magnitudinem insormari sentiat. Sunt profecto in nobis quaedam Semina Virtutis, quae nisi prava instituotione, ac perversis eorum , quibuscum ViVimus, moribus et exemplis, jam corrupta Sint ac penitus oppressa, incredibili cura custodienda , fovenda, omnibus modis excolenda Sunt Ut matureSCant. ΗΟS igniculos naturae nulla poterunt neque praecepta PhilOSOPhiae eXCitare, neque historiae exempla confirmare, nisi pulcri sensus Servatus confirmatusque erit. Cujus praestantiae sinusquam talis est expressa imago, qualem in veterum literis cerni constat inter omnes, non partem quamdam nostri, Sed totOS HOS, atque hunc, quem intelligo, Grammaticum occupabunt Studia humanitatis: quo magis animo ac studio ad pulcrum illud redeamus, quo ipsa generis humani erudiri et de lectari solebat adolescentia; qui sensus mirifice excultus, et veri investigandi viam, et honestatiS explicandae vim, ipse ex se genuit et Complexus est. Houest illud. quod Apollinis apud eos auctoritate serebatur, γνῶθι σεαυτον, ut in persecta illa exemplaria intuetates, quasi in quoddam Speculum naturae, diis

vinum mentiS DOStrae et cogitationis ortUm agnoscamUS. Pindarus cure aliis

laudibus Athenienses extulit , tum praelio ad Artemisium splendidum ab iis

jactum esse iundamentiam libertatis, cum ipse eSSet in ea Civitate ortus, quae honestissimam Graecorum et caussam et consilium prodidisset. Quid nobis dicendum . qui communi ingenii vinculo cum remotiSSimis cognati esse cuis

Pimus, nisi, non sundamentum, sed templum quoddam humanitatis condi.

C a tum

116쪽

tum et exstructum esse a Graecis, nullius concilii conSulto, nullisque saceris dolum caerimoniis dedicatum , sed universi generis humani consensu ac studiis per totum terrarum orbem con8ecratum p Horiam sacrorum interpretationem Grammaticus profitebitur, ea, quam explicui, Custodia veteris doctri, nae et elegantiae industrie, modeste, Constanter suscipienda.

Nihil mihi fuit antiquius, Illustrissimi et Cenorosissimi hujus Academiae

Curatores , quod hodierno die explicarem, quam quae mea esset de hisce literis tuendis sententia. Quum enim et haec celeberrima musarum Sedes universae doctrinae quoddam seminarium non tantum habeatur, sed eamdem et custodiat acceptam, nec nisi excultam tradat, unde in diversas Vitae communis partes latissime atque utilissime de catur; quantas hujus muneris Vos ipsi partes geratis, atque ab instauratae hujus Academiae tempore prae stiteritis , longum sit enumerare. Μo quod dignum judicastis, qui ii signi honoris titulo ad veteres literas tradendas vocarer , ita secistis , ut dignum fore Speraveritis, exploratum fortasse non habueritis. Aut heroum illorum, Hem- Stertiusti, BuhDLenii , Valescenaerri loco satisfacere facile putatis Z quorum

Vocem et ingenium haec ipsa cathedra, praeclaris ornamentis orbata, desiderare videtur; quibus nominibus meae inde a pueritia aures PerSonuerunt, quorum VirtuteS quum mirari soleo, tum jam multum mihi profecisse videor. Vos Pinius de Voluntate mea studiisque suspicionem nonnullam SVScepistis; ego prorsus affirmare possum, reliqua ut mihi desint, literarum amore atque admiratione ua me teneri, ut illos, ut hunc Nestorem Litera. rum , CUJUS Semel est ex hoc ipso loco audita vox, diligendos, Verendos, et longissimo quamvis intervallo sequendos mihi proposuerim. Igitur, quum hujus honoris amplitudo tantis viris jure quodam deberetur, eamdem ego Vestrae

insigni benignitati debeo: cui quum Regia quoque, quam milii conciliastis,

accesserit auctoritas, optimique Imperantis decreto ita Vitae meae prospectum Sit, Ut, Praeter omnem spem, nihil mihi De cupidissimo quidem ultra sit Cuetendum ; quanto stimulo agitatum me existimatis , vel ut houorem h

117쪽

Destare studeam, Vel ut tanto beneficio bene factum esse ostendam, ejusque auctoribus bene et ipse respondeam. Ego si tanto munere aUetiam me in credibilem in modum laetari negem, quamquam id forte moderationis Sit; sed mentiar profecto: in quo genere, si quasi cumulum accedere exiStimant ab amore et benevolentia, ab ipsae gravitate et prudentia eorum, qui conserunt et mihi sane conceditur eum Vobis , Viri Illustrissimi et Generosissimi, animum, Significare qui potest esse gratissimus, quemque et publicis meritis, et privatis virtutibus arctissime Vobis obstrinxistis. Pergite eadem industria Optimarum artium studiis invigilare, cujus eum laetissimum percipiatis seu tum , Vobis ut diu haec Academia et salutem, et florem, et auctoritatem

debeat, vehementer ΟPto.

In Vestrum Ordinem dum intueor, Μagnifice Rector, caeterique quarumvis disciplinarum Proseςsores, Viri Cl. , difficile dictu est, quid Sentiam. Quo-xum ego et gravitatem veritus sum, et comitatem dilexi , et disciplinam sim diose secutus sum et consuetudinem maximopere expetivi, tu eorumdem me quoque collegium et muneris societatem adscitum esse, mire conturbat antismi mei sensum. Quid, quod me insertiori loco Vobis additum , cum ego in Vestra comitate et Sapientia acquieSCere Studerem, ita me eXCepistiS, quasi nullum inter Vos et mo vel ingenii , vel eruditionis, vel famae denique intercederet discrimen 3 Nihil est igitur, quod Vestram expetam amicitiam, ted eamdem cognitam ipse potius ossicio ae pietate Colam. Quae si inprimis et Davitur, et nata augetur, e studiorum et Voluntalum Consentione , idem et Vobis et mihi propositum esse non dubito affirmare, ut hoc otio et Vitae tranquillitate ad scientiae suavitatem , disciplinarum custodiam, juventutis eruditionem , Patriaeque emolumentum utendum esse existimemus. In quil, ossiciis ac muneribus ita. me Vestri studiosissimum habebitis, ut Vestras lau- deS aemulari , noStramque conjunctionem Omni observantia colere, mihi et Propositum et optatum sit. Quae conjunctio , ut cum reliquis collegis magna, ita tecum, BOrgere, V. Cl. , maxima sit necesse est, qui mecum huic nobilissimae arti explicanis

dae praepositus es. Ipse nil magnopere adsero, Praeter brevissimi temporis usum, Tu plurium annorum discipliuam claram ingenio, eruditione, e gre

118쪽

giis scriptis, discipulisque illustratam. Theologiae enim eam semper operam naἐVasti, ut ex accurata Cum nostrarum tum orientalium literarum interpretatione prosiciscereris, philosophiam ingenio, historiae amplitudinem scientiae studio amplectereris ; ut ea ipsa studia quantum omni elegantiae debeant, illustri exemplo in Te animadvertatur. Itaque non tibi deflectendum de via, sed recedendum decrevisti eo, ubi cujusvis doctrinae egregia posita esse fundamenta judicares , Un de maximam animi oblectationem ipse percipere soleres. Novum igitur munus cum Tibi libenter gratulor, tum Academiae literisque talem doctorem, et mihi ,

talem collegam ex animo gratulor. Tanta et muneris Decessitudo, et Studi O-rum similitudo, sancta mihi quaedam videtur , Consuetudinisque UberrimoS grvtissimosque allatura fructus. Quare sic de me statuas, in Tua amicitia praecipuam mihi provinciae et bene et ex Voto gerendae spem POSitam eSSe. Vestram denique, ornatissimi Commilitones , qui ingenuarum disciplin rum honestissimum fructum laudemque in hac Academia expetitis, Vestram jam perspectam habeo observantiam , amorem etiam, egregia StUdioriam Contentione, singulari modestia, privatis officiis ita significatum, ut nefas sit silentio praeterire. Habebitis porro et alios et me Vestrorum studiorum mo. deratores, qui Vobis simul et industriae auctores erimus, et, ut in laudabili Vestra studiorum agitatione honestum illud, velut extremum quoddam Specte ais, adhortabimur. Quid enim p quum omnes a natura quibusdam bonis instructi et ingenii dotibus ornati huc venistis, nihil aliud spectabitis, quam Ut rerUm Scientiam quasi in loculos mentis condatis Θ Imo his disciplinis subactum ingenium ac probe exercitatum ad cogitandi dicendique elegantiam reseratis, ex qua Una vere intelligitur homo quid homine distet; itaque Veterum monumentorum studiis Vestram laudem cum illorum gloria contexetis. Me nolite dubitare, et publico docendi munero, et domesticis Commentationibus , Vestra in Primis commoda secuturum esse ; maximeque illam a me CXOptari Communionem, unde in Graecorum scholis aptissimo nomine sodales Potius quam discipuli appellabantur. Itaque meae ipse qualiscumque industriae a Vobis fructum repetam, Vobis tribuam omnia, utpote et aetate et 'moribus et optimarum artium studio florentissimis, in patriaeque multiplicem utilitatem et laudem succrescentibus.

119쪽

O RATIO

DE RELIGIONE MOHAMMEDICA, MAGNO VIRTUTIS BELLICAE APUD ORIEATALES IACITAMENTO.

HABITA DIE XI OeTOBRIS MDCCCXVII.

QUUM EXΤRAORDINARII PROFESSORIS LL. ΟΟ. ΕΤ LEGATI WA MMANI INTERPRETIS MUNUS IN ACADEMIA LUGDUNO-BATAVA SOLENNI RITU CAPESSERET.