Dissertatio medica de indicationum doctrina ...

121쪽

pERILLUSTREs AC GENEROSISSIMI LEYDENSIS ACADEMIAE CURATORES, QUIQUE ILLORO COLLEGIO AB ACTIS ES, VIR SPECT TISSIME lMAGNIFICE RECTOR lQUI IURI DICUNDO IN HAC URBE ET AGRIS CIRCUMJACENTIBUS PRAEESTIS, VIRI GRΛUISSIMI l

122쪽

ORACULORUM DIVINORUM INTERPRETES PLURIMUM VENERANDil ARTIUM ET DISCIPLINARUM DOCTORES ERUDITISSIMI lCI S, HOSPITES, SIVE NATALIUM SPLENDORE, SIVE MUNERIBUS, SIVE INGENIO , SIVE VIRTUTE SPECTABILES . AUDITORES HONORATISSIMI lvos DENIQUE ADOLESCENΤΕS PRAESUNTISSIMI, QUI PER HUJUs ACADEMIAE SPATIA AD 4NGENII DOCTRINAEQUE LAUDEM CONTENDITIS, FLOS JUVENTUTIS, ORNAMENTUM ACADEMIAE, SPES PARENTUM, OTMAL, HUMANITATIS i Si

123쪽

Si qui vestrum umquam ΑΑ. illius oratoris officium rite considerarunt, cui Academici a muneris adeundi caussa pro concione diceridum sit; eosdem haud difficulter mihi obtemperaturos existimo , hanc provinciam unam omnium molestiSSimam et gravissimam esse Pronuntianti. Nam sive loci auctoritatem, istVe auditorum dignitatem, sive orationis habendae rationem formamque contemplari velis ; inexplicabili haec omnia cincta et obsessa Sunt graVissimarum rerum difficultate. Quippe eo in loco

positus est Orator, Unde eloquentisSimorum virorum facundissima vox ab aevo non sine magna admiratione laudita est: eam vero concionem sibi circumfusam cernit, cujus judicium non Solum magnopere suspiciendum, Verum etiam extimescendum putet : dicendi denique ejusmodi plerumque est Proposita materies, ut, si vel maxime conatus ipsi ex voto successerit, oratorio tamen -muneri et auditorum auribus parum satisfecisse existimetur. Ex his molestiiSquam extremo loco Commemoravi, eadem ampliorem paullo declarationem eXPlicationemque desiderat. Quod aliis licet putilice dicturis, ut argumentum sibi sumant tractaridum, concionis rationibus, sensibus, ingenio, imprimis aptum et accommodatum; hujus quidem oratori, Academicum munus solenniter atinspicaturo, non est libera concessa facultas. Nempe artis illius aut discipliuae, quam profitetur, finibus undique cireumscribitur. Hano ut laudet.et ornet,

ex hac ut disserendi sibi materiem deligat, hujus ut se peritum demonstret,

124쪽

non solum lex jubet et voluntas majorum, sed ipsa ratio postulat. Quo igitur auimo, qua mente eurn fore Censetis A. A. qui non dicturus sit de re nota et vulgari; non de morali Philosophia, Cujus praecepta mortalium animis insevit rerum parens natura; non de literis Graecis et Latinis, quibus omnes, quotquot doctrinas amplexantur, jam a pueris et ludi pulvere pauΙ-lisper adsueverunt: sed de illis disci Plinis, quarum a commuim hominum usa maxime remota est et segregata cognitio 3 Harum quippe doctrinam in ita est comparata ratio, ut tali in argumento vel faei indissimos quosque Sua vis destituat et dicendi peritia. Quotus enim quisque reperitur eruditorum, qui de corporum Coelestium motu, de geometriae legibus, de rebus physicis, de mediciua, de jure civili, ita disputet; ut, cum doctrinam Suam accurate, enucleate, subtiliter exposuerit, eloqueritis tamen et diserti viri Domen et honorem ConSecutuS QSSe Videaturi Non est Profecto, A. A. non est haec bene di cendo. apta, sed scholis unice relinquenda materiest Non est hic oratori locus i Nullum campum habet , in quem excurrat et exspatietur: nihil quod ingenio ornet , augeat arae, Verbis amplificet i Quod si a reliquarum doctrinarum ambitu sensim oculos mentemque ad nostram disciplinam revocamus; non est quod literis orientalibus aliquam prae caeteris artibus praestantiam, hac quidem in parte, gratulemur. Habent illae literae, fateor, habent jucundam exemplorum copiam et Varietatem, neqUe deeSt rerum gestarum magni.

tudo: ut, qui apud homines orientales, de illorifin historia, legibus, institutis,

moribus, declamitare Velit, neque auditorum aSSensu cariturus Sit, neque egregie dicendi opportunitate. Verum enim vero qui idem illud negotium, apud

nostrates, aut Gallos, Germanos, Britannosve tentet, eidem Vereor ne et concio istiis gratia et oeatoria laus omnino desutura sit. Has igitur tot tantasque molestias A. R. Si, quemadmodum ante dixi, Vobiscum cogitaveritis, haud gravate mihi credetis affirmanti, me diu ancipitem haesiSse tu argumento inveniendo, quod vestrarum aurium judicium non Plane reformidaret. HOC Butem qualecumque est, vestra mihi adspirante benevolentia, hac maxime ratione me conSequi posse sperabam, Si, omissa rerum obscuritate, qUae omnem orationiS Splendorem exstiti. gueret , talia potissimum mihi tractanda Sumerem, quae naturali Sua magnitu'

125쪽

tudine vestros Oculos animoSque percellerent , et maximam simul literarum Orientalium dignitatem in clarissima luce collocarent. Quare cum mihi Oximia quaeque rerum orientalium momenta attentis oculis perlustranti, nihil majus, nihil contemplatione dignius videretur, quam admiranda illa Ista miticae superstitionis et late diffusa potentia ; ita potissimum et meae perSonae Convenienter et auditioni estrae accommodate me dicturum esse existimavi, si bona vestra cum Venia, A. A. hae quidem occasione vobiscum agerem : de religione Mohammedica, magino virtutis bellicae apud Orientales incitamento. Cujus argumenti ratio cum sit ejusmodi, ut nihil admodum novi, nihil inis audiit ad vestram notitiam Proserre possim; eam tamen utilitatem et mihi dicenti, et vobis audientibus Praestare Poterit, ut haec oratio, quae caeteroquin, propter meam infantiam, minime VobiS erat Placitura, nonnihil lucis et gratiae ab ipsa gravitate rerum et Pondere mutuetur. Quae cum ita sint, a vobis, A. A. etiam atque etiam Peto, ut mihi, meaS rationes Singulatim vobis exponenti, linguis auribusque faveatiS. . Nihil nostris animis, varias rerum humanarum vicissitudines conversi nesque perlustrantibus , illa cogitatione molestius tristiusqne solet accidere,

quod homines, qua sunt iniquitale, iis mari ime beneficiis vulgo abuti vide mus , quae Praecipuum a Summi Numinis Providentia donum illis et ortiamentum accesserunt. Quid ratione praeclarius P quid religione augustius P Et

tamen haud scio, an utraque saepiUS in DOStram Perniciem , quam emolumenis tum cesserit. Qui eiratio non, semel procreandae insaniae, corrumpendaeotiam religioni et delendae inseruiit: religionem vero ad ambitionem, malitiam , verbo, ad omnia facinora i Uenda et propaganda miseri mortales Converterunt. . Quid P ipsa Christiana fides, eximia divinae benignitatis interpres eadem et conciliatrix , gentes nonnumquam in mutuam caedem et interitum armavit, fratres in fratrum VlaCera saevire, parentes liberorum adspectum ab minari docuit, conjugeS etiam a conjugum amplexu et amore avulsit et aliena vit 3 Quod si haec, quae in terras e coelo descendisse videbatur, ut firmis, simo pacis caritatisque Vinculo diVersissimas nationes obstringeret, quodsi haec, inquam, cultorum Suorum PerV Sitate , a caedibus et sanguine non intami

126쪽

Dala mansit; quid miremur, si Mostemica superstitioi edissima bellorum

strage orbem terrarum opplevit Haec enim, non ex puro divitioque sonte, sed ex pessimis vitiis, superbia, ambitione, aVaritia originem duxerati --Quarn miserabilem rerum Conditionem etiamsi ex hominum more et Consuetuis dine, prono lapsui'in scelus ruentium , facile nobis illustret omnium se. euloriam experientia; non tamen optimi et eruditissimi cujusque studium in. tra hos cancellos potest subsistere. Dolemus populos falsae opinionis illecebris ad arma convolantes; non Sine Iacrymis tot Potentissimorum regnorum urbiumque florentissimarum excidiam prospicimus; et tantorum malorum au.

ctorem non immerito exsecramur: at Vel Sio tamen SCire avemuse et cognosce

re, quibus ille rationibus, qua via, quo consilio, hoc laudem sit conSecutus, ut inexplicabili bellandi ardore popularium animos incenderet. Hoj us igitur instituti origo et progressus ut clarius et distinctius vestris animis expli Cetur, Mohammedem Vobis Proponite, patria Pulsum, et undique

ab insensissimis hostibus exagitatum. Per multorum atanorum decursUm, Primum nullo sere succeSSu Meccanis, mox meliore Medinensibus, doctrinae suactveritatem Persuadere tentaverat. Ad extremum, inimica tribulium factione Oppressus, Medinam concesserat. Hic nullum Praesidium, nullam viam saluintis, sibi religionique suae relictam videbat, nisi ad Vim et arma confugeroia Verumtamen, quae humana Prudentia juberet, cum minus perfici posse intelligeret, nisi divina etiam auctoritas accessisset, coelestia statim oracula iusubsidium vocat: saevissima ad rΡrophetam de bello sacro, de domaudis infi delibus, de propaganda fide perseruntur imperia: satis diu leniter actum esse cum vanissimae Superstitionis, falsorumque Deorum defensoribus: quod verbis effici non posset, gladio transigendum esse ; impios et idololatras a

Deo scelerum Vindice, non hominum, sed vilissim um animalium loco cen. seri r proinde caverent fideles, ne ex nefanda ex aeternis ignibus devota genis te socios umquam aut amicos sibi adsciscerent: hujus enim opera cineribus ventorum turbine dissipatis, aut . arbori infirmis subnixae radicibus, esse similia: ne cognatos quidem bene olentia, nee parentes Veneratione, Sed ferro Potius et igue, Prosequendos esse, nisi Proplietae Parerent legibus. Haec Ve-

127쪽

homentiqsimo impetu prolata, et Verborum ornatu singulari, mox Abratiami

Coritiri Dantur exemplo. Hurac enim, Cum Pietate. clementia, manSUet adine, reliqVos Ovities mortales ante elleret , patri tamen verum religionem aversanti Preciam Ariarum ita tercessione Subvenire noluisse. O hominis inauditam auda- Ciam , crudeli:,simis stilS Commetili, legum divinarum . vim et sanctitatem Coninciliantist impudentiam singularem, quae Optimorum virorum Domine in perniciem humarii generis ahiatitur l Iam vero quibus fundamentis suam morutilionem superstruxerit videt et Noverati Sollicet prudens ille veterator et subdolus, sallacibus praemiorum blanditiis, gravissimo item Poenarum mortiΝqtie metu, hominiam animoS NUmmoPere Commoveri. Noverat etiam popularium indolem, iii corporeas voluptateS libidilae,que Pronam Haec igitur, sagacissime Observata . Dora minori Pria lentia in rem emolia mentiamque suum convertit. Ad labantem militiam constantiam SVStentandam irrevocὰbilis sati doctrina proponitur; divini decreti aeternae leges atque inmotae in Subsidium vocantur: non esse quod vitarent aut timere iat: quaecunque mortalibus acciderent bona malave eadem libero Summi Numinis arbitrio jam pridem esse constituta Quo sane argumento Dihil a litoliam mede Callidius, nihil efficacius, excogitari potuiti Legiones Romanae, ut Cato teStatur alacres Saepe in eum lociam sviat ProseCtae, laude redituras se Dori arbitrabRntur. Quod Si Patriae et libertatis amor , et iii satiabilis dominandi cupiditas , illorum hominum mentes , adversus belli clades et pericula, validissimis armis instruxerant: qu3lem A. A. MOste morum constantiam et firmitatem suiSSe putatis, quibus

religionis Potentia Omriem mortis mettim et timorem Peniti S exemi SSet. Non- ME SOCU R et In CODCMSSa mente in mediis hostium ielis eos versari par fuit, qui noSSerit Se De munitissimarum quidem arcium moenibus Contra sati decreta posse defendi: qui nosserit, ut Moliam medis verbi S utar, Se Sortem stiam term maque vitae irae vitabilem cervicibus illigatum gerere 3 Haeo sola o gita,

as a desidia et mollitie revocare, haec timidos ab aete deserenda pro . . de haec frigaces in proelium retrahere poterat Neque vero Mosternis religionem propagantibus alia Virtutis incita metita defuerunt. uia ipsae certum erat illis et persuasum, Deum pugnantibus adesse, erusque auxilio vires fide . B lium

128쪽

Iium crescere et mimam iii mo laim migeriοῦ Quae res quantam ab aevo vim exercuerit in barbara adhuc et inculta Pri corum hominum ingenia, et antiquissima docet Homeri poesis, et Plurimis teriemPliS Vetustissi Norum populorum , historia i confirmat. Quid memorem acieS, Deorum interventu restiti

las 3 Τr marios pollinis Μartisve auxiliis . AJaces Neptuni clamoreiad pugnam excitatos Meministis proseino, A. A., quantum, memorabili illo apud Lacum Regillum praelio , ad victoriam valuerit Castoris Pollucisque subito Romanis

oblata species, quam hostiles copias fudisse crediderunt: meministis. inquam Lucano bello quid Martis, consularem exercitum adhortantiis et Secum rais

Pientis, imago ad expugnanda hostium castraicontulerit. Quid λ si ad Medii Aevi memoriam descendimus, quod Ileroicis illis temporibus simillimitin fuisse Censeo , noniae Bello Sacro, fractis ad Antiochiam et paene deletis Christianorum agminibus, Sanctus Demetrius, GeorgiuS et Μaurilius. Pro suis equitum forma pugnare visi , nobilissimam victoriam conciliarunt Ilorum igitur omnium si rationem habemus, non mirabimur Arabes etiam plurimum ad bellicam virtutem prosecisse; cum Mohammedi Crederent aSAeveranti, Siciis

gulos quosque fidelium, Deo juvante, decem hostibus profligandis pares esse: Cumque in auxiliarthus Angelorum: copiis firmissima haberent et invicta belle

sacri subsidia Verumtamen, etiamsi haec argumenta, inaudito robore, mi ra audacia et constantia singularῖ, hellicosissimorum hominum animos imple

rent; ad illos tamen eadem maxime pertinebant, quibus adhuc integrae vis TeS, et nondum desperata victoria In aeternis enim fati legibus, in auxilii divini promissione nihil erat illis solatii, qui in religione tuenda spiritum effunderent : nihil, quod imperium pugnamque detrectarites coerceret. Jam hominis' versutiam agnoscitet In terrestribus honis malisve nulla momenta reperiri cernit, quae ad rem expediendam valeant. Ad staturae vitae praemia Poenasque Cotilagit. In coelestibus deliciis ornandis et depingeridis tantas et tam mirabile, explicat eloquentiae vires, ut, quidquid de aurea aetate, aut de beatis. Camporum Elysiorum recessibus, commenti Sint Graeci Latinique Poetae, prae Μοhammedis Paradiso paene sordere videatur. Hortorum, aedificiorumque amoenit . et elegautia 4ingulatis arbolus patulis diffusae ramis , huciuumquct

129쪽

duleo line, et umbrae: suavitate desiderabiles, flumina, aquis limpidissimis,

vino etiam, melle et lacte currentia, puellae denique forma, aetate, modostia, spectabiles, Verbo, quaesitan Iiae servidis et delicatis Placent Orientalium iligeniis, Paradisi ga adiis annumerantur. Hic nullas labor Obtinet, nulla calami istas, nulla defatigatio. Hic aeterna juventus et indefessae vires fidelibus reis servatitur. Verum enimvero ii Cet omnibus ΜOsiemis coelestium hortorum pateat adittis, eorum tamen Prae Caeteris beatiSSima Sors habenda est, qui, conisterii la vita fluxa et terreStri, se suasque iacultates divinis religionis imperiis et bello sacro devoverunt: hos, si in vera fide tuenda occubuerint , ne mor-tticis qri idem existimari Par est , Sed Vi VOS: quippe qui Numitiis Optimi M iximi conspeetu et copiosiSSima rerum Optimarum affluentia fruanturi omagnum bellandi stimulum, Cum in iPSa nece nova vivendi spes mortalibus assulgetl O eximium virtutis incitamentiam, quo sorii,Simi CUj usque remuneratiociam ipsa aeternitate conjiungituri Hinc Paradisi selicitatem in Corano iterum ite. Tumqtie vividis coloribus delineaiani cernimus. Hinc futuram illam coelestemque

Lealitatem per Universum vitaei CUI Sum tantopere Commendavit ΜOham medes, ut iti his firmissimum fundamentum rerum Suarum et columen eram Po,uis.

se appareat Memoriae Proditum est MedineuSium legatos, Cum Meccam ve. Dissent, ut Μoliam medi. tribulium OdiiS exagitato. Suae civitatis Domine ob. sequium auxiliumque offerrent, Prophetam interrogasSe, quae tandem spes, quae solatia sibi relicia foreut, si pro caussa Dei Pugnantes Vitam amitterent.

At ille, Paradisum , inquit, vobis polliceori Quam Promissionem. iii foede

Tis solenDii Ate factam, aliquot aianis post, illustri et Opportuno exemplo in ipso belli tumultu confirmavit: cum Hamga Patruus, Meccanorum armis, Ohodeu- si clade cecidisset. Folii simum militem , indigitis modis ab hoste vexatum, inter Caesorum Cadavera quaeri jubet; iuventum pallio nigro obvolvit, et

precum Suarum apud Deum iri terCOSSiotae condecorat. Τum ad Suos coni eriasus, Quid, inquit. Bamaam lugetis P Gabriel ipse, Gabriel iaυinae Noluntalis interPres mihi a Paruit , nunciam egregium verae Mei proPugnatorem Paradisi cipibus adscriptum esse, et Leonem Dei et Hophetae ab incolis coelorum mpellari s Quo commento fractos Moslamorum animos et debiliis B a i

130쪽

tatos sic erexit et confirmavit, ut nihil ex illa victoria emolumenti adtes redundaret. Neque Vero minorem eloqiaentiam et ingenium in poena eon. tumacibus imbellibusque comminanda, quam in obsequentium fideliumque mercede explicanda, demonstravit. Quam terribili facundiae impetu segnitiem, desidiamque suorum reprehendit , ut non docere et Praecipere, sed furiarum iraeque Plenus intonare videaturue Quam tetris coloribus infernos ignes et

tormenta depingiti Vereor sane, A. A., vereor , De vobiS fastiditam creasse, et Vestris auribus ossecisse censear : si hic Τartari illius Mohammedici aeca. ratam delineationem proposuero : S, damnatorum Hula VS et lamenta, suppibciorum crudelitatem ,. PoenaSque , Veluti Hydrae capita, idemtidem renaseentes , vobiscum perlUStravero. Quin agite polit , et eStros oculos a tam immani spectaeulo ad eximium solertiae MOCumentum conVertite, qua Moham-medes in intentando aeternorum cruciatuum terrore Ver-tUS est. Paullo an tequam e vivis excederet, bellum Graecis inferre, et media aestate copias pes arida et deserta Arabiae loca in Syriam educere conStituerat. Ibi cum multi moras necterent, et inter alia Solis aestum intolerabilem Caussarentur: indignatus propheta, Quid aestum vitaέiost inquit': Aestum Gehenmae multo, minus terre Poteritis' O egregia vox , qua nihil ab ullo umquam Oratore,.

nut acriUS, RUt opportunitas Prolatiam suisse' existimol o mirifica eloquontiae vis, quam intimo pectoriS Sensu percipere possumus, Verbis item interpretari nun possumus t Nolane marii a qriueque a tali duce; et tantis armis instructo, et facillime inchoari et selidissime perfici potuisse censendum est 3 Mortis temrorem sublatum; haud dubiam victoriae spem in medio positam; poenas et praemia ultra hujus Vitae terminos in temporis ' aeternitate posita; Verbo, quaeciumque valent ad terrendos aut confirma Ddos mortaIium animos, ae Μ hammede depromtu vidistis. Quid jam an, Plius restat λ MA., quam ut, sin altera eademqRe po8teriore orationi S meae Parte, Vobis Patefaciam', quanta holli studia, au, pice et auctore Moliam mede', apud orientales exarserint i Quod

medem Libinria, quantuim armiS . illa gens Valuerit , luculentissime declarat.