장음표시 사용
451쪽
deteriora, certe neque ex illius mente prosecta, neque ejusdem auctoritate innixa. Quis proinde Ciceronem melius eXplicet, quam ipse Cicero P atque invenimus, collectis hine atque illinc locis, Philosophum Romanum non tantum singularum sententiarum vim a que rationem ita explicasse, ut nulla alia inplicatione indigeat, sed earum pondus ita ad trutinam examinasse, vereque aestimasse, ut nobis, si fontem Principii ossiciorum et modum admittamus, quos non esse admittendos e recentioribus insignis celebritatis Philosophi censuerunt, et reliqua concedenda sint. Innititur enim Ciceronis argumentatio observationibus, ex nativa hominum natura, atque ita ex fonte primario et unico, derivatis. Quis in talibus repugnet, quotieS sententiarum veritas ex ipsius naturae suae
gecessibus confirmetur, atque clara Voce resonet ΤBreviter de singulis videamus. Primum itaque homo se esse sentiens, nihil magis expetit, quam ut pergat illud sem.
ire; a nulla re magis abhorret, quam a morte Seu naturae Suae dissolutione. Se vero diligere totum, est curam omnium Partium Singularum gerere e quarum igitur omnium alione cupit esse affectus, quam Optime P0ssit. Hoc vero, nisi insanus, quis demonstratione indigere arbitratur: praesertim postquam Cicero, provocatione ad naturae vocem nondum contentus, rationeS etiam, cur ita Sit, et aliter esse nequeat, ad persuasionem adducendas putavit: quas nos . eodem excerptas antea jam dedimus. Ut vero
sciamus, quid nobis secundum naturam tuendum sit, introspicienda est natura humana, quidque ei insit, investigandum. Neque longa opus disquisitione: statim offerunt sese duae partes diversae et secretae a se invicem: corpus et animus. Atque ita illud tuendi sui studium, cum ad corpus pertinet, tum ad animum. Priore loco corpus Spectatur, ad cujus conservationem et tutelam, quid natura praescribat, diligenter examinatur, atque re indiciis non dubitam dis colligitur; eo modo , quem Cicero jam antea ut optimum et certissimum ducem commendaVerat. Is locus, qui de corporis partium conservatione agit, ita a Cicerone est explicatus, inque omnium oculos ita incurrit, ut nihil addendum Supersit, nihil a gumentandum aut refellendum relinquatur: naturaque ipsa Ciceronis ore locuta esse videatur. Pertinet vero illa ad naturam accommodata custodia praecipue ad animum, ut
Pote partem praecellentem , et longe illustrissimam. Ei igitur quaenam natura indidit, tuendaque commendavit ΤSummum cognitionis discendique amorem, ingeniique facultates, quas sibi datas esse sentiunt omnes, perficiendi et excolendi studium. Necesse non est, ut fulciamus hane sententiam, cujus vim atque veritatem praeclare adeo ex humana natura expressit et coninaignavit Cicero.
452쪽
' Adest deinde eonjuncta huic agendi semper aliquid maxima instigatio: ita ut et ineratissimi homines sempiternam quietem fugiant: pueri quiescere nunquam possint, optimi et praecedentes viri, quanto magis Sunt Praecellentes, tanto minus quieti tribuant, lubentiusque Iabores suScipiant. Inest denique animo libertatis et quasi principatus cupido, ita ut, mrid agat, libere agere, et sic vivere, ut velit, flagitet de Of. I. ao. cons. ib. I. 4. , nem inique, extra se libenter obtemperet, ipsumque semet aliis anteponendi vehementissimo studio du-
Argumentandi rationem facile unusquisque perspexerit in eo esse, ut initium ducatur ab humana natura ei quae insunt, ut Sunt, Observentur et explicentur: eo tandem modo exemplis ex omni hominum aetate petitis illustrentur et probentur, ut nulla dubitatio relinquatur. Presse adeo naturam ducem sequitur, ut nullis nisi naturae vestigiis
insistadi: quidquid ei insit diligentissime colligat, nihil aliunde arripiat. Pondus vero
atque essicacia earum, quas Cicero adduxit, rationum, minimum est: in eo fuit auctor,
ut ostenderet, quaenam naturae hominis insint, ut inde, quid ei custodiendum natura commendarit, essiceret: elicuit , quae revera adsunt, atque ut primum inde ossiciorum Principium constituatur, nihil jam amplius requiritur, nisi ut aptetur illud praeceptum: se vive secundum naturam, illis, quae naturam homini indidisse ex Cicerone probavimus. Quoniam igitur natura, Secundum se ipsam ut vivat, hominem devincit primo obligatus est homo ad ea, quae, ad se ipsum relata, natura ei custodienda tradidit: ex natura igitur obligatus est ad amorem Sui; omnes nempe partes suas , ' quaeque ad eas pertinent, servandi et tuendi, quam optime possit, . Salvas et integras. Obligatus igitur homo est ad, omnita illa Ossicia, quae ex, hoc amore sui derivantur , sese ab omni parte custodiendi, injurias repellendi, facultates et vires cum corporis tum animi excolendi et perficiendi, statum eXternum curandi, eumque laude, fortunis, fama, digniatate, aliis, rebus innumeris, augendi et Ornandi, universe ita felicitatem suam ampli eandi , ut. diligendi sui studium , quantum optime ex natura fieri potest, expleatur omnia: igitur; ergas nosmet ipsos ossicia cognoscendi illud Principium fons est. uborimus, dux certissimus, lumen ubique conspicuum: cum S, non. impediatur, nos sponte ad eat deductara Sit, quae ad vitam humanam quam beatissime transige
dam , conducanti Ossiciaque, quibus eo consilio fungendum est, quasi digito indicet. Quamdiu igitur humana natura non ex homine tollitur, obligatus erit ad ea ossicia,. quae ex Principio diligendi sui derivantur, observanda et implenda: idque erit primina Philosophiae moralis et ossiciorum Principium. Unum ossiciorum sontem aperuimus: videamus de reliquita
453쪽
Homo non tantum se eSSe Sentit, Sed et alios extra se esse percipit, communi et sumili natura sibi aequales et conjunctos: se nihil est enim unum uni tam simile, tam se par, quam omneS inter nosmet iPSOS Sumus. Quodsi depravatio consuetudinum, si opinionum vanitas , non imbecillitatem animorum dorqueret et flecteret , quocunque, coepisset, sui nemo tam Similis eSset, quam Omnes Suut omnium. Itaque quaecunque se est hominis definitio una in Omnes Valet. Quod argumenti satis est, nullam dissimilia is tudinem esse in genere: quae si esset, non una Omnes definitio coerceret. Etenim, ratio, qua una praestamuS belluis, per quam conjectura valemus, argumentamur, re-- fellimus,. disserimus, conficimus aliquid, concludimus, certe est communis; doctrina se differens, discendi quidem facuItas par, nam et sensibus eadem omnia comprehenduntur: is et ea, quae movent Sensus, itidem m0Vent Omnium: quaeque auimis imprimuntur, deis quibus ante dixi, inchoatae intelligentiae, Similiter in Omnibus imprinumtur: interpresis, que est mentis oratio , Verbis' diSer ans , Sententiis congruens. Nec est quisquam se gentis ullius, qui ducem naturam nactuS, ad Virtutem Pervenire non possit. Nec so-- lum in rectis, sed etiam in pravitatibus, insignis est hinnani generis similitudo: nam se et voluptate capiuntUr omnes, quae etsi est illecebra turpitudinis, tamen habet qui si dam simile naturalis boni: laevitate enim et sua Vitate delectans, sic ab errore mentis si tamquam salutare aliquid, adSeincitur: similique inscitia mous fugitur,. quasi dissol - tio naturaς; Vita eXPetitur, quia Πῖεν in quo nari Sumus , esentine*;. dolor in maximisse malis ducitur, cum sua asperitate, tum quod naturae interisuS videtur sequi; propterque lonestatis et Hori similitudinem. . beati es qui honorati sunt', videntur; miseri se autem, qui ingloriii: molestiae, laetitiae 1 cupiditates , timores, similiter omnium mentes se pervagantur nee, si opiniones aliae Sunt apud abjos, idcirco , qui canem et selem ut
deos coΙunt, non eadem superStitione, qua Ceterae gentes , conflictantur. Quae autem se nassi'. non comitatem, Don. benignitatem , non grauum. auimum ed bqueficii memore a dilis igit 2 quae Superbos, qilae maleficos , quae erudeles, quae iNgratoS , non aspernatur, si non odit 2 quibus . . Teb VS cum omne FenuΘ hominum Sociatum inter se esse in tetiligatur, illud extremum est,. quod recte ViVendi ratiO meliores essicit V cdo Legu . L
illaec, quamquam non omnia et singula aeque facile, probentur, atque ab omni objee di0ne Vm licentur, universe tamen, sit c Silium. Spectes, recte ita argumentari Cicero videtur: nam etiamsi diversi fortasse sunt homines facultatibus nativis: ratione quant,
viis, ut loquuntur Dialectici , lationei tamen qualuasis universi et singuli similli intrrunt. In omnibus idem plane subest fundamentum; initiaque, tum corpori tum animo hiuxa, uni data nec alteri negata fuere. Cumque ita tanta naturae similitudine conjun-
454쪽
gantur homines, facile intelligunt, eorrumque animis ultro quasi insitum et inculcatum fuit, quod nobis sit molestum, idem non gratum esse ejusdem naturae participibus: quod nobis jucundum, idem non ingratum ceteris hominibus. Inde fit, ut sensu felicit tis et infortunii aliorum imbuamur et monamur; simulac vero fortunae et infortunii aliorum perceptione et sensu assicimur, emtinuo beneVolentia abripimur; aliorum et v luptatem et dolorem non tantum percipimus, sed et iisdem delectamur et angimuri dolemus cum dolentibus, laetamur cum laetantibusa atque ita, si nihil est tam illustre, se nec quod latius pateat, quam conjunctio inter homines h0minum, et quasi quaedam se societas et communicatio utilitatum , et ipsa caritas generis humani: quae nata a primo,, satu, quo Procreatoribus irati diligmtur, et tota domus conjugio et stirpe corium se gitur, sensit serisim foras; cognationibus primum, tum assinitatibus, deinde domiciliis, ,, post vicinitatibus, tu i 'civibus et iis, qui publice socii atque amici sunt, deinde totius se complexu gentis humanae. Quae animi affectatio suum cuique tribuens,' atque hanc, quam ,, dico, societatem conjunctionis humanae munifice et aeque tuens, justitia dicitur, cui sunt ,, adjunctae pietas, bonitas, liberalitas , benignitaS, comitas, quaeque sunt generis ejusdem. , de Fin. U. a. g. Ille benevolentiae motus, animo inditus, hominem ex se ipso velu-- ti in alios transfert, ut, quemadmodum hi affecti sint, ipse perinde quodammodo se assici
,, sentiata V sunt Verba Viri Cl. Cras, DBLIaud. p. 7s.b Homo scilicet ipse, sive in
statu jucundo, seu in molesto versans, a natura incitatum se Eentit, ut se nesque partes suas tueatur, vitamque reddat quam beatissimam; aliorum vero commodi vel incommodi sensu affectus, impulsum se a natura experitur, ut eodem modo sentiat et agat, ac si id, quod revera ad alios pertinet, suum ipsius esset commodum aut incommodum. Ita tum amori sui, quo utitur ad suum statum tuendum, alterum quasi pro se ipso substituit: quae ex illo amore ratione sui oriuntur ossicia, ea nunc in alterum convertit: atque obligatuin age sentiae ad illius, eadem, qua sui ipsius, cura atque propensione, felicitatem augendam atque promovendam. Haec in explicationem benevolentiae in alios praemisisse licuerit, quae attulimus, tum quod ipsa res illustratione egeat, tum quod eam a Cicerone observatam quidem et indicatam, minus vero ea copia atque ubertate, qua quidem reliqua, expositam exornatamque videbamus. Cicero nempe pluribus in locis benevolentiae sensum, et societatis appetitum, ita copulavit et miscuit, ut hi magis ad eonsociationis initia explicanda inserviant. saltem non distinctam plane et absol utam unius appetitus ab altero significationem habeant. Ut vero Cicero in aliis, quamquam Paucioribus locia, utraque discernit; sic et nobis separare a se invicem convenientius et Recessarium visum fuit; quia, etiamsi studium societatis multa mutuatur a benevolen tias
455쪽
iis, benevolientia rursus illustratur et amplificatur, addita consociationis appetitione. multa tamen ossicia ex uno principio hauriuntur et necessario, quibus alterum fom. rem non aperit. Cicero Vero, utpote Vir πολιτικος, ad illam civilem et politicam rati nem omnem inter homines conjunctionem libenter redigebat et inigebat; eo consilio ut .
in quo mirifice ipse sibi placebat, ad reip. administrationes, resque publicas gerendas, perpetuo orationem dirigeret. Quibus, ut hoc obiter moneamus, denuo illud confirmatur, quod in Prolegomenis inplicuimus, situdium Philosophiae in Cicerone originem proprie duxisse ex Eloquentiae civilis studio, ad quam Philosophiam rursus, ubi poterat, referebat, cujusque, in ipsis Philosophicis quaestionibus occupatus, non facile oblivi
cebatur. Nihilominus tamen aperte satis unum, ab altero Secernit: quod quatenus faciat, jam ipsius verba evincant. se Fit a natura, ut communis hominum inter homineS naturalis sit commendatio , ut se oporteat hominem ab homine, ob id ipsum quod homo Sit, non alienum videri, c. de Fin. III. I9. - et ad participandum alium ab alio comamInicandumque inter omnesse jus, nos natura esse factos. de Lo . I. 12.) se Impellimur autem natura, ut pro-- desse velimus quam plurimis, imprimisque docendo, rationibusque prudentiae tr se dendis. Itaque non facile est, invenire, qui, quod Seiat ipse, non tradat alteri. Ita si non solum ad discendum propensi sumus, verum etiam ad docendum. Atque, ut lai se ris natura datum est, ut pro vitulis contra leones Summae Vi impetuque contendant: se sic ii, qui valent opibus, atque id facere possunt, ut m uis et de Libero ace se pimus, ad Servandum genus hominum natura incitantur. Atque etiam Τονem , cum in se M. dicimus, cumque eumdem Salutarem, Nospitalem, Statorem, hoc intelligi volumus, se salutem hominum in ejus esse tutela. Minime autem Convenit, cum ipsi inter nosis abjecti neglectique simus, postulare, ut diis immortalibus cari simus, et ab iis diligari mur. V o Fin. III. sto. si Natura, V scilicet, si Vi rationis hominem conciliat se homini, et ad orationis et ad vitae societatem : ingeneratque imprimis praecipuum se quemdam amorem in eos, qui procreati sunt: impellitque, ut hominum coetua et cele-- brationes esse, et a se obiri, Velit, ob easque causas Studeat parare ea, quae suppedia se tent et ad cultum et ad victum, nee sibi soli, sed conjugi, liberis, ceterisque, quo ἡ caros habeat, tuerique debeat: quae cura exsuscitat etiam animOS, et majores ad rem se gerendam facit. V de O I. .b se Homines nempe hominum causa sunt generati, se ut ipsi inter se aliis alii prodesse possint: in hoc naturam debemuS ducem sequi, etsi communes utilitates in medium afferre, mutatione officiorum, dando, accipiendo, V da OF. I. 7.) se eum ad tuendos conservandosque homines hominem natum esse vide ,,inus. V cdo Pin. VI. ao. is Proxime et secundum deos homines hominibus maxime uti,
456쪽
utiles. esse possunt; V sed non modo prosunt plurimum homines hominibus, sed et obsunt: quae cum ita sint, se Primum hoc si tuo, eSSe Virtutis conciliare animos hombri num et ad usus suos adjungere. - Etenim Virtus Omnis tribus in rebus fere vertia ., tur: quarum una est, in perspiciendo, quid in quaque re verum sincerumque sit. -- Alterum cohibere motus animi turbatos, quos Graeci πάθη nominant, appetitionesque, . quas illi ορμας, obedientes essicere rationi: tertium iis, quibuscum congregamur, uti si moderate et scienter; quorum StudiiS ea, quae natura desiderat, expleta cumulataque is habeamus, per eosdemque, Si quid imPortetur nobis incommodi, propulsemus; ulcis.,, camurque eos, qui nocere nobis conati sunt, tantaque poena assiciamus, quantam a
se quitas humanitasque patitur. V do Μ. II. 3. 4. 5. se Detrahere vero aliquid alis teri, et hominem hominis incommodo suum augere commodum, magis est contra n ,, turam, quam mors, quam Paupertas, quam dolor, quam cetera, quae possunt aut se corpori accidere aut rebus eXternis. Atque hoc efiicit ipsa naturae ratio, quae estri lex divina et humana: cui parere qui Velit comnes autem parebrent, qui Secundum naturam volent vivere nunquam committet, ut alienum appetat, et id, quod alteri de traxerit, assumat. Etenim multo magis est secundum naturam eXcelsitas animi et
magnitudo, itemque comitas, justitia, liberalitas, quam Voluptas, quam vita, quam, divitiae, quae quidem contemnere et pro nihilo ducere, comparantem cum utilitateri communi, magni animi et e celsi est, detrahere autem alteri Sui commodi causa m se gis est contra naturam, quam morS, quam dolor, quam cetera generis ejusdem. si Itemque magis est Secundum naturam, Pro omnibus gentibus , si fieri possit, conservandis, aut jurandis, maXimos labores molestiasque suscipere, imitantem Hero um illum, quem hominum fama beneficiorum memor in concilio coelestium colloc vit ) quam vivere in Solitudine, non modo sine ullis molestiis , sed etiam in maximis voluptatibus, abundantem omnibus copiis; ut excellas etiam pulchritudine et viribus. - Quocirca optimo quisque et splendidissimo ingenio longe illam vitam huic anteponit ex quo essicitur, hominem naturae obedientem homini nocere non posse. Dei de, qui alterum violat, ut ipse aliquod commodi consequatur, aut nihil se existimat contra naturam facere, aut magi S fugiendam censet mortem, Paupertatem, dolorem, amissionem etiam liberorum, Propinquorum, amicorum, quam facere cuipiam injuriam, si nihil existimat, contra naturam si eri hominibus violandis, quid cum eo disseras, qui omnino hominem ex homine tollat sin fugiendum id quidem censet, sed et muisse to ΠΙa pejora, mortem, paupertatem, dolorem, errat in eo, quod ullum aut corporis aut fortunae vitium animi vitiis gravius eXiStimat. Atque etiam, si lioe n tura praescribit, ut homo homini, quicunque sit, ob eam ipsam causam, quod is
457쪽
M homo sit , consultum Velit, necesSe est, Seeundum eamdem naturam omnium utilitatoru, , esse communem: quod Si ita est, una continemur omnes, et eadem lege naturae prohi-
bemur : verum autem primum: verum igitur et extremum. V c de O . ΙΙΙ s. 6. si si is quis voluerit, animi sui complicatam notionem evolvere, jam se ipse doceat, eum virum, , bonum esse, qui prosit, quibus poSSit, noceat nemini, nisi lacessitus injuria. - ib. c. 19. Ex illo igitur benevolentiae fonte, non tantum nemini nocendi officium emanat, sed etiam, ut quam plurimis prosimus , atque etiam ignotis ea ossicia praebeamus, se quae M .fiunt generis ejus, quod ab Ennio positum in una re, transferri in permultas potest: se Homo, qui erranti comiter monstrat Miam, si ustasi lumen de suo lumine accendit, facit, ,, Nihilominus ipsi Iucet, cum illi ascenderit.. Una eX re satis praecipit, ut, quidquid sine detrimento possit commodari, id tria buatur Nel ignoto. Ex quo Sunt illa communia , non prohibere aquam proflue is tem, pati ab igne ignem capere , Si quis Velit: consilium fidele deliberanti dare, is quae sunt iis utilia, qui accipiunt, danti non moleSta: quare et his utendum est, se et semper aliquid ad communem utilitatem afferendum. V de Ossio. I. I 6. Cum itaque constet, se unam esse hominum inter ipSOS Vivendi parem, .communemque ratio-M nem, deinde omnes inter se naturali quadam indulgentia et benevolentia, tum etiam
se societate juris, contineri, de Loo I. 13. ,, ex eo perspicitur, cum hanc benevo se lentiam tam late longeque diffusam Vir sapiens in aliquem pari Virtute praeditum com,, tulerit, tum illud essici, quod quibusdam incredibile Videatur, sit autem necessarium . ,, ut nihilo sese plus, quam alterum, diligat. Quid eSi enim, quod differat, cum sint se cuncta paria 3 Quodsi interesse quippiam tantulum modo potuerit, jam amicitiae no- ,, men Occiderit: cujus est ea vis ut simulatque Sibi aliquid quam alteri maluerit, nulla ,, sit. ibid. c. 12. Quam profunde enim benevolentia et caritas aliorum homini hasita sit, ex amicitia perspici potest: se quae nihil aliud est, nisi omnium divinarum,
se humanarumque rerum cum benevolentia et caritate Summa consensio, V de Amio. 6. quaeque certe non magnopere adeo vigere, adque tantum amoriS et consensus fastigium
eVebi in homine possit , nisi conjunctionis et mutuae benevolentiae semina a natura jam Sparsa essent, Itaque ex hac, quae in amicitia floret, Maritate aucta et fere persec- a, intelligatur, quaenam ejusdem in homine adsint initia' se Quodsi exemeris ex naturari rerum benevolentiae conjunctionem, nec domus ulla, nec urbs Stare poterit, ne agri,, quidem cultus permanebit: id si minus intelligitur, quanta Vis amicitiae concordiaeque se sit, ex dissensionibus atque discordiis percipi potest. Quae enim domus tam stabilis,
is quae tam firma civitas est, quae non odiis atque di Sidiis funditus possit everti 8 ex quo, G quan.
458쪽
quantum boni sit in amicitia, judicari potest: atque hoc quidem omnes mortales in. ri telligunt, et re probant. Itaque si quando aliquod officium exstitit amici, in perieulisse aut adeundis, aut communicandis, qui S est, qui id non maximis efferat laudibus 8 qui se clamores tota cavea, in Pacuvii fabula, cum ignorante rege, uter eorum esset Orestes ἡ- 'lades Orestem se esse diceret, ut pro illo necaretur, Oreste, autem ita, ut erat, se Orestem se esse perseveraret 8 Stantes plaudebant in re ficta; quid arbitramur in vera
se fuisse facturos 2 facile indicabat ipsa natura vim suam: cum homines, quod facere,c4psi non possint, id recte' fieri in altero judicarent. V de Amio. 7. si Quanta au-- tem vis amicitiae sit, ea hoc intelligi maxime potest, quod ex infinita societate
si generis humani, quam conciliaVit ipsa natura, ita contracta res est, et adducta in se angustum, ut omniS caritas aut inter duos, aut inter paucos, jungeretur. V ib. c. s. - Sic autem mihi perspicere Videor, ita natos esse nos, ut inted omnes esset societas: se quaedam: major autem, ut quisque proxime accederet. ibid.) - Quapropter a na- - tura mihi videtur, potius quam ab indigentia, orta amicitiae, et applicatione magis aniis mi cum quodam Sensu amandi , quam e Ogitatione, quantum illa res utilitatis essetu habitura. Quod quidem quale sit, etiam in bestiis quibusdam animadverti potest, si quae ex se natos ita amant ad quoddam tempus, et ab iis ita amantur , ut facile se earum sensus appareat; quod in homine multo est evidentius. Primum ex ea cari . se tale, quae est inter natos et parentes; quae dirimi, nisi detestabili scelere, 'non potest. si Deinde cum similis sensus eristit amoris, Si aliquem nacti sumus, cujus cum inori. se bus et natura' congruamus, qUod in eo quasi lumen aliquod probitatis et virtutisse perspicere videamur. Ghil est enim amabilius virtute, nihil, quod magis alliciat 'ad se diligendum: quippe cum propter virtutem et probitatem eos etiam, quos minquam se vidimus , quodammodo diligamus. cons. Orat. pro Marcello c. 3. Quis est, qui Q. Fabricii, MP Curii, non eum caritate aliqua et benevolentia me- ,, moriam usurpet, quo S nunquam Viderit 7 quis autem est, qui Tarquinium Super um, se qui Sp. Cas,ium, Sp. Macilium, non oderit 3 Cum duobus ducibus de imperio in Italia ,, decertatum est, 'rrio et Hannibale'. ab altero, propter probitatem eius, non nimi alienos animos. habemus , alterUm Propter erudelitatem semper haec civitas oderit. Quodsi tanta vis probitatis est, ut eam vel in eis, quos nunquam vidimus, ver quod majus est, in hoste etiam diligamus: quid mirum, si animi hominum moventur,
si cum eorum, quibuscum usu cobjuncti esse possunt, virtutem ec bonitatem perspicere ἡ videantur' Quamquam confirmatur amor et beneficio accepto, et studio perspecto, se et consuetudine adjuncta, quibus rebus ad illum primum motum animi et amoris ad
se hibitis, admirabilis quaedam exardescit benevolantiae magnitudo. V caeo inmic. 9.
459쪽
. Ut enim benefici liberalesquel sumus, Π0n ut exigamus gratiam cneque enim benefi-- eium Deneramur sed natura propensi ad liberalitatem Sumus; sic amicitiam non spe. mercedis adducti, sed quod omnis ejus fruetus in ipbo amore inest, expetendam pu-- tamus. ibid. Ipse enim se quisque diligit, non ut aliquam a se ipse mercedem ex se gat caritatis suae, sed quod per se Sibi quisque earus est et quod nisi idem in amici-- tiam transferatur, verus amicUS nunquam reperietur: est enim is quidem, tamquam is alter idem. Quodsi hoc apparet in bestiis, Volucribus, nantibus, agrestibus, cicurbis bris,. feris, primum ut se ipsae diligant, cid enim pariter cum omni animali nasci. se tur) : deinde ut requirant, atque appetant, ad quos Se applicent ejusdem generis anues mantes: idque faciunt cum desiderio, et cum quadam similitudine amoris humani; - quanto id magis in homine fit natura, qui et se ipse diligit et alterum anquirit, , cujus animum ita cum suo misceat, ut essetat pene unum ex duobus 8 V ibid. 21. quod inde maxime etiam apparet, se quod earitate benevolentiaque sublata, omnis est e, vita sublata jucunditas. ibid. op.) Quis denique illam benevolentiam et caritatem,
homini erga alios innatam, non agnoscat in religiOSa reverentia curaque mortuorum;
quod si mortuis tam religiosa jura tribuunt; quod non facerent profecto, si nihil ad se eos pertinere arbitrarentur. V Amic. 4.) Atque etiamsi sciant homines, illam curam ad mortuos, sensu carentes, nihil pertinere, tamen ad Se pertinere existimant, caritatem , quam vivis debitam intellexerant, mortuis etiam reliquiis non denegare: de cujus tribuemdae ratione et variis ritibus agit Cic. Tusc. I. 43. Sqq. et praecipue da Legra. II. a I.
Quin ne morientes quidem in eXtremo Spiritu relictos non curare possunt, quamvis amtea etiam sibi forte neglectos: se quoniam que illa vox inhumana et scelerata ducitur, eorum, qui negant Se recuSare, quominus, ipsis mortuis, terrarum omnium deflagrari tio consequatur, quod vulgari quodam versu Graeco pronuntiari solet; certe verum est, etiam iis, qui aliquando futuri sint, esse propter ipsos consulendum. Ex hacis animorum affectione, testamenta, commendationesque morientium, natae sunt. de Fin. III. I9. go. Sic Cicero, de testamento , in quo Metrodori liberorum c Tam injunxerat, Ioquens s de Fin. ΙΙ. 31. se ista commendatio puerorum,' inquit se memoria et caritas amicitiae, summorum ossiciorum in extremo spiritu conse se Vatio, indicat, innatam esse homini probitatem gratuitam, non invitatam Voluptatibus,M nee praemiorum mercedibus evocatam. Quid enim testimonium majuS quaerimus, D quae honesta et recta sint, ipsa esse Optabilia per sese, cum videamus tanta ossiciari morientis 2 Atque Laelius '' c. de Amic. c. I a. mihi V testatur, , , non minori clis rae eSt, qualis resp. post mortem meam futura sit, quam qualis hodie sit. V
460쪽
Ita eruamus ex Cicerone secundum Principium Seu fontem ossiciorum erga alios. Amor ille naturae similitudine totum humanum genus mutua Societate devinxit, ita ut natura facile declaret, amorem illum iisdem ossiciis ratione aliorum nos Obligare, quibus ex δαμίαν ratione nostri devincimur. Inde eadem vi a natura incitamur, injuriam nobis iulatam repulsare, atque ab eadem retinemur aliis inferre injuriam. Inde obstrietos nossentimus, Ut eadem caritate aIIos tueamur, eorum statum con ServemuS, felicitatem proia, moveamus, qua nos ipsos custodire omnibus modis conamur τ adeo qui ciem , ut aliorum salutem nostrae praeferre non dubitemus, praesertim si eorum studium, ex collatis
beneficiis et consuetudine adjuncta, perspexerimus: id certe si fit, ut unus pro altero se devoveat, ab omnibus laudatur et tantopere extollitur, ut facile, quid velit naturaevis atque propensio, conspicuum ipsa faciat. Atque insignis hujus benevolentiae vis et magnitudo in amicitia viget: in quo potius alterum nobis, quam nos alteri praeferimus, mortemque pro amico ipsam oppetere non haesitamus: tum tanta conjunctione ligam vir amici, ut quasi unus fiat ox pluribus. Sed ne erga mortuos quidem illam benevolentiam
plane deponere possumus, quorum memoriam Sepulcri S , monumentis, Statuis, honor
mus et conservamus: dum ipsi morientes, ad quos post mortem certe nrhil pertinent viventes, cura moventur relictorum, iisque magnopere favent. Haec omnia a Cicerone ita investigata atque confirmata sunt, ut, quid his addendum aut demendum, nesciamus. Ipsa naturae vox in Ciceronis verbis ubique resonat , neque quidquam aliunde arreptum aut derivatum immixtum eSt. Ex illis igitur initiis, ex natura sam evolutis, secundum Principium exsistit, natura nos esse devinctos ad alios etiam homines benevolentia perSequendos, eorum corpora, fortunam eXternam, animos , tuendos; eorumque felicitatem, quoad fieri potest, quam maxime promovendam. Ex eo itaque universe omnia erga allos homines ossicia intelliguntur et cognoscuntur. Pnde, secundum naturam virtutis, humanitas, liberalitas, gratus animus amicitiae, nemini injurias inferendi et facile remittendi ossicium: hinc mis ricordia, aequitas, justitia, fides, magnitudo animi, aliae, deducuntur et percipiuntur. Uing contra naturam vitiae, crudelitas, astutia, fallaciae, malitia, calliditas, doli, odia, invidia, calumniae, inimicitiae, obtrectationes, injuriae, nuta, Persidia, homicidia, quam Sint foeda, vitanda et detestanda, unusquisque intelligit Sed videamus de tertio Principio. se Natura solitarium nihil amat, semperqlle ad aliquod tamquam adminiculum anniri titur quin etiam, si quis ea asperitate eSt, et immanitate naturae, congressus ut
is hominum fugerit, atque oderit , qualem fuisse Athenis Timonem nescio quem acceis Pimu , t men is pati nora possit , ut non anquirat aliquem , apud quem evomat Virus