Dissertatio medica de indicationum doctrina ...

531쪽

dixit Sydensamus eo praecipue stat Medicina Pl aetica, ut genuinas Indicationes ex-- piscari valeamus 31 . V se Prima PraXeos fundamenta V Bagimus se ndicati uaesse sunt. quibus detectis, remedia facillime depromuntur e Μedicinae penu; quisquis enim M vel rustissimus Pharmacopaei servulus certo scit, Rhabarbarum purgare, Stibium sudores movere, Millipedes urinam, caet.; sed quandonam purgandum, quando sudoreS-- eliciendi, quibusque cautionibus, hoc altissimae propemodum in laginis est, et diutu is num rerum usum eXposcit. Quae enim profuerunt, ob rectum usum profuerunt,

quit Medicorum Pater, Libro de Arte cast . V

CAPUT SECUNDUM.

. uUID AD VERAM DOCTRINAM INDICATIONUM CONPERT SANΛ-y s, kι, ὸ is c a experimentum) vi' vocis indicat Medicinam eXperimentalem, quae experiundo hominum morbos curare conatur. Hujus indicinae pro sessores Empirici dicuntur, qu6rum tres constitui possunt ordines. Postquam bis mille, et quod excurrit, annos Dogmaticorum Schola floruerat, mul-llique Philosophicis disputationibus et vanis commentis veram Medicinam Hippocrat, clim obscuraverat, eamdemque totam in artem quamdam Speculatoriam mutaverat 1 tamdem , anno 25o - 28o ante C. N. I Medicorum optimi et sagacissimi in viam illam' redierunt, quam Cous ille, optimus 'Naturae interpres, indicaverat.

532쪽

Antiquiores hi Empirici, a recentioribus probe distinguendi , ea, quae observatione Gyossent detegi, aut justa et legitima ratiocinatione eX observatis elici, omni philosophico

commento longe antecellere, jure Suo, Statuerunt. Experientiam ita sibi acquirere posse crediderunt, si saepe et repetitis vicibuS eandem rem, eadem ratione, observaverant, et . ita facile et aperte constabat, quid inde esset concludendum. Cum autem saepissime morborum caussae absconditae haereant, nec simplici detegi possint observatione, has non curaverunt, nec variis hypothesibus detegere conati sunt, verum ad eaS i tantum.

animum adverterunt, quae sensibus percipi possent; et idcirco omne id, quod dogm tici rationis argutiis detexisse crediderant , spreverunt. Ubi autem accideret, Ut ne ipsi, nec qui ipsos praecesserant, veri Naturae observatores rem praesentem observavissent , neque ita de methodo curandi morbum quid constaret, ad hanc detegendam Pervenire conati sunt ratiocinio analogicos 1d est, invenire tentaverunt phaenomena nonnulla, in casu praesenti, quae convenirent cum phaenomenis, quae aliis in morbis saepe Viderant. Hoc autem ratiocinium analogicum fundamentum agnoscit in obserVatione,

nec se extendit ultra limites eorum, quae in sensus cadunt; non enim eruere conati Sunt convenientias quasdam inter caussas morborum, aut eorum naturas, nec et inter Vires medicamentorum, aut eorum agendi rationem, in quantum haec Omnia ratiocin tione deteguntur, nec objecta Sunt experientiae. Postea vero nonnulli hujus sectae asis

εectae, et inprimis Menodotus ex Nicodemia, analogiae Epilogismum substituerunt, id est, artem, qua, ex factis observationibus ad nondum observatione detecta, justa fit co clusio. Conditorem hujus Sectae nonnulli Hero itam credunt; alii P uinum, Coum, hujus discipulum. Constat igitur, antiquiores illos Empiricos semper ex phaenomenis apertis, quae sensibus facile percipi possent, ad abscondita, cauta admodum ratiocinatione adhibita, pr cessisse, et omnem eorum doctrinam tribus hisce inniti principiis: 1'. sensuum testimonios ari memoria illorum, quae ab aliis essent observata; et c. comparatione illius, quod cognitum fuerit, cum nondum cognito. Serapion vero inexandrinus, quem Celsus ab auctorem sectae Empiricae vocat, quippe qui primus opiniones et sententias Empiricorum ad ordinem quasi Systematicum oposuit, ejusque aSSectae, caussas rerum apertas tantum curaverunt, in abscondiatas autem non inquisiverunt, quae ipsorum tempore non nisi in philosophicis commentis quaeri potuerunt et ex illis elucidari, quae vana plerumque et obscura, facillime in errorem duxerant. Attentione autem, quantum possent, adhibita id , quod sponte

533쪽

observatori se offerret, perscrutati Sunt, et statuerunt: bina haec tantum magni momenti esse in praxi Medica: sensuum usum et i memoriam; et , Si quando ratiocinio sit fidendum, omnino fore necessarium, ut illud sit simplicissimum adeo, ut fallere nequaquam possit, et Sponte sua eX rerum naturae observatione fluat. Hi ergo Empirico-rUm Severissimi. Postea vero Empiricorum nonnulli, vel gloria illa noVorum inventorum, aut speculandi cupidine, abducti ad Dogmaticorum scholam redierunt, vel omni e Medicina ratiocinatione rejecta, ad crassissimam omnium experiundi Doctrinam descenderunt. Illi, Dogmaticorum more, hypothesibus et ex penu pnilosophico depromptis definitionibus, et explicationibus, ea, quae vera Empirica Via detexerant antiquiores, conspurcaverunt. Condito enim systemate, quae alias facile in Natura observabantur, et ex illa explicari solebant, denuo ex illa explicare non dignati sunt; verum potius quidquid haec faceret, oculo quasi systematico, perlustraverunt; quidquid systemati contrarium Osterret, id aut attentione vix dignum censuerunt, aut, contra, quantum potuerunt, in systematis emolumentum mutarunt. His vero, quorum nomen in proverbium abiit, vagis tantum experimentis hominum morbOS curari posse, persuasum fuit; omniaque dogmata, quae ad Veram experientiam ducunt, in Praxi neglexerunt; hinc, nec caussas Norborum curarunt; nec phaenomenorum conspiratio et nexus, nec aliorum prae aliis praestantia et momentum, ipsis cordierat; verum detecto phaenomeno inhaeserunt, ad caetera ViX attenderunt; quod ut fugarent, eX Suo medicaminum apparatu temere, nec ullo conSilio, alio post aliud usi sunt. Periclitando igitur cum Medicinam exercerent, ratiocinationis usum ex Praxi rejecerunt. Ex hisce ergo nobis constare videtur, priscos illOS Empiricos inter veros et optimos Medicos esse collocandos; quippe qui, Naturam ObserVantes, duS Indicata recte cognoscere studuerunt , et phaenomenorum nexum et caussam dignoscere annisi sunt; ut ita quodvis experimentum susticientem in ipsis ObservatiS caussam haberet et legitimum fum

Sana certe et rationalis ejusmodi fuit Empiria; quaque alia ratione citius et facillus ad culmen illud perfectionis, quod attingere posSit Medicina, perduci queat, non video; ita nimirum nec hypothesibus, nec philosophicis speculationibus, in judicando, mens Praeoccupata, semper tramitem sequi potuit, quem Natura Significavit; nec unquam in e rorem abduci, cum citra, nec ultra, tramitem hunc, quem Rcile ita detexit, relinquere ausa est a .

534쪽

Nec enim attentam et justam Naturae observationem, nec ratiocinationem, nec doctrinam, veluti Empirici aevi recentioris, quasi Plane inutiles et nocivas, e Medicina rejecerunt, verum contra hisce deberi omne, quod certum est in re Medica, ingenue assidimaverunt. sTria haec principia, quibus sana Empiria innititur: sensuum testimonium, memoria illorum, quae ala aliis observata sunt, 'et comparatio illius, quod cognitum est, cum non cognito, fontes cum sint omnis cognitionis in re Physica, et fundamenta praebent omni cognitioni morborum , omni verae Indicati uirum' Doctrinae ; ita ut Empiria sana dici possit Mater hujus Doctrinae, qua nata est et instruitur. Hisce enim principiis si recte utamur, pervenimus ad cognitionem illius, quod praemsens est in aegro, quidve illud ficiendum dictet, et quibusnam mediis huic Indicationi satisfieri queat. Videamus ergo, qua ratione, ope trium horum principiorum, ad cogniationem Indicantis, Indicationis et Indicati pervenire possimus.

I'. Sensuum testimonio. Unicuique homini sensus materiem suppeditant propriae observationis; hisce Medicus, tam habitum aegri externum ejusque mutationes, Secretorum et eXcretorum, quasdam a Statu sano deviationes, quam circulationis et respirationis si

tum , cognoscit. Omnia haec symptomata offerunt, e quibus morbi natura ejusque stadium elucent; constat enim eX Senaioticis , ejusmodi symptomata significare certas et definitas eorporis ejusque functionum mutationes ; diversa autem diversas ; et ex his demum constare potest de eo, quod faciendum sit, ut status ille morbosuS ad sanitatem red Catur; et quibusnam mediis huic Indicationi satisfieri possit. Ad haec Symplomata, quae sensuum ope deteguntur, quam maXime attenderunt Empirici; ad haec et nos attendamus necesse est, cum ab hisce verae petantur Indicationes. aQ. Memoria illorum, quae ab aliis observata sunt 4 . Alter hic scientiae Medicae fons, historia morborum, rite nobiscum communicata ab homine docto ac bonae fidei, vero Naturae Observatore, et rite a nobis intellecta, non minus ad rectam morborum cognitionem ducit, quam ipsum sensuum testimonium. Id enim, quod alii ante nos rite observaverunt, eumdem certitudinis gradum, immo vel saepe majorem habet, quam quod nos obser ratione detegimus ipsi. Fuerunt enim hi aut magis versati in observando, aut nulla praeoccupati opinione; unde melius discernere et dijudicare potuerunt, quid Natura fecerit aut tulerit.

Hine et Hippocrates, qui primus observationi doctrinam addidit, Medicum admonuit,

ut scire conaretur, quae sciverint jam antea Medici.

535쪽

Nee ullius Medici observatio, et ex hac orta experientia , ita augeri potest et increscere, Ut omnium Vel plerorumque morborum notitiam , ex solo sensuum testimonio, sibi acquirere possit; nec cito adeo eXperientia ita auget Scientiam, quae temporis quasi est filia, quam quidem oporteret , ut sirino pede in curatione morborum procedere posset Practicus. si Nimium enim longa ars, breVisque vita est, quam Ut Uel maxime longaevo propria si sussiciat observatio; requiruntur itaque aliorum plurimorum observationes et de rebus se sibi observatis testimonia, atque observationi propriae historia quoque alienae adjungi

Nulla ergo alia ratione citius omnem hanc sibi acquiret Scientiam Medicus, nisi attenta et indefessa lectione illorum, quae posteritati reliquerunt Antiquiores, hodieque nobiscum communicant recentiores in arte magistri. Ita enim, uti recte dixit Zimmer- mannus 6 : se legendo, per paucos annos addiscimus omne id, quin inde a rerum se initiis longa observationum serie veteribus innotuit. Uno die detecta intelligimus et is inventa, in quibus primi Inventores per plures insudaverunt annos. Ingenio licet in-- structus esset Practicus acutissimo , tamen rurSUS omneS committeret errores, quos ,, Veteres , antequam parvulam illam Veritatis eruisset particulam , quae, velut aurum nostris in fluminibus, ingenti arenae copia tecta jacet. Memoria ergo illorum, quae ab aliis Observata sunt, quam magnae utilitatis credid runt veri Empirici ad curandos morbos, alterum Indicationum doctrinae fundamentum est. Ex communicatione enim harum observationum , quidve ipsis dictare crediderint veteres, et nos certiores evadimus de eo, quod in consimilibus casibus nobis sit age dum ; haecque immunes nos reddit ab erroribus , in quos nonnunquam et hi incide

Attamen neque haec duo sussiciunt; accedat 39. Comparatio illius, quod cognitum est, eum nondum cognito, id est Analogia. s enim, quae sensibus facile observare potu rant Empirici, aut quae se observasse memoraVeraut horum antecessores, utpote certa et cognita, comparaverunt cum illis ' quae in aliis observaverant casibus; ut ita symptomata quaedam detegerent in casu praesenti, quae convenirent cum illis, quae casum quemdam cognitum comitari observaveranti, et peryenirent ad cognitionem nexus, et si fieri posset, de eaussis horum phaenomenorum, quidve faciendum indicarent, ipsis constaret. Eodem imni

536쪽

niti principio nostram Indicationum doctrinam nemo certe est, qui dubitet; immo bina

illa, quae recensuimus principia, tertio illo ablato, nullius ProrSus utilitatis esse, constat. ,, Singularis enim experientia, Vel propria, Vel aliena, Vana prorsus et ad artem inuti-- lis est, nisi ad similes casus tranSferatur. Fit autem illa translatio, aut ab uno ad se alterum morbi ejusdem casum, aut ab una morbi specie ad aliam, aut ab una morbi si specie ad diversam, aut ab auxiliis morbi ad Similia auXilia 8 . Ipsa etenim transi si tio ab uno morbi casu ad alterum Simili S morbi ca Sum , non ipsa est observatio, se ut acute vidit Galenus et, quum per integrum aevum, ne duobus quidem in aegris, neri dum in pluribus, omnia quotquot morbos concomitantur phaenomena simili prorsus,, ratione eveniant. Nullo eX ii S, qu OS proposuimus , i modis transferri ad simile ulla se unquam potest, sive ob SerVatio fortuita, Sive eXperimentum de industria et consulto se captum, nisi ratiocinii analogici ope; et u S ad vitam non minor est usus, quam Sei ,, suum testimoniosumque, immo Vero major, quum, Si rem bene reputes, omnis et se ,, suum et testimoniorum fides ab ipsa etiam ratiocinii analogici certa firmitate pem

Usus igitur methodorlimi medendi, et applicatio Μedicamentorum, non alio quodam fundamento nituntur, nisi ratiocinio analogie O. Fuerunt enim hae methodi aut casu deflectae, aut de industria institutae, ut ita constaret, num prodessent in casu quodam obisvio , nec ne; dein vero et ad alios casus translatae sunt, simillibus quibusdam symptomatibus stipatos. Et omnino recte; certum enim est, ab eadem caussa eosdem, produci effectus, 'et vicissim eosdem effectu S ab eadem caUSsa Oriri. Unde, si quid in casu obvi profuerit, aut tollendo cauSSam morbi, aut mitigando Symplomata, prpsit in consimili

necesia est 1 o). PHaec etiam Videntur fui Se Medicinae primordia, dum, quae per Ob-

cgb IIuius enim ope et detegimus novas plane medendi methodos, novaque Medicamina. Ita et Baex, A Novo Oetano Sιienitarum, Libὶ II. δε diu resor. Nac, APhor. L , Medici ab uasit , ut ope motuum, quDs excisi re in coriapore valent, analoga rasione et alios producere tenteΠt, ut ita, quae hoqie incurabula existimantur, tu futurum profecto curari queant. Cf. Zimmεrmann , , Lib, IV. Cap. a. pag. 279 seqq. ubi plures liac ratione detecta. medendi methodos et plura pariter investigata medicamsna nova enumerat. 9 Vid. Leetiones Publicae, Lecti I. S I et 8, ut et Si 9. pag. I in et sqq. Et Barsivitis, Can', VI. Imped. III. g s. is Analogismus ad perficiendas artes Sub naturali scientia comprehensas, et praesertim Medic nam, caeteriS argumentandi modis opportunior est tum quia pedis sequus est Naturae, eidemque quasi inmis' is cetur; tum quia opinionis in errores subingressuS clarius, quam aIiae argumentationes, patefacix et minia di, VerMi. V Cons. Zimmermann , Lib. laud. Lib. IV. C. z. Pag. 274 Seqq. cIo Consi SωDienius ad Boe haνii Aphoriam. XI Coananeutar. Tom. I. pag. IM

537쪽

servata singularia, aut in se ipsis aut in aliis aegrotantibus, profuisse inventa sunt, it rum aliis suadebant, ut et hisce prodessent II . In omni autem casu, in quo de natura morbi non Sasis certi sumus, ab analogi ea hac ratiocinatione omne auXilium petendum est. Comparatione enim signorum casus chujusdam cogniti, cum signis casus incogniti, recte tantum conclusio procedit, utrum conveniant indole, an disserant, et juxta hanc conclusionem methodum medendi similem abhibemus, aut diversam. Quanta autem Medico opus sit prudentia in adhibendo ratiocinio analogico, inde patet quod non parvo profecto ingenii acumine, in casibus ad adspectum consimilibus, deteguntur differentiae quaedam essentiales, quarum tamen notitia maXimi censenda est momenti, tam ad cognitionem ipsius morbi, quam ad ejus curandi methodum ra . Nam nisi constet, num singula aut Saltem praecipua ca Sus cujusdam phaenomena conveniant cum illis, quae casus Offert, quocum confertur, conclusio erit imperfecta, nec quid certi affirmare poterimus de similitudine casuum aut differentia. se Quidquid se enim V Lagimus inquit se in - Medicina ,- adinvenerunt per analogiSmum - per in- se ductionem adinvenerunt ex integra partium enumeratione factam. VTria ergo principia, quibus, Secundum Empiricos, omnis scientia et praxis Medica componitur, fundamenta praebent nostrae Indicationum doctrinae. Iisdem enim et haec fulcitur, et, si non unicus, praecipuus certe Medicinae fons eadem haec est Empiria sana, cum a sola tantum eXperientia remedia ad morborum curationes petenda sint. Differunt tamen inter se Empiria et Indicationum doctrina. Prior enim, quae sanae rationis usu omnino carere non poteSt; ut nempe Ob Serventur cautelae necessariae, tum

quoad ea, quae a sensibus, tum quoad ea, quae a testimoniis, tum denique quoad ea, quae a ratiocinio analogico petuntUr; proponit regulas ab experientia sida petitas, secundum quas Medicum agere oportet in caSibus obviis. Ita v. g. Medicina Empirica jubet, homini pleuritide laboranti Venam secare, certo morbi tempore, certaque copia; non autem rationem reddit, cur illa venaesectio hoc tempore, hac copia, instituta aegro-

'tan c IIJ Vid. citius, de Medis, , Praef. ad Libr. I. ,, Aegrorum enim, qui sine Μedicis erapi, allos propter

,, aviditatem primis diebus protinus cibum assump8isse, alios propter fastidium abstinuisse, levatunique magis e ,, rum morbum suiSse, qui abstinuerant. - Haec similiaque, cum quot ictie in ciclerent, diligentes homines notasse, M quae plerumque melius responderent ue deinde aegrotantibiis ea praecipere coepisse. Sic Medicinam ortam, subri inde aliorum salute, aliorum interitu, perniciosa discernentem a saluzaritius. V cons. Z-mermun, lib Iaud. Lib. IV. C. 2. pag. 276. Ita enim,'' inquit idem Busivius, I. I. Cap. UI. Imped. III. S I. ,, argumentatio a simul , sicuti se is cilior omnium est, ita, si debite non instituatur, caeteri8 Omnibus fallaciotes deducit conclusiones. V

538쪽

tanti prodesse possit, cum sola experientia duce utatur. Non ita Indicationum doctrina; liaec enim sanae Theoriae parce philosophanti inniXa, Sussicientem addit rationem , cur hac nec alia quadam ratione agendum sit; docet enim Medicina Theoretica, quaenam sitinctaminationis natura in uniVersum, quaenam Sit specialis illius, quae PDuritis dicitur. Nee tantum jubet Medicus Venam Secare, Sed necessitatem et utilitatem hujus praecepti, ex principiis Therapeuiscis, derivat et explicat. Cum autem Empirici curaverint

morbos, quorum caussas immediatas et abSconditas ignorarunt, nec detegere potuerunt, constat saepe sufficere cognitionem illius, quod morborum phaenomena indicent, neque semper opus esse cognitione ipsiUS caussae, ut morbus curari possit; at vero, licet profecto minus rationalis videatur ejusmodi cura, eam tamen veram esse et fallere nesciam , quia in Naturae observatione fundata est. Hinc morborum epidemicorum curam suscipere possumus, illorum nimirum, qui eX communi profecto aeris proprietate, hucusque tamen incognita, nascuntur Ι3b, qtiorumque tam varia saepe natura eSt, quique diversam adeo postulant immo contrariam medendi rationem, ut, secundum Srdontamietatum, qua methodo aegrotos proximo sanaveris anno, eadem ipsos, hoc εnno, perie lum sit ne tollas e medio. In horum enim cura, ad id certe sedulo animus erit advertendus, ad ipsius morbi indolem, quam tamen nisi eX symptomatibus eorumque concursu et nexu colligas, vix alia ratione poteris intelligere, caussa, quae morbum produxit, plane incognita. Potissimum autem in detegenda hac indole facem praefert s dula et prudens juvantium et laedentium obserVatio; si qua quidem in re V inquit Bapuvitas se oportet, ut ratio famuletur Empiricae, sed Empiricae literatura expolitae, per se Plures observationum processus vexatae, et mentis lumine actuatae 14 . V

r3 Morborum Epidemicorum caussam secundum nonnullos, divino cuidam influxul trIbuit Π poerates seeutris dum GaD-m vero affri inspirato, cui sententiae plures et inter recentiores Medici assentiuntur; hi ventorum d cursum, varium Barometri, Thermometri, Eucliometri, caet. statum, in censum Vocaverunt, ut caussam ortus et decursus horum morborum eXplicarent. Humboliatus vero c. Versilche uber dis rereitate Mus et und Nerven ser , Band l I. s. 2 2 et 293. caussam perpetuae quasi horum morborum intra Τropieos grassationis vix mutabili aeris uisce in regionibus conditioni tribuit. Cons. imprimis Disseriario Med. Dave. Doct. C. Van der Hoeven, de Conliit rianis uidemicas Aerrina, anno praecedenti pubIice hac in Academia defensa; cap. I. pag. 4.

539쪽

qUALEM USUM HABE Τ VERA INDICATIONUM DOCTRINA, IN SELIGENDIS REMEDIIS, QUAS EODEM TITULO, IN EADEM CLASSE, EODEMQUE ORDINE , MATERI EI MEDICAE DISPONI SOLENT 8

Indicationum doctrina , cujus indolem in prima disputationis parte eXp6suimus , plurimas immo varias continet Indicationum Classes; quas vero omnes recensere, nimis longum foret. Sussiciat igitur has enumerare, illasque definire , quae prae ca teris ad usum Practicum fructuosiores habentur , et quibuscum nobis hoc capite

Classes hae complectuntur Indicationes geucrates, particulares et singulures, seu inis dividuatis De hisce ergo videamus, et dicamuS, cujusnam usus diversae hae I dicationes sint, ad recte medendum, id est, ad Seligenda medicamina, diversis in classibus, diversisque in ordinibus, diSposita, cui S casui maxime accommodata. In omni scientia Physica, objecta, de qUibus agitur, dividuntur in classes, ordines, si1b ordines, individua; aut in genera, species et individua, cael. Observaverunt enim Physici, non omnia objecta, de quibus scientia quaedam agit, ab omni parte sibi esse simillima, verum potius unicuique aliquid esSe sibi peculiare, quo a reliquis omnibus distinguatur; observaverunt autem SimuI proprietateS quasdam, Seu characteres, qui non tantum singulis , verum etiam pluribus, limus Scientiae objectis aeque essent proprii ;quibus propius ad se invicem accederent quam, ad reliqua. Hinc nata est idea speciei. Dein autem et inter nonnullas harum specierum quamdam deteXerunt convenientiam; hine nati sunt ordines; quae pluribus ordinibus propria sunt, characteres claSSium e hibuerunt, et sic porro. Abstrahendo itaque quidquid certis quibusdam individuis esset

cI Vidia Gatinus, de inte Carmoria ad GDueonem Libro I. C. I. Operum omnium, Tom. IV. P. sq. D.

540쪽

commune, natum est criterium speciei; quid Pluribus speciebus, criterium ordinis; quid pluribus ordinibus, criterium clasSiS. Nec aliam esse scientiae Hominis rationem, jure summo crediderunt et Anatomici, et Physiologi, et Pathologi. Omnibus enim hominibus, in universum spectatis, aliquid esse peculiare et proprium , quo a reliquis individuis regni animalis differant, satis facile observaverunt; a quo quasi character humanitatis peti possit. Tradiderunt ergo Anatomici conspectum hominis in universum, et egerunt de forma externa hominis, de partibus humani corporis, earum natura, forma, dispositione, ratione qua sibi invicem apia ponuntur et junguΠtur, caet. , quibus omnibus differt homo a reliquis regni animalis classibus. Dein vero et attenderunt ad illa, quibus nonnulli homines a reliquis omniabus disserunt, quaeque paucis tantum conVeniunt; licet tamen omnibus forma sit humana et natura partium, cael. eadem in univerSum, sed aliqua tantum ratione mutata. Sic v. g. Observaverunt in puero nonnullas partes , quae et natura, et forma, et dispositionis ratione, non conveniunt cum iisdem partibus in adulto , aut in sene ; alia ratione partes esse collocatas in femina, quam in viro, illis quaedam esse organa, quae his desunt, et contra; alius esse formae cranium et faciem, diversumque colorem cor poris, Europaeo, Asiatico, Africano, caet.; has diversitates ergo pertinere ad nonnullos homines, non Vero ad omnes. Ex hisce condiderunt Species, earumque characteres desumserunt. Disserentias autem illas, quas singulis competere hominibus Observarunt. di erentias dixerunt singulares seu individuales. 'Idem fecerunt et Physiologi et Pathologi; pertinent enim ea , quae hisce continentur scientiis, aut ad omnes, aut ad paucos, aut ad singulos; nam, licet omnes, Sani qui dicuntur, sani sint, tamen non omnes eadem ratione sanitate fruuntur; sed nonnulli r tione quadam particulari; singuli individuali; et quod de sanitate in concreto spectata verum est, id et Verum est de singulis actionibus, ex quorum concursu notio sanitatis nascitur; ita quibus sanitas laesa est, licet Omnes sint morbosi, non tamen eadem ratione aegrotant omnes, nec eodem gradu; sed alii hac, alii alia ratione; alii hoc, alii alio gradu. Hinc Nosologi cum observaverant, diversas status morbosi esse conditiones, morbos diversa in genera, genera in species, distribuerunt, pro diversa ratione, qua status morbosus se offerret; quodque peculiare in singulari casu observaverant, id singulari et propriae aegrotantis conditioni tribuerunt. Cum ergo ita diversae sint status morbosi formae, quae suis signis se manifestant haec signa sibi annotaverunt Medici; et, in quam tum Singula, aut invicem juncta, morborum naturas explicant, haec Pathognomonica . di erunt. Sed, cum sola morborum cognitio, licet Medico maxime utilis, tamen non

Susaciat ad curam morborum, ad id animum advertere oportuit, ut ex hac medendi metho.