장음표시 사용
581쪽
inm sistatur. Huic itaque indicationi Vitali obtemperandum , tanquam digniori: nisi
enim h -- fieret, mrus nobis occaSionem auferret satisfaciendi indicationi therapeuticae. Plures regulae addi hie possent; quum autem sponte fluant ex ante dictis, illas specia. tim non esse enumerandas, brevitati studens credidi. Indicantia, ut supra jam eXposuimus, in genere dicuntur illa ipsa, quaecunque sint, et praeterita et praesentia et futura, quae observantur in aegro et circa eum; quae quum innumera sint, atque magis ad eXamen therapeuticum aegrorum, quam ad ipsam doctrinam 'indicationum pertineant, Omnia speciatim enumerari non possunt. Sequentibus titulis omnia continentur, quae in formanda indicatione observanda sunt, et quae sunt vel directe indicantia, vel quorum saltem observatio ita necessaria est, ut sine illis nulla omnino bona formari possit indicatio. I'. Res quinque naturales, quae Sunt: aetaS, SeXuS, temperamentum, consuetudo et idiosyncrasia, hoc respectu sunt momentosissimae, quippe ad quas nisi in formanda indicatione Semper et primarie attendatur, facile aliquid, caeteroquin ab omni parte indicatum, propinetur, quod in periculum aegrotorum mat. Ad probandum Summum momentum, quod est in harum rerum observatione, PIurima afferri possent exempla; sed duo tantum memorare mihi lutinet'. tetentus narrat ca Sum amici alicujus Boethavii , qui magnam quotidie potabat boni Vini Rhenani quantitatem'; absente Bosrhario , ille febre assiciebatur, atque advocatus Medicus, negato vino Rhenano, ipsum per methodum a1 tiphlogisticum nimis debilitabat, ita ut mox in summum vitae periculum incideret aeger; reversus vero BOErnavius ipsum moX optimo Vino Rhenano ita reficiebat, ut, viribus naturae insurgentibus, aeger moX per criSin Stipervenientem cito curaretur; sic legimus quoque Illust. Gaubium observasse idiosyncrasiam hominis cujusdam, qui ex usu pulveris lap. cancr. effectum perciperet non diSSimilem effectui, quem alii ex usu arseniet, atrocis istius Veneni, percipiunt 2'. Observanda sunt omnia illa, quae in ipso aegroto obtinent, atque aliquam relationem ad ipsum morbum habere possunt. Huc inter alia reseruntur causae morborum , molimina naturae, habitus corporis, diversa morborum stadia, praedispositiones hered, tariae et connatae, cael. EXemplo Sint homines praeterlapso hieme in nosocomium nostrum recepti, qui obstruetionibus aliisque morbis laborantes ex penuria boni cibi, quae isto tempore totam fere patriam invaserat, ex sola restituta bona diaeta, nulla fere alius cui. rationis ratione habita, Sanath fuerunt. Cristum, quae et huc pertinent, tanquam indicantia spectatarum, Observatio magni quoque est momenti in formanda indicatione. Neque 3'. negligenda Sunt ea, quae, licetiextra aegrum Sint, in ejus Statum tamen insuere possunt; quo, imprimis referri merentur constitutio epidemica et endemica, anni
582쪽
tempestas, regio, clima, aer atque omnia illa, quae Vel jam antea vel nune majorem minore e vim in. aegrotum exserere potuerunt. Ut ea emptumi adferam momenti istius, quod habet consideratio horum indicantium: accedimus ad aegrum, cujus morbi natura vel sthenica vel asthenica, plurimis aliis circumstantiis jam frustra consideratis atque observatis, nos adhuc latet; attendamus nunc ad constitutionem epidemicam sthenicam velasthenicam, et multum hoc nos juvabit in dijudicanda morbi natura, ita ut hujus constit sonis epidemicae indoles saepe nos sola determinare possit ad formandam cum prudentia imdicationem , et Seligendam aliquam curandi methodum. Sic quoque notavit in epidemia Cellensi, in morbo spasmodico, raphania dicto, tam stupidum apud omnes aegros fuisse ventriculum, ut ad concitandum vomitum 4o grana tartrat. potassae stibiatae requirerentur. Quantum ergo hujus constitutionis epidemicae consideratio ad aegrorum curam facere de huit, ita ut sine illa nunquam indicatio, bono. successu ornata, formari potuerit Τ . 4'. Pertinet huc quoque observatio juvantium et nocentium. Haec tum ad medicamina et diaetam aegroti, tum ad Omnia ea, quae illum circumdant; referri debet, et tunc prae 4ertim magni momenti est, atque ingentem lucem afferre potest, ubi vera indoles more
rum eorumque cauSae nos latent. Sed caveamus, ne prius ex sola hac observatione
indicationem formemus, quam omnes caeterorum indicantium fontes exhausti sint; ne forte in empetricorum methodum incidamus, et sic abutamur egregio hoc adjumento, quod adeo Hippocrates celebravit, ut natam artem Medicam ex hac unica observatione docuerit; cujus utilitas adeo est perspicua , ut nihil saepe medicum plus juves, ad detegendam
absconditam morborum naturam , quam observatio effectuum utilium noXiorumve, qui ex aliqua medendi ratione nascantur. Si in pleuritide post venaeSectionem morbus d
terior evadat, uti aliquando, licet raro, contingit, sique jam prodeant symptomata gastrica, tunc cognoscimuS, PraeSentem morbum esse pleuritidem gastricam vel biliosam, non amplius Venaesectione, Sed vomitoriis et laxantibus, oppugnandam. 50. Huc tandem referrem sanam empetriam , nisi ex se O propositae quaestionis hoc argumentum latius foret tractandum, ad quam tiactationem, prima parte quaestionis absolut1, nunc erit tranSeundum.
ΙΙ. Εμπειρια, VOX Graeca, eomposita ex ἐν et πεῖρα, quod significat experimentum, distingui solet in sarram, sive rationalem, et in irrationaum ; additum igitur fuit iaquaestione proposita vocabulum sanύς non enim intelligitur hoc loco empetria ista ignobilis et irrationalis. quae in agyrtarum et circulatorum temeritate versatur, et solum ad nomina morborum attendit, quae cum undecunque extuderit, continuo remedia, quae isti
morbo convenire dicuntur , sine ullo judicio aut delectu ingerit; quum hujus emPetri*st
583쪽
sectatores, omnis scientiae atque doctrinae expertes, irrationaliter ista tantum praecepta praescribant, quae ab aliiS laudata audiverunt, Vel in casu , quoad extremam formam , simili, antea ipsi adhibuerunt, ita ut remedia Venditent ad solum vulgare morbi nomen. Tales Empetrici ignari naturae actionum, causarum et characteris morborum , indie tionum et variarum curandi methodorum, non niSi nomina morborum inquirunt, quibus cognitis miseros suos aegrotanteS illis remediis, quae tali vel alii simili morbo convenire memoriae mandaverunt, Strangulant; remedia, quae in quendam morbum egregium effectum edidisse audiunt, nulla circumstantiarum Vel stadiorum morbi ratione habita , statim praescribunt, et copia Verborum ViX cohaerentium aegros detinentes, horum sanitatem et vitam corripiunt; nec rari occurrunt isti Empetrici; horum enim' apud quemque barbitonsorem in omni sere nostrae Patriae pago invenitur exemplar, qui, summam inscitiam cum summa impudentia conjungens, lingua inspecta, emeticum, et alvi conditione eXaminata, laXans, neque haec, exigua, statim porrigit, et sic infelicis aegri summa jam laborantis debilitate, vires prosternit et prorsus enecat. Sana e contrario empetria dicitur illa, quae, si non unicum, praecipuum certe Media cinae fontem in morborum eorumque curationum historiis constituit , quaeque ab hoc unice principio, a sola eXperientia rationali, remedia ad morborum curationem petit, nec tamen ullam doctrinae Partem, quae quidem verae et certae lucis aliquid praebeat, negligendam censet. Sanus igitur Empetricus in historias morborum atque curationum studiose inquirit, atque ita, ut in unoquoque genere cum Symplomatum Varietates,
tum accessionem, Statum, remi SSionem distinguat, Simulque methodum, quae in singulis profuerit, diligenter notet. Medicamina accurate intelligi vult, cum omnibus adhibendi
gautionibus, anatomiam quoque ad phaenomena singula morborum aliquatenus illustranda, non ad causam declarandam, as Sumit. Postremo in remediiS eligendis, symptom tum naturam, aegrotantis habitum et aetatem, anni tempestatem aliaque ejusmodi pe pendit; nomine autem morbi duci se aut commoveri non patitur. Hujus igitur doctrianae fundamenta sunt observatio, historia et 'analogismus, quae innituntur sensuum, testimoniorum et analogiei ratiocinii fide. Quidnam autem per haec singula intelligatur,
breviter eXplicabo. Observatio versatur circa phaenomena singula, aut circa concursum plurium phaeno, menorum, ita inter se nexorum, ut tanquam pro unico phaenomeno haberi et unico debeant vocabulo enuntiari. ita cognoscitur observatione, aeger pinguisne sit an macilem tus, an deliret, nec ne, caet. Sed maxime longaevo propria non sussicit observatio, requiruntur itaque aliorum plurimorum observationes, et de rebus, sibi observatis testi-α0nia; ita ut observationi propriae historia alienae observationis adjungi debeat,
584쪽
quae igitur in aliorum testimoniis quaerenda. Pertinent huc imprimis historiae more rum, quas tanti momenti existimabat Illustr. SFGnflamus, ut his solis veram medendi rationem indagari posse dixerit. Sponte autem patet, observationes, ut aliquem in Medicina' usum habere possint, fideles et veritati omnino consentaneas esse debere. Uix magis perspicue hoc demo strare possum, quam eX egregio illo casu, qui Immortali SFdenhamo accidit, cum accedens ad juvenem, quem jam mortuum credebant, ex Observatione exilium vitae reliquiarum, aliorumque symptomatum, perspiciebat, hic peccare plethoram commotam, quae, cum in actum ducitur, vehementissimos semper effectus producit. . Ex hac igitur observatione jubebat, ut aegro illico Vena Secaretur, quod cum tanto fiebat Successu, ut aeger per miraculum quasi in vitam revocaretur. Maximet tamen dolendum, in hac re tam saepe peccari, uti liquet eX exemplo multorum medicaminum, quae, dum ab aliis mirifice laudantur, ab aliis aut me iguntur, aut prorsus vituperantur; quae, dum ab aliis paucis admodum granis Vim egregiam exserere perhibentur, ab aliis decupla solent praescribidost, ut ullum inde sibi proponant successum; id; quod aut falsam in aliis experientiam denotat, aut in aliis . falsam a Veris experimentiS concluSionem. a
Attamen neque haec testimonia sussciunt, sed etiam Analogismo, seu ratiocinio, ex comparatione status praeteriti cum praesenti ad futurum legitime elicito, opus est. Singularis enim experientia, vel propria, Vel aliena, vana prorsus et ad artem inutilis est, nisi ad similes casus transferatur; qua quidem translatione tota Empetricorum. ars com tinetur. Praesertim autem sic a similibus effectibus ad similes causas, a similibus caum sis et circumstantiis ad simillas effectus et eventus, ab Ob ServatiS antea successibus ad . sperandos et regendos futuros ratiocinamur, ita ut haec translatio sive analogia in re, medica fieri debeat, aut ab uno ad alterum morbi ejusdem casum, aut ab una morbi specie ad aliam, aut ab una morbi Sede ad diversam , aut ab auxiliis morbi ad similia auxilia. Sequenti exemplo ulterius hoc illustrabitur: accidit, . ut homini cuidam casu quodam sumtus cortex peruv. quartanam febrim fugaverit; transfertur m 9X Her analogismum experimentum ad alium aegrum, iijdem quartana laborantem; dein ad intermitte tes alias, tertianam, quotidianam. Ulterius porro transfertur experimentum ad alias quoque febres, ut ad remittentes, deinde ptiam ad intermittentes larvatas. ImO ob aliquam manifestarum qualitatum convenientiam eo pervenerunt, ut, translatione a remediis ad remedia facta, ex effectu cort. peruV., . ejusque substantia perspecta, ad tentanda febria fuga alia, ad cort. cascar. , ad cort. salic., ad alia, Vario cum eventu transierint. N . que hic subsistit analogiae rationalis usus; ex effectR enim, quem habuere certa remedia
in morbis brutorum, ad effectum similem in similibus morbis hominum concluserunt;
585쪽
et saepe egregium usum ex adhibito cum debita prudentia tali remedio habuerunt. N tandum interim hic cautissime agendum esse, in talibus experimentis analogicis a brutorum genere ad genus humanum transferendis, quum haud pauca hominibus venena, animalibus caeteris Sint innoxia, et Sic vice versa. Intelligitur nunc, quibus sana empetria finibus contineatur ; intelligitur simul, vel ipsam empetriam Sine rationis usu nullo modo consistere posse. Nullo enim modo tranS- ferri ad simile unquam potest ulla sive observatio fortuita, sive experimentum de imdustria et consulto captum, nisi ratiocinii analogici ope, quod tanti est usus, ut, si rem bene perspieiam iis, omnis et sensuum et testimoniorum fides ab ipsa etiam ratiocianii analogici certa firmitate pendeat. Quantum autem conferre debeat haec sana empetria ad doctrinam indicationum, et ad faciendam bonam Medicinam, jam a priori ei ipsa ratione intelligitur. Cum modS cogitem mus, Medicinam esse scientiam, quae, uti omnes fere scientiae atque artes, originem atque progressus suos debet experientiae et analogiae, et illam natam esse ex Observationibus, quas jam inde a primis aevis fecerunt circa statum naturalem et praeternatur tem hominum cuti in Introductione verbo monui); sponte patet, Scientiam Uel artem,
quae VerSatur circa statum, processibus naturae repetitis et Saepe mutatis productum, multum incrementi capere ex observatione horum processuUm eorumque tractatione.
.Quicunque praeterea Medicinae non plane est imperitus , non potest quin perspectum habeat, rarissime, si unquam, in duobus aegris omnia, quotquot morbos eosdem comitantur, phaenomena Simili prorsus ratione adesse; unde, vel me non monente, praeStantia sequitur empetriae rationalis, quae omnes has differentias atque distinctiones, licet aliquando exiguas, observare, inter se comparare et ad alium caSum referre solet. Multum quoque nos juvare posse hanc empetriam in satisfaciendo indicationi jam formatae et seligendo uno prae alio medicamento, eX ipsa ratione patet, Si cogitemus, nos de ratione agendi medicaminum nihil fere scire, et quamvis vires medicamentorum tum generales tum speciales nobis sint cognitae, nos tamen illorum actionem explicare non Posse. Unde Sequitur, quod, si verum sit, medicamentis inesse Vim agendi nobis ine licabilem , tunc etiam verum esse posse, quod medicamento cuidam insit vis specialis , eontra certum quendam morbum determinatum, non nisi observatione et experientia detegenda. Aeque parum ac explicare possumus Vim anti SpaSmodicam mOSchi, et rationem', qua agat antispaSmodice in corpus, aeque bene perspicere pOSsumus a priori, quod possit dari genus spasmorum , in quo observatio sive sana e petria doceat, eundem moschum prae aliis antispasmodicis specifice agere. Talem autem dari posse actionem medicamentorum specificam, non solum sano ratiocinio a priori statuere licet, verum et
severa illam existere docuit experientia. Ut eundem moschum pro solo exemplo ex
586쪽
nuillis hic adferam, sussilit, acutissimum Micnmanmim assirmare, medicamentum longe aliis antispasmodicis .praevalere, et fere specifice agere in aSthmate periodico Millari. Ipsa quoque historia Messica nos monet de ingenti usu Sanae e petriae in doctrina indicationum, docetque, Medicos nullis Sanae empetriae regulis ductos pessime saepe eris rasse. Sponte patet, me hic non loqui de agyrtis istis et circulatoribus homicidis, qui nullam omnino indicationem formantes, drasticis, emeticis et qualibusci inque remediis lis
rescis, aegros Ruos enecant; quorum eXemPla, quae, Proh dolor, seXcenta prostant, asinferre profecto non erit OpUS. Illos autem hic volo Medicos mere theoreticos, qui, nullis rationalis em petriae regulis ducti, aegros SUOS adeunt, et Systemati suo Semel electo bonum an malum sit non curant) semper adhaerentes, minime recentiores obServationes et eXperimenta observant,
sed uno eodemque tramite semper in praxi sua procedunt. Quid nunc, quaeso, de talibus Medicis expectandum est y An aliquos progressus Medicina a talibus capere potest y Certo certius nullos. Inter hos theoreticos et irrationales Empetricos, ni fallor, imprimis
Tecenseri meretur Parace us, qui quas perversas indicationes ac curationes saepe instituerit, libri ab ipso editi innumeris exemplis docent. Quando e contrario spectamuS VirOS, qui sanam empetriam magni faciunt, illamque cum bona theoria jungunt, tunc eos non
Possumus non Venerari, et fieri non potest, quin in salutem humani generis doctrina Medica magnopere increscat. Hippocrates immortalis ille Medicus licet vixerit antequam secta ita dicta Empetrica floruit, fuit sanus Empetricus, qui ita vere em petrice obse
V2Vit naturae Phaenomena, ut naturam morborum medicatricem cliXerit, et omnes indiueationes ita instituendas praedicaverit, ut deficienti naturae Succurrant, atque effrenem coerceant et in ordinem redigant. Et nemo usquam datur, cui plura in re medica d bemus, qui ad majorem gradum certitudinis Medicinam perduxit, et cujus egregiis laboribus debemus talia divinae hujus Artis fundamenta, quae ipsi Drmam, ut ita dicam, magisiscientificam dare possint. Inter recentiores sanae Empetriae Patronos fuit magnus 2 enhamus qui nihil addens, quod observando non certo constaret, nec aliorum placita curans, in egregiis suis libris, quicquid de salutifera natura observaverat, omnium oculis exhibuit, et omnes indicationes secundum rite laetas observationes esse instituendas docuit. Immortalis Boer avitas magnus quoque et sanus fuit Empetrie US; quamquam enim theoriam aliquam condiderat, tamen, ut omnes Systematis conditores, quot in scholis defenderat, Saepe ad aegrotantium lectos deserere coactus fuit, atque, si aegrorum saluti promtius aliis et certius consuluit, non profecto id theoriae praestantia secutus est, sed quod morborum historias, naturam, decursum et exitum, exquisitis-Zime calleret, formaretque adeo indicationes sanae Empetriae superstructas. Quid enim
juvat Theoria, quae in Praxeos usum converti nequit 7 Quid juvat Syβtema, quod i
587쪽
yeet abstracte, ut dicunt, Veritatis formam adsHmat, experientia tamen salsum reperitur; quod morborum diagnosin ac theoriam non tantum non reddit faciliorem et certiorem, verum saepe illas plane impedit, et sic in aegrotorum perniciem ruit, ubi Medicus practicus
empetria rationali ductus , eXcellentissimorum omnium temporum Medicorum practicorum observationibus, morborumque historiis, ab iis accurate descriptis, munitus, aegros servare posset. Utilitate tamen aliqua se tale SyStem a commendare potest; videlicet novam forte rerum faciem offert, qua ad Veritates duei possumus, quae, licet exspectationi non respondeant , ingentem tamen utilitatem arti Medicae afferre possunt. Egregie et prae aliis Medicis cum bono successu memoratoS viros praXin Medicam exercuisse referunt variae de his viris adhuc cognitae morborum curationum historiae, quales in nostra praesertim patria de summo illo Loer avio plurimae narrantur. Praesertim autem quotidiana o erientia nos docet , quidnam Empetria conserat ad doctrinam indicationum et universam praXin Medicam. Multa dantur Symplomata, quae ad causam morbi proximam detegendam, et hinc ad formandam bonam indicationem conducunt; et quorum praesentia in singulis morbis quid indicet, nos experientia sola sine ullo ratiocinio docuit, et quorum cognitio maXime ex Semeioticis petitur. EX Observatione aegrorum saepe aliquid, nobis ante incognitum, quoad formationem indicationis discere possumus. Quando scilicet in morbo quodam, quem antea tractaUimus, ex effectu aliisque circumstantiis, nos minus felicem' nec- bonam indicationem formasse videmus, tunc Omnia, quae observavimus, referimus ad similem morbum, qui postea nobis occurrit, et Sic ex hac comparatione praecedentes indicationes dijudicare atque in pra lsenti casu mutare possumus. Nullum scio exemplum magis perspicuum, quam illiid desumtum eX sanatione podagrae, qui morbus remediis quibusdam Ualde amaris, uti pulvere Ducis Portlandiae ex rad. gentian. caei. , vel calidis diaphoreticis, uti soluti ne resinae guMac. in aliquo Spiritu cum plenario saepe Successu ablatus est, sed clim hae sequela, ut aegri post breve tempus apoplexia ali OVe graviori malo Subito exstingue. rentur, unde didicerunt sani Empetrici, hoc malum nullo remedio essicaciore ' vel saltem non remediis his enumeratis, esse oppugnandum. Docuit ab altera parte observatio sed Iexperientia, Saepe curabile esse hoc malum per vitam campestrem, laboriosam , cum diaeta lactea et Vegetabili, quae tunc cura tempestive suscipienda et diu continuanda est. Sana Empetria docuit, saltem ex opinione magni febres intermittentes vernales , siὸ non nimis diu protrahant ux, ad longaevitatem disponere; docuit praeterea, 'easdem non justo citius oppressas, pertinaces morbos chronicos aliquando feliciter curare , et inVeter - Itae epilepsiae, aliisquci morbis pertinacibus nervosis, non raro mederi. Μere nunc Theo- ITeticus et nulla Empetria praeditus, ad hominem hac febre laborantem vocatus, quoniam nulla , nec Suδ nec aliorum, experientia doctus vim medicatricem febrium intermittentium
588쪽
Ignorat, ex sua indicatione male tunc formata statim eort. peruv. , vel alia febris a praescriberet, ita ut facile eX tali cura tandem Succumberet aeger, qui e contrario sub cura sani Empei 1ici ad pristinam sanitatem Certo redit. Sed ne alia exempla adferam ;veritas enim haec ita perspicua, ut eXemplis allatis Potius Obscurior reddi quam illi,
strari videatur. In ulteriori quoque indagatione virium medicaminum, quorum cognitio in satisfaciendo indicationi tanti momenti est, egregie quoque patet usus sanae Empetriae. Nulla enim datur historia Medica satis certa et explorata corporum naturalium, quae vim m dicatam habent, nisi ab experimentis fidelibus et repetitis; dolenda autem ejusmodi e perimentorum penuria, quae forte dependet a defectu accuratae observationis omnium rerum, quae vel ad aegros, Vel ad morbos, Vel ad res externas pertinent. Tali modo, ut quaedam eXempla asseram, nuperrime ex institutis experimentis nobis patuerunt vis egregie diuretica Balloit. Lcmat. , vis roborans Lichen. Pariet. , vis antlielminthicae OLThereb. vis Fab. Pechur. contra fluorem album, et Vires contra epilepsiam sulphat. πτο - am n. , nitrat. argynt. sedi acris et cGrbon. potass. alcat. liquid. , cujus posterioris remedii effectus haust negandos cum commilitonibus meis observavi in epil tico, qui, cum per annos jam fatali hoc morbo laboraverat, curae Clar. Praeceptoris cussit mandatus , brevi plane sanatus fuit. Sic Plinius , ut exemplam quoque ex antiquioribus .afferam, nobis enarrat, homines venaesectionem ab animalibus didicisse, quum observassem, Hippopotamum assidu1 satietate obesum exire in littus, atque cor sus recentibus arundinum caesuris acutissimis imprimentem, venam quandam in crure
Vulnerare, atque ita corpus exonerare et plagam limo rurSUS obducere.
Jam itaque mihi videor probasse brevi ratiocinio, tum eX ip Sa ratione desumto, tum ex historia et quotidiana experientia probato, tantum Valere Sanam Empetriam, ut sine illa nulla formari possit bona indicatio, imo ut nulla omnino possit existere doctrina indicationum. Tota enim disciplinae medicae em petriae Sanae innititur, et omnem itaque theoriam medicam a praxi corrigi debere eeBSeo , non Vero Praxin theoriisi accom
Ut autem aliquis fiat medicus sane empetricus, non parvi momenti mihi esse videtur paucos tantum legere libros, sed illos imprimis, qui morborum historias, non theoretie . confectas, sed accurate secundum naturam delineatas, continent; ut sic in defectu experientiae propriae aliorum experientia uti possit junior medicus, Secundum quam inst tuere debet curam. Nam illi, qui in praxi consenuerunt, ordinarie eXperiuntur plero-rumque Systematum futilitatem, et hinc potius agunt e sollicita comparatione esse tuum, quoS ipsis observaret contigit, et qui maxime conducunt ad formandas bonas
589쪽
mensibus observarunt, non tantum Suae, Verum quoque aliorum, raperientiae fructus capere PoSSUnt. III. Tertio nunc loco respondendum erit ad ultimam partem propositae qmestionis, et demonstrandum: qualem usum habot doctrina indicationum in seligenis remediis, quae eodem titulo, in eadem classo eoaecmquc ordino materico Medione disponi solent Non curari morbus in aegro poteSt, nisi mutando corpus; et haec mutatio per remedia debet essici, quorum potentia medicatriX licet Medico cognita sit, tamen, qua rati ne, quo ordine, quo tempore, qua denique forma, hiS Uti debeat, etiam perspectum habere debet. Hoc autem habet dissicultates et multas et graves; ut enim haec omnia rite possint cognosci, requiritur Omnium rerum, quae vel ad aegros, vel ad morbos, vel ad res externas pertinent, accurata observatio. Praeterea nullum est fere inter medicamenta viribus caeteroquin sibi quam maxime similia, quod non aliquam habeat, praeter communes cum maxime assinibus, proprietatem, per quam nonnullis in casibus ad usum medicum prae reliquis omnibus , quantumvis similibus , maxime conveniat; semper enim attendendum est, ut, in quantum hoc fieri possit, omnibus indicantibus simul satisfiat. Huc accedit, quod nullum remedium semper in simili casu aeque valeat; illa enim, quae alias juvisse deprehenderis, sieri potest, ut alio morbi stadio, alia mensura modoque, alio aegri Statu, vel vi mutata esse , Vel eam plane amittere, vel nocere potius, quam prodesse Videantur. Mutanda quoqne aliquando remedia, praesertῖm in morbis chronicis, quamvis eadem maneat indicatio; ubi nempe ad consuetos ab aliquo jam tempore stimulos, contracta cum medicamento familiaritate, obsurdescit quasi percipiendi facultas; quemadmodum id V. c. frequentissime accidit in morbis spasmodicis, hystericis, cael. Ut omnes igitur haS aliasque multas distieultates superare possit -- dieus, ipsi opus est intima cognitione doctrinae indicationum; haec enim jubet ad omnia attendere, quae circa aegrUm et in eo Versantur. Integra haee indicationum doctrina sese refert ad hoc caput de seligendis in variis morborum casibus, qui nunquam sibi plane sunt similes , variis remediis. Ad hune se-1ectum rite instituendum, talem habet usum haec doctrina, ut nullius omnino esset V loris, nisi adhiberetur ad seligenda remedia. Hac in re praesertim patet, an Medicus bona doctrina sit imbutus, an vero salsus sit Empetricus, qui mox, ubi nomen pro morbo invenerit, Sine ulla mora remedia sua in promtu habet. Diu sententia mea dubia haesit de vera ultimae hujus quaestionis significatione; sivnullo enim libro de materie Medica conscripto, quantum ego scio, agitur de divisione remediorum id titulos, classes et ordines ; sed tandem , nisi fallor , veram sententiau
590쪽
percepi, cogitans in quaestione positum esse: Remedia, quae eodem titulo, i. e. sis eodem titulo, in eadem classe eodemque Ordine materiae Medicae disponi solent. Si mitur itaque titulus pro subdiviSione Ordinis , quemadmodum ordo constituit subdi viasionem olassis. Uerum, quomodocunque intelligi debeat haec propositio, eam esse puto quaestionis mentem, ut USUS doctrinae indicationum Ostendatur in seligendis remediis , n6n solum, quae in eadem classe, vel in eodem ordine, Sed etiam quae in eodem genere, in eadem specie disponi solent. Si haec vera Sit mens quaestionis, nihil facit ad rem, quomodo talis divisionis singulae subdivisiones nominentur , utrum titulus , an g
Nisi brevitati studere vellem, praecipuas easque maxime usitatas divisiones medicam, num , quae a Variis auctoribus Sunt propositae, hic memorarem. Ne vero nimis in longum protraham hanc responsionem, illas omnes relinquam, et talem proponam divisionem, quae mihi optima videtur. Classes medicamentorum disponuntur secundum Varias methodos medendi, quarum methodorum varia quoque fieri potest divisio. Sequentem propono
I Methodus nutriens, tonica est Methodus evacuanS3 Methodus excitanS4 Methodus sedans.s Methodus alterans, Secundum quam divisionem s quoque assumo classes medicamentorum; medicamenta
Omnia quamvis medicamina certo et Sano Sensu appellari possint alterantia, quum omnis sanatio ponat mutationem in Corpore productum , Sunt tamen et nonnulla, quae prae aliis, et magis direcie, corpus Vel quasdam ejuS partes constitutivas alterant, quae igitur prae aliis quoque nomine cucrantium inSigniri POSSunt, V. g. antacida , ant septica, caet. , quo certo SenSu sorte referri poSsent omnia medicamenta specifica. Classes hae iterum in ordines diSponi Solent, quos tamen Omnes hic enumerare non opus. Unum tantum exemplum proponam. Classis evacuantium dividitur in , I, ordinem catharticorum, et, Ord. emetic Or., 3, Ord. diuret ., 4, Ord. diaphoret. , 5, Ord. Syalag., 6, Ord. errhin ., 7, ord . emmenag., 8, ord. Sanguinem directe evacuantium. Sed et hi ordines ad varios titulos sive genera referri possunt, quorum tamen divisio valde est arbitraria. Sic alii cathartica diviserunt in eccoprotica, purgantia et drastica; alii in purgantia emollientia, adstringentia, stimulantiu et narcotica; alii alia ratione; quisque igitur hane dispositionem sibi formet, quemadmodum sibi Optima videtur, modo