Dissertatio medica de indicationum doctrina ...

591쪽

virtutes medicaminum bene perspectas habeat, neque remedia ejuslem classis ae ordinis promiscue in morbis praescribat. Demonstravi modo paucis Verbis multis enim non erat opus, post omnia illa, quae ante dicta ) maximum et fere unicum esse usum doctrinae indicationum in seligendis aptis remediis pro vario casu morbi. Liceat autem nune hoc exemplum addere juxta divisionem medicamentorum mox propOSitam. Hydropicus auXilium Μedici implorat; hic, omnibus examinatis, videt indicationem therapeuti eam Vel Symplomaticam in hoc casu indicare medicamenta eX Classs Evacuantium. Haee autem Sunt Varia, possuntque, ad evacuandos humores hydropici adhiberi cathartica, diuretica vel diaphoretica. Nisi doctrin 1 indicationum imbutus eX 3 hisce ordinibus bonum Selectum facere non posset; nunc

autem, edoctus omnia attendere quae in aegro et eXtra eum observari possunt, videdv. g. aegrum cum leVamine Urinam facere, cum Virium autem prostratione sudare vel purgari. Nisi nunc alia majoris momenti contra indicent, Seligit eae classe evacuantium ordinem diureticorum. Medicus autem indicationUm doctrinam non curans, sive falsus Empetricus, in omni casu hydropis nil nisi aquam evacuandam videns, semper pro more suo vel diuretica, vel drastica, vel diaphoretica praescribit. Ordo autem diu reticorum dupleX continet genus Sive titutam remediorum, talia nempe, quae vim sibi conjunctam habent, Ut ita dicam, desprimentem, sedantem, antiphlogisticam quodammodo, et talia, quae simul sunt majori vel minori gradu stimulantia. Ad primum genus pertinent Tartras potassao acidul. , Nitras potussas et omnia salia neutra; ad alterum SciIIa, Potassa aliaque Digitalis purpur. utrum ad hoc an ad illud genus pertineat, disputant, mihi autem ejus Vim sedandi irritabilitatem systematis arteriosi consideranti, et effectum, quem praestitisse dicitur in inflammationibus stlienicis, praese tim pulmonum, videtur ad diuretica sedantia et quodammodo intiPhlogistica esse res renda . Hydropicum jam diureticorum ope esse evacuandum docuit indicatio formata; hoc autem non sufficit; ulterius est pergendum in formanda indicatione, ut sciat Medi.

cus , quaenam et eX quonam gonord diureticorum sumat remedium. Omnia in aegro et extra eum, nunc Vel antea PraeSentia, considerans, inVenit V. g. illum esse hominem caeterum Sanum, eX morbo autem acuto nuper mansisse hydropem ita dietum acutum, cum febricula Sthenica conjunctum, qualem V. g. saepe scarlatina relinquere solet. Seligit itaque Medicus diureticum ex genere deprimenti sive antiphlogistico V. g. lGVtrat. potass.coid. Vel alia salia neutra. Empetricus autem falsus, ad haec Omnia ΠOn attendens, diu reticum saepe eX genere Stimulanti, vehementer saepe agenti, praescribit, et sic, quamvis evacuaret hydropicum, statum phlogisticum ipsumque morbum auget.

Verum ulterius adhuc pergendum, neque hic subsistit Medicus, qui bene sibi forna verit indicati0nem. C0gnitum ipsi quum sit, nullum fere esse remedium cum alio,

592쪽

quamvis in eodem titulo disposito, Plane Simile, neque unquam esse indifferens, quale medicamentum praescribatur, quum omnia, pr eter hanc primariam, aliam quoque sibi eonjunctam habent vim, Cum Statu praesenti corporiS aegroti magis minusve conveniem tem - quum haec rite perSpiciat, ulterius, et quam aecurati Ssime, maximas etiam circumia stantias in aegro attendit, Omniaque inquirit, et sic invenit quaenam coindicent vel eo traindicent. Ponamus nunc, Medicum in easu hydropis chronici in corpore phlegmati- eo ex indicatione formata Selegisse diureticorum stimulans, non indifferens ipsi est, utrum sumat aeger V. g. potassam Vel S illam. Si febriculam lentam, humorum acrimoniam et colli quationem, cum Vi Sceris alicujus labe inveterata conjunctam, animadvertit, potassae usum negat; hanc autem praescribit in lentore circulationis, absentibus signis mox memoratis, habitu phlegmatico, urina Pallida. Scillam eligit, si multa adsit pituita, praesertim in pulmonibus, si alVus simul quodammodo promovendus ; at ab ejus usu desistit, ubi ventriculus valde debilis et ad vomitum facile propensus, cael. In hydrothorace, caeteris non contraindicantibus, Seligit herbam digit. purp., quoniam experientia multum ad doctrinam indicationum conferens) docuit hanc saepe specifice quodammodo, et prae aliis diu retici S, in hac hydropis forma agere. Horum autem omnium nihil curat Medicus indicationum doctrinae non peritus ; hic enim indisserenter et promiscue medicamenta praescribit. Ex hisce nunc videre est, tanti momenti esse veram doctrinam indicationum in seligendis remediis, ut sine illa nullus veri nominis Medicus existere possit; ex hisce videre est, nullam doctrinam plus utilitatis scientiae Medicae afferre, quam hanc, quam exponere hujus dissertationis fuit scopus, cui aptum omnino nunc finem imponere possum, non dubia

tans, quin illi, qui de ea judicium sunt laturi, virium juvenilium rationem habituri sint.

'o βίος ἡ-, ὁ δε Vita brevis, ars longa, occasio celaris, καιρος ἡ δε πεῖρα σταλερὴ, ἡ experimentum periculosum , judicium

κρίσις Δεῖ ου μινον εαυτον di tu. Oportet autem non modo se παριχ ειν τα δεοντα ποιεοντα , αλλα καὶ ipsum exhibcro quae oportet facientem, πιον νοσεοντα , λωτὶ τους παρωτας , καὶ sed di aegrum, e pracsentcs, et externa.

593쪽

FRANCISCI BIN KES,

IURIs UTRIUSQUE CANDIDATI ET IN ΑΤΗENAEO, QUOD FRANE QUERAE EST, STUDIOSI,

RESPONSIO

, NOBILISSIΜΟ ORDINE IURIS ' CONSULTORUM

Qua, quum de multorum Cicoxonis librorum anat i et constitutione doctrinae, proximis hisce anniS, hens merueruiat ΠOStrates siri pra

clari, ueluti do libris de Natura Deorum Scholienius, do finibus bonorum et malorum Lennepius, de LegibuS Engelbronnerus; postulatur dissertatio simili ratione elaborata de Ciceronis libris de Ossiciis. CUI PRAEMIUM A NOB. FACULTAΤE IURIDICA ADIUDICATUM EST

D. V111. FEBRUARII A. MDCCCXVIII.

595쪽

,, Cum tota PhilosopZia Ciceronis verbis utar frugifera et fructuosa, neo vlut

pars ejus inculta et deserta sit , tum nilla feracior in ea locus est, nec uberior, ,, quam do inciis, a quibus constanter honesteque vivendi praecepta ducuntur es' et postquam Socrates primus a rebus occultis, et ab ipsa natura involutis , in quibus omnes ante eum philosophi occupati fuerant, e coelo philosophium in , terram invocaverat, et ad vitam communem adduxerat, nulla philosophias moralis pars a philosophis magis est elaborata, quam de ossiciis, nullaque m re magis erant occupati philosophi Ipse enim purioris Philosophiae parens, sapiens illo Socrates, multa docendo de O iis praecepit: cujus praecepta, sanquam splendidissima ingenii humani monumenta, nobir servavit Xenophon. Socratem secuti philosophi multum λemporis contrivarunt , in in in gandis iis , quae homin m deceant dedeceantque. Inter tuos non in imo loco sunt nominandi Stoici, inter quos eminent certe princeps Zeno, Cleanthes, Chrysippus, Pa

inaetius, PosidoniuS. Dolendum vero est, omnia forum scripta jam dudum esse Aperdita, nec quidquam do iis, nisi fragmenta quaedam mutila, superesse e et in summis versaremur tenebris, nisi splendidissimum antiquitatis opus de Ossiciis, a M. T. Cicerone conscriptum, tem porum iniuriam superassci, atquο co, cdicrorum jacturam et interitum, facilius obi Nisci possumus. In his enim Cicero nobis servavit Sto1corum , et praesertim ex omnibus Sto1cis elegantissimi Panaetii, placita de hac Ethices parte. Illi, cui nota est Ciceronis universa doctrina et cruditio, mirum videri non potest,

his in libris non tantum permulta inveniri, quae philosopflium illustrant, sed et multa, quae, tum explicandis Juris Naturalis, cum Juris Romanorum Civilis, Iocis insemiunt ita, ut aureus iste libellus, non iis tum 'Philosophiae studio addictis, sed Puris etiam

studiosis, summa diligentia sit evolvendus Sed operis Iaudem operosa commendatione indigere haud arbitror, cum iEud, ab om- Mi aevo, viri Literati summis laudibus ad coelum evexerint. Cum de muDorum Ciceronis librorum anc0si et consti utions doctrinae, prozimis hisce annis, bene meruerint nostrates, Viri praeclari, τρIuti B. P. v. 'Vesele Scholten, Vir Cons. qui Aoum De Natura Deorum ex Ciceronis scriptis accurato et eleganter po A a tria

596쪽

tractavit et explanavit, in Dissertatione, quam publico defendit, Praeside V. G. D. Wyttenbachio, Amste d. 1783. - D, J. Van Lennes, V. CL, Amstelodamensis naei ornamentum, qui libros Viceronis de Finibus bonorum et malorum haud minori laudo et elegantia explicuit in Dissertatistuc, quam, P= aeSido V. Cl. H. C. Cras, ad publicam discoptationem proposuit, Amst. 1793. ct denique E. C. d'Engelbronner, Vir Cons., qui libros Ciceronis de Legibus ita illustravit, ut ad perfectam horum Δ-hrorum: intelligentiam nihil desideretur, in Divulsti9nc pselice defcnsa, Amst. x8oa, praeside eodem Η. C. Cras . cum hi, inquam, δε Cicerone tam. bene meriti fuerint, nemini mirum accidet, a Facultate Iuridica in Acadomia Lugduno-Ε atava postulari Disputationem simili . rasione elaboratam aes Ciceronis libris de Ossiciis.. Cum igitur, ex. Decreto. Rrgis Augu ti simi haec o quiadstio prosoncrctur , ut Cives adomici inter se de Ialma crasiarent ἰ etiam in Ulam mcas Vires , qtialescunque sint, eaperiri. Noluis . Illa enim quacs io ju ni, pra Scrum Purisprudentias operam naνanti, latissimum aperiat disserendi campum , et, ultor rimos profrrat fructus, necesse est. In his enim libris exposita videς Puris naturalis fundamen sar Ni rit et ub Ais Ius Romanoriam Civiis repetitum. Licet mi illa. insint, quac adi Puri prurintiam minus pertincant, Puris Consulto utilissima tamen esse possunt. Phi sophiar enim scientia, praesertim Stoicorum, Puria

tem. - propositac qua stioni Sarimc crim , Middanc aequi judices, Leidensis Adad iniae I ri; Professores, viri Clarissimi. obod autem ad ipsum, quam in capruriandus hisce libris secutus fuerim, rationem attinet, tolum disputationem in quinquo Capita, diVisi, quorum Caput Primum continebit notitiam Literariam. et Historicam librorum Ciceronis de ossi iiS. . . . Caput II. agio tactis in Agnoro, ori quo desinitioiae et divisione in ejus rim tibinis. Capis III, comit otitur Ciceronis ductrinam dehonesto, qua ἴ adsertim liber primus

Capito IV. explanatur libuer II, in quo do Utili agitur, i

RESPONSIO

597쪽

S. I. De consilio Ciceronis in conso=Gendis Libris de Ossiciis: de fontibus, o

quibus flauserit, dequo auctoribus, quos Secutus fuerit. Romana Respublica, bellis civilibus Caesarem inteT et Pompesum dilacerata , a Cussare tandem vi et armis esset oppressa, resque omnes ex unius arbitrio nutuqtae penderent, dominatu unius omnia tenerentur, neque esset USquam consilio vel aucto, ritati locuS, socios denique tuendae Reip. amisisset Cisero, a rerum publicarum a ministratione se abstinendum putavit, et fugiendum conspectum sceleratorum , qtsib ASomnia redundabant. Non tamen angoribus sese dedidit, neque indignis homine libero vo luptatibus: sed, cum nihil agere animus posset , ita defensionum laboribus, Senatoriisque muneribuS, molestias existimavit honestissime posse deponi, si se ad philosophiam retulisset, Uc in ea quaereret oblectationem animi et requiem curarum. Nec vero tantum ut Sibi legendo prodesset, verum etiam ut Romanorum ingenia, quantum in Se eSSet, ad earum artium, quarum plerique rudes atque ignari adhuc erant, studia, scribendo

598쪽

eXcitaret. c. de Of. II. 1. III. I. Philosophiam itaque eXplicare, Latinisque illustrare

literis, neque partem, sed eam totam, Summo Studio eSt adgressus. Sic Romanos ad Philosophiae studium cohortatus est, in eo libro, qui inscribitur Hortensius , quodque genus philosophandi minime Sit arrogans, imuimeque et constans et elegans, in libris Academicis , exposuit. Dein positis de Finibus bonorum et malorum fundamentis, ad singulas Philosophiae partes deinde pertractandas transiit. Sic in libris Tusc. Quaesti UIM res Iad beate vivendum maXime necessarias aperuit. Deinde doctrinam suam de

Natura Divina, de Divinatione, de Fato , de Senectute, de Amicitia, de Gloria I exposuit, denique contulit se ad pulcerrimam omniumque nobilissimam de O iis disputationem.

Uix mihi dubium videtur, quin Ciceronem ad conscribendos hosce libros materiae Pularitudo et praestantia excitaverit. Nam, ut ipse testatur, III. a. ri Cmn tota philosophia frugifera et fructuosa, nec ulla pars ejus incesta et deSerta Sit, tum nulla feracior in ea locus est, nec uberior, quam de O iis, a quibus constantor , fonestoque νiνendi praecepta ducuntur. V Alia tamen adfuit caussa, ut nempe filio suo Athenis philosophiam colenti, et annum iam Cratippum audienti, prodesset. Et cum statuisset scribere aliquid ad filium hoc tempore, ab eo eXordiri voluit maxime , quod et aetati filii esset aptissimum et auctoritati suae. Itaque non mirum, licet multa sint in philosophia etι gravia et utilia, a Curate copioseque a philosophis disputata, Ciceroraem delegisse materiam de ossiciis.

Prima igitur ratio, cur de iis scribat, est, quod materia latissime pateat ad omnem Vietae partem, altera, quod, sit licet haec quaestio communis philosophorum omnium, non tamen omnes revera de ossiciis praecipere possint vel recte praecipere. Epicurei mim, qui dolorem summum malima, et Voluptatem summum bonum existimabant, omiscium omne pervertebant. CD. de Finib. et Lib. IV. Tusc. utinest. Aliter disputabant Academici et Peripatetici, aliter Stoici. - Itaque ea ossicia, quae a plerisque videbam gur negligi, prolixius in his libris explicare sibi proposuerat. Adhuc monendum superest, Ciceronem, uti in Academicis cmaestionibus veri falsique totas investigaverit; in libris de Finibus bonorum Et malorum, et Tusculanarum Dispu- sationum, persectum, Sibique plene consentaneum, sibi finxerit; in dibris de Legibus melioris Iuris Romani principia in disciplinam redigere conatus fuerit; ita, iutiis dae inciis libris, virum civilem formare studuisse, ejusque generis Vitia notare acerbius, easque Virtutes maxime commendare, quibus Vir fortis evaderet, et in Rep.

599쪽

glorians, auctoritatem, honores, favorem. optimatium et multitudinis, sibi comν

Haec sufficiant de Ciceronis consilio. Videamus ne de fontibus, ex quibus omnis haecce de inliciis oratio manarit, ut melius rationem docendi Ciceronianum cognoscamus. Quod ad materiam, nemo non Cicoronom Stoicum agnoscit, quod et ipse fatetur: si Sequimur, '' inquit, is hoc quidem tempore, et hae in quaestione, potissimum Stoi-- cos, non Ut interpretes, Sed, ut SolemUS , e fontibus eorum, judicio arbitrioque nos-- tro, quantum quoque modo videbitur, auriemus ca). V Sed cum e reliquis Ciceronis uberrime constet, eum Academicam philosophiam et in primis Platonem adamasse praeceteris, mirum videri potest, quod in hacce de Offieiis quaestione Stoicos secutus sit. Nullum vero aderit dubium, si ad Academicorum animadvertamus philosophandi rationem. Illi enim, ne temere de rebus pronuntiarent, quae sibi probabilia videantur , ea sequuntur , quae contra , improbant 3); deinde cum aliis disputantes, quid sentirent, nunquam palam faciebant, vel raro saltem. Hoc igitur philosophandi genus, maxime

elegans , minimeque arrogans, secutus est Cicer I , . eamque consuetudinem tenuit, ut quid

sibi veri simillimum videretur , teneret. Deinde ipse Moicos et Antiochum Ascalonitam audivit, veteris Academiae philosophum, qui efiicere conatus est, ut Academiam cum Stoicis et Peripateticis in concordiam redigeret q). Hinc facile deducitur, Ciceronem , ceu Academicum, optimo jure Stoicos in hac quaestione sequi potuisse, quia Stoici de

virtute honorificentissime senserunt, et honestatem maXime propter se dixerunt eXpeten-dam : et Aca emici, Peripatetici Moicique, in constituendo summo/bono, quod honestate

metitur, verbis magis, quam re, discrepare videbantur, et Stoicos denique magis novorum verborum quam rerum inventores fuisse legimus cs . Praeterea, si spectemus temporis hujus rationem, si cogitemus de ReiP., de multorum magnorum virorum, ipsiusque CAceronis , diris calamitatibus, nemini mirum erit, Ciceronem , in ultimo vitae puncto, Stoam magni aestimasse: illa enim Omnia humana conculcat et spernit, et hominem supra hominem tollit: illa animum ad constantiam, fortitudinem et doloris patientiam, excitat vula humilitatem omnem improbat, ed mortem potius appetendam doeet, quam demittere et abjicere se ultra, quam dignitatis decorique ratio patitar. Denique, ubi quaecunaque

600쪽

alia philosophorum secta solatia denegat, ibi Stoim rebus adversis perfugium ac sol tium praebet 6 . - Quamquam multi eX Stiterint de Stoicorum libri, potissimum tamen inter eos, Panaetium, Ut interpretaretur et Sequeretur, elegit. Caussa in promtu est. Panaetius Rhodius eruditissimus philosophorum p) philosophiae, veluti fundis mentum , substravit literarum historiaeque cognitionem , et Platonis Socraticorum, aliorumque philosophorum suavitatem ita percepit, ut Stoicam Severitatem Socratica v nustate temperaret; quamobrem etiam Catoni id exemplum ad imitandum proponere non dubitavit Cicero c. de Fin. IV. ρ8. . Dein sententiam et Orationem ad captum popularem accommodare solebat 8). Cum igitur Panaetius a Stoicorum relaxaret severitate, Scriptaque sua Socraticorum , Academicorum et Peripateticorum elegantia et ornatu e ihilararet, atque secus ac ceteri Stoici, Philosophiam suam magis ad vitam communem, ad usum et reip. adminiStrationem, aptaret, nemo mirabitur Ciceronem Panaetii aes O ciis libros potissimum esse secutum , ejusque praecepta tanquam utiΙissima filio tradu

In libro autem III, ubi illum deserit Panaetius . praesertim Hecatonem, philosophum Stoicum, qui etiam de inciis scripsit, secutus est Io .

f. 2.

Do tempore, quo scripti sunt hi libri, de Inscriptione cet. Cum Cicero, initio libri primi de Ossciis, scribat, Marcum silium, quem m. U. C. 7o , Caesare Dictatore et M. Aemilio Lepido bing. Equitum, Athenas miserat: II . ibi amnum jam audivisse Cratippum, philosophum Peripateticum , dubio vacat, hos libros