장음표시 사용
101쪽
tantem tueri, saliui publicae consuleret atque Italiam pristina quieti , ac paci restituere posset . Coactis igitur , decembri mense exeunte , Cardinalium Comitiis , de successore Leonideligendo Fr aliquot dies actum est , Iulio Cardinali Medi.
ceo, qui auctoritate, opibus , ac gratia Ceteris anteibat , ut voti compos fieret, summo studio adnitente; inde mora ob ta , ac dies aliquot in perquirendis sententiis absumpti . Inde Hbratius , ac Joannes Paulus Baleonii fratres ad Perusiam , in qua principatum obtinuerant, occupandam illecti , ducen, tis cataphractis, trecentis levioribus equitibus, ac quinque poditum millibus, tertio nonas januarii urbem oppugnare adorti , septem gravioribus tormentis moenia quatere incipiunt spluribus locis eodem tempore acerrime pugnatur ζ milites urbem ingredi conati maxima virtute a propugnatoribus repelluntur . Verum cum . . . Vitellius , qui subsidio missus fuerat, plumbeae glandis ictu vulneratus discessum pararet, fiatres Ba- leonii Perusia' potiuntur. His Romae auditis, Pontificem Leoni quamprimum sumta re Patres nituntur summam illam dignitatis auctoritatem imminentibus bellis , ac Principum dissidiis poscentibus . Cum igitur, qui Comitiis intererant , in praesentes convenire non possent, v r. idus januarii de more Cardinalium sententiis exisquistis, praeter opinionem Pontificatus honos, non absque iningenti omnium, atque eorum etiam , qui aderant . admirati ne , Hadriano Tortosae cardinali delatus est, ex aliorum disi sensionibus ad illud fastigium evecto 3 neque enim patria , nam in Batavis ortus nec rerum Italicarum usu , nunquam enim in Italia fuerat ; neque Cardinalium favore , &gratia, quibus fama tantum notus erat, subnixus ad eam dignitatem pervenerat. Fuerat is Caesaris praeceptor, atque illius auctoritate in Cardinalium Collegium cooptatus , uniVersam sere aetatem procul a negotiis, & Curis traduxerat , senioque consectus in Hispania degebat, ac Vellulae Cantabriae civitate de adepto Pontificatu nuntium accepit , quem ne mente quidem , ne dum votis expetiverat. Senatus illi officii, ac obseruvantiae resertis literis gratulatus, quo loco Italiae, ac Christianae Reipublicie res essent, ob oculos posuit, atque ad pacem inter Principes conciliandam vehementi affectu est cohortatus.
102쪽
Legatio praestatuissimorum civium decreta, qui Romam advenistanti gratulationis munus obirent, pietatemque publicam erga Romanos Pontifices de more testarentur . Fuere hi Aloysius Mocenicus Eques et Antonius Iustinianus Doctor a Vincentius Capellus : Marcus Dandulus Doctor , & Eques : Petrus P sareus et Marcus Foscarus , qui cum Bononiam pervenissent . ob pestilenti e luem, quae eo anno in Italia grassabatur, redire in patriam coacti sunt . Ante Hadriani vero in Italiam adventum a tribus ex Cardinalium Collegio , qui singuli per mensem pCecrant, Pontificis absentis loco res administrabantur, quibus, ut plerumque fit, dissentientibus, ac in Reipublicie Cura privato commodo inhiantibus , quotidie omnia in prius labebantur. Nam ad Perusiae civitatis mutationem illud quoque accesserat , ut Franciscus Maria Felirius e Ruverenti familia Urbini Dux cum septem circiter peditum millibus in
Senensem agrum irrumperet, atque utque ad urbis moenia progressuS Cuncta metu, ac terrore repleret se trecentas auri libras
sibi persolvi, mutarique civitatis statum exposceret. Sed adventantium Helvetiorum rumore, ac Ioannis Medicet, qui e Gallia Cisalpina ad opem Senensibus serendam in Hetruriam proscctus fuerat, metu coeptis desistere, inchoatas. que spes relinquere coactus fuit. Neque vero quietiores in Insubribus res erant quamvis enim Pontificatus interregno pugnandi ardor, ut diximus, imminutus videretur , neque post Mediolanum a Gesareanis captum aliquod memoratu disnum facinus ederetur ; tamen animorum ad bellum propensio in dies acuebatur. Dum Galli praeteritae cladis fortunam virtute eorrigere, Hispani penitus ex Insubribus, atque adeo tota Italia pellere contendunt ; hinc Alexandria a Caesareanis militibus occupatur, ab Hasta Galli pelluntur. Franciscus Gallorum Rex, cum prosperos Caesaris successus, Mediolanum amissum, praecipuas urbes in hostium retestatem redactas, exercitum d bilitatum, ac prope delerum intelligeret , animi anxius malignitati fortunae eo vehementius occurrendum ratus , quo se
Insubrum possessione indignius pulsum fuisse ferebat , quam
primum se in Italiam venturum Vulgaverat, Lugdunum men. sis aprilis initio se contulerat, maris Praesectum Gratianopolim Famiserat, atque in id omne studium converterat, ut recen-
103쪽
tibus auxiliis, ac viribus copiae augerentur, majorique conatu nova in Italiam expeditio pararetur . Helvetiorum praeterea
supplementum in Galliam Cisalpinam mittendum curaverat . quod pro vetere amicitia, ac foedere Pagi praestitere : decem
peditum millia sub auspiciis Renati Sabaudiae nothi , magni Galliae Magistri, ac Galeatii San severi natis magni Scuti seri per Lepontias Alpes , quas hodie Diis Bernar ι , ac Gabarri
montes vocant , in Cisalpinos mittuntur et Venetos , ne Caesaris pollicitis illecti mentem flecterent, in ossicio retinere conabatur . Andreae quoque Grito Legato literas dederat , quibus de suo in Italiam adventu, deque copiarum numero Complura significabat. Proinde Senatus majori spe ductus sedulo
ad bellum necessaria Comparare : nullis sumptibus parcere e Gallos commeatibus, tormentario pulvere , pecunia ad militum stipendia juvare. Caesar iis , quae in Gallia gerebantur ,
cognitis, minime cunctanduin ratus, octo peditum Germanorum millia, ut copias novo subsidio auctas firmiores redderet, conscribit et per Oratorem Santium, ut per Reipublicae fines tuto, ac libere transire liceat, postulat ; id amicitiae , ac induciarum jure, quae sibi cum Venetis intercederent, deberie quod sane eo consilio fiebat, ut qua Veneti mente erga Cinsarem essent, dignosceretur; cum ad retinendam, ac firmandam Insubrum possessionem illorum amicitiam plurimum conducere Carolus intelligeret, eosque ad suas partes attrahere , jam inde a belli initiis adnixus fuisset: neque desperabat so-re , ut superioribus annis bellorum calamitates experti animos ad pacem flecterent . Senatus ancipiti cogitatione distentus ;cum hinc Gallico foedere detineretur ; inde C esarem praepotentem , ac finitimum sta insensum reddere nollet , consili
rum cunctatione tempus terebat. Ea res , ut rursus Collegium Patrum adiret, Santium permovit : quaenam de Germanorum transtu publica voluntas sit, exquirit : admitterene illos, an arcere velint : nihil dissimulanter agendum : infestone , an amico in Gesarem animo sint, aperte promendum ; id Imperatoris nomine petere : amicitiamne illius amplecti, suisque rebus favere, an inimicitias exercere , ac bellum malint 8, non minus Caesarem amicum, quam hostem experturos. SenatuS, variis consultationibus re agitata, tandem hunc in modum re
104쪽
spondit : Eadem semper mente erga Caesarem fuisse, summae in illum benevolentiae, atque observantiae argumenta dedisse; quo minus id , quod maxime cuperet, re praestare queat, Gallico laedere detineri. Interim Lautrechium ad copias quam celerrime instaurandas, milites reficiendos , cuncta studio, ac diligentia superanda summopere urget ; Hieronymus Adurnus , qui ad milites in Italiam ductandos a Caesare missis fuerat, licet a Rimis Vulturenae vallis transitu prohibitus 9 ratione tamen itineris mutata, montis cacumine superato, quo Valles disterminantur, per Camonicam, ac Bergomates inopinanter , atque adeo citato itinere cum Germanis in Abduanam glaream se contulit , ut Magistratus, qui Bermini praeerant ne remorari quidem illos, ne dum arcere potuerint ; licet prius ab Andrea Grito Legato, ut adventantibus in montium faucibus obviam irent, atque iter intercluderent, milites instruere, ac parare jussi fuissent. Prosper Columna Mediolani belli sede constituta, dies , noctesque aggeres firmare : fossas excavare e castella, munitionesque erigere. r nec labori , nec vigiliis parcere : amplissima urbe munita, Gallorum impetus sustinere, Venetorumque Vires repellere facile posse sperabat . Itaque septingentos cataphractos, totidem levioris armaturae equites, ac duodecim peditum millia ad urbis custodiam disponit. Reliquorum subsidio oppidorum : Novariam Philippum Torniellum cum duobus peditum millibus et Alexandriam Nestorem Vicecomitem eum mille, ac quingentis Italis et Ticinum Antonium Levam cum duobus Germanorum , mille Italorum peditum numero mittit . Mediolanensem vero arcem Gallis obtinentibus , ne sibi ex ea in civitatem aditum patefacerent, veritus , atque ut iis omnem, vel commeatus importandi, vel subsidia militum introducendi facultatem adimeret , maximi operis vallum ad mille passitum erigi mandaverat, quo omnes adituS , quibus, vel a nostris ad arcem, vel ab arce ad nostros perveniri posset, praecluderentur ; atque ut Francisci Ssortiae adventu populum, qui ingenti illius visendi desiderio flagrabat, magis in fide conticinaret, alacrioresque spiritus ad urbem tuendam adderet , Adurnum Tridentum , ubi adhuc Ssortia morabatur ,
ac sex peditum Germanorum millia jam in armis habebat, misit ;
105쪽
TModo ut πνiutrius a captivitate
misit; ut quamprimum pur Veronensium, & Mantuanorum fianes iter Caperet. Interca Lautrechius tapius a Senatu ad pro clarum aliquod facinus incitatus , una cum Theodoro Triuitio summo militiae Venetae Praesecto, qui nuper, viginti aureorum millium summa Gesareanis soluta , captivitate se liberaverat, atque Andrea Grito Legato copias lustrare : milites ad
munera obeunda impellere et de belli administratione consilia inire. Inde omnibus junctis copiis, Helvetiorum, qui jam in Cisalpinam Galliam destenderant , auxiliis exercitu aucto , kal. martii Abdua trajecto , ad duo millia passuum ab arce
inter Vercellensem, & Novocomensem viam castrametantur ;ac primum explicata acie vallum adoriri, & summa vi expugnare statuunt; sed vel rei difficultate, vel hostium alacritate , vel populi favore, atque inclinatione deterriti destitere
vilicam ad victoriam de hostibus reportandam viam existimante Lauirectio, si mora tempus terendo ad rei frumentariae , ac pecuniae inopiam hostes redigerentur. Id ut facilius consequi posset, extorrum equitum Mediolanensium, qui exercitum sequebanturi opera agros vastari, totam regionem diripi, commeatus prohiberi jubet et aquas, quae per canales in civitatem influunt, alio duci e molas, quibus triticum in farinam redigitur , perfringendas curat z pecuniam hostibus, cum neque a
Caesare, neque ab aliis suppeditaretur, civibus perpetuis impensis ad maximam inopiam redactis, diuturnique belli lab tibus sessis , ad quotidianos sumptus nequaquam siuffecturam arbitratus . Verum tot obsessae urbis dissicultates libenti animo ea spe sulti Mediolanenses perferebant, qua sibi veterem
Ssortiadum dominatum pollicebantur ,' adeo in GaIlicum nomen infensi, ut omnia potius extrema subire, quam illorum imperium perpeti mallent. Interim Franciscus Ssortia cum Germanis militibus Tridento discedens, arce, quae in Venetorum finibus sita est, occupata, nullo o stente , per Veronensem agrum in Mantuanorum fines progressus, Pado ad Casale majus trajecto, incolumem se Placentiam , indo Ticinum coni litis Lautrechius de Mortiae, ac Germanorum adventu certior factus i ne Prosperi Columnae , quae Mediolani detinebantur , copiis robur quoque Germanorum accederet, Ticinensi via ad Casi
106쪽
Cassianum , quinque a Mediolano passuum millibus , castra locat. Veneti ad Binascum eadem via, Divorum Angeli, &Columbani oppidis captis, consedere. Nuntio allato, a Scu do Lautrechii iratre nuper ex Galliis reverso, pecunia, quam cum attulerat, Genuae milites Comparari. Laut rechius ridericum BGZolum Cum quadringentis cataphractis , ac septem millibus, partim Helvetiorum , partim Italorum peditum o viam mittit, ut conjussctis copiis iter in Insubres maturent . Mantuanus Ticino egressus , quo facilius sejunctos opprimere posset, Gambalum profectus, numero hostium perterritus, re infecta revertitur. Nostri ad Gambalum , junctis cum Scudo copiis, Novariam iter faciunt, ac bellicis machinis , quae in
arce reperiebantur, moenia quatiunt 3 mox per ruinas , prostratosque muros civitatem invadunt. Propugnatores alacri animo impetum excipiunt et utrinque pro moenibus pugna committitur e nonnunquam Galli repelluntur ; verum saepius redintegrata pugna , omnibus sere, qui Custodiae praeerant, militibus intersectis, Philippo Torniello Praesecto capto, civitate potiuntur. Interim Vero Ssortia Germanis stipatus militibus ariospero Columna exceptus, ingenti laetitia, ac plausu Mediolanum ingreditur , Mantuano Principe cum duobus peditum millibus , trecentis levioribus , ac quinquaginta cataphractis equitibus Ticini relicto. Ducis a Ticino discessu, imminuto militum praesidio, o casionem nactus Lautrechius, motis signis, eo citato itinere contendit ; statimque ad urbem castra locat r nec minori celeritate Columna, ut periculo subveniat, mille e Cyrno insula, ac nonnullos praeterea Hispanos milites oppidanis subsidio mittit, qui eximia virtute per medios hostes ad urbem sibi aditum, nonnullis intersectis, faciunt. Nostris a duobus lateribus moenia verberantibus, atque ad trecentos cubitos sere solo aequatis , Helvetii morae impatientes copiam sibi urabis invadendae fieri petunt: verum duces ardorem animorum
lenire, atque nil temere tentandum rati Cunctatione utuntur pcum eodem tempore Petrus Navarrus vir arcium expugnandarum , atque oppugnandarum ea tempestate peritis imus, subterraneos cuniculos ageret, quibus immensi operis propu
gnaculum subruere, ac disjicere statuerat, ut per illius ruinas
107쪽
tuto miles invadere urbem posset; atque interea ponte supra Ticinum amnem strato, levioris armaturie equites e castris usque ad portas urbis adequitando, hostes ab exitu, atque in gressu arcerent. In iis, qui civitati prassidio erant, militibus summa constantia , ac Virtus : nullo labori die , aut noctu parcere et intrepide militiae munera obire r nihil per socoradiam agere . Verum opera, quae a Navarro curabantur , aegre ad exitum perduci poterant, majoraque tormenta Laude, ac
Crema submitti duces jusserant. Ita 1ensim rei bene gerendae spes dilabebatur : nam ad alia incommoda illud quoque accesserat, ut, neque terrestri itinere ob aquarum ingentem copiam , quae caelo fluxerant ; neque Ticino imbribus aucto, adverso cursu commeatus in castra importari possent. Qua opportunitate Columna usus cum universis copiis indiolano egressus, ad Binascum medio inter Ticinum, ac Mediolanum
itinere castrametatur. Centum e cataphractis equitibus, antequam de Columnae itinere ab exploratoribus nuntiaretur, ad vastandos agros a nostris misi, cum in primum hostium aDmen incidissent, quidam vulneribus consessi : nonnulli capti: reliqui fuga saluti consulere coguntur . Nostri, cum Medio. Iano Columnam egressum, neque amplius octo passuum millibus ab exercitu castrametatum intelligerent , ha stabundi quidnam consilii capiendum csset , linebant ; ad Ticini ne
moenia nihil agendo tempus tererent, an eventu ancipiti aditum in urbem molirentur et illud conceptam opinionem imminuere : id non absque periculo experiri posse ; cum Helvetios , si res parum prospere succederet, quod statuto tempore stipendia non accepissent , abituros vercrentur ; jamque commeatuum dissicultate laborare exercitus inciperet : si vero fortuna annuisset, a furentibus militibus, ad victoriam anhelantibus universa civitate direpta , praeda onustos, nullo ordine , nulla disciplina, non ducum imperia , non minas audituros ; propinquum hostem recenti milite, novis viribus exeriscitum , quo uno foederati niterentur , in summum discrimen adducturos. His permotus Andreas Gritus Legatus Ticino amo-Veri copias , tuto , ac munito loco castra haberi suadebat, atque ibi Gallorum Regem, quom cito transgressurum Alpes serebatur, operiri oportere. Unum huic consilio incere videbatur ,
108쪽
batur, quod Helvetii, qui neque rationibus, neque precibus luere in ossicio contineri poterant, aut missionem , aut pugnam Cum hoste flagitabant. Dum haec varie apud nostros agitantur, hostes ad Carthusanorum coenobium , prope septum, quod Viginti millium passitum ambitu ad venatum olim Insubrum Duces muro sepserant Parcum vulgo appellant) ad tria passitum millia castra ponunt. Id cum Lautrecnius persensisset, neque in
diutius tuto iis in locis morari posse exercitum Cerneret , po notis
Ticino relicto, ad Landriantun vicum proficiscitur 3- inde Mo V εμ doetiam petiit, ut leviorum equitum auxilio pecunia nuper e Gallis Aronam delata reciperetur ; quod ne fieret , ab Anchise Vicecomite, qui cum quingentis peditibus , ac nonnullis levioris armatum equitibus a Hieronymo Morono missiis, ad Bustum oppidum haud procul Arona consederat , prohibebatur .
Hostes cum movisse Lautrechium cognovissent, Binascum, ne opportunitate illius loci potiretur , exiguo inter utrosque exercitus intervallo rediere . Verum ingens pecuniae inopia, quae nostrorum Conatus retardaverat, in dies augeri . Helvetii , quibus jam persolvendi stipendii tempus aderat , vetere gentis instituto nullas moras admittere, conqueri, vociferari non ea se conditione a penatibus abstractos, ut animam, &corpus vili pretio aestimarent : non haec egregia pro Galliae Regibus facinora meruisse , pro quibus saepe sanguinem cum Vita profuderant , ex quorum vulneribus non minus gloriae potentissimis Regibus, quam sibi sanguinis manasset et paratos esse in consertas hostium acies impetum facere : periculum virtutis, militarisque disciplinae sortissimae gentis Lautrechius ederet e postera die aciem instrueret e nullum non fidei , roboris, aC egregiae virtutis argumentum adversus hostes praestaturos ; si id abnuat, iter in patriam, ad domos , Conjuges, filios , quae omnia studio in Gallos minora duxerant, arrepturos. His de rebus, atque de Helvetiorum animis ab Andrea Grito Lerato , & Paulo Nannio Bergomi Praefecto Senatus certior factus ; ne ob illorum discessirin aliquod detrimenti ReL publica caperet, ut Lautrechio suaderent, mandaverat ; si Helvetii secessionem molirentur, ac trans Alpes iter maturarent, ut se se cum exercitu ι tum ad milites incolumes servandos s
109쪽
tum ad agros, & oppida tutanda intra Venetorum fines rectisperet : summum in illis ad prosperos belli eventus momentum habiturum e Curarent praeterea , ne Gallica praesidia in urbes immitterentur, ne hostis, inde occasione arrepta , in nostras ditiones eliceretur . At oblatum pugnandi studium , quamvis summo periculo coniunctum Lautrectius animadverteret, aC quantum cXorando, adhortando, pollicendo posset, Helvetiorum ardorcm restinguere conaretur . nihil impetrare
valuit. Ex duobus igitur extremis consiliis illud est amplexus. quod in sipeciem dignius , ac ad bellum profligandum aptius
existimavit, dubiumque pugnae exitum periclitari , quam Helvetios dimittere satius duxit. Itaque Cum hostes ad Piccocam tribus a Mediolano millibus castra locasse intellexisset , solis exortu curatis Corpori.
bus , Modoetia recta exercitum movit, ut hostes, quos Castris Contineri noverat, neque exituros putabat, totiS viribus aggrederetur . Helvetios primum duplici agmine Cum aeneis tormenotis quatuordecim praemittit : iis Babo Naidius Cum octingentis Venetorum sci oppetariis adjungitur : hos medium agmen cum hastatis Gallorum equitibus subsequitur ; Veneti pedites cum novem bellicis machinis in postrema acie locantur, quam cataphracti in duas turmas sejuncti claudebant. Helvetiis primus aggrediendi castra injunctus cst labor, in quorum fronte Germanorum militum robur, Georgio Frandispergio duce , Prosper Columna collocaverat , qui loci opportunitate non parum ad Helvetiorum impetum sustinendum juvabantur ἰ aomus enim aderat valde opportuna, undique hortorum amoenitate ιqui profundis sossis sejungebantur, Circumsepta . ag rumque fertilitate , aquarum irriguis sontibus Conspicua , intra quos exercitum communiverat e itaque & natura loci , & militum virtute hostium impetum, quos adventare crebri speculatores attulerant, sustinere posse sibi pollicebatur, illos palam victos dictitans. Fertur enim ad Hieronymum Moronum, qui paulo ante in Castra venerat, conversum, bono animo esse jussisse ;nam si eo loco praelium committere hostes vellant, victoriam in manibus tenere. Milites itaque in armis esse jubct , Ordines disponit, quae cuique agenda sint , praecipit ; ad Franciscum Ssortiam nuntios mittit, ut quotquot e populo ad arma
110쪽
capienda idoneos possit , illico secum ad exercitum ducat e 1322
quod tanto civium ardore, ac concursu essectum cst, ut cum
quadringentis equitibus, ac sex circiter peditum millibus, reliquis ad urbis custodiam moenia circum dispositis , statim in castra convolarit. Sub cujus adventum Helvetii, quibus graviores partes in praelio sustinendas Lautrechius commiserat , adversam Castrorum seontem adoriuntur ; sed cum prie fossarum altitudine quod in primis optaverant bellicas hostium
machinas aggredi non pollent, magno conatu transilire fossas nituntur, Germanis peditibus, Georgio Frandispergio, ut diximus , duce, strenue pro vallo propugnantibus , acriterque obsistentibus : illis contra in castra penetrare conantibuS , Germanosque propellentibus , qui loci opportunitate fieti eo majore nixu pugnabant, quo Plus Verebantur, ne cum hoste socsas praetergresso, ancipiti marte Certare cogerentur. Dum atrox pugna utrinque committitur, a latere dextro Helvetii ab Hispanis peditibus ingenti minorum tormentorum procella effusa aer rantur. Tum omnes intrepide pericula subire , morientium vestigiis haerere, nec socios inultos pati. Utrisque summo animorum ardore dimicantibus , Scudus a leva trecentis equitibus, peditumque globo circumductis, a tergo hostes aggreditur , patentique aditu invento, in mediam aciem irrumpit , alios obtruncat, alios perterrefacit : Vcrum cum numero impar esset, copiisque, quas secum Mediolano Ssortia eduxerat , praeter spem Caesarea nos auctos animadverteret , referre pedem est coactus. A dextra Lautrechius equitum ala, quam ad fallendos hostes rubra cruce adornaverat, Gallis albam gestare assuetis , simul cum hostibus in castra irrupturum sibi persuaserat s sed astu detecto, Columna suis militibus spicarum,
quae jam in agris excreverant, manipulos capiti imponere su Liis Lautrechii conatus clusit. Igitur Helvetii, quibus certaminis pondus relictum fuerat, licci insita militari virtute, ac serocitate acriter pugnando in castra penetrare niterentur, natura loci, sostarum altitudine , Germanorum robore tandem fecsi, paulatim cedere coacti, ordinata acie Cum tormenti S , ac sarcinis, extremo Venetorum agmine comitati, Modo etiam se recepere. Eo die ex Helvetiis ad tria millia cum decem ac M--ου septem eorum ducibus cecidere ; pauci ex Caesareanis deside-