장음표시 사용
131쪽
1322 malorum cives nostri, populi, qui in vestra tutela conquies ered uerant, perpes sunt Videte quaeso, ne sero tandem fusi
pti vos consibi paeniteat; pacis, Algique υobis optione diata, hoc potius, quam istam amplexos esse . Quod ad me attinet ta existimo Imperiatoris postulatis aliqua in parte assentiendum
atque ex decreto Senatus Adurno respondendum : Galgis Uus in Italiam ad Mediolanum remperandum redeuntibus,tos inos pecunia, armis, commeatibus non adjuturos. I sane ad pacem cum aegritate , atque uici tale firmandam maximo erit ad mento , atque ab Ebs ws malis servabit incolumes ,
quae utinam falsus sim vates nobis imminent, nisi, verbis relinis, quae dare desciis Imperatori est, quae mens ReipuHAcae insit, Hieronmo Adurno aperuerimus. Cum a Trono Perinoratum esset , ita Georgium Cornelium Equitem responclisse
Infriani non possum, Senatores opis , illis, qui hujus au- iis. Roritatem loci contingunt, cum suis consibis gratum, plausibile pacis nomen praetendunt, quamplurimos in suam sentemtiam trabere 3 cum natura comparatum sit, ut omnes potius otia securitatem, suam laborum incertos exitus ampisantur; atque ii praesertim, qui benorum doctagimos casus experti , calamAratem pertaesi, nomina etiam praellarum, ac certaminum perfodires cum . Verum isi sunmna attemione, atque industria inspiciendum, ac protadendum reor ; ne nimio pacis studio, ac de Prio incensi in brigum eo periculosius ruamus , suo Nonnumquam pax πω minus grato, quam insidiis pleno nomine obtegitur. Quidquid per tot annos, tot laboribus , tot sumptibus vestra constantia, civium virtute subivimus, eo spinavit, ut imiam pacem consequeremiri. ΤNon enim ambitio , ut plerosquem talium, transversos vos egit, ut regnan F cmmdlae besta ex belus fereretis: at libertus cum hac civitate orta inte re semper, inmolateque servata; imperium a vestris majori us legit me partum, ut aliorum libidisi, ac furori obsisteretis, justis ammis υos induit. Hanc animis vestris opinionem insidere , eamdemque αmnes vos sententiam amplecti, Θ optime nori , oristimenter laetor et quae cum ita sint, quisnam ad pacem com sequendam tutior aditus, an Trani sententia, etes potius Patrum Coiaemi decreto aperiatur, ae gerendum est. Ilis Caesaris
132쪽
vires, potenuam, dignitatem commendat, muni facit, extolvis r 312 Galgorum robur, coninus parvipendit, fortissimae Ebus gentis ammorum aciem hebescere Iibi persuadet, Naae que tuos, o mmerones, quos toties inimicorum suorum jugulis admoverunt, Lxti in vagina reconditos torpere a Brutur; neque ex ilia umquam eductos dii existimat. Ego contra , 9 Caesarem , c Galabrum Regem plurimi facio, neque id modo agitur , ut cui potentissimorum Principum primae partes sint attribuendae, decem natur ; tu eo potius totius deliberationis cardo versatur , an ere vestra sit, Imperatori vos obstrimi , Galus in stultam orimentibus auxilia non praestaturos. Ita porro si ulis unquam tempore ab arimis vestris aisenum, atque ab utiluate pubisca s junctum fuit, hoc potissmum esse oportet , in quo res adeo in ancipiti sunt, ut quisnam Agarum exitus sit futurus , quonam summormn Principum oria, injuriae victissim acceptae, atque trugatae empturae sint, conjectura assequi difficitumum sit. An υ re arbitramini, prudentissimi Senatores, Imperatorem de concomaeia vobiscum ineundia frustra solicitum esse , resque vestras , quae per tot annos a Maximiliano, cujus in locum ad ρmperii sicem Carolus evectus est, dolo , ac vi petitae , o vexatae fuerunt, sigi curae, rarae esse ξ Quidquid agit, quiaequidem gitat , quidquid molitur, eo oectat, ut nobili mae , ac quom dum florentissimae istius provinciae, Baliae inquam , qua vetus 'Imperatorum sedes, ac domicilium fiat, inriter, ac moderatorsit ; boc adepto, cuncta ex animi voluntare in universa CHAmana Republica facturum sibi polliretur. Huic rei vestram cum Galaurum Rege societatem obsistere novit; neque AB, quominuπvoti compos flat, aliud magis esse impedimento. Quo fit , ut prudentius vaeris, atque ris, qui in Repubisca a inistranda
vitam exegerunt, mirum non videatur, si Caesar vos a Gasi rum abstrahere amiciua, modo minas intemando, modo iure His pertentando , nusium non lapidem mmendo contendat Icujus si voti compos far, quis nescit vobis Agas pacis condisi nes , quae sibi in primis Qui esse possint, impositinum vestris auctum viribus, Insubrum opulentis mas duiones defensurum θAtque Me AB Τronus ultro conce re mihi Udetur ; nam quod
vix animo assequi possum , si iliud a vobis impetrat Caesar , ut a foedere Galgico recedatis, Regique Alpes transgresso au-H. Maurorem T. L E 3 U-
133쪽
i uerr xilia denegetis, quis ambigit, non in potestate Caesaris pacem, helgumque furarum ξ tantumque ausurum, quantum iis non ritio, ae fides s sed dominandi libido suppeditaverit Θ Tunc Oreo quo se tenet amplissimus iste Senatus ad Regemne , quem
utilia lacessitus injuria contempserit, ac laeserit λ an ad Pont, frem, qui licet optima erga Rempublicam mente sit, beneficiis tamen Caesaris devinctum esse, parum facultate, pecunia, ac tribus posse nemo non noυit ad reliquosne Italiae Principes, qui e num Imperatoris pendent A Caesare ipse , a Caesare ,
isquam, nobis aut pacis conditiones , aut be F eventus expectandi erunt ; quarum rerum periculum , an dedecus majus
futurum sit, disere horret animus. Pacem amplectendam C Llegis Patres censent; verum utim, quae speciosi nominis obtemtu , MLum nobis indens, ac tetrum non importet: a Galgorum
amicitia non recedendum C Caesari publicam fidem non ob imgenaeam; mentem Egius, sensusque altius explorandos ; ac tum demum concordiam ineundam esse, cum securitatem, ac digni tatem Reipublicae secum algatura sit . Huic ego sententiae isssuffragaturos reor , ab iisque consibis non recessuros , quibus Rempublicam tot undque periculis circumseptam, incolumem , λωχram eximia cum prudentiae laude Ismastis. Cum dicendi finem Cornelius secisset, frequentibus suffragiis Senatusconsultum ex Collegii sententia factum est , quo Adurno de more perlecto, ab illo nonnulla de pace ineunda disceptata fuere , multa proposita, quae, tum ad VormaCien ses inducias instaurandas , tum ad novas pactiones firmandas attinerent. Ea res cum multis implicita dissicultatibus videretur , quae & longissimis disceptationibus , aC multo tempore egeret, tres e Sapientum Collegio a Senatu delecti sunt, quibus mandatum est, ut re inter ipsos, ac Caesaris oratores discussa , de ea ad Senatum reserrent . Fuere hi Aloysius Mo- nicus Eques, unus e sex viris, qui Principi adsidere solent, qui Consiliarii vocantur ; Georgius Cornelius Procuratoriae dignitatis , Marcus Antonius Venerius Doctor ; quorum ille Tmpientis , ut dicimus Consilii s hic autem continentis locum in Collegio obtinebant . Hadrianus Pontifex Maximus de iis , quae Hieronymus Adurnus Caesaris nomine Reipublicae signi-hcaVerat, ea etur, qui mirum in modum pro Christianorum
134쪽
Principum concordia, ac praesertim Italiae pace restituenda Ia- 1sΣΣborabat, ac perbenigno Rempublicam animo amplexus saepius ad pacis studia fuerat cohortatus , praeclaraque voluntatis in Venetos testimonia ediderat. Nam cum Henricus Angliae Rex Rempublicam adversus Gallorum Regem , cum illo , ac sare mutuis foederibus arma jungere nolle aegre ferret , quo animi dolorem aperta aliqua si hcatione Reipublicae ostenderet , illius onerarias triremes , quae pro mercaturis Convehendis , vel asportandis quotannis ad Britanniae oras appellere consueverant, detinendaS Curaverat. Pontifex vero sponte, antequam quidquam ea de re Senatus Cum eo Communicasset, literas ad Regem misit, quibus illum hortabatur, atque enixe rogabat, ut Venetas triremeS , ex quibus mutua in Commune commodum Commercia augerentur, sui gratia ex Anglia 6. solvere permitteret, uti a Rege effectum est e uberrimae ob id 1 --,
a Senatu Hadriano per literas gratiae a me fuere. Atque haec Ita
eo anno acta sunt . . . . U-ti
M. D. XXII LVErum amisia Rhodi jactura omnium mentes stupore de- 13 23
fixerat, intestinarum distensionum acerbis casibus ante oculos obversantibus , ut insolitus cunctos terror occuparet , ac jam cervicibus Italiae potentissmum hostem imminentem perhorrcscerent f eaque res potissimum Hadriani animum per-Culerat, cujus infausto Pontificatu pestilentiae foeditas , bellorum ardor, Christianae Reipublicae clades contigerant. Itaque propensus ille erga publicam pacem animus, quem initio patefecerat , recentium calamitatum concursu in dies magis a cendebatur, ut tandem agitare, ac moliri coederit, quo omnes Christiani orbix Principes, simultatibus depositis, perturbationumque sedatis fluctibus, concordiae , foederumque nexu adstricti adversus Turcas arma, viresque sociarent. Et quoniam tantam rem perficere non opi& humanae , verum divinae Virtutis erat, cum Principum corda in Dei optimi Maximi manu sint, omni pompa, ac fastu abjecto, orationibus, jejuniis, omnibusque pietatis ossiciis , quibus iratum mortalibus divinum numen, ex sanctissimo Cliristianae religionis praescripto ,
135쪽
placari, ac conciliari solet, navandam in primis operam cura vit . Mox ad Christianos Principes literas dedit , quibus pro munere sibi imposito hortabatur, ac monebat , ut illos tandem jactatae, atque amictae Christianae Reipublicae miseresceret; atque ad Venetos ob eam rem Laurentium Campegium Fel-trensem Episcopum miserat 3 quem loco Polenus Oratorem designaverat . Is enixe Pontificis nomine Senatum rogavit ro qui cogitationes, consiba, Miones ad concor iam, pacemque Hrexisset , turbulentissima tempestate , qua Petri natiis patenti piaeto prehensa, atra benorum , ac issensionum nube omnia in mente, premeretur, ab iisdem consitas non abhorreis ret , quibus per tot aetatum seriem ingentem gloriam adeptus fuerat. Respiceret exundantis maria, terrasque tot hominum
sanguine, qui pretiose Christi cruore redempti forent ; Euboeam, Peloponnesum, Rhodum supplises a viariciis olym V
netorum signa manus tentaere, ut ab infanda barbarae gentis semitute vindicarentur ι Pontifici statutum esse , animi ardore , Ο contentione summa connitI , ut Christianos Principes adversus communem, immanissimumque religionis hostem Iam cito foedere connecteret , ac devinciret : Hempublisam is, menter bortari, ac rogare, pace cum Caesare firmata , cum relHuis Christianis A egibus, ac Principibus arma sumeret ;neque distius torpescere ingentes quondam Venetorum citaum spiritus pateretur , ut jugo barbarorum miserrima fervitusis tot lentibus, urbibus , prouinciis liberatis, regna ab Ugis per nostram socordiam occupata eriperentur , ac deniquν ex eorum manibus Dei Fer toris nostri umverso orbi adorandum fe-
pulchrum ais eretur et non ignIrare magnos veterum amrum
animos adbuc in Repubbra vigere; idustria tae hostibus insignia ad propagandam religionem, atque imperium reportata , menti infixa esse ue quae licet hoc tempore ob clades superioribus annis a Republica acceptas, si in entes communis hostis terrestres , maritis siue copias, ob tua , quae in eorum faucibus regna , ac pro Wias possidet , consop/ta jacere videantur ;non ambigit Summus Pontifex Hadrianus , quin omnium Christiani nominis Regum , ac Principum armis excitata haud absimilia, praeriura, atque e erezia facinora cum Gristiani Venetique nominis gloria sit essitura . In hanc sententiam
136쪽
llam loquuto Campegio a Senatu responsum est e Summis Ludybus extolgere sanctissimi Pontificis mentem, curam, sobri tu Aem pro communi pace, concstraeiaque susceptam , ex qua eximia fructus ad publicam utilitatem , immortalemque Hidriani Pontificatus memoriam manatura sint : HI a RepublI- ea ardentiori asseriu exoptatum ulis unquam tempore suisse ;ab honestis pacis conditionibus nunquam awrsum fore, te sa-
ry , quae stat ad illum , cum ad summum aegritatis fast 1ium pervenisset , Senatus perscripserat . Ceterum quod ad
oedus eum aliis Principibus adversus Turcas ineundum a tineret , nutu altius menti haerere suot damna, Θ clades ab ea gente Agatae sint, postquam malo nostro crescere intoman rum potentia coepit ue cum , quae post Bucantium orientalium Imperatorum sedem occupatum, a Republica per quinquaginta fere annos continentia belia gesta sint, quibus cives occumbere , Hrypy urbes , spoliari iti mas infulas oculis pene ipsis Senatus conspexerit; ut nutia sit gens , quae , tum pubisci ,
tum privati commoae causa idorum potentiam repressam, atque imminutam Debementius cupere, magisque niti debeat : utinam
mero fummo huic Ponti* i concessum foret , ut praeternorum faeculorum praeclara facta instauraret, ac foro foedere ad Actos Christianos Prine es in communem hostem impelgeret equis enim ambigat, si semes pia arma fuscererim , atque iuillam unanimi consensu , consilis , viribus dirigum intulerint , non in eandem mentem Venetos quoque consensuros nemo sane, neque animum, neque quotquot com poterunt copias, neque princlaros aufus desiderabit. Verum egregius iste, cunctisque laudibus superior Hadriani Pontificis conatus eundem finem habuit, quem Leonis tempora experta fuerant et nam speciosis, ac inanibus consiliis jactata Christianae Reipublicae vulnera refricarunt; ac gravi quodam Veluti Veterno oppressam patefecerunt Ine dum ut ex iis fructus aliquis pristinae majorum Virtutis , atque gloriae colligi potuerit; cum gravioribus multo calamitatibus Europa, atque Italia praesertim ut suo dicemus loco redundaVerint. Ceterum pax inter Caesarem , ac Venetos agitari coepta , variis obortis difficultatibus, ac disceptationibus trahebatur , cum ingentem auri vim Cauaris Oratores a Republica pete
137쪽
rent, ad quam persolvendam Senatus nullo pacto adduci potis erat e deinde , cum pro Insubribus tuendis , ac Francisco Ssortia in Mediolanensi imperio retinendo se isdere obstringi Mnatus minime abnueret ; Caesareanis eodem isdere ad Neapolitanum regnum defendendum teneri Venetos placebat ;quod ne a Senatu probaretur, id in causa erat, ne Turcae , quibus per immensam sere longitudinem Venera ditiones finitimae sunt, inde ad pacem turbandam occasionem arriperent ;cum ex Neapolitano regno facilis in Epirum, Graeciam, aliasque provincias in visceribus Ottomanici imperii trajectus sit; neque timendum videretur, ut dum staret Mediolanum, copiaeque illud Caesaris, ac Reipublicae tuerentur , hostes Neapolitanum regnum invaderent s cum haud quaquam tutum Senatus censeret, Re i publicae copias tam longe a suis finibus abesse , ut terrestre imperium viribus destitutum , hostium injuriis, atque libidini pateret. Praeterea haud parvi momenti Controversiae accedebant de exulibus revocandis, de bonis restituendis . De Vormaciensibus quoque pactionibus inter
Ferdinandum, & Carolum Imperatorem statres , ac Venetos multa supererant, quae non facile explicari poterant , 'sentiamque Oratoris, qui Ferdinandi nomine ageret, exposcerent; ut negotium ob Varias , quae in dies oriebantur, dissicultates, brevi temporis intervasso perfici non posset . Pontifex vero
omnibus Je rebus a Senatu edoctus, cum Vereretur, ne privatae inter Caesarem, ac Rempublicam controversve Communi
pacis bono essent impedimento, adhortando, omnia in se recepturum pollicendo nitebatur , ne levioribus dissicultatibus eximium communis concordiae tactum , ac praesentissimum Christianis rebus auxilium cunctationibus, atque ancipiti Consilio moraretur . Per eos dies Balthassar Glesius Ferdinandi Archiducis nomine Venetias aecessit, ut quod maxime ad rem perficiendam necessarium videbatur) quae de finibus controversi e inter illum, ac Rempublicam versabantur , definiret , Pacique subscriberet; quae cum ejusinodi essent , ut neque facile, neque cito expediri possent, atque interim Caro. li, & Henrici Oratores ad negotium perficiendum urgerent , eoque nonnunquam dicendo proveherentur , jam induciarum tempus elapsum esse s nisi quamprimum quaenam illius mens
138쪽
esset Senatus patefaceret, adversuS Rempublicam arma moturos ; inopinato Hieronymi Adurni obitu superioribus difficul talibus accedente, quinam rei exitus futurus esset, dispici haud satis poterat. Interea Gallorum Rex de iis , quae a Caesaris Legatis cum Patribus agebantur , Certior factus . Venetorum consilia suspecta habere; vereri , ne Caesari Venetis reconciliatis , difficilior illi in Italiam aditus, atque Insubrum oppugnatio fieret. Quapropter , ut Senatum a Gesareano foedere averteret, se quamprimum cum ingenti exercitu Alpes transgressurum, Ioanni Baduario Reipublicie Oratori significaverat; ac, ne de illius voluntate ambigi posset, Rentium Ceritem, Ambrosium Florentinum Venetias misit , qui una cum Vilic-rio ordinario Legato Patrum Collegium ingressi, quae mens in Italicam expeditionem Francisci foret, exposuerunt, praepotentem Regem pedite, equite , pecunia , bellicis machinis cito Italiam ingressurum; Senatum rogare , ut in mutuo foedere , quod antea percussum fuerat , permaneret e Gallis cum suis piis, ac viribus presto foret; id cum veteri Reipublicie in Regem benevolentiae, atque amicitiae, tum ipsius in Rempublicam meritis responsurum . Senatus , Cum in re admodum ancipiti, ac perplexa versaretur , hinc Caesaris , inde Regis Oratoribus illius amicitiam perentibus , aliquid certi pronunciare difficile admodum erat; ne alterius partis in se odium ,
atque arma provocaret. Licet enim cum Caesare de pacis Conditionibus agitaretur , Adurni morte negotium intermisium fuerat ; Gallorum vero vires , Regisque Insubres invadendi consilium Patrum animos valde suspensos tenebant, ut , neque deserere inchoatas concordiae ineundae rationes , neque Gallis quidquam aperte , aut negare , aut polliceri vcllenr .
Tandem ita Senatus consulto responsum cst . Optima semper mente erga potentissimum, atque invictissimum Regem Rempublicam fuisse ; ιtinctis semper studii, atque obse antiae officiis coluisse, quae superioribus annis praestiterit argumento ese ; de auribis in Italiam venturo subministrandis mI esse, quod mo-aeo ageretur; cum Summus Pontifex de communi inter Chrissianos Primipes concorda summopere sol,ltus , id sedulo
meditaretur, ut, semotis armis, tandem quies orbi Christiano fulgeret, ac Pannoniis trepidantibus, beluque incendis con-I 23
139쪽
13 23 flagraturis cito subueniretur , ne communis hostis ferrum is amplis i regni viscera, nulis repugnante, ac obsistente , -- serrime adgeret et apud Cardinabum Coiaemum aeuisse , ADPrincipes omnes monere in animo esse, ut in triennium , vis
quinquennium inducias paciscantur; ni H fariam , anath matis poenas additurum. Cum itaque res ita in haserent , de armis inferendis certi qui uam mi me afferre posse; ne Respublisa communi huic bono sistitisse, ac Nem , quae mortalium animos ad pacem erexcrat , immaturo , ac praecipiti consilio turbasse videretur. . Pridie kal. maji Senatus consulto Gallicis oratoribus de mo-Primpis re perlecto e nonis Antonii Grimani Principis obitus est sub-Ahz is L sequutus . Inde cum ob ducalia comitia Senatus cogi non posset, publica consilia expediri nequibant e ita enim ex ma; D I rum veteri instituto inolevit, ut, Principe defuncto, priusquam successor sublegatur, nihil, quod ad Rempublicam pertineat ;neque Senatus decretis, neque aliorum Consiliorum , aut magistratuum sententiis sanciri queat r adeo tota ratio illorum Comitiorum perplexa est, ut ad omnem ambitum tollendum a prudentissimis , ac religiosissimis viris inventa videatur . Aiari. Erant ea tempestate duo Clarissimi , ac praestantissimi cives , is 2 4 φ Reipublicie lumina, qui eximiis in patriam meritis ceteris an---δει - teibant, Andreas Gritus, & Georgius Cornelius : ambo cla- rissimis. natalibus, rerum agendarum usu, egregia in Rempublicam pietate conspicui, per omnes honorum gradus ad Pr curatoriam dignitatem evecti . Gritus difficillimis temporibus pace, belloque clarus, apud summos Reges, ac Principes in honore habitus, innumera fortitudinis , ac prudentiae facin ra pro patria ediderat , illiusque singularis virtus in Patavio recipiendo , ac propugnando mirum in modum superioribus annis illuxerat. Cornelius, vir integritate , atque affabilitate sngulis civitatis ordinibus in primis carus habebatur e fama est, illum in Senatu quidquid ae publica dignitate, atque utilitate esse sentiret, admirabili eloquentia persecisse . Verum illi ad memoriam in omnem posteritatem producendam , Celebritatemque nominis propagandam peculiare , atque insigne
fuit, quod opulentissimum , & nobilissimum Cypri regnum ex illius domo ad Rempublicam transtulit, ac ingenti dono, in
140쪽
suem mortalibus exemplo, patria aucta, atque ornata fuerat. In tot pmstantissimarum Virtutum , ac meritorum Concursu ,
Andreae Griti sortitudo, labores pro patria suscepti , captivitates, pugnae antelatae sunt. Nam cum Patres ad unum &quadraginta , ad quos Ducis creatio lege spectat , xvij. kal. junias curiam essent ingressi, sequenti die Gritus Princeps renuntiatus est et qui postea per multos annos arduis tempestatibus consilio, virtute, mira prudentia in Reipublicae administratione excelluit. Caesar, audito Hieronymi Adurni obitu, Marino Caracci Io, qui postea a Paulo tertio in Cardinalium collegium cooptatus est, ac tunc orator ad Pontificem fuerat designatus , ut Adurni loco Venetias accederet , inchoatumque negotium denuo suseiperet, imperavit. Quocirca intentiore studio intermissa pacis tractatio revocatur et quotidie Caesareanis Orator,bus Collegium adeuntibus, petentibusque ut morae , aC Cunctationum causae tollerentur ; amplectendamne Patres Caesaris amicitiam, ac pacem censerent, non obscuris Verbis patefacerent . Senatu Lepius coacto , ob diversas sententias nihil decerni poterat , cum majori parti quidquam in re tam ardua non liqueret et quamvis enim Collegii Patres cum Caesare pacem firmandam arbitrarentur, atque ea de re decretum tuli Lsent ; complures acerrime oppugnabant , neque a vetere Cum Gallo foedere, atque amicitia recedendum esse contendebant; qui si, ut constanti omnium praedicatione serebatur , in It liam armatus descendisset, pro ingenita gentis ferocia, ac viribus , Regis praesentia haud dissiculter Cremonae arci opem laturus, ac Mediolano potiturus videbatur. Caesareanos pecunia laborare ; quainplurimarum rerum inopia premi s jam praeda, ac rapinis alienos, a Gallisque aversos populorum animos ad veteris dominationis desiderium redire ue ea si contingerent, Rempublicam impetum omnem irati Regis excepturam s eo acrius fines illius invasurum , quo magis ob spretam amici
tiam , foedusque s actum, se ab ea lacessitum fuisse sentiret . Vires, ajebant isti, Gasiorum summo Rei uelisae damno experti sumus, qui cum primum , licet immerito , a Re pubis