장음표시 사용
181쪽
dilcm perveniret, nihil tamen , nisi denuo consulto senatu,
fieri placebat. Quid enim si Caesareani , Ticino amisso , ad. huc ma es sub signis continerent, atque haud dispares viribus, justo praelis cum boste conmeae vetaret quid si Grigus musta
cum caede, ac sanguine urbe potiretur Temporis momento aembios humanarum rerum casus verti s plurimum fortunam in bentis posse ; quocirca nihil incerto eventus committendum , neque aliqui a que Patrum consensu in re tanta perficiendum. Qui alterius erant sententiae, summopere cavendum esse , ajebant . ne ambiguo response Pontifex turbatus, atque in hac rerum Amctuatione incertus, Reipublicae consilia suspecta, amicitiam μ. rum fidam opinaretur , separatisque ab ea consiba caperet , quo nil periculosius, niI Humius hoc tempore arridere posse et ut contra nil salubrius, Θ conducis Fus, quam communia cons Ba , communem mentem cum Pontifice halere : nusti dubium esse, quin de toto belB eventu ex Tirinensi obsidisne comeria ri possit; unde non modo GEM CAEApinae, verum etiam miluae
Italiae res pendere necesse sit. Verum Cum in neutram sentenistiam Senatores ivissent, Hieronymi Pesarei consilium audivit, ac probavit Senatus . Is neque Pontificis animum in suspici nem adducendum , neque statim Ticino occupato , laederis conditiones amplectendas, quae extremae erant sententiae, cen sebat : facile id assequi pone , si Foscarus Clementi ob oculos poneret, auctas senis Germanorum peditum millibus Caesareanorum copias , comparatam ducentum quinquaginta am. reorum millium pecuniam, Hispanorum militum auxilia, quae, propediem in Italiam ventura fama vulgaverat. Quid si Ticini expugnatio multo sanguine , caede , detrimento Gallis Constet λ tunc nisi importuna celeritate utendo, nimis anxii de Gallorum societate videamur majori certe cum utilitate, a dignitate totam rem transigi posse et neque vero haec ea de causa dici, ut quidquam de illius egresia prudentia , & Vi tute ambigatur ; sed, ut ad praestandam singularem animi gravitatem, ac moderationem, qua mirifice excelleret, co magis inflammaretur ue Senatum nunquam ab illius consiliit , ac voluntate ali num fore. Eodem sere tempore Prorex Carolum Aragonium,Franciscus Ssortia Equitem Bilium,Venetias misere, qui Patrum Collegium ingressi, voce, & scriptis in hanc sententiam sunt loli uti.
182쪽
bil unquam Caesareae, Caesesicaeque Mujestati aeque ani- 1324- hesisse , quam Italiam per multos annos oro simis heiam
rum incendiu conflagrantem pristinae dignitati , ac tranqui Atati restituere et itaque cum primum ata Imperatoriae deuitatis fostigium e Rus est, hac in re omnes suae potentiae, amplismorumque regnorum vires , ac nervos comisse et idcirco ut
Franciscum I fortiam cognatum suum superioribus mensibus bHA a Galgis petitum in imperio Mediolanensi retineret , nulus sumptibus , niugis laboribus pepercisse : Gasiorum gentem Ajus provinciae subigendae cupidam , a pacis consibis semper aismsam, a cervicibus Italiae reput se : duos summi nominis Duces , Lautrecbium, Θ Gu erium cum copiis pene deletis, ut se in Galbas reciperent, coegisse : seste, ac testari Proregem, optimam, atque egre eia Imperatoris mentem ; quae ad se nouspectarent, non moaeo non occupasse s sed ne concupivisse quidem , neque cogitasse et id sane pro communi salute summis υ tis exoptasse, ut omnes suis contenti, quiete , atque otio seu rentur . Huic tam humano generi praestabib voLutati unum Franciscum Galbarum Regem reluctara , qui ambitione , --taque sibi inexplebili regnand cupiduate nihiI non moliatur , ac tertium fortunae aleam in hac provincia experiri velit , si forte Unus partem al,quam occupare, atque ad se rapere furat, humanis, divinisque haud quaquam parsurus . Hisce ausis , o conatibus pro Caesaris denitate , pro Italiae incolumitate Proregi obsistere statutam esse , ac propediem exercitu decem
Germanorum pedium migvum a emante in aciem exire, cum aut ad Ticinum, aut quocumque Senatui sumeris rebraturum et proinde a Repubtica, quae amicitia, c foedere Cinfari adstrum esset, petere, ac flagitare, ut pedestribus, equestribusque copiis eum Caesaris exercitu conjunctis , puso ex Izaba Rege nobis mam promineiam a Galgarum dominatione
eriperet : certam v riam pHnceri r exercitum neque virtute,
προ- numero cum hostibus conferendum; Hispanos milites ad sex milli cum μυalo , cum Prorem , o Borbonio quatuor Italorum misita esse ; plo comi in praestaris misie , Alexandriae duo peduum mistia contineri; Ticini quinque Gemmanorum maha, quingentos Italos, Hispanos totidem reperiri: bis accedo e mage. quingentos cataphractos , in iis quingentoF
183쪽
Sequanos numerari, i Hres equites misie, praeter decem Gemmanorum peditum millia, qui jam Alpes super sent , alfur
is Cisalpinae Galgiae plana descenderent . His si Reipublicae
copiae accederent, quis jam animo cumulatae viRoriae gloriam
praeripere vereatur apropter pro amicitia, pro foedere sup riore anno cum Caesare percusso ; pro Francisci Syretiae tuo lumitate , qui semper addictismus Veneto nomini fuerat ; pro Reipublicae Venetae gloria petere, bonari, orare, ut statim ea
de re Senatus decernis, ne mora tempus terendo eximiae r rum optime gerendarum occasiones praeterlabamin. Dum in re tam gravi anceps Senatus cunctatione utitur , ex novarum rerum successibus novae in nutante Pontificis mente Cogitationes oboriuntur. Nam rex , ubi spei a se de Ticino celerrime occupando conceptae exitum nunquam respondere animadvertit, copiarum partem ad Neapolitanum regnum
invadendum mittere statuit 3 duorum alterum sere ratus s aut Pror em , ut suae fidei commissum Neapolitanum regnum tueretur, Insubribus relictis, eo statim cum majori, validiorique Copiarum parte convolaturum; aut, illo absente , copiis fere omnibus exutos Neapolitanos aegre suorum impetum laturos. Ioanni itaque Scoto, Albaniae Duci , id onus a Rege imp nitur ; ut sexcentis levioris armaturae equitibus , ducentis Cataphractis, quatuor Italorum peditum millibus ex universis copiis delectis, Apennini jugis superatis, in Neapolitanos impetum faciat. Rentio Ceriti mandat, ut iis militibus , quos ad classem, quae adhuc in Herculis portu detinebatur, ducebat, praesto esset e complures ex Ursina familia adfuturos , quae Gallicae factioni semper studuerat ; iis , ut in agro Romano quatuor peditum millium delectum haberent Franciscus jusserat . Quae res Pontificis animum nil tale suspicantem vehementer perculero ; angebatur , quod Gallorum exercitus per suos fines iter facturus esset. Ducum consilia , militum ins lentiam pertimescebat ; regno Neapolitano Regem potiri aequo animo pati non poterat . Si transitum Gallis per pontificios fines permitteret, Caesarem illum pro hoste habiturum; sin vero reuueret, Regis offensam subiturum ; utroque bellum in fines illius allici ; nec sine magno Italiae discrimine Regem evehi : in clientela Ecclesiae Neapolitanum regnum esse i benefi-
184쪽
ciarium illius Caesarem, qui nuper a Leone Neapolitanorum rex declaratus fuerit: se invito, atque inconsulto nil hujusmodi Regem moliri oportere . Omni itaque studio ab hac sententia illum avertere contendit ue nondum persecta Mediolanem si expeditione, Neapolitanum regnum invadere, periculi rem plenam esse s sejunctas copias , neque in Insubribus , neque Neapoli onus belli sustinere posse s Caesareanos pecunia , recentibusque auxiliis auctos, in Gallia Cisalpina 1uperiores s
turos; magnam Italiae partem , antequam in Neapolitanum regnum perveniat , emetiri exercitum oportere 3 interea classe
milites, auxilia, Ceteraque ad illius defensionem convehi pocse. His pollicitationes adjiciebat, ut Mediolanensi ditione rex
Dum his cum Rege ageret, Carolo pollicebatur, Gallos se nunquam Neapolitano regno potiri passurum; cunctis viribus illi adfuturum. Hoc pacto Principum spes alere , utricque amicum , & gratum te reddere ; atque , ut se ab implicita , & involuta consiliorum ratione explicaret, de Concordia inter Regem , atque Imperatorem concilianda multa mente agitare. Id vero se consequi posse arbitrabatur, si Regi Insubres , Caesari Neapolitani parerent, Franciscus Ssortia in Cardinalium Collegium cooptaretur, atque illi viginti aureorum millia singulis annis persolverentur. Haec Marco Fo- scaro exponit : addit singula Sinuessano Duci Caroli Legato , ac Proregi significaturum ; qui si cedere Insubribus velint , statim ad pacis conditiones venturum 3 si abnuant, bellum quoque indicturum ; si eadem mente Veneti fuerint, eandemque fortunae aleam subire velint , eodem adstrictos scedere sibi adjuncturum : interea rogare , ne quid certi de
Senatus sententia Caesareanis respondeant ; Cunctatione utantur , aC mora tempus trahant. Paulum Victorium statim
ad Proregem mittit , qui nuntiet , Pontificem , uti in tertis Christi vices sustinentem decet , nil vehementius Cupere,
quam, ut restinctis aliquando odiis, bellisque fine imposito, optata pax toti orbi Christiano affulgeat; id ut facilius consequi queat , arma saepius iniquo Italiae fato sumpta recondi jubere ; sponsorem se , vademque statuere ; nihil molestiae Neapolitano regno Regem illaturum et si id moliretur, nub
185쪽
lo pacto passurum s summis votis optare, hortari, Insubressunestum tot incendiorum pabulum sibi oppignerari ; e Republica esse censere, ut Rex ea regione potiatur, potentissimique Principes haud exiguo singuli in Italia imperio contenti sint . Ad his Clementis postulata Prorex in hunc modum respondit : Sapienter a Caesare Italiae pacis diuturnitati consultum fuisse , dum superioribus annis cum Leone Pontifice Maximo communicatis consiliis , Franciscum Ssortiam Insubrum provinciae praeficere , Gallos penitus ex Italia ejicere statuerat: summis impensis, ingenti labore, magnis copiis iέ- structis , votis fortunam non defuisse; pulsos Italia Gallos, Ssortiae imperium restitutum et mirari quanam tandem re permotus Pontifex novis rebus, consiliisque studere velit: si pax illi Italiae, ut praedicat, cordi sit, gentem turbidam, inquietam , nova semper appetentem, ac molientem longe ab hujus provinciae finibus arceat ; neque Principi , ad quem iure Insubres spectant, illorum imperium adimat s si diversas rationes Cogitationum , ac consiliorum inierit, Italiam, Christianamque Rempublicam continentibus bellorum fluctibus jactatum iri . Quod vero Mediolanensem ditionem Pontificis potestati permittat , id a Caesare in mandatis non habere; neque sibi suaderi posse , ullo unquam tempore id Caesarem facturum: nihil sibi Imperatorem aliud praxepisse, quam, ut omni conatu, viribus, sanguine denique ipso Insubres tueretur ι nunquam se, Vel metu, vel spe, vel si foederati quoque arma adversus Imperatorem sumerent , ab Ossicio recessurum . Sinuessanus eadem serme Clementi respondit 3 nullam se ad ea negotia perficienda facultatem habere s verum
de tota re ad Proregem scripturum.
Senatus, novis Pontificis consiliis intellectis, eo magis adducebatur , ut tempus proferendo nil certi Proreus, ac Ducis legatis responderet s & praesertim , quoniam rumor de Neapolitana expeditione confirmatus su icionem Patrum animis injecerat ; ne Prorex , ut regno sibi credito opem serret , Mediolanenses res desereret , ac Rempublicam Gali rum viribus objiceret. Iam enim Albaniae Dux rebus ad Neapolitanam expeditionem comparatis , itineri se commiserat, atque Apennini juga transgrediebatur ι qua re vehementer
186쪽
Caesareanorum animi angebantur ἱ cum nondum auxiliis fir- 1314mato exercitu, pecunia laborantes, duplici laces 1li bello, vel
deserere Insubres , Galliarumque Regi ultro objicere , vel Neapolitanos copiis , ac subsidiis nudatos , hostium libidini
relinquere cogerentur. Proregis mens cum primoribus, qui illi a consiliis erant, ea vergebat, ut, Insubribus relictis, cum copiis Neapolim quam maximis itineribus properarent , ne milite, ac Ducibus destitutum regnum, in quo vetus in Gallos populorum studium adhuc vigebat, imparatum hostes adorirentur. At invalus, qui rei militaris disciplina, atque animi magnitudine ceteris anteibat , contra disserere 3 neque CC saris dignitate; neque ex utilitate publira esse, paulo ante armis partum imperium per summum dedecus amittere sac nondum signis collatis, nondum robur, ac virtutem hostium expertos, nullo incommodo accepto, Oppida, urbes,
populos praedae loco Gallis relinquere. An non id invictum
Caesaris nomen perpetuae notae labe comma latum posteritati mandaturum an non amplissimum Italiae imperium in dic crimen adducere , si sponte derelicta Mediolanensi ditione, pro Neapolitano regno decertaretur ξ Sex millia Germanici peditatus robora jam in castris esse ; totidem paulo post adventura si adhuc ad non multos dies contineatur exercitus, rerum praeclare gerendarum opportunitates ducum prudentiae , virtuti militum non defuturas : ex hoc uno salutem Italiae, incolumitatem, ac decus Imperii pendere. Nam Insubribus amissis , & Gallicae victoriar fama per cunctorum pinpulorum ora pervagata, Neapolitanum quoque regnum cito in hostium potestatem casurum : iisdem retentis , Neapolitanos non modo , & quidquid in Italia Caesar obtinet, conservaturos; sed victoriae certos fiuctus ingenti gloria cumulaturos . Vicit Davali sententia; verum ne penitus Neapolitanos deseruisse viderentur , Honorato Cajetano Cum pecunia Neapolim misso mandatur, ut cum regni primoribus equitatus , peditatusque delectu habito, Neapolitanum regnum quacumque ratione possent, tuerentur Desunt nonnusta.
187쪽
M. D. XXV.CUm insequentis anni principio ad Ticinensem expugnationem cunctorum Conversis animis , atque Oculis, tantae rei exitum solicitis mentibus homines praestolarentur, non cessabant Caesaris duces cum Senatu agere , ut suas copias cum Caesareano exercitu conjungeret , cum Rege de rerum, summa dimicaturi. Ob eam causam Hieronymum Caracci tum Venetias misere, qui, Alphonso Santio ordinario Caesaris legato, ac Mediolanensi oratore comitante, Cum Patrum
Collegium adiisset, ut in suam sententiam Senatum impelleret , multis , & gravissimis verbis egit et ' Lunquam sibi in animum Proxegem inducere potuisse, Rempublicam, quae summa semper fide cum exteris quoque gentiLus moribus , custu, religione a nobis dissitis jura societatis coluerit, hac tempestate , hoc rerum flatu Imperatori amico , 9 foederato deesse vel , qui omnia cumulate praestiterit, quae superiore anno pa- fuerint : neque fatis scire, cur idem Senatus, qui pamcis ante mensibus fortiter , ac summa cum laude in eadem causia arma induerit , nunc a se ipse dissentire videatur.
Missos superioribus Sebus a Prorere 7 eapolitano Carolum Aragonium s a Francisco Gortia Equitem Risum , ut de Caesaris exercitu, de hostium viribus singiliat Senatum tam
cerent , simulque Hrtarentur, ut minatione amota, Caesaris exercitui suas copias soriaret : nondum hac in re. Senatus mentem, ac sententiam percepisse ; hinc hostes insolentiores fa-Ros nihiI non audere 3 Insubres quotidis majreribus calamitatibus objici , multos boc exemplo ab officio deterreri ; quamplures Galgo accedere ; nonnusios suspicione transiersos agi salios in perniciem Caesaris nose consilia agitare : neque immen Senatusconsultum aliquod fieri : Proreuem existimare id accidere, quod Imperator, ac Legatus ex hac omnium copiarum conjunctione , ut fertur , detrimenti aDquid Rempublicam capere posse affirment ; tamen Hore et , LI summi nominis ducibus certa ratione constare , in hoc uno salutem , aerignitatemque Reipublicae, atque Italiae totius repos tam esse et nequis vero pluris hostium vires, nostras minoris aequo aestimet,
188쪽
ereto Eliad constare, Gasiorum, Ticino amne trajecto , haud iuersparum diminutas, nostrorum auctas copias esse : post Meae o- anum Galuco ἡmpetu occupatum nulis incommodo nostros asserisse iscet tunc Urorem, praerer Germanos, qui Ticinum imentur , sex Hispanorum, quatuor Italorum peditum milva tantum adessent et contra vero non paro hostibus damna nostros
tutulisse. Quis nescit postea Helvetios multos, complures Italos a Gasib MPm se e manum militum haud exiguam cum misee Albaniae Neapolim versus contendisse Roaetorum tantummodo quatuor militari milis Sedunenses accessi se los vero sex
Italorum, septem Germanorum milvum numero copias auisse put, si acie certandum sit, numero aut superiores , aut certe non impares futuri simus ut interim militum robur, ac sominu Hem, Ducum dexteras victoriis assuetas, militarem ἀ- seiplinam longo labore, o periculis partam silentio praeteream, quibus nos longe Galgis antecelgere compertum est. His misiae, ac sexcenti leviores equites accedunt, qui numero, fra viram te praestant ue catapbracti praeterea, qui nuda ratione sint conferenssi cum Gallicis sexcentis nuper cum Albaniae Duce in Leapolitanum regnum profectis . Ad haec civitates muniis mas, incolus Gyaris nomini ad Rissimos, bostibus infensissimos habemus ἔ quae omnia certam apud nos victoriam fore polucentur 9 cum praesertim septem Germanorum milva, equitum quoque non exiguus numerus propedum in castra venturus At . ditique vero ignoramus , quae maleυolorum bominum cibus in vulgus jactata circumferantur ue Insubrum imperium
pro se arripere Caesarem velis ; id ne vi facere videatur, hoc obtentu tegere, quoae ingentem auri vim tu illo protegendo e si fime exbar ferit : rem Iane tanto Principe indignam, qui fidem, pietatem, justitiam omni tempore summopere coluerit; neque ulus vis ingentibus praemiis propositis averti ab ossicio potuerit. An non id aperte ostendis, Franciscum Ffortiam tu
foedere Ducem Mediolani declarasse ξ a Senatu petiisse , ut
Helistis ad baliam, in primisque ad Infusum ditionem tutandam asciscerentur ξ Hujuste rei si qua in animis vestris briret suspicis , Prorex , qui Imperatoris mentem multis aetu
mentis , O literis optime per pectam , cI cognitam baset, vadem se , ac sponserem, si ita Senatus libuerit , fore pod
189쪽
I 525 cetur, constituto tempore Imperatoris decretum de Gortia iis Mediolanensi imperio confirmando algaturum . Ad impensas quod attinet , totam rem Patrum judicio, mismatique permissurum. Quocirca omni ab stria mora, haesitationeque amota , His foederibus , amico Imperatori, laborantibus Insubribus satis 1aciant. Gracciolo ex Senatus decreto in hanc sententiam responissum est . Nullam officia genus , quod summam erga Caesarem bene gentiam , observantiamque patefaceret, praeterm*1um fuisse : testari superiori anno, ut Eunitatem, imperiumque ianus in Italia adversus Ganorum vim , cI copias sustineret , gesta : mentem minime immutatam et alia tempora,
alia conmia, ἀυersas administrandi belv rationes exposcere ;neque cuncta votasiluati , inconstantiaeque fortunae permitti ;neque uno certamine , momento, de summa rerum periclitari
oportere : nou, si adesset, pro eximia istius prudentia Imper torem secus jacturum : s patientia , o cunctatione Prorex
uti velit, aut tactoria incruenta potiturum, aut bonestis con
ditionibus inter potentissmos Principes pacem confectum iri ;in hoc enim totum esse Pontificem, officiis, lueris , nuntiis tantae rei sedulam spream navare et Caesarem ab iis consibis minime alienum esse , eo magis quod niLI in Galgiam, ut omnium fama percrebuerat, moliretur . Quid porro si Re mbiscae copiae cum Caesareanis kιugantur ξ υel ad Ticinum obsidisne liberandum , MI ad Medistinum oppugnandum dehis
ut congreden um, certandumque acie fore, aut turpiter praelium vitari, subduci copias oportere ; quorum alterum p ricuis plenum Hse , rerum usu , ac militari prudentia duces summa nece state compulsos extremum omnium experiri I asterum vero amps simae victoriae a Dum hostibus patefacere, ut,
non modo Infusum provincia , sed quidquid , vel Carolo, I Reipublicae in staba pareat , in Retis potestatem eo
rum fit. Neque vero id minus Rempublicam urgere, quod, Abdua flum ne trajecto , in Ber mater Rhaetorim permagnum numerum essent missuri , quibus re a ferro , famguine , praeda permiscentibus, aut copiae r scandae , aut imnoxii , optimeque de Republica meriti ineolae hostium libidini, ac violentiae relisquenta . Cunctar itaque boc tempore S
190쪽
natum censere ue ne supremo cuncta discrimini o jiciantur; us i 3'sve paris spes in multorum animis concepta , insigni aliqua, Ο ristianae Resubbrae defendι calamitate conteratur.
His .Venetorum consulta ; hae consiliorum rationes eo spectabant, ut in re ancipiti variis sortunae casibus, ac vicissitudinibus obnoxia, neque in Imperatoris, neque in Regis offensam incurrerent. Verum jam ita se res habebant, ut earum eventus omnium poeulorum , ac Principum Europae mentes haesitabundas , ac suspensas tenerent : in utram partem victoria inclinaret, aerumnis, & calamitatibus orbi Christiano se se objicientibus ; atque Italiae praesertim, quae superioribus annis oppugnationibus, ac praeliis vexata, miseranda cunctis gentibus humanae sortis exempla pmbuerat s neque adhuc, quibus foede discerpta fuerat, vulnera Coaluerant. In primis vero Pontifex, ac Respublica Veneta summis angebantur curis , quod rerum praesentium mutationem consecuturam circumspectabant ; nihilque molestius , quam duos Principes acie de hujus provinciae imperio decertaturos Cc nebant et Caesarem Pontifici infensum , Reipublicae amicitiam suspectam habere , victricia illius arma timenda esse : neque
minus si Rex victoria potiretur , verendum ne felicitate impotens , atque clarus cuncta suo arbitratu in hac provincia moderari vellet . Quamobrem quantum precibus, atque adhortationibus niti poterat Clemens , ne RegeS in arma rue- c-j, rent , Contendebat. Per Albemim Carpensem , Franciscum
admonet, Orat, obtestatur , ne cum Caesarcanis acie decem μώ- δε- tet I neve fortunas, opes , potentiamque Gallicie gentis ho
rae momento tu summum discrimen conjiciat. Eumdem Cata pensem hortatur , ut Sigismundum, qui illi crat a secretis, in castra mittat , ut Regis animum a praesio ineundo amoveat . Idem quoque agit cum Novioduni gubernatore , ac Regis legato, qui apud Venetos crat; atque in omnem eUentum intentus , communi saluti prospiciencium ratus, per Fo- scarum legatum Clemens Senatui significat, sibi in animo escis, oratorem ad Helvetios mittere , qui decem illius gentis
peditum millium delectu habito, communibus stipendiis , si opus esset, in Italiam duceret ; ut Reipublicae adjunctis coeptis 3 nec non pontificiis, Hetruscisque auxiliis, hostes a fini