장음표시 사용
321쪽
re; neque illi, penes quos liberandi Pontificis auctoritas erat:
convenire poterant. Moncata aVersum animum a Pontifice gerebat Praesul Franciscanus propensus ad sublevandum Clementem erat vel quod ita Cesari conducere arbitraretur, vel cupiditate potiundi Cardinatatus incensus r Miltiaus palam uti rei periculi plenae adversabatur : Clemens, ne nullum lapidem non moveret, Hieronymum Moronum, summae auctoritatis apud Caesareanos virum, illexerat, filio ad Episcopatus Mutinensia dignitatem evecto ; Columnam Cardinalem Picenae legationis spe sibi adjunxerat , gloriaeque appetentem animum permoverat , cum in arce illum invisenti immortalem sibi apud posteros laudem comparaturum dixisset , si tantae rei auctor, atque adjutor seret : quid enim praeclarius , quid ad sum mam potestatem cunctis patefaciendam illustrius , quam penes illum esse Pontifices dejicere, ac deprimere ; eosdem deinpressos ad pristinum dignitatis gradum restituere Θ quibus homo inflatus, atque percitus, omni opera, ut Pontifex liberaretur , connixus est . Verum novis ex Hispanus Caesaris mandatis supervenientibus , omnis ambiguitas sublatas cum praecipue quotidie de Lautrechii adventu nuntii perferrentur , coactumque iri se Caesareani Cernerent , ut omnes Cois pias ad Neapolitanum regnum tuendum tranSferrent, quod, nisi prius per lutis stipendiis , non line Ingenti tumultu pac seditione militum fieri poterat . Itaque in has conditio. - nes iraer Pontificem , ac Caesareanos con enit': primum ne
Ponti em . . . . in raest C aream
'ontifex Carolo hostile aliquid vel in Inluormus, vel in regno Qeapolitano moliretur : deinde ut cruciarium , quod dici-ur vectigal in Hispaniis, decimam proventuum Eccies1altiorum in omnibus suis regnis eidem permitteret e tum ut Jostia , & Centumcellae , veluti praedes in Caesareanorum,otestate essent : ad haec Tiserni oppidum , & arx Focilivuraderentur : obsides Hippolytus , atque Alexander nepotes, mi tunc Parmae erant, statuerentur; interim Pisanus , I r1- illius, & Gaddius Cardinales darentur , qui statim in Nea-γolitanorum fines abducti simi r Germanis militibus sexa-Intasiemem ; Hispanis trigintaquinquo nullia aureorum n
.erarentur ; ipsi cum omnibus, qu1 penes se erant, Cardi-ialibus libere abcundi facultas permitteretur ι Orbitum, vel
322쪽
Spoletum, vel Perusiam incolumis perduceretur e quindecim diebus elapsis , totidem aureorum millia solveret; reliquam pecuniam , quae ad quadraginta millia supererat , trimestri spatio constituto, Germanis, Hispanisque tribueret. Quibus ita statutis, ac decretis, cum dies quinta idus decembris Roma exeundi statuta esset , Vel fortunae malignitatem , quam saepe expertus fuerat , Vel hominum perfidiam, ac Moncatae praesertim adversus illum infestum animum Veritus , morae impatiens, nocte, quae diem priefinitam praecesserat, mutato habitu, ex arce exiit , atque a Ludovico G Zaga Caesareano Duce exceptus incolumis Orbitum perductus est 3 noctu nullis, ut assolet, Cardinalibus, sed paucis e familiaribus comitatus , urbem ingressus humanae varietatis exemplo, quippe qui e supremae fastigio dignitatis dejectus, auctoritate eXutus, Carcere detentus, Roma amissa , imperio spoliatus 3 idem post paucos menses libertati restitutus, imperium denuo recuper verit , pristinam dignitatem, atque auctoritatem adeptus sue. rit . Ea de re Pisanus Reipublicae Legatus certior factus statim cum literis eum, qui sibi erat a secreti , ad Pontificem
misit, ut illi de felici successu gratularetur ; ipse postea su
sequutus est, Sc de praeterito, ac praesenti rerum statu multa egit et a Senatu etiam ad Pontificem ingentis gaudii significatione resertae literae datae sunt , quibus propediem oratorem
ea de causa missurum Continebatur. . Clementem tot angustiis ereptum variae Curae, ac solicitudines
angebant; hinc fides, qua se Caesareanis obstrinxerat ; inde urbium , & oppidorum deditio, praeteritorum malorum meminxia , Cui injuriae acceptae, illatae clades infixae haeserant. Ea in causa erant, ut summopere Lautrechii adventum cuperet: qu circa Senatus oratori Pesareo scripserat, ut ad conficiendum iter Lautrechium excitaret; quod si vel propter impedimenta, aut tormenta bellica, vel quia Germani, qui in itinere erant, no dum advenissent, morari oporteret, statim quas posset copias praemitteret, ut exercitui, qui trans Apenninum erat, subsidio forent; tum ut hostibus obsisti, illorumque conatus reprimi possent ; tum ut FHrentinorum studia Confirmarentur 3 a , ne Pontifex prorsus animo concideret, niterentur. Η enim S natus consilia spectabant, ut Clemens, qui captivus iniquis p . R 2 cis .
323쪽
cis conditionibus subscribere coactus fuerat, a foederatis non recederet ; id summum momentum ad prosperos belli eventus allaturum . Neque Vero ab ea re aversus illius animus videahatur; quippe qui Guidoni Rangonio, ad eum a sociis micso, dixerat; omnem rerim bene gerendarum spem in eo sitam esse, ut quam terrime universis coactis copiis nostri hostes aggrederentur z nam Iacobus Salviatus Pisano Legato e Corito significaverat , Caesareanos ab urbe discessum parare, in Senentium fines prosecturos . His nuntiis de itinere hostium perlatis, a Lautrectio, Pesareo Oratore, ac Ducibus de ductando exercitu consulitur ue quibusdam per Flaminiam , &Aprutianos fines dirigi iter placebat, ratis; hostes rerum suarum timore perterritoS, ut Neapolitano regno succurrerent , Ecclesiae ditiones, Senenses, ac FlorentinoS relicturos, omnem que belli molem intra illorum viscera casuram. Alii contra traducendum ultra Apenninum exercitum censebant, ut junctis reliquis copiis, quae circiter peditum decem millia erant, Caesareanos, qui penes se duodecim selectorum militum 1 merum habebant, continere, atque cum iis , si se obtulisset occasio, confligere possent ; ni id fieret, pertimestandum fore , Clemendem, qui illis ex pacto pecuniam subministraverat, labantem, rerumque suarum incertum, quod reliquum erat, persoluturum; quibus auxiliis auctum vires hostinni iri; coacto in Senensium agro eXercitu, maxima in trepidatione Flo,rentinorum res futuras, ac parvo momento, Veluti tempestate jactatos , ad Caesareanos accessuros. His per literas ab Oratore apud Lautrechium Senatui significatis, literae ad illum datae sunt, mandatumque , ut omni studio niteretur Lautrechium in hanc sententiam impellere, ut per Hetruriam itinere arrex. Pio, reliquis foederatorum copiis Conjungerctur, ac si fieri posset, ne in Senensem agrum hostes penetrarent, obsisteret; id certe , Cum ad confirmandum Pontificem , tum ad retinendam in fide Florentinorum Rempublicam opportunum sore . V rum Lautrechius , singulis perpensis, terra, marique Neapolia tanum regnum inVadere mente agitabat , atque consilio tr jiciendi per Apenninum exercitum relicto k totas , ut mox dioemus, in ea expeditione fuit. Hoc anno de instaurando
in Antistitum electione veteri Reipublicae more , diversis
324쪽
sententiis in Senatu actum, ac tandem in hanc sententiam Sm t 32 natusconsultum decretum est . Cum ex antiquo Reipublicae Venetae ἡnstituto, ut Episcopi a Senatu nominarentur, in Guisset, qui postmodum a Romano Pontifice confirmarentur , ἡδque usque ad annum magesimum quingentesimum decimum servatum sit, atque exinde nihil praetermissum fuerit, quod erga Pontifices egregiam voluntatem , atque operam patefacere potuerit , o praecipue in eum, qui bac tempestate su prema haeaeenitate praefulget, pro cujus libertate, o Apostolidae Sed denitate uniuebae Re publicae vires terra , marique colgatae,
ingentes Gesauri effusi fuerint, ut nulB dubium sit, nisi Pontifex captivus detineretur , veterem Reipublicae confvetu Anem probaturum, Antistitumque nominandarum rationem commmaturum : propterea Senatui videri , ut ex obitu Bernam
is Rubri Tamisini Episcapi Errissiae destitutae, Mitis suffri
giis, ex antiquo instituto successor taeclararetur, itaque in posterum in aliis quoque Antistitibus servaretur , quorum com firmatio ex legum Canonicarum praescripto a Pontifice poteretur 3 neis proventuum percipieniarum ab eodem sumtu ciis , aut patricio alicui , nisi torum unius Ecclesiae facultas daretur. M. D. XXVIII. INsederat adeo Principum animis vel regnandi , vel ulci. scendi libido, ut optata Pontificis libertas, ex qua aditus ad commune pacis bonum consequendum oriri poterat, nihil Prorsus proficeret , sed inde majorum dissensonum in dies
Causae promanarent. Nam Clemens , ut erat solerti acumine ingenii praeditus, ita in expediendis consiliis piger, atque parum sibimet constans, modo huc , modo illuc ex eventuum varietate impellebatur. Nonnunquam erga foederatos propem sum animum praeseserebat, atque assiduis Venetorum ossiciis, qui maximum adjumentum suis rebus , si illum in suas pam 'tes penitus pertraherent , accessurum putabant, commovebatur , ut propediem foedus instauraturum significaret; Caesarem detestatus , a quo tot sibi illatas injurias, exutum imperio, libertate spoliatum , omnia indigna se passum amrmaret .
325쪽
Quandoque vel illius potentiam Veritus, Vel praeteritarum calamitatum memoriam perhorrescens , vel promissis Caesaris delinitus , qui ad illum plenas ossicii , & humanitatis literas, quibus de recuperata libertate gratulabatur, pollicitis refertas dederat, vetcra restinxiise odia, firmam cum illo pacem seravaturus videbatur. Nec deerant, ut postea re ipsa compertum est, qui arbitrarentur, nunquam ex ipsius mente injuriam a civibus acceptam elabi passurum; in id suas omnes cogitati nes defixisse, ut Mediceain familiam patria extorrem, immutata Florentinae Reipublicae forma , in pristinum dignitatis, atque auctoritatis gradum restitueret ; tantae conficiendae reidum opportunitas adesset, in neutram se pendere partem profiteri , imperii Pontificii calamitates , ac vastitates, pecuniae inopiam praetendens, quam omnem in exsatianda militum ava
ritia , & libidine profudisset.
Summa inde solicitudo Patrum animos ceperat, ne reliquis malis hoc quoque accederet ; cum priaesertim Clemens Sypomtinum Archiepiscopum Venetias aci reposcendas Ravennam, ac Cerviam misisset: qui cum, Polae Episcopo ordinario ora toris munere fungente, ad Patrum Collegium accessisset, duaς Pontificis nomine literas ad Principem dedit alteris Senatui respondebat , qui superioribus diebus de illius libertate fuerat gratulatus s alteris quidquid Syponthius nuntiaret, veluti ex ejus ore depromptum, ut acciperetur, petebat. Literas Archiepiscopus sermone subsequutus est, ac primum Clementis nomine gratias Senatui egit, quod illi turbulentis, &calamitosis temporibus adfuisset, studiumque ac priscam majorum in Apostolicain Sedem observantiam illustribus argumenistis testatus esset. Adjecit deinde, ut sibi Flaminiae urbes, quae in Reipublicae potestate crant, restituerentur, milites, & Praesidia amoverentur : tum rogare, ut lex a Senatu de sacerdotiis nominandis nuper lata , qua vehementer commotuS suerat, abrogaretur, rem gratissimam Pontifici facturum. Summi momenti res crat, & quae dissentientibus discussa rationibus, ac sententiis haesitabundos Patres teneret ; e Republica nonnul
lis sere arbitrantibus, si pontificiar ditionis oppida, quae semper Pontifici se reddituram prosecta suerat , nulla interjecta mora, restituerentur id veteri instituto, pietati, ac religioni
326쪽
consentire, justitiaeque praesertim opinioni, qua magnum apud is18 omnes gentes nomen adepta fuerat ; non technis, aut dolis, d virtute , recta imperii administratione populorum illectis animis, aut justis armis imperio comparato, temporum rationibus Senatusconsulta aptanda s nihil hac tempestate utilius, quam foederi Pontificem adjungere. Suasor hujus sententiae Do minicus Trivisanus, summa Vir auctoritate, atque eloquentia, fuisse fertur, quem ita loquutum tradunt. Dumque majorum nostrorum gesta sechi inspexerit , ni- oratis D bis non ab Agis justitiae, atque aequ/tati nixum via in propagan- ΣΩ. ' do , vel in retinendo imperio His unquam tempore actum imaeialet; besia non cupiditate, sua plerique mortales aguntur;
non augendorum frium causa suscepisse , sed ut Reipublisae
ncolumitatem, ac decus tuerentur, injurias ab hostibus Agmtas repelgerent, GPristiani nominis diritatem longe, fateque diffunderent. Hu effectum est, ut nomen Venetum apuae omnes gentes ingentem prudentiae, ac virtutis famam narium firmissimis radicibus coaluam gloriam protulerit ; qua potismum causa oppida, urbes, provinciae, O gentes ultro Reipublicae suave, atque justum imperium amplexae sint, ae Pisi is, arturbulentissimis temporibus, afflictis omnibus, o perturbatis hesiorum procelus , ac fluctibus agitata Respublica nudo aut
tutiori, aut υalidiori praesidio, quam populorum in ipsam propensa voluntate fortunae ictus retuderit, Θ superaverit. Eamdem mentem ab eximiis Agis viris vos Patres hausisse certo scio; aequitati, atque Mnesto omnia semper po abituros, neque exigua emolumenti specie de universio belv bujus exitu pericluatmros . Quis enim ignorat, cum primum militum vesrorum M in idus urbes intulistis, eo tantum spectasse , ut Flaminiae , ac Piceni proruncius ab hostibus tueremisi, cum Clemem te in Hispanorum servitutem redacto , Pontificium fumaret imperium, nutarent populi, qui miserrimo eventu perculsi, ac consternati puris momento desecclem , ni vestris subsitaris imbantes animos erexissent, O coHirmassent Neque vero Domte tantum vestra, Jed a Pontificis Nuntio restati, atque -- pus fuistis: id palum testati, non aetionum vestrarum ' agamae cupiduate ara ob rem aggressos fuisse , paratosque esse Raetifici lisertati restituto ad omnia tradenda : qua ex re sum-R η mam
327쪽
am 8 mam apud cunRos mortales Dudem consequuti estis, Venera que Reipublisae in sanct smam sedem merita mirifice auxistis, nee non extulistis. Quid igitur causae est, ut consigia immut mus, quodque semel podiciti fuimus, praestare hoc tempore norumus Θ mereor, Patres optimi, ne hujuscemoi Tenat consulto quam semper summo studio Resublicae fidem, ac Elnitatem sem Dauis incolumem , eidem notam foedissimam inuratis. Qui enim Gasios, quid Anglos, quid Italas gentes dicturas arbitramini, quae miris antea laudibus Reipublicae prudentiam, ac pietatem ornaverant, nisi nos, ut Flaminiae civitatibus potiremur, p clarum bor, c Nausibile observantiae in Aposto Dam sim n men obtendisse λ An non idem Senatus, non s, qui opem afflictis Priaminiae rebus tulistis ξ eadem causa si recte perpend us, praesens rerum flatus i maxime hortari, ac sum dere videtur, quamprimum hanc fuspicionem ex Clementis animo tonamus, Reipublisae in illum egregia voluntate perspe-Ea, recentique boc beneficio definctus, omni baesitatione amota , foedus complectatur, auctoritate, ac regisonis majestate tueatur ;qui si ad Carolin accesserit , baud dub um est, quin summum foederatorum rebus detrimentum sit arce gurum. Alinit bor C far ; ideo valgum officii genus praetermittit, quo sibi Clementis
animum recenti clade exulceratum mulcere, a Mere, atque sibi
coraciliare queat s variis hinc inde curis , ac solicitu AMus G mens premitur ; nisi oppida restituantur , minas intentat. Quid Caesarem hanc occasionem nactum facturum putatis nisi, vobis pernegantibus, iras accensurum, simulos aditurum , ut pertum tum , atque agitatum ingentibus poliicitis a sociis sejungat, amque adsese rapiat ξ I si acciderit, quis non videt minara parari Miga ; acriori incendis Italiam omnem con graturam; nuia concordiae, ac pacis j m reliquam fututram Θ pertenuis is crispe , paroque finium adjectione ultro in tot belgorum fluctus ac turbines Rempubiscam conjecistis ; non duarum urbium potiun d; spe septuaginta centena aureorum misita pro OHuis. Majora,
atque excelsora jam tum mente pro debatis, cum vobis Italiae unitas, ac Bbertas ante oculos esset y cum unam idius retinendae , ac ser naeae rationem esse inspiciebatis , si Franciscum Ffortiam alito imperio restitueretis ; si Caesaris Aminandi liuidim obsisteretis ue si rema vestra cum Galgis jungeretis s
328쪽
sorium Anglum haberetis 3 Pontificem , Florentinamque Rem 1318 publicam, ut eaniam vobiscum fortunae aleam subirent, contem Heretis. Per tot annos vario eDentu terra, marique pugnatum, modo aspirante, modo adversante fortuna , reluctantibus umdis , ruore animi, ac fortitudine amplissimum gloriae , ω δε-bertatis aequor emensis fuimus . Gutrechius modo cum valydoexercitu a Francisco Galvarum Rege in Italiam missus, transgressus Alpes, arareae N politanum regnum decrevit; ad c pias vestras terrestres , maritimam quoque classem a vobis in eam expeditionem mitti postulat. Harum rerum fama ad C sarem perlata, Pontificem, quem per tot menses indigna servitute pressum tenuerat , ex arce eripuit; notis I sitam rem nigrandum fore ; militum in Romana urbe animos fractos; penuria omnium rerum confiimtos; pestilentiae lue plurimos a sumptos. Id unum spectat, ut inter foederatos ae sensiouum s minas oriantur, ex quibus hoc, quota vetati corpus unum Minhementer obsistere potest, ἀυelgatur, in aeuersas discissum parates , pristino robore prorsus destituatur ; tunc 1 e omnia ex fulvoluntate, atque arbitrio facturum sibi persuadet. Quo magis folicitos vos esse decet , ne mater am hane υ uti segetem Avpraebeatis, qua magis ex inris δ' sidues , quam ex Juis viribus rerum seisciter gerendarum on irtunitatem comparet. ΛΟ que vero, ut ego exist mo, vos inuae movere debet, quod Hunt nonnulgi, quos ampli* anae, imperii cura exst utit, Resubi cae tot fumptibus exhaustae, tot gregie gestis de Ammisca F de optime meritae, haec, atque majora deberi : υix ferendum esse Hispanis, indiue adeo Pontifice habito, urbes, atque αγpida uitro concessa Reipublicae, quae prolapsus fere ad defecti nem civitates erexisset, pecunia, milite juvisset , ac sustentasset, duas exiguas ne eari urbes, quae per multa annorum curo
risula sub imperio Veneto fuissem ; nou vi , non dolis quae μtas, sed ab iis, qui Agis superioribus tempestatibus potiebantur , ex testamento relictas, atque in nostrorum majurum pote
statem traduas. Non eo inficiar, justis titulis Flaminiae urbes imperio Veneto a risisse ; jus earum obtineudarum apud vos esse; at qujs ignorat quae juperioribus anni; sequuta sint quis nescit temporum rationes immutatas , Regum , ac Principum Christianorum tu Venetum nomen conspirantibus armis , cum ad
329쪽
1328 ad tantam rerum molem sustinendam impares esuis , id vis fecisse, quod ii, qui patenti mari modo M sidera sese extollentibus , modo ad ima , 9 pro funda se demittentibus undis ,
incere solent , ut aliqua mercium jactura periculFs unaetve Hrcumseptam narum eripiant; idem Dos coacti Patres e stis . eum partem imperii musti Pi hesio detenti prudenti consilio re- Husis. Verum non e u OH est rerum conditio, ut modo imisto Pontifice ea retineantur, quae vos vestro praesidio non ad imperium aes ungere, sed Pontifici servaturos potueriti , ac professi estis : non m orum rerum eventus hoc immaturo conmis praeυσωπῶ sunt. Unicum bis scopum praefixistis hujus provinciae devitatem, incolumitatem , libertatem ; huc tanquam ad praeclaram metam cogitationes , considia , facta dirigenda sunt : hac parta, quis ignorat nominis υestri gloriam praesem tes non modo , verum eos, qui futuri sunt, mirificis usque ad caelum lati Mus elaturos vos ser tores patriae, vindices Ita-brae Bbertatis , Pontificiae aegritatis auctores posteros appetiaturos M si secus fiat, quem exitum consigia wstra , aut conatus habituri sim, haud facile ae vinare queo ; cuncti qui hac in re a vobis decernendum sit, folerter expectant. 7 e patiamini , obsecro, i homines de υobis cogitare , in consibis cupiundis plus parvae utilitatis speciem, quam universae Re mblicae decus, ac dignitatem valuisse.
Commovit vehementer Patrum animos Triviani oratio. At contra Aloysius Mocenicus, qui tum Sapientis confiata muta re fungebatur, oppositam Senatui suadens sententiam ita loquutus dicitur. --ἀ--Hmum, amplissimi Tenetiores , Uera , atque germana a sit -- confuse F ratio est, si neque spe evectus animus, neque iam
re pre gus de gravissimis rebus confulat : isti enim intai tutiora , ac salubriora postponimus I boc dejectj exrefa omnia , praeclera perborres nus. Qui vero neque nimia spe insatus ,
Deque immodico timore perterrefactus, sed, ratione tantum tam ce , ata consilium accedi s is raro, ni fessor, tibi, errumae, ac Ercipi solet ; cum omnia ex rei natura, non ex humanorum Q. fectuum agitatione, ac perturbatione rimetuΥ, atquc expendis.
Λ nao 1 a hae in re vobis statuendum esse arbitror , me nimia Flaminiae urbium cupiduas ab honoso abri r , --
330쪽
timor ad ea praecipites vos agat , e quibus revocare gradum isag minime liceat e id vobis eventurum certo conjicio, si 2 pr sentem rerum statum inspicere, 9 prudentiae vestrae acumine, tanquam ex amori specula, maneant rerum exitus pro picere velitis. Flaminiae urbes restituere semper erit integrum; Agis exutos rursus recipere non erit. Utinam vero quiae , iis modo
redduis, futurum is , aBqua ratione conjectura assequi possemus; non ego is sum, qui Reipublica incolumitatem , has
aegritatem, ac libertatem non aestimem; qui nesciam tot labores a vobis susceptos, tot besia, pericula , an quibus perne annos ver fatis, hoc unum laborum propositum praemium respexisse , ut tandem pacem cum divitate obtineretis ; neis quempiam, qui suo arbitratu ceteris principibus inminari v it , pateremini. Sed an illa , re itis Flaminiae urbibus , consequuturi sitis , sedulo anima retendum est et siquidem v reor , ne celeri boc, praepropero Senatusconsulto oe receptas urbes , per tot annos in tuteti imperi, wrer, qui ere , amittatis, Θ in easdem , majores Hincultates incidatis . Quem enim praedem, sponsorem Ponti is voluntatis has iis , cujus sepe vel ingenii riggitatem , v I mentis levit rem, atque inconstantiam summo damno Destro experti eis λquidquid auri, aut argenti habebat, id fere omne respinis profudit I urbes eorum potestati , atque arbitrio permisit ;quotidis Des minis temetur , NI pHDcitis debitur ; ulciscendae civium injuriae fa erat taesiderio s restituendae in patriam Meae, ceae famitiae cupiduate incenaeuur quae , nisi Caesari penitus ad reat, perficere se minime posse certo scit. Taciendane imhis tam fluxo , atque instabiis fundamento magnarum rerum
mosmi ξ At arbitroer quis dicet Rawnna , ac Cemia restitutis, statis bostem se Caesar, Clementem declaraturum . Cantra ego existimo, iis receptis , tanquam repagulis quibu saeum solutum, quibus Agius animus aestinetur , ct coercetur , Evco pro Caesare futurum ; spe hac tantum ais, ac fusentari, ne prorsus se Car ob potestati, Θ υuuntati permittat. AtD-- I vobis redindarum urbium auctores sunt , iduae non finis perpenae se videntur, magnam semper 2 ad belgum agenaeum , o ad pacem firmandum haec oppida opporturitatem habitura ; cum per Agas Flaminia, ac Picenum factae pateant s