D. Io. Georgii Rosenmülleri Scholia in Novum Testamentum. Tomus 1. 5. .. Tomus 5. continens Pauli epistolas ad Timotheum, Titum, Philemonem, et Hebræos; epistolam Iacobi, utramque Petri, epistolas Ioannis, epistolam Iudae et apocalypsin Ioannis

731쪽

menta, quae civium nomina continent. Nomin tur aurem

liber vitae agni Occiat, quia Christus, pro peecatis nostris mortuus, ab aeterno erat destinatus, ut oincitum sanctorum, inter quos martyres eminent caput esset. Alii existimant, Christum diei agnum mactatum ante iacta mura lisundamenta, decreto scilicet divino. Sed prior explicatio est praeserenda. 9. Ει τις - ἀκνεισα rast J Solemnis praefatio magnae. diligenterque Observandae rei. ut supra II, p. II. 17. et in Evangeliis saepe. O. πιοῦ - υπώγαι I Qui alios cap-liυos ducit, ii 4e captiυus abducetur. 'Aιχμαλ ω σ ία

hie dicuntur calat ιυi, ut περιτομη Circum CiSOScat. Praedicitur hoc proverbio vexatoribus tors similis ei,

quam patiehamur ab iis alii. L τις - αποκτανθῆναι θ Parrari resere ur. Eutropiuε Lib. VII, cap. 9. de Nerone: Propter haec Romaniae urbi exsecrabilis. ah Omnibus , simul destitutus,, et a senatu hostis iudicatus. quum quaereretur αα poenam quae Poena erat taἶis. Me nudus per publicum ductus furca capiti eius inserta, virgis uεque ad mortem caederetur, atque ita prae incipitaretur de saxo e palatio fugit, et in suburbano se liberti sui - interfecit. αδέ ἐτιν - των αγίων 's1δa, in hac re. Sensiis est, eo confirmari Christianorum patientiam et fidem, quod norint Deum miseriarum suarum fore vird eem; vel etiam, in his calamitatibus opus esse perseverantia, patientia et sde. . II. Κη ειδον - δρακων Bestia describitur externe similis agno, sed revera cum dracone faciens. Agno comparatur Christuu draconi diabolus. Habemus itaque hic Symbolum h minum, qui Christo eiusque religioni favere

732쪽

videbantur, sed revera hostibus nominis christiani erari an numerandi. Hoc tertium genus adversariorum Chrim sunt falsi doctores, Antichristi nominati a Ioanne in prima epistola, qui sapientiam et pietatem singularem prae se ferebant, sed flagitiosissime vivebant, et alios etiam ad omne genus flagitiorum impellebant. De his multa leguntur in epistolis Petri, Ioannis et Iudae. Eichhornius liunc locum v. it -I3J explicat de idololatria, repraesentata sub alia imagine, nominatim de praestigiis et miraculis fictis, qui hus superstitionem suam ornare et confirmare Voluerint idolorum cultores. Equidem non repugno ; nam ipsa monstri deseriptio huic interpretationi favere Videtur. I a. Και τη, ἐξουσιαν - ἐνώπιον ἀυτοῦ Exercet eandem potestatem Omnem qua prior bellua utebatur, ipsa in1pectante. Simile erat hoc monstrum priori in eo, quod homines a vera pietate δvertebati in eo autem disserebat, quod magis agebat dolo et fraudibus, quam vi. ποιεῖ - θανατου αυrοῦ Pro ποιεῖ ἴνα τουτέον ὀι κατοικοῦντες ἐκ άυrj προσκυνησωσι. Talis constructio supra ΠΙ, s. Προσκυνειν το θηρίον το πρῶτον est idololatriae inger Uire. Πρωτον Pro πρωτερον I3. Κομ ποιεῖ- ἀνθρώποiva Σημεῖα μεγαλα, ut ille , quem d pseribit Paulus a Tiress. II, 9. Inter illos salsos doctores erant multi, qui magicas artes exercebant, e. e. Simon ingus. Cf. Matili. XXIV, 24. I 4. Κα πλμ' --'Eνώπιον, i. e. in honorem Eo illa signa tendebant, ut idololatriae labascenti et varii generia superstitionibus vires restituerantur. λέγων - ἔ ira 'Εικών , Enallage sing. pro Plurali. Quod hie de imaginibus dicitur, id non proprie 'sumendum esse. ' vi

733쪽

videtur. Nempe illi Pseudoproplietae non directe commendabant idololatriam , sed errores spargendo homin es a vera pietate abducebant ad vitam flagitiosam.

dare simulacris. Simulaera locuta esse, creditum Etlinicis. Laetant. II, c. 7. IIIud etiam mirabile, quod simulacrum Fortunae muliebris nori SemeI locutum ease tra.ditur. Item Iunonis Monetae etc. Cf. Ualer. Maxim.

L. I, e. 6. Astyollonii etiam imago Ui daemonis locuta, ut est aphid PhilOStratum. ποι ry - αποκτανθῶσι θ Quin Plii losophi Ethnici saepe suerint auctores Imperatoribus vexandi Christianos, dubium non est. Si e Crescens Cyuicus mactat nationibaa suis effecit, lit Iustinus Martyr inter. siceretur. Euseb. II. E. IV, 16. Sed falsi etiam doetores et haeretici corruptis suis et pravis moribus essietebant saepe, ut Christiani vexarentur. Nam christianae relleioni imputata sunt eorum Vitia. , I 6. Κω ποιεῖ - μετωπων ἀυτῶν) Et adigit omnes - ut 1igna manibuS suis dextris aut frontibus in . primis patiantis. Bene distribuit eos qui in Romano Imperio erant in liberos ac servos; liberos in divites ac pauperes, divites in chnoratos et honore carentes. Quod Ioannes hic dicit de Characteribus, signis, nominibus, numeris impressis hominum manibus et frontibus, hoc non proprie intelligendum esse puto, sed simili modo, quo supra c. VII, 3. de Christianis dixerat, eos sum signatos in fronti hus. Quemadmodum nempe isto Symbolo repraesentabantur Christianii ita hic simili Symbolo denotantur Idolola. trae, et idolorum cultoribus simile, ingenio et moribus. Sed omnino desumta videtur imago a consuetudine, iis qui in

734쪽

-odalitates Deorum adscribeb titur, . imprimendi χαραγμα aliquod, i. e. Dei fgnum , aut exsertum Dei nomen, ut per numeros dissimillatum. Partes autem maxime frequentes corporis, quibuν aut litterae, Eut signa, aut numeri imprimebantur, erant frons et iunetura inter manum ethrachium. Frontis notandae mos ex Oriente, ubi servi in fronte serςbant Dominorum nomina, ut nosci possenti, Mi lites autem signati in manibus, ut probat Grotius. i. 17 Κη ἴνα - ὀνοματος αυτοῦ Sensus est, effectum, ut aqua et igni interdiceretur iis, qui non profiterentur, se idolorum esse gultores. Nam hestia, de qua hic sermo. est moustrum illud, quod supra tanquam Symbolum ethni- eae superstitionis erat propositum. Desumta imago a tribus modis signandi adscriptos Deorum Collegiis: primus modus elat per i. e. insigne Dei alicuius.. dum e. g. hederae solium imprimebatur sodalibus Liberi Patris. Alter mos erat, inscribendi ipsa Deorum nomina, ut Zεῖς , Ἀρης, Διόνυσος. Tertius mos erat ponendi numerum, quo obtegeretur nomen Dei mysticum, litteras h hens, quae collectae numerum talem facerent. Sic nomen solis mysticum ad numerum perveniebat Octo et sexcentorum, et notabatur xri, ut nos docet Martianus Capella.

18. 'Ωθε η σοφία ἐςὶo Varie exiit, antur haec verba.

sensus esse videtur, hominis esse sapientis rem assequi, et opus esse s Deitate, atque acumine ad intelligendum mysterium. o ἔχων -- i. e. Si quis ingenio pollet, supputet numerum, Mui litteris expressus indicat nomen bestiae, in antecedentibus deisipt3e. αριθμος γαρ ἀνθρώ- ... ἐςὶ Iterum varie explicantur haec verba. Clericus: merus exiguus est, vel non tantus , ut ab homine iniri

non possit, Alii aliter. Forsan rectius: Hominem inditathie

735쪽

hic numerus, vel hominum quoddam genu . κρου ο αριδ

liae αυτοῦ XA' Alii pro litteris habent vocabula ἐξακόσιοι sive ἐεικοντα. Q. Sed sive ἐεικοσια δέκα habent Cod. Ephremi, quidam δpud Irenaeuin

V, 3o. quos tamen non probat, et Tychonius L Pseudo Augustinus, licet in editionibus quibusdam legat excenti εexaginta sex. quominus hic numerus explic ri a nobi, possit, ohstare videtur penuria histori eorum monumento. rum, quum ab Sinnicis, tum a Christianis olim fortasso editorum ἔ ex quibus, si extarent, multas sine dubio circumstantias cognosceremus, ad quas hic respicitur. Quod vero hoc nomen sit, me ignorare lubenter fateor. No tum est De eum et alios quaesivisse hunc numerum in voce λατεῖνος, vel in Voce τε ιταν. sed recte monet iBengelius, λατεῖνος cum Ε sumi non deb*sse. ἐι Grae. cum subsequente ςonsona, Latini quidem Per I exprimunt. . ut ἐικων, icon : sed I Latinum Graece non tr nsit in aι. neque λατεῖνος δnalogiam b bet; non enim scribitur ακυλεί,ος κ. r. λ. sed ακυλῖνος, ἀντωνῖνος ete. Eiusdem numeri 666 grati fecero τοι τῶν ex σπῶν ,παπέουκος ex αρνῆμε ex αρνῆμω. Hippo tu

de Antichristo p. 25, edit. Fabrie. Πολα γὰρ ἐυίσκομεν ὀνόματον τέτιν ἀριθμον περιεχομενα ,οιον, ἄσπερ ἐιπεῖk, υ τ τάν ἐςnν , ἀρχαῖον ἐν - εον ονομα, ε το ' Ευάνθας, Alia nomina, Hippolyti exemplo, exercitu caussa, adiecit Andrea Caesariensis, eiusve hac in parte amplificatores. In ita maxime insigne est ΒΕΝΚΔΙΚΤΟΣ, non solum in codici Augustano, qui alia aliis superaddit nomina, sed etiam is editione Sylburgiana; quo nomine notatur Benedictus IH Pontilari Roma- nus. Recentiora commenta recensere dignatus est Scher- aerul

736쪽

zertas in sys . pag. 863. Wolfius Tomo IV. Curar. Grotius Traianum , cuius nomen erat ΟΥΛΠΙΟΣ significari putat. clericus ad IIammondum .invenit numerum bestiae in vocibus Διος ἐι Hρας, si Vis Sum aut Pu.nonis. Alias conlecturas vide U. Herdorum P. 146. sqq. Eich hornius in antiquissima acquiescit ab henaeo memorata interpretatione, sive in nomine λατεῖνος, quandoquidem illud et imperium Romanum exprimit, praetereaque nomen hominis est, et numero 666 exacte respondet, Dubitationem Bengelii aliorumque ita removere studet, ut dicat, Graecos, nonnunquam certe, in vocabulis latinis mutasse I longum ante N in ιι veluti in Σαβε νος, φαυ- ΠαυλεBού etc. Iudicium sit penes lectores.

ω CAP. XIV.

. ειδον - μετιώσων αυτων ) Priora quinque huius cap. commata cohaerent cum praecedente capite. Reprae. tentatur Chorus eorum , qui in persecutionibus illis con-

santes fuerunt in professione nc minis christiani. Hi Iaudant Deum et Christum. Mons Sion hic est Symbolum eoelestis regiae: nam Sion fuit regia Davidis. Agno significari Christum, vix opus est, ut moneam. Mar' άυrgapud ipsum. 'Numerus I ή, o. est idem, quem supra UlI, 4. habuimus, et indicat insgnem multitudinem. Quod habent nomen agni et Patris eius inscriptum frontibus, significat, illos in mediis malis prolatas cultum Dei et Christi. opponitur hoe fictis illis idololatricis , de quibus actum supra.

u. Καὶ - κιθαραις αυτῶν ) Erat magnus ille sonus, sed moddlatur. Beati illi in coelo, erepti huius vitae malia, laudabant Deum et Christum.

737쪽

3. Και ἔδουσιν - πρεσβυτέρων Canere cantichtin novum est signum gaudii, XLII, Io. Ps. XL, 3. Coram throno, i. e. coram Deo. 'Ενάπιον τῶν οσσα-ρων tibi erant quatuor animolia, et Seniores. de quibus supra VII, II. μήδεὶς - μο τνς γῆς) --mo hominum praeter ipsos particeps esse potuit huius gaudii, vel intelligere huliis ga,idii aussam.. 'Λπὸ τῆς γῆ e,

ex hominibus, ur statim v. q. . . 'Oυτοί ἐισιν -- i. e. non polluti idololatria. Nam idolorum cultores saepe comparantur Scortis. παρθένοι - τῶ ἀρνίω ΙΠαρθένοι, virgines hie vocantur, qui puros se ab id ilolatria servarunt. Se quuntur agnum. i. e. imitantur Christum. 'Aπαρχὴ σῶ Θεῶ, pro cereris cari Deo. Vid, Iac. I, I 8.

5. Κη ἐν - ἐισι θ Non vocarunt Deos. qui Dii non

sunt. 'Aμωμοι, Sine mGcula, . i. e. integri.

manique imperii exitium, ac Poena a christiani nominisl ostibus sumenda , v. - XVI, 2I. Angeli, sit saepe monuimus, sunt ni inistri I rovidentiae divinae. Hoc igitur vult Ioannes, certissime eventurum esse . qtiod angeliv. 6-II. pronunciant. Frustra igitur quaeritur , quis sit primus, secundus et tertius angelus. 'Ευαγγέλιον ἀιω- νιον, laetum aeternum decretum, i. e. volumen, in quo decretum divinum, de suis cultoribus e periculis liberaedis , consignati im erat. Quicquid enim sit, id Deus ab aeterno decrevit. Simul significa ur, non casu, sed providentia divina ita dirigente fore, ut idolorum cultus religioni christianae cedat. Se luentium verborum sensu est. religionem christianam ulterius propag ndam esse inter o m. nes gemes. Matth. AXIU, I .

738쪽

7. Λέγων - υδατων d οβ Θηra Vον Θεον , perstate in vera religione, Ues colite Deum. 'Aυσω, ipsi, non Diis falsis. Τῆς κρίσεως αὐτοῦ, indicii , nempe in idolorum cultores ut ex sequentibus patebit. Reliquis huius commatis verbis describitur Deus tanquasti mundi

huius opifex. , ,

pro Futuro. more prophetico, et breviter hic praedicitur,. quod infra plenius XVIII, a. Babylonis nomine designa. ri videtur Roma pagana, aut lane a Paganismo non repurgata. Diuitur enim haec Babylon in briasti omnes nationes vino suae seortationis. Πορνή- autem est idololatria. Οινοο τῖ Θυμοῦ, murin ν' υilium arat υδ, h. l. est vi, num inebrians, vel venenatum, i. e. pharmacse infectum, Deut. XXXII, 2 . 33. Hiob VI, 4. Describitur urbs, quae variis astibus usa est ad eentes sub iugum mittendas, ut meretrices , quae philtria aliisque artibus meretriciis adamasios alliciendos uti solebant. cf. EichhOrritum ad h. l.

Putaveram olim Babylonem h. l. esse Hierosolyma. Sed nec hoc, quod OmneS i. e. permultas nationes infecisse dieitur suis vitiis, nec quae sequuntur admittere videntur hanc interpretationem.

μεγαλν, ut praecones, edicta publicaturi. Ἐι τισπροσκυνει το θηρίον . si quis idololatriae se mancipat. Supra XIII, Ia. 16.

irae Dei, quod merum infuεum eat in poculum excandracentiae eiu3, i. e. gravilliinab PoenaS Iemlet. Κa-ρ αννυ ' passim est in undere. μσαν Oiσετ - τοῦ Diuitiaco by Coos

739쪽

τοῦ ἀρνίου b Similes poenis illis, quas olim Sodoma et Gi

m Orrira passie sunt. Iterum hortatur Christianos, ut in professione religionis constantes maneant, nee dcficiant metu vexationum. I . Και o καπνὀς- α νων ) Manebit semper memoria cruciatuum, quos pertulere. Fumus nota incendii.

nempe ex imminentibus vexationibus patebit, quinam sint ex animo Christiani. Tales autem erunt ii, qui quodvis periculum adibunt vexatiouum ab Ethnicia ferendarum , potius quam Christum abnegent; quique constanter ad praecepta eius vitam component. Sed ὐπομ-i signifieare etiam

potest praemia conatantiae, que admodum ἡ παέρνσία est sectus Idraciae, hi μαρτυρία lectuε testimonii,

I lo. U. D. I . Tum lens ues erit: Hic cernitur, qui .hus praemiis cumulati sint constantes Dei cultores. i 3. Κη - ἀπαρτι θ Vocem audit divinam, quo res esset certior. sc. nobilem sententiam, Sensus est: ab hoc tempore eos habitum iri selieissimos, qui eitissime mortui essent, ne participes serent mali futuri. Μακαριοι οι va κροὶ est Proverbium, quo non tam declaratur, quid mortui sentiant, quam quid non sentiant. Tam gravia imminent pericula, tantaeque, calamitates, ut qui haec praevident metuuntque, nunc malunt mori, beatioresque iudicent eos, qui nunc moriuntur, quam superstitea; eosque qui se tempesta i subduxeiunt, illis qui adhuc iactantur. Od. ε. 3O6. Tρισμακαρες Δαναοι, τμπρακις, οι τοτ' otauro. Aen. I, 94. O terque quaterque beati, Queis ante Ora Ratrum Trojae sub nioe, nibus altia Contigit Onet re. ναὶ, λέγει - κόπων αυρτων

740쪽

SCHOLIA

Ψων 9 Ita esse confirmat Spiritus. Omnino optandam esse

mortem piis, ut requieScarit a laboribuS Suis, i. e. ut eximantur vexationibus . quos postea sutilant passuri, et a quibus morte i ala potuissent liberari. τα δε μετ' αὐτων i. e. reportλbunt praemia virtutis. Negantur divitiae scis

qui divites. quia nihil prodest post mortem , divitem aliquando fuisse: contra opera dicuntur sequi pios; quia eorum mercedem a Deo accipiunt. pirhe Ahoth. cap. penuit: Mora, .qua decedit homo' ex hac υita, non comitari. tur eum argentum, aut o Urum, Gut lamcles pretiosi aut margaritae, Sed Lex Ct bona opera.

1 . Και Iιξον - δρέπανον μὰ Ab hoc versu usque

ad v. o. excidium Romae declara ur symbolis messis et vindemiae , quae antiquis Prophetis vulgares erant imagines poenarum et interitus. Ioel IU, - Ii. Irs XVII. 5. LXIII, 1. Matth. XIII, 37. Per reticentiam articuli hic ponitur pro τω υι Describitur angelus personam Christi referens: sicut in V. T. angelus referebat Dei personam. Coronα aurea est signum victoriae, quam Christus erat consecuturus super hostes nominis sui, vel maiestatis regiae insigne. Falae in manu est signum, segetes maturas esse messi.

. 15. Κη L ον - ο θερισμος τῆζγὴς θ 'Εκ τοῦ ναοῦ ae templo coele4ti, ubi res Christianorum agitur, c. XI, I i. coli. XVIII, 8. c. XVI, 33 et angelo personam Christi referenti denis attat, demetendae terrae tempus iam adesse. ποι, λον - Θέρψμον EmiSSa falce Hunc mete, i. e. poenas inflige Romae , implacaboli Christianorum ti bsti. Εξηρανθη ο θερισμος τῆς γῆς, maturuit messis, i. e. seges metenda. Cf. Ioel IV, a S. ωρα hie est: Venit .umma dieε, et ineIuctabile tempus. iis