Tractatus de Papa ubi et de Concilio Oecumenico

241쪽

2547R1CTATUS DE PAPA. quemlibet Episcoporum coetum seu conventum qui vellet ipsius haeresi obsistere. Porro tunc ubinam, quaeSο, reperi S sufficiens remedium, seu sussiciens unitalis principium Τillud sane non reperies in ii occe codcilio acephalo, quod contra Papam et absque Papa tanquam praeside celebraretur. Nam quod tale concilium insallibile sit, nequaquam probari potest ex textu evangelico. Equidem apostolorum collegio in- fallibilatein promisit Christus dicendo, Eunleg docete ... ecce

ego vobiScum sum ... duodeumque solPerilis ...; Sed in isto collegio aderat Petrus tanquam caput. Unde concludi dumtaxat potest insallibilitas quoad Episcoporum collegium cui praeest Papa. At concilio acephalo, neque ex Scriptura Sacra, neque ex Patrum traditione aut Ecclesiae praxi adscribi potest insallibilitatis praerogativa. Igitur si semel saltibilem supponas Romanum Ρontificem, poterit is erroneam fidem docere ac definire: et simul, sese denegando tanquam praeSidem, p0lerit impedire ne ullum celebretur concilium insallibilitate certo pollens. Et lunc neque Papa in saltibilis erit, neque haberi poterit concilium insultibile. Proinde nullum existet in Ecclesia principium, sidei unilalem efficaciter producens ac retinens; et actum erit de unitate fidei.

II' CONfEoxiudu FAIMUM. - Sequitur schisma esse licitum, imo et ex obligatione laciendum. Schisma enim in eo consistit, quod quis pertinaciter eontradicat, opponatur ac rinbellis fiat Ecclesiae pastoribus, ac praesertim Romano Pon-lisci. Hoc ipso enim scindit seipsum ac separat a corpore Ecclesiae, quod esse nequit absque capite suo Romano Ponlisee. Jam vero semel admissa Papae saltibilitate, contingere potest ut errorem doceat, ac lenendum praescribat. Tunc vero Episcopi, immo et quique fideles. errorem istum perspicientes, legitime poterunt ipsi contradicere, reluctari ac obedientiam denegare : immo ad id tenebuntur, cum non liceat erroneam fidem amplecti ac profiteri. Igitur legitime poterunt, imo debebunt, seipsos separare ab Ecclesiae capite, et a caeteris

qui huic capiti adhaerent. Γnde ex semel posita saltibilitate

242쪽

gatio. IIII ' CossEcethnicv r1Lsvv. - Doctrina de Papa fallibili, incertam reddit christianorum fidem. Enimvero post editam a Romano Ponlisiice desinitionem, eum erronea esse poSSit, non debent fideles statim ei ex animo adhaerere; sed expectare donec Episcopi per orbem dispersi consenserint. Interea vero debebit quisque assensum suspendere et anceps haerere. Aliunde autem utrum et quando sufficienter consenserint

Episcopi, fidelibus certe constare nequit. Exceptis igitur iis siletibus, qui alicujus secumenici concilii coaevi sunt, caeterorum sid est sere omnium, cum lana raro celebrentur generales synodi in fides incerta remanere debebit.

Eadem prorsus est quaestio ista de objeeto insallibilitatis, sive agatur do insallibilitate Romani Pontificis, sive de insallibilitate concilii decumonici, sive de insallibilitate Ecclesiae.

Cum autem in tractatu de Leelesia expendi soleat quaenam insallibiliter definiri possint vel non possint a si rema Ecelesiae auctoritate, ideo ad hunc tractatum remittimus. fertum nempe supremam et insallibilem Ecclesiae auctoritatem penes Romanum Pontificem residere, ut probavimus. Proinde

conclusiones de objecto seu competentia insallibilis Eeelesiae auctoritatis applicandae sunt insallibili auctoritati Romani Pontificis. Rusmodi conclusionum hic indicem dumtaxat subjiciemus. Et deinde adnotabimus nunquam definienti B mano Pontifici legitime denegari posse obsequium sub praetextu quod competentiam Suam excesserit, id est, de maleria

243쪽

ipsius insallibilitatis praerogativae non subiecta pronuntiaveri l.

I. Inder eouelusionum de objecto insultibili tutis Ecelesiae. Eas desumimus e Sa pe citato eximio tractatu patris Martin Societatis desu : u Auctoritas Ecclesiae pro objecto sibi proprio habet sidem, mores et disciplinam. - Quidquid in Ieteri ei Novo Testamento scriptum est, et quidquid traditione tanquam a Christo revelatum transmissum est, est objectum auctoritatis Ecclesiae. - Lex naturalis est eliam Objectum auctoritatis Ecclesiae. - Λuctoritas Ecclesiae est stricle circa sidem, mores et disciplinam generalem insallit,ilis. - Auctoritas Ecclesiae est judex in propria causa -Αuctoritas Ecclesiae est judex et Solus arbiter eorum omnium quae ad Seipsam pertinent. - Αuctoritas Ecclesiae est insultibilis circa facta dogmatica - Εl in sanctorum canonigatione - Et in approbatione ordinum religiosorum Et in damnando propoSiliones in globo - Et in desinienda authenticitate talis vellatis versionis Scripturae sacrae - Et in judicio de orthodoxia librorum - Εl in fidei formulis - Εl in damnando

propoSiliones aequivocas, quin distinguat verum SenSum a

II. Romano Ponti siet eae eathedra destiuienti nunquam legitime denegari potest obSequium sub praetratu ineompetentiae quoad rem de sinitam. - Nam Romanus Pontifex insallibilis est circa dogma; atqui si salso deliniret rem circa quam competens non foret, non esset infallibilis circa dogma. Nam hoc ipso quod aliquid desiniat et credendum praecipiat, hoc ipso Simul desinit et credendam praeeipit competentiam suam quoad rem desinitam. Alioquin perinde esset ac si diceret: Definio, id est certo veram pronuntio talem propositionem, et credendam praecipio; sed non desinio, nec credendum praecipio me esse competentem quoad propositionem illam; ita ut licite quisque

propugnare valeat me errasse ex desectu competentiae. Sane

Pontifex qui sic desiliret, revera nihil definiret nec credendum praeciperet. Ergo quaelibet definitio ex cathedra, simul

244쪽

phlis tacΓNDa. 257 et necessario praesupponit et involvit definitionem istam :Competens sum quoad rem desinitam, et hanc competentiam meam credendam praecipio. Porro quod Papa, ex institutione Christi, sit neene judeae eompetens quoad talem materiam, est

quid ad dogma perlinens, ut patet. Ergo, quidquid definiat

Papa, hoc ipso simul et necessario definit dogma. Ergo si erraret in aliqua definitione, erraret circa dogma. Ergo stanto ipsius insallibili late circa d0gma, impossibile est ipsum errare in aliqua desinitione. Ergo impossibile est ipsum errare ex desectu competentiae. Ergo nequit unquam contingere ut excedat competentiam suam. Ergo Romano Pontifici ex cathedra definienti nunquam legitime denegari potest obsequium sub praetextu incompetentiae. Hinc absone quis obsequium Pontificiae desinitioni denegaret, sub praetextu quod propositio desinita non sit pars dogmatis seu revelationis, sed objectum proprium alicujus scientiae naturalis, verbi gratia, phil0Sophiae, phSSices, matheseos, historiae, etc. Nam, ex dictis, contingere nequit ut Papa definiens ex cathedra competentiam suam excedat. Igitur quod desinivit, definivit competenter; ergo insallibiliter. Nimirum ex facto desinitionis concludenda et credenda definientis competentia. Objicies. - Sequeretur credendam definitionem oliam in

245쪽

EXPENDITUR QUAESTIO PRAETICE Praetteam de Romani Pontificis insallibilitate quaestionem

hic vocamus varia quaesita, praxim spectantia, videlicet :1' An liceat privalis doctoribus ac scriptoribus opinioni desallibilitate Papae notas theologicas inurere : 2' An liceat dictam opinionem amplecti ac propugnare; vel saltem illam asserere in scholis catholicis liberam ac licitam : δ' An et quatenus liceat in sacramento paenitentiae absolvere professores illos, scriptoresve aut alios qui Gallicanam do saltibilitato Papae opinionem tenent et defendunt : 4' An in iis clericorum congregationibus, in quibus plures licitam docent Gallicanam de saltibili late Papae opinionem, securi merito esse valeant proseSSoreS contrarium Sentientes, dummodo illicitam eamdem sententiam ipsi aperte doceant : 5' An Episcopo competat polosias prohibendi ne dice esis suae clerici teneant defendantve praelatam opinionem; et an ei incumbat ita prohibendi obligali 0.

Pnopostrio I'. - ouando dupleae Sententia opposita inter doetores eutholicos controvertitur, et Sedes apostoliea, haud ignara

246쪽

259eontroversiae, neutram adhue reprobavit, non licet ulli privato sententiae ab ipso impugnatae ullam notam theologicam inurere. - Εlenim, juxta adagium nemo malus nisi probetur, non licet ullum hominem alicujus pravitalis reum asSerere, nisi sufficienter constet de illa pravitate. Porro in praesenti hTpothesi, nolam thelogicam inurens, adversarios pravitatis roos facit antequam de pravitale illa sufficienter constet. Primo, reos pravitalis asserit: nam inurendo notam haereseos, vel schis- malis, vel erroris, vel scandali, etc., hoc ipso adversarios asserit haereticos, vel schismaticos, vel errantes, vel scanda-IOSOS, etc. Secundo, de asserta illa pravitate Susscienter non conflat : nam hoc ipso quod res inter catholicos doctores controvertatur, et Sedes apoStolica utramque sententiam lo-leret, neutrius adhuc excluditur probabilitas; et stante illa probabilitate, de neutrius pravitate sufficienter constat. Imo Sedes apostolica, utramque Scienter tolerando, hoc ipso implicito jus confirmat utramque libere sustinendi; et hoc absque ulla culpa fieri posse, donec ipsa definierit, a qui valenter judicat et declarat. Igitur qui nolis theologicis adversarios percellit, in praesumptionem impingit, .charilalem hedit, violat justitiam, implicito Sedis apostolicae judicio ac praecepto debitam subjectionem denegat. II inc multoties commonuit ac praecepit Sedes apostolica, ne in hypothesi controversae in scholis catholicis opinionis de qua nondum pronuntiaverit Suprema Ecclesiae auctoritas, ullus auderet in alterutram sententiam theologicas notas intorquere.

Imo nec ipsis Episcopis, aut c0nciliis particularibus fas est litem dirimere, et alterutram Sententiam proscribere, cum id ad supremum judicem controversiarum pertineat; prout inter alios docet Benedictus XIV ide Synodo dioeresana .

Puomsrrio II'. - ouando Sedes apostolica reprobarit opinionem aliquam, etsi nullam ei notam theologicam inurendo, Iieitum est prillatis doctoribus non tantum eamdem opinionem

tanquam certo salsum impugnare, sed etiam hae vel illa nota

247쪽

240 IssacT1Ws DE PAPA. theologiea eam dignam osserere ae propugnare. - Contingere pol est ut Sedes apostolica opini0nem aliquam reprobet, ac simul, ex prudenti seconomia, ab ulla eidem inurenda nota theologica pru tempore abstinendum exi Stimet. Si quis error,

verbi gratia, jam late in aliqua regione dissusus fuerit, ita ut

quamplurimi de clero ei pertinaciter adhaereant, polentesque de saeculo patrocinentur, etsi errorem illum Sedes apostolica pro coria luserosi vel certo schismale habeat, merito timere potest ne ad harentes, si litteretici vel schismatici statim declarentur, desniti0ni Sese Subjicere renuant, Sicque seipsos ab Ecclesia catholica scindendo, misere pereant ei regionem aliquam magna ex parte Secum in interitum trahant. duodsi tunc Sedes apostolica errornm condemnet ac reprobet absque ulla nota the0logica, elSi errantes non resipiscant, non tamen ideo fiunt formalilor haeretici aut schismatici, nec ab Ecclesia resecantur. Imo contingere potest, ob alte infixa praejudicia. ut bona fide sibi persuadeant non teneri se ad deserendam opinionem a Summo Pontifice Sic reprobatam. Et tunc ratione hujus bonae fidei a formali etiam culpa immunes esse poterunt ei in Sacramento paenitentiae absolvi. I lilissima nihilominus erit simplex reprobatio absque nolis; nam ea semel prolata, ex errantibus alii atque alii paulati in ad saniora reducentur, ita ut aliquando ad notas theologicas deveniri possit, absque animarum periculo. Ilic porro supponimus aliquam ejusmodi opinionem, reprobatam quidem a Sede apostolica, Sed absque notis theologicis; et quaeStio est an privalis d0ctoribus scriptoribusvo liceat, tali opinioni notas inurere3 Prorsus licere dicendum est. Etenim, cum iam, ex hSpothesi, opinio illa sil damnata ac reprobata, non est de iis quae libere in scholis catholicis controverti possunt; sed debent catholici omnes in ea explodenda conniti. Proinde n0n est de iis quas prohibuit Sedos apostolica nolis percellere. Aliunde quod privatus doctor tali opinioni notam inurat qua dignam eam existimal. nullum rei catholicae detrimentum insert. Nam ex eo quod privatus

248쪽

p1RS SECENDA.2si doctor, quantavis auctoritate pollens, opinionem illam haereticam, verbi gratia, pronuntiet, non Sequitur formaliter haereticos es silet qui eam sustinent, prout sequeretur si hoc ipsum pronuntiasset Sedes apostolica. Sequitur tantum hanc esse opinionem illius privati doctoris. Quam proserendo, nedum noceat, prodest econtra, praesertim Si magna sit ejus doctrinalis auctoritas; quia sic a reprobata illa opinione mulli efficacius deterrentur. Γndo nulla est ratio cur privalis doctoribus non liceat ejusmodi opinionibus salsis et a Sede apostolica reprobatis theologicas notas inurere. Quod etiam praxi optime confirmatur. Id enim peragere con Sueverunt doctores

catholici probatissimi, ut paulo infra videbimus, quin eis unquam Sedes apostolica crimini vertendum duxerit. Pnoposmo IlI'. - inionem de sultibilitate Papae tu decretissidet multoties Sedes apostolica reprobarit, etsi eidem, prout primitur in deelaratione Gallieanu anni 1682, nondum ullam

notam theologicam inusserit. - Id Supra probavimus lolo capite xiv Sectionis secundae. Diximus prout e rimitur in 4 qaIlicanis articulis; quia sub hac formula Leelesia Romae errare potest. jamdudum damnata est ut hau eliea, prout cliam loco citato probalum est. Pilopost Tio II'. - Lieitum est priuatis doctoribus sire seriptoribus notas theologieus inurere opinioni de fallibilitate Papae. Sequitur ex praecedentibus. Nam, ex propositione lertia, opinio haec a Sede apostolica reprobata fuit. Aliunde ex propositione secunda, licitum est opinionibus ab apostolica Sede reprobatis notas theologicas inurere. Ergo hoc eis licitum quoad dictam de Papa fallibili opinionem. Pa ositio I'. - De saeto multi doetores eal holiti opinioui desallibilitate Papae notas theologicas inuSSerunt. Praenotandum. - Qui Romani Pontificis inerrantiam in decretis si dei defendunt tanquam omnino certam et tenendam, aequivalenter contrariam opinionem pronuntiant erroneam.

Sed hos si vellemus adducere, recensendi forent totius feruorbis doctores catholici. Unde hic citabimus dumtaxat eos

249쪽

men citabimus. Sic habet, verbi gratia, Zaccaria, in Iuli- sebi ouio vindiculo, dissert. V, cap. VI, n. l0: si illud vero quod Sarpe inculcat Febronius , n0Stram Sententiam, de Romani Pontificis insallibili tale, ut quae non nisi ad opinionesseholae pertineat, nullam habere in Ecclesia practicam uli-litulem, perridiculum est. 0pinio scholiu est, nempe ut sidet dogma credenda a si delibus omnibus nondum proposita fuit;

verum opinio est ex sine ac ratione primatus invicta argumentandi ratione collecta : opinio est certa, Christi pollieitatione firmata : ... opinio est quam Patrum traditio confirmat. oppositae sententiae noxilus extollit, dogmatum quae adversarii tradunt conflictus commendat: opinio est quam Sapientiores ex Gallicana Ecclesia priesules ita Venerantur ut ad eam, quoad interpretando et sicere poSSunt, coactam illam ex loim iamque cleri Gallicani declarationem admovere conentur;

quam vel ipsi Gallicani Episcopi ab exteris gentibus prope ut

repelatam reritatem agnosci talentur; quam denique ei edendissidet decretis accenseri prudens quaedam Romanae Sedis vetat oeconomia. Hanc enimvero quid opinionem appello Febronius hoc si lubet nomine utatur: mihi probeclo non licet: Sententia est quam stersiSsima. nLOvλNi Exsis HGLTAs, anno 1544, inter 52 articulos contra Lutheruin editos, ita pronuntiavit articulo 25: a Certa fide tenenda sunt, non Solum quae Scripturis expresSe Sunt prodita, sed etiam quae desinita sunt super fider et morum negotiis per cathedram Petri, vel per concilia generalia legitime

congregata. nS Nous Tuov1s : a fid illius ergo auctoritatem pertinet oditio symboli, ad cujus auctoritatem pertinet si ualiter determinare ea quae sunt sidet, ut ab omnibus ineoneussa fide teneantur: hoc autem perlinet ad auctoritatem Summi Pontificis η Summa, II' II , q. I, urt. 10 . Qui docet definitiones Papae essu ineoncussa fide tenendas, hoc ipso aequivalenter docet Papam in eis

250쪽

p1RS SECΓNΡΑ. 245 desinitionibus in fallibilem, et contrariam opinionem err noam et fidei contrariam. CL gΝs PQA VI, in litteris suis ad Patriarcham Armen rum, xi decembris 155l, exigit ut dictus Patriarcha amrmali versespondeat ad hancce interrogationem : u Si credidisti et adhuc credis, solum Romanum Pontificem, dubiis emergentibus circa sidem catholicam, posse per determinationem authenticam, cui sit inviolabiliter adhaerendum, sinum imponere; et esse verum ei catholicum quidquid ipse, auctoritate clavium sibi tradi larum a Christo, determinat esse Verum ;el quod determinal esse salsum et haereticum, sal Sum et lipe- relicum sit censendum s sapud RaTnaidum, ad annum 155l . Hac agendi ratione, etsi non expressis termini S, aequivalenter lamen laudatus Pontifex, opinionem de saltibilitatu Papae declarabat erroneam, imo et haereticam. Hos vero qui aequivalenter dumtaxat notas inusserunt, adfirmandam praesentem propositionem non allegamus, Sed eos solos qui notas theologicas evressis terminis adhibuerunt. duorum scilicet praecipui sunt sequentes :BELLARMlNiIs - primum ita scripserat : a Secunda Sententia est Pontificem, etiam ut Pontificem, posse esse haereticum et haeresim docere . . . Ex his quatuor SententiiS..., Secunda non est proprie haeretica; nam adhuc videmus ab Ecclesia tolerari : tamen videtur omnino erronea eι haeresi proaeima v de

Summo Ponti sire, libro IV, capite iij.

Postea emendavit hanc amrmationem, non est proprie ha reliea, ut ei SubSlitueret, se non audere eam plane haereticam

judicare. En ipsius verba : u Lodem libro et capite, k ultimo, si ubi dicimus: sententiam illorum qui docent insallibili laloma judicii non esse penes Papam, Sed peneS concilium generale,

si non es8e plane haereticum, sed erroneum et haeresi prorimam :si reclius dicemus, nos non sudere eam sententiam plane haesi relicam judicare; quoniam qui sententiam illam sequuntur, a neque ab Ecclesia ipsi damnati, neque libri corum prohi-u bili unquam suerunt; videri lamen nobis ita manifeste e