Tractatus de Papa ubi et de Concilio Oecumenico

651쪽

ac inessicax. - 5' 0bstaret ejusmodi remedium sint quom sibi proposuit Christus in instituendo papalia. Finis quippe ille fuit, lota id testante traditione, ut provideret unitati: id est, ut omnes obligando ad profitendam sidem Romani Ponti scis, et ad obediendum ipsius regimini, Ecclesiam catholicam efficaciter et permanenter in unitate contineret. Nimirum hac

stante lege, impossibile sit in plures scindi veram Christi Ecclesiam; sed quisquis Romani Pontificis fidem deserit, aut

ejus regimini subesse renuit, hoc ipso sit extra veram Christi Ecclesiam, vel tanquam haerelicus, vel tanquam schismalicus. Porro huic unitalis sini male consuluisset Christus per praelen sum de quo Bgimhs remedium. Nam, Sub praetextu pravorum Romani Ponliscis morum, contendere possent mulli eum papalu excidisse, et procedendum ad alterius electionem; caeleris id ipsum legitimum negantibus. Sicque in duas partes Ecclesia scinderetur, quin certa foret obligatio unam potius quam alteram pro vera Ecclesia Christi agnoscendi. - 4' Tandem in hac hvpothesi, quod nempe Papa per pravos suos mores Sit ipso sueto depositus, serpere lau-quenter poterit dubium sex malevolorum praesertim calumniis et machinationibus , an qui hic et nunc dicitur Papa talis revera Sit, et num omnes ejus jurisdictionales actus nulli lato' laborent. Ex quo solo consectario Salis liquet non potuisse Christum velle, ut Papa per praVos mores esset ipso facto depositus. - 5' Caelerum neque id contendunt adversarii quos hic consulamuS. Ipsi nempe Volunt Papam, non quidem ipso facto esse depositum, sed posse ob pravos mores a concilio deponi. Nam inde colligunt auctoritatem concilii supra Papam. Quae conclusio apertum inSaniam saperet, si ageretur de Papa jam deposito, Seu qui jam Papa non est. Sed neque stare potest haec ultima eorum hypothesis. Nam, V. Repugnat Christum voluisse ac instituisse ut Papa, lieet non depositus ipso facto per prur03 mores Suos, posset lamen aeoncilio judieari et deponi. - Etenim Si Papa per pravos suos

652쪽

mores non sit ipso sacto depositus, adlluc est papa, et tota fruitur Pontificia potestate quae papalum constituit. Porro deessentia papatus seu Pontificiae auctoritatis est, ut Papa nemini subjiciatur; ipsi autem subjiciatur tota Ecclesia, proindeque ipse etiam cinerorum omnium Episcoporum caelus; ita ut, quemadmodum numero I dictum est, impossibile sit Papam esse simul Papam et concilio subjectum. Igitur si Christus vellet papam nondum depositum, posse a concilio judicari et deponi, vellet impossibile; videlicet, ut Papa esset et non esset simul Papa. II. Coneluditur impossibilem esse quamlibet jurisdietionem eoneilii in Papam, ob pravos ejus mores. - Enimvero, Vel Papa esset jam per suos pravos mores ipso facto depositus, vel non.

Atqui in utroque casu impossibilis est jurisdictio concilii in

Papam.

1' Impossibilis est in Papam per pravos mores SuOS jam depositum. Etenim primo, fieri nequit ut Papa ob pravos mores suos ipso facto deponatur; siquidem ejusmodi depositi

nem dicti pravi mores ex se et neceSSario non operantur, Sed

stare possunt cum papali jurisdictione, ut diximus numero III; nec aliunde illam operatur voluntas Christi, quia latis Christi voluntas repugnat, prout numero IV probatum est. Cum ergo dari nequeat Papa ob pravos suos mores ipso facto depositus, hoc ipso dari nequit jurisdictio concilii in Papam ob pravos moreS suos jam depositum. - Seeundo. Etiamsi dari posset Papa ob pravos suos mores jam depositus, adhuc impossibilis remaneret jurisdictio concilii in Papam ob pravos eius mores. Nam talis Papa sic depositus, jam non esset Papa, sed ex-Papa. Igitur jurisdictio concilii in ipsum non esset jurisdictio in Papam. Unde 1' impossibilis est jurisdictio concilii in Papam, si Papa supponatur jam ob pravos mores Suos ipso facto depositu S.

2' Impossibilis etiam est dicta concilii jurisdictio in altera hTpothesi, id est, si Papa non sit jam depositus. Nam si nondum sit depositus, est adhuc Papa. Si adhuc Ρapa, plenam et

653쪽

646 TRACTATLS IiΕ ΡΑΡΑ. supremam iurisdictionem retinet in totam EccleSiam, atque in omnes caeteros Episcopos etiam coIlective sumptos. Ergo est superior relative ad synodum generalem; et S) nodus generalis relative ad ipsum est inferior. Porro impossibile est ut inferior juridiclionem habeat in superiorem Suum. Iinino

id pugnat in terminis; siquidem habere jurisdictionem, idem

est ac esse Superior. Unde nec Deus ipse sacere potest, ut qui hic et nunc Superior est, subsit inferiori suo. Equidem potest Deus, superiorem destituendo, cum inferiorem constituere atque item cum qui prius erat inferior superiorem efficere. At dum et quandiu Papa remanet Papa, ac proinde Superi0r,

nequit Deus ulli inferiori jurisdictionem in Papam conferre. Igitur in quacumque hypothesi impossibilis est jurisdictio

concilii in Papam ob pravos duS moreS. P PosiTio II'. - Eliamsi jurisdietio eoneilii in Papam non esset impossibilis, adhuc salsa eι rejicienda foret opinio quae tenet, lusmodi jurisdictionem a Christo statutam fuisse pro remedio in easu Papae pravis moribus noaeli. - Nam 1' tale remedium esset inessicax et prorsus inutile, prout sub priu- cedenti propositione, numero IV, probalum eSt. - 2' Finem subverteret ob quem Christus papatum instituit, ex dictis ibidem. - 5' schisma induceret. Nam qui tensarent Synodum congregare ad judicandum et deponendum Papam, hoc ipso hic et nunc sese ab obedientia Papae Subtraherent, ac proinde seipsos ipso facto schismalicos constituerent. a Cum enim, ait Balterinius, de certo legitimoque summo Pontifice totius Ecclesiae capite sermo est, lim duo Sunt pariter certa :primo non licere membris se a Suo capite Sepdrare, cum quo unitas neceSSaria eSt: secundo Separationem ejusmodi a certo

ac legitimo capite inducere erimen aperti schismatis, quod a nemine contrahendum est, ut alicujus cujuslibet scandala aut crimina corrigat vel impediat; juxta illud apostoli : Non sunt facienda mala ut eveniant bona n de Potestate Ecclesiastica, cap. ix, n. 6 . - 4' 0pinio illa, quod nempe Papa ob pravos moreS Suos possit a concilio iudicari ac deponi, quae tol

654쪽

p1RS TERTl1. 64 ex capitibus absona probatur, erroris insuper convincitur per constantem Patrum doctrinam. Frequens nempe in traditionis monumentis istud principium : Papam non judicari u quoquam, ejusque crimina Solius Dei judicio reservari. Dicebat Hadrianus Papa II: Romanum Pontistitem de omnium Ecclesiarum Pontificibus judicasse legimus; de eo vero quemquam Iudicasse non legimus. Quae verba gestis octavi concilii incumenici, actione decima, suerunt inserta Conciliorum Coleti, t. X, col. 597j. Et ipsa aecum enica synodus octaVa impudens attentatum fore declaravit, si generale concilium sen- lentiam contra Romanum Pontificem pronuntiaret : a Si qua Vero secumenica ST nodo collecta, de Romana etiam Ecclesia controversia extiterit, licebit cum ducenti reverentia de proposita quaestione veneranter percunctari, responSumque admittere, et Sive juvari sive iuvare; non tamen impudenter contra senioris Romae Ponti silees sententiam ditere u i concilium incumenicum octavum, aclione decima, canone 55 . Nota Ennodii sententia, in apologia Srmmachi Papae, quam actiSSuis insertam voluit Romana s3 nodus : gliorum forte hominum, inquit, causas Deus voluerit per homines terminare; sedis istius praesulem suo sine quaestione reservarii arbitrio. Item S. Ivo, Carnotensis Episcopus, de Romanis Pontificibus l0quens : Nec nostro nec ullius hominum probantur subjacere

judicio. Idem pro inconcusso habebat Philippus ille qui cum 0tione de imperio decertabat. Siquidem ad Innocentium III Scribens : Ab homine, inquit, non estis judieandus, sed judicium vestrum soli Deo reservatur apud Barnaidum, ad annum 1206j. Iam saeculo quinto dixerat S. Gelasius Papa, Sedem apostolieam de tota Leelesia judicare, ipsam ad nulliuε commeare judicium i Labhe, t. IV, col. 1168, edit. Parisiis, 1671 . Et tandem ante funestum illud schisma, surculo decimo quarto exortum et in Constantiensi concilio extinctuin, vim axiomatis habebat dictum istud : Prima sedes non judicatur a quoquam. Igitur a Christo assignatum sui SSe pro remedio, in dicto casu, concilii jus in Papam, ex hoc etiam

655쪽

648TR1cT1Ws DL PAPA. 'capito salsum colligitur, quod Patrum traditioni contradicat. - 5' Iuvat hic subneelere locum Balterinii, ubi dictum remedium reiicit, ex eo quod sit inefficax, dissicillimum ac sere impossibilo : a Quid tandem, nil, remedii necessarii nomine jus concilii generalis supra Pontiscem adstruas, dum remedium hujusmodi per se non salis efficax, et aliunde dissicillimum sit, ac sere impossibilo Ut effli ear esset, et esseclum pareret quem n cesSilas requireret, jus ipsius concilii deberetrase omnino certum, de quo nemo posset ambigere. Si enim Papa non credat se subesse concilio, quid sperari potest remedii ex ejus conciliij decretis Neque solum certum deberet esSe conciliorum generalium jus, ut necesSariam reformalionem induceret, sed praeterea ipsorum congregaliosaeilis esse deberet ei expedite. Cum reformationis causae frequentiores sint, et identidem urgere ab adversariiS credantur; generale autem concilium cogstre, quo necesSaria

reformatio inducatur, hoc proesertim tempore difficillimum sit ac sere impossibile; remedium necessarium deesset Ε - clesiae; uul, ne desit, jus in Papam etiam invitum remedii causa non solis gcneralibus conciliis esset tribuendum, sed etiam particulari hus, quae promptius et facilius cogi queunt. Id autem si ex necessitate remedii adversarii nequeunt admittere, eo quod Papa primatus causa quibuslibet particularibus synodis praestat, neque ex eodem remedii necessarii illulo tribuendum erit concilio generali, curn ille ex eodem primatu non tam particularibus quam generalibus sγnodis sit superior n de Potestate Ecclesi lica, cap. IX, ἶ , n. 7 .

Psopostrio II . - Falsum est, in casu Papae moribus noXii, jurisdictionem concilii in Papam esse remedium neeessarium, ita ut nullum aliud remedium suspiciens et conveniens reperiri possit. - Vox neee83arium relativa est. Unde quando res aliqua necessaria dicitur, locutio ista sensum non habet, nisi exprimatur, vel nolum supponatur id relative ad quod res haec nece3saria pronuntiatur. Dum autem adversarii dictum

656쪽

6.9remedium necessurium propugnant, intelligunt esse necessarium, vel ne Ecclesia pessumdetur et pereat, vel ne ingens

detrimentum subeat. Porro in utroque SenSu perperam necessarium asseritur praelatum remedium. I. Necessarium non est ad hoc ut Ecclesia non pereat. - Εtenim : 1' ad praecavendam EccleSiae ruinam neceSSarium csSenequit remedium impossibile, quodque, cliamSi possibile per se laret, adhiberi lamen a Christo non debuisset. Atqui, ex propositione prima, remedium istud est quid impossibile; et ex propositione Secunda, etiamsi de se laret possibile, non tamen decuit a Christo adhiberi. - 2' Salva consistere poteSt Ecclesia, licet nolorie pravi sint mores alicujus Ponti scis. Sane aliqui extitere istiusmodi Pontifices, et tamen Ecclesia non periit. Norunt quippe sideles omnes verbum Christi :Super eathedram Moysi sederunt seribae et pharisaei; quae dicunt

servate et facite : secundum vero opera eorum nolite facere

Matth. , xxvij. Praevidit nempe Christus prava Episcoporum

nonnullorum, ac etiam Romanorum Pontificum exempla, et lamen promisit Ecclesiam suam usque ad consummationem Saeculi permansuram. Vesaua igitur foret argumentatio haec : Praxi sunt Papae mores; ergo nisi deponatur actum est de Ecclesia. - 5' In casu Papae moribus suis noxii, adest valde aptum remedium, videlicet Episcoporum et conciliorum particularium eharitati ra eorrectio. Equidem correctio auctoritativa nequit legitime procedere nisi a superiore ad inseriorem; ast eharitativa licita est ab aequali ad aequalem, et etiam ab inseriore ad superiorem. Possunt ergo, imo et de- 'bent Episcopi, sive singuli, sive conciliariter adunali, Romanum Ponti scena in dicto casu reverenter commonere, hortari ac deprecari, ut sese emendet. Imo idem quisque fidelium agere poSSet, ac etiam deberet, si merito utile praevideret ac repularet. Hoc esse remedium ab Episcopis adhibendum docuit sanctus Ivo Carnotensis, occasione pravae conceSSioniS a Paschali Papa II factae quoad investituras. Cum nempe Concessio haec a praefato Pontifice per vim extorta fuisset, magnae

657쪽

privilegium. Paschalem Papam multi Episcopi vehementer hortali sunt. Γlterius etiam procedens Guigo Viennensis Archiepiscopus et apostolicae Sedis Legatus, anno 11l2, coacto in sua metropoli provinciali concilio, in quo aderant Sanctus Hugo Gratianopolitanus et sanetus Go defridus Ambianensis Episc0pi, dictum privilegium a Paschali Papa conceSSum re

cidit: et data ad Pontificem epistola, una cum sSnodi decretis, quibus omnes privilegium resciderant, confirmationem Omnium nomine petiit, hac comminatione addita : Si, quod minime credimus, aliam viam aggredi coeperitis, et nostrae paternitalis assertiones roborare nolueritis, propilius sit nobis Detra, quia nos a vestra obedientia repelletis vide apud Fatalem Alexandrum, dissertatione IV, in Saeculum V, art. 12). Id sancio Ivoni exorbilans visum est. Scripsit non intentandas Romano Pontifici scissurae minas, non serendam ah inferioribus in cum sententiam, sed agendum cum ipso dumtaxat charitativae correctionis suasionibus. En ipsius verba : et duia verenda patris debemus potius velare quam nudare, familiaribus et caritatem redolentibus litteris admonendus mihi videtur, ut se judicet, aut factum suum retractet. Uuod si secerit, reseramus Deo gratias, ac gaudeat nobi Scum omnis Ecclesia, quae graviter languet, dum caput ejus laborat lania molestia. Si autem in hoc languore insanabiliter aegrotaverit, non est nostrum judicare de summo Pontistite. Habemus enim evangelicam sententiam quae securos hos alias nosὶ facit :Super eathedram Moysi sederunt seribae et pharisaei. Quae dieunt Ser Pale et facite; secundum vero opera eorum nolite facere. Vulti Notet locior quaritionem hanc tunc multis visam esse uti sidem pertinere; ita ut isti antistites erronee sibi persuadere potuerint, Se esse in casu Papae hinretici. Cumque inultorum opinio, suerit Papam pertinaciter hau et i cum ipso facto Papam esse des ere, consequenter sibi persuadere potuerunt sibi licitam ob dientiae subtractionem quoad Paschalem II, nisi resipisceret. Alioquin vix ac ne vix quidem intelligi posset, ausam esse synodum provincialem, Sanctosque antistites in ea praesentes, gesta summi Ι ontificis roscindere, et nisi rescissioni huic adhaereret, Subtrahendam obedientiam minitari. lloe modo a praevaricatione excusari possunt, liret nimio et non secundum scientiam Zelo graviter erraverint.

658쪽

651 enim haec sententia praecepta praesidentium ad cuthedram pertinentia obedienter impleri fetiamsi tales sint quales erant pharisaei , non eos factiosa conspiratione a suis Sedibus removeri. Si vero ea praecipiant quae Sint contra doctrinam evangelicam vel apostolicam, ibi non esse eis obediendum exemplo docemur Pauli apostoli, qui Petro sibi praelato non recto incedenti ad veritatem evangelii in faciem rustitit, non tamen cum abiecit u sepist. ccxxxiii ad IIenricum abbatem). Eamdem iterum doctrinam proseSsus eSi SanctuS IVo, quando sub idem tempus indicium est provinciae LugdunensiS concilium, in quo de prassata Paschalis II concessione pariter agendum erat. Ad hanc sΤnodum invitati sunt Senonensis provinciae antistiles ie quorum numero sanctus IVoὶ, qui accedere renuerunt, hanc inter alias rationem obtendentes :a Non videtur nobis utile consilium ad illa concilia convenire, in quibus non possumus eas perSOnaS contra quas agitur condemnare rei judicare; quia nec nostro, nec ullius hominum probantur subjacere judicio. . . Principales EccleSue claves nolumus poteState Sua privare, quaecumque perSona viceS Petri habeat, nisi manifeste ab evangelica veritate discedatu epist. ccxxxvi Ixonis . Igitur, excepto casu Papae manifeSte haeretici, certum Ivoni erat Romanos Pontifices, quantumvis moribus pravos, nullius hominum subjacere jurisdietioni. Simulque docebat solum adhiberi posse caritativae commonilionis remedium. Quod sane remedium, Si con nienter a quamplurimis Episcopis adhibeatur, magnam prosccto vim plerumque habebit. - 4' Quid vero, si ejusmodi charitativa correctio inefficax remaneat Τ Λn nullum supererit praeter concilii in Papam jurisdictionem 3 Superest sane aliud, cujus efficacia certissima, videlicet scandalosi Pontificis mors, quae nequit serius ociuS non contingere. Interea profecto non peribit

Ecclesia. Igitur Ι jurisdictio concilii in Papam, in dicto

casu, non est remedium necessarium ad hoc ut Ecclesia non pereat.

II. Neque neeessarium dici potesι ad hoc ut Ecclesia grave

659쪽

detrimentum non subeat. - 1' Eliam hoc Sensu necessarium

diei nequit quod est impossibile. 2' Quod non est necessarium nisi ut Ecclesia grave aliquod detrimentum non subeat, non est proprie ac Stricto Sensu necessarium. Nec voluit Christus ut in Ecclesia sua non orirentur tempestales et Scandala; quae licet nonnullis in perniciem cedant, multis Simul utilia sunt, eorum fidelitatem probando et meritum augendo. 5' Praesto est Episcopis remedium aliud, videlicet charitativa et reverentialis correctio; Simulque si majori Sanctitate, vitae austeri tale ac evangelicis virtutibus in suis respective diue si bus reluceant, detrimentum ex pravo capiti S exemplo proveniens compensabunt. 4' Quod remedium vocant adversarii, gravius detrimentum ingereret quam pravi mores Pontificisusque ad ejus obitum perdurantes. Facili enim negotio excogitarentur Papae crimina, ob quae praetenderetur eum GSedeponendum. Hincque orirentur perturbationes et schismata. Remedium scilicet prius malo foret.

PuoposiTio IP. - Papam non posse ob pravos mores suos aeoneilio judicari ae deponi, esι communis catholicorum doetorum sententia. - Id susticienter probat Suaresti testimonium. a Extra casum haeresis, inquit, non potest verus et indubitatus Pontifex, etiamsi iniquissimus sit, dignitate sua privari. Est eerta et communis conclusio η De side, disput. x, Sect. II, n. 15J. Lilata auctoritate sancti Thomae sin quarto, distincl. decima nona, quaeSt. Π, art. 2, quaestiuncula tertia, ad 2j et plurium aliorum, conclusionem probat Suareg pluribus rationibus, quarum prima haec est : a Quia Papa, quantumvis iniquus, verus est Papa; ergo habet supremam potestatem; ergo illi est obediendum: juxta id sancti Petri: Mutantum bonis et modestis, sed etiam dyscolis; et Matthaei, xxiiij :

Super eathedram Moysis, n etc.

660쪽

Praenotanda. - 1' Casus haeresis quoad summos Pontifices non illo intelligitur, quo aliquis eorum eae ossieto desiniens aliquod dogma fidei, errorem desint rel. Hoc modo nunquam haereticus esse potest ullus Romanus Pontifex, ob concessam ipsi eae eathedra docenti insallibilitatem, prout certum et omnino tenendum probavimus, secunda priesentis tractatus parte. Sed agitur dumtaxat de casu quo Papa, tanquam privatus doctor, crederet et pertinaciter propugnaret aliquid contrarium cuipiam articulo fidei evidenti aut desinito, quod haeresis proprium est. - 2' Ad hunc casum sidenter provocant adversarii, id est, Gallicani Systemati S Sequaces, Ut concludant concilium esse supra Papam. Sic nempe argumentantur : Papa, etsi ex cathedra haereSim docere nequeat, saltem ut doctor privatus potest haereticus fieri: atqui necesse est ut Papa haereticus a concilio generali deponi possit, ac proinde ut concilium jus in Papam habeat : ergo in hoc saltem casu Papa concilio subjicitur. Hujus syllogismi majorem, id est, dari posse casum papae haeretici, negant ali tores catholici multi, inter quos Alberius Pighius do Ecel.

hierarch. cap. min; quorum Sententia haud levibus momentis nititur, ita ut vel sola impediat ne peremptoria sit adversariorum argumentatio. Minorem autem, id est, in casu Papae

herelici concilio competere jus in Papam qui hic et nunc Papa

sit, tanquam certo erroneam rejicit communis catholicorum doctorum Sententia. Equidem Constantiensis concilii temporibus, quando quaestio haec agitari coepit, et etiam aliquandiu postea, reperire est in nonnulliS auctoribuS, cineroquin catholicis, haud pauca minus considerate dicta; prout contingere solet quoties noviter exorta quaestio scholarum disputa-