장음표시 사용
91쪽
TMeTHUS DE PAPA. cui cogendi sint obedire nostri omnes regi subjecti, abrupto omni cum Generali ejusque assistentibus qui Romae sunt
u Ilis addebat quo jure existimarent ad hanc electionem procedendum esse. Sic illos aiebat rationem putasse : juseSt, imo necesse est, nos consulere nostrae in Gallia conservationi: atqui conseriari non possumus, nisi unus aliquis praesit omnibus; ergo jus est, imo necesse est, unum aliquem praefici omnibus, primum quidem a Generali, tum vero, Si hic detrectaverit, electione nOSlr3. a Ilis recte subnotabat Pater assistens, se scire quid oppositurus esset Pater generalis. Non dubito, nec mirum est. aEgo mihi videor rationem posse immutare atque invertere hac forma: jus est, imo necesse est nos consulere nostrae in Gallia conservationi; atqui electione illa non consulimus conservationi nostrae, sed, quod in nobis est, perimus landitus, rem nomenque perdimus Societatis Iesu a sancto Ignatio sun- datae, sulmina congregationis quintae generalis, eadernque Pauli V Summi Pontificis Romani in capita nostra provocamuS,sacinus designantes quod nulli imajorum nostrorum mem riain societatis perturbatores sunt ausi ac ne machinali quidem; ergo neque neceSse est, neque jus aut fas est, nos nitentare electionem hujusmodi, de ridiculo suturam omnibus urbanis hominibus, horrori omnibus piis, odio et abominationi omnibus cordatis; Sed satius, imo necesse eSt, nos perpeti potius extrema quaeque, et spes noStras sigere altius
in omnipotenti providentia, si defecerint spes aliae; quae non descient, Deo providente, Si non praecipites, Si patientes, Si
humiles, si denique amantes suerimus vocationis nostrae qua vocati sumus ad Societatem desu sundatam a Sancto Ignatio. v Non salis mihi constat ex epistola Patris assistentis,
quam inultorum suerit illa sententia ad diem 29 julii, quo
lli constat plane ex isto documento aliquot primarios Iesuitas Galliae eo usquo devios suisse ac dyscolos, ut serio cogitaverint de constituendo sibi per apertum schisma superiore, qui eos independenter a patre generali regeret. Quod scelus
92쪽
HRS SEL M. 85 Scripta est epistola : videor enim hac parte posse benignius interpretari. Sed denique illos ipsos, re maturius conSiderata, mutaMe Senientiam, credere jubet exitus nuperi provincialium conventus Parisiensis, de quo infra s ibidem, p. 6l et Seq. .
Die 29 septembris 1689 haec inter alia scripsit pater Fontaine, assistens Galliae . et tunc Parisiis degens, ad unum ex assislentibus Romae commorantibus :u Non potui hactenus, quamcumque tandem diligentiam adhibuerim, susceptum prius consilium convocandi provinciales cum deputatis aut discutere aut disserre. Ad kalendas novembris debent omnes convenire Parisios, ac statuere quid agendum ex juris sormulis in eo casu, quo PraepoSitus generalis factus est inutilis Societati in Gallicis ditionibus commoranti; tum quod regem offenderit, tum quod nostrarum provinciarum regimini, quod unum petebatur, ex regis clementia providere noluerit. Scio ego regem christianissimum a Summo Pontifice petere decrevisse, ut rata habeat quae in nostro coetu fuerint constituta, ac multo plus obtenturumcSSe, quam pater noster concessisset o ibidem, pag. 78 et
u Convocati autem dicuntur provinciales litteris enc7clicis, et a patre assistente Galliae, et a patre Francisco de la Chai se, cui creditum est affirmanti se agente hoc factum PSse, ut non per litteras regis nomine missas, regioque sigillo munitas convocarentur u ibidem, pagina 92 . a Die 14 novembris i 1689 ad patres assistentes, jam celebrato coetu, haec scripsit pater' Fontainei: Duo aut tria perfeceram . . . Primo obtinueram ut soli propinetales sine aliis provinciarum deputatis, eontra quam statutum fuerat, hue se transferrent. Secundo esseeeram ut alii tardius aliis huc conrenirent...; quod ei ederem ad seaelum novembris litteras Roma accipi posse,
tamen, sive mutatis in melius consiliis, sive alia de causa, non patrarunt. Digni sane viri qui e Societate expellerentur; at potentiores, negis Galliae favore, quam ut potuerit Praepositus Generalis a corpore Societatis eos rescindere. .
93쪽
86 - TRACT1TΓS DE Pxta. quas pacem afferrent, non bellum eanerent. Tertio eviceram ut eae jure stricto non ageretur in hoc negotio . . . Quibus verbis videri
potest innuere, jus illi coetui fuisse ut Gallicanae societati
praesidem eligeret. na Fama non valde dubia acceptum est, unum aliquem ex illo caelu mullis contendisse : electionem vicarii aut commissarii, ut res tunc erant, et licitam fore et necessariam esM : sed provincialium nullum ad istud consilium sese inclinasse. Quid reliqui senserint, non valde adhuc est exploratum n
Conclusio istius aliquot Iesullarum Galliae conciliabuli fuit epistola sequens ad Summum Pontificem, cui tradita est a
legato Galliae, die 16 decembris, 1689 :u Beatissime Paler, . . . dolet Gallica societas interdicium sibi, nulla Sua culpa, cum generali Praeposito commercium ;el in paterno beatitudinis vestrae sinu Opem ac Solatium quaeri l. Cognoscet illa, nisi jam sorte cognovit, ab oratore christianissimi regis, cujusmodi sint de patre Tyrso Goncaleg societatis Praeposito querelae; quam ob causam incurrerit ille gravem in ossensionem principis, de tota re christiana, deques societate nostra, Supra quum dici potest bene meriti ; quanta in nos mala inde redundent atque in posterum impendeant. In illo tamen seu praesentium dolore, Seu timore futurorum, nihil aeque nos angit, ac polentissiani regis, cujus incredibilem hactenus beneficentiam Sumus experti, primum quidem Os- sensa, deinde vero membrorum a suo capite divortium, quo nihil est magis exitiosum ac lethale. Utrinque scilicet premimur, angu Sliae nobis undique sunt : jamque biennium est ex
quo sortem hanc n0Stram lugemu S. v Neque enim ignorat vestra Sanctitas eo rerum nostrarum
loco stare diu societatis in Gallia regimen non poSSe, ut penes unumquemque provincialem praep0silum maneat nescio quae
ili Notot lector pudendam adulationem l Scilicet bene merebatur supra quam diei potest de ipsorum Sociolate i.udovicus xl V, etsi illam Scindendo, et commercium omne cum l)ra posito generali prohibendo l
94쪽
abdicare domorum przesides ac provinciarum, exacto triennio ; aut, si quando fuerit opus, in eorum munus suffiicere successores Τ cujus erit admittere idoneos ad gradum, ejiciendos a societate dimittere 3 Innumeris occurrere, Vel mederi gubernationis incommodis, caetera praestare Omnia, quae Vix aut ne vix quidem, possunt singula recenseri' Nihil omis- Sum a nobi S est, quo praesentem suturamque calamitalem depelleremus; egimus saepe per litteras apud praepositum generalem, apud assistentes, apud Secretarium I ratione, consilio, precibus; frustra tentavimus omnia. u Tandem convenimus, jusSu regis, una cum patre assislente Galliae, quotquot sumus in regni provinciis societati praesecti, adjunctis etiam ad consilium quatuor viris qui jam ante eodem munere perfuncti erant; neque aliud malo nostro incommuni coetu se remedium obtulit, quam si authoritate pontificia regiae voluntati ab ipso Generali satisfiat: vel certe, si denegetur, inierim ab eodem seu vicarius, Seu commiS- sarius, qui regi christianissimo sit acceptus, cum plena regendi Galliae provincias potestate constituatur. Sin autem, quod avertat Deus, spes ea nobis eriperetur, ineunda tamen restaret ad extremum alia via, beatissime Paler, nimirum ut
religiosis supplicibus et disciplinae studiosis, superiorem cui pareant ad tempus, deligere per te liceret, aut alio quo tibi
videretur modo societatis incolumitati meliuS conSuleretur ... a Devotissimi et addictissimi Sanctitatis vestrae lilii et servi - Paulus Fontaine, assistens Galliae - Guillielmus Monchantii, provincialis Lugdunensis - Ioannes Baptista Balinglien, pr0- vincialis Gallo-Belgicae Ioannes Bointer, provincialis Aquilaniae - Petrus Dorenne, provincia IS provinciae ToloSanae - Mar-linus de I Solicovit, provincialis per Campaniam - Jacobus te Picari, provincialis provinciae Franciae-Jacobus pallu, EX- provincialis, superior domus prosessae Parisiensi S- Stephanus BeSeham pS, ex- provincialis, rector collegii Parisiensis - Joa nes Pineli, ex-provincialis provinciae Parisiensis - Franciscus
95쪽
de la Chaise, ex-provincialis v ibidem, pagina 94 et seq. . . Die 17 decembris 1689j ipsum quod acceperat exemplar epistolae Summus Pontifex tradendum curavit in manuSpatris nostri generalis is libidem, pagina 94 . Contra illa in Iesultarum Galliae epistolam, Summo Ponti sici exhibuit pater generalis sententiam suam Scripto exaratam habetur ibidem, pagina 98 et Seqὶ .
duo in seripto, postquam commemoravit recentem declarationem cleri gallicani anni 1682, ita subjungit, quid sperandum esset de Iesu ilis Galliae, si semel independentes a patre generali serent.. 0minari cogor de gallicana societate, si postulationi annuatur, quar ealamo scribere munus ipsa horret. Innuisse Satis sit. Quanto est salius securiusque Sedem apostolicam in uno homine praeposito generali obnoxium Romae habere ordinem universum l Vidit expressitque verbis gravi hus Gregorius XIV in ea constitutione quae incipit Eeelesiae Catholicae. Non desunt Galliae patribus, qui epistolam dederunt, quibus Se SO- lentur spesque foveant meliores, etsi violenta a capite Separatio, qualem et morbi contagio et bellum eisicere potest, non stat schisma et scissura societatis, soluto obedientiae vinculo. incommoda societati in Gallia suspensio commercii cum Generati : liberumne est commercium cum Generali lol Dei ser-xis et Societatis filiis in Anglia, et alibi terrarum, in carceribus, latebrisque, montibus, et frivis 3 s libidem, pa
n Huc usque perducere secundam partem commentariorum animuS erat . . . t a vero quae, his ipsis diebus cum haec Scribo,
accipio, sunt hujusmodi ut horrore quodam impediar ne de cribam. Maneo igitur in sententia suspendendi calamum, dum et certiora accipium ei me collegero is sibi dem, pagina l05j. celebrato Parisiis a desullis Gulliae conciliubulo, Pater L On-laine epistolam direxit ud provinciales, in qua, exp0SitiS primum Variis contra patrem generalem criminationibuS, enarrat quid ipse ac alii patres in dicio conciliabulo, jussu regis coa-
96쪽
pUS SECUNDA.89dunati, statuendum duxerini. Cujus epistolae confulatio, Sub annotationum nomine, a secretario Societalis A gidio Estrix ex Scripta, et tum a patre generali, tum ab assistentibus Italiae Germaniae, Hispaniae et Lusitaniae approbata, reperitur in eodem libro authentico spagina 106 et seq. in . Ex ipsa autem epistola patris Fontaine, haec quae sequuntur
u Sic se gessit paler noster generalis erga regem christianissi inum et societatem Gallicanam, ut reS nostra S in Summum discrimen adduxerit. . . Eo ipSO tempore quo haec gerebantur, edebatur in lucem a patre generali liber de aut hori latuel juribus Summi Pontificis. Cujus rei fama cum Gallias pervasisset, provinciales, rectores, boni omneS Stupere, metuere, Ob Secrare patrem generalem, ut a coeptis desi Steret, quae magnam Societati perturbationem ac molestiam eSSeni allatura . . . Institimus ut ab ejusmodi libro hoc tempore vulgando abstineret . . . Recepta omnia libri exemplaria servaturum Se promisit. Sed tentata typographi et objecta pecunia labefactata fides. . Et revera sania est aliquot jam exemplaria
in Gallia circumferri ...u Quid faciat Gallica Societas, rege graviter ossenSO, et prohibente ne quis suorum postea subditorum ullum habeat cum Praeposito generali commercium 3 Rogavit haec societas quam vehementissime potuit, suum PraepoSilum, ut regi quant Ocius satisfaceret . . . illud vero denegavit pater generalis. Quare revocatu S ego Sum cum putribus assistentiae administris in Galliam, et jussus a rege nostro regimini providere . In his constitutus angustiis multas ad patres asSi Stentes et patrem Secretarium Icum scribere ad patrem generalem non liceret dedi litteras, quibus rogavi eos ut apud Praepositum agerent, ut curam omnem Societatis gallicanae ne ubjiceret; et quam per Se n0n posset, Stante regis prohibitione, per alium administrare ne gravaretur. Ac proinde xi carium, vel commiSSarium,
ill Notetur qua inverecundia devius ille Iesulta, ipsemet lateatur j tu Bestia in regimen provinciarum Galliae SeSe intrudisse.
97쪽
90 π1LT1 S DE PAPA. vel visitatorem substitueret, qui ipsius nomine gallicanas provincias gubernaret . . . Adjeci per jus commune et particulare Socio talis licere... Non improbavit pater Secretarius sed ansirmavit tamen nunquam con Sen Surum patrem generalem.
a Iussus ergo a rege aliam gubernandi Societatem intro Viam, et convocare Parisios provinciales Galliae. Discussi cum
iis diligenter, et cum provincialibus qui hic aderant modos
omnes nos conservandi noStri S constitutionibus consentaneos,
abiecta omni cura nostri a P posito generali. K 0uamvis autem non deessent consulti Romae et Parisiis doctissimi canonis lae , qui licere omnino contenderent gallicanae Societati, absque ulla nota schismatis et secessionis a suo legitimo Prie poSito generali, eo casu quo ille Societatem in Gallia administrare nec volebat nec poterat, licere, inquam, primo in legitimam congregalion om convenire; Secundo, Eligere Superiorem, qui loco Praepositi generalis Societatem Gallicanam administraret: tertio, electo a se superiori eamdem quam habet Praepositus generalis conserre jurisdictionem, donec ad eumdem Praepositum liceret recurrere : nihilominus lamen aliam nobis consulendi rationem selegi cum pro-
1ὶ Contra dictuin istud protestatur pater secretarius libidem, pagina 122 .
2J Ad hanc phrasim sic adnotat secretarius Societatis : a dui vocantur doctis simi canonis tu . ii certe juris S letalis moriant valde imperiti, ut res ipsa mox docebit; quibus ipsis ne casus quidem fuit propositus bona side, si is est propositus, quo Praepositus peneralis Soriefatem in Gallia administrare nec volebaι nec poterat. Volebat omnino, ut observatum est... sed et poterat, uti potest in Italia, Germania, Polonia. Hispania. Lusitania. utraque India. At nolebat Rex chris tianissimus sinistre edoctus. Si hoc est Praeivisitum generalem nec velle nec gubernare Socie'atem, quid superest, nisi ut ejus authoritas et potestas dependeat. non jam ab arbitrio cujusque magni Principis. Sed a libidine malevolorum. sive intra . sive extra Societatem, quibus placuerit eum reddere Principitius odiosum' duando etiam is suisset casus, ut Pimpositus generalis Societatem in Gallia administrare nec vellet nec posset, res non strat i ait si is deserenda ad con nistas, sed ad quinque assistentes Societatis, ad quos proxime pertinet de his dispicere. ox parin i X constitutionum. capite iv. s libidem, pagina l22 ot l23.ὶ δὶ Ad hune lacum sic adnotavit, patris generalis et assistentium nomine, Seer tarius bocietati Α: . Quae hie ordine tria reseruntur opinamenta doelissimorum ut vocantur canouistarum, Sunt eiusmodi ut eorum ubuormitas, indignitas, perve sitas non pos, it exhauriri sermone, quem recipiat brevitas annotationum. Sed et Sunt ejusmodi, ut velut monstra totidem, eo quo locantur ordine aliud alio te-
98쪽
mum Pontificem ut patrem communem recurrimuS, et tran
misso ad illum supplici libello humillime petimus ... nIn desensione, quae praepositi generalis et totius, societatis
nomine, ut sese contra desullas Galliae tuerentur, exarata esl,
recenSentur, paragrapho 14, quae a Summis Pontificibus et a Societate ipsa decreta sunt, occasione quorumdam Jesultarum Hispaniae, qui per vicarium generalem gubernari in Hispanicis regionibus Societatem obtinere quondam tentaverunt, quique tanquam perturbatores expulsi sunt. Quorum occasione ita de Iesuitis Galliae subjungitur :u Hoc dum ago praefandum mihi est, me Galliae patres, novum magistratum petentes hoc tempore, nequaquam velle collatos cum indubitatis Societatis perturbatoribus nova molitis quondam in Hispania. Novum magistratum Studeo, ut meretur, odiosum sacere: Patres illos habeo pro viris perquam religiosis, quos interdictum regium, eoque perturbata illarum provinciarum gubernatio induxere, ut magistratum illum specularentur, et ejus quaque Specie, ut a Praeposito generali dependentis, delusi, pium exi Stimarent eumdem petere, ad remedium praesentium malorum. Attamen ipsi viderint quid seris temporibus Societatis historia de his rebus ipsis dictura sit, posterique sensuri v ibidem, pagina 180j. Dum ibi generalis Praepositus desultas Galliae dicit viros
per quam religiosos, pius pater filios aliquatenus excusare conatur. Quoad novi magistratus pelitionem, de qua sola ibi agitur, aliquatenus excusari poterant ex bona fide ; eo quod, specie decepti, pularent per ejusmodi magistratus institutionem non abrumpi omnino dependentiam a generali Praeposito. At quod de jure eommuni potuerint Galliae patres hunc magistralum constituere ac ipsi jurisdictionem tribuere, prout su
trius, horrorem incussura sint omni qui aspexerit homini societatis, instituti sui perito et amanti : ut mirum sit patrem a istentem eorum vel tenui mentione
aspergere voluisse epistolam ad provinciales Societatis. v ibidem, pagina 125. Disiligod by Cooste
99쪽
92 TRACTANS DE PAPA.pra scriptum a patre Fontaine vidimuS, nec excusatur, nec excusari potest; sed habendum tanquam ScandaloSa obcaecatorum ac in traversum actorum hominum aberratio. Caetorum provocat generaliS Praepositus, ad suturum historiae judicium. Praevidens scilicet, lare ut aliquando, non religiosi viri, sed erronea jam doctrina imbibili, ambitionis ac mundani quaeStus lepra correpti, ac regalismi morbo putridi merito dicerentur. Quod verum historiae judicium, alia quae subjungemus documenta comprobabunt. Ad specimen illius quem dixi regalismi morbum, adnotabo quod in dicta defensione Societatis contra Iesuitas Galliae pertransennam refertur. In Siliarum regionem missi fuerant quinque Gallici Patres a patre Pallu, provinciali provinciae Franciae. Praeceperat Sedes apostolica, necnon generalis PraepoSilus, ut inissionarii huc advenientes obedientiae juramentum praestarent da poniae et Sinarum visitatori. Monili Patres illi quinquo ut juramentum praestarent, dixerunt id sibi fas non esse; doquo unus ex eis Scripto reSpundit : a Regem christianissimum, a quo ipse et socii missi essent in Cliinam ad faciendas observationes astronomicas, publice et authentice mandasso, ne suspicerent obligationes juramenti, ut manerent liberi ad redeundum in Galliam, quando ipse eos revocaret v ibidem,
pagina 205 . En quid tunc temporis sentirent aliquot Iesultae Galliae, de obedientia regi, et de obedientia generali Praeposito ac Summo Pontifici debitat Degeneres sane sancti Ignatii silii. Litanda praecipue, ex dicta defensione, tota paragraphus
decima nona, quae Sic inscribitur : Nopus magi Stratus novam ominari jubet doctrinam eontra authoriuatem Summi Pontificis
Romani libidem, pagina 208 .u 0uid doctrinae contra aut horitatem illum gliscere coeperit per Galliam jam inde a concilio Basileensi: quid eadem lur- baxerit in concilio Tridentino : quousque ausi progredi Riche-riu S, atque Vigorius : quid nostra aetate privati in Gallia Scriptores contra eamdem moliti Sint, notum vulgo est. No-
100쪽
lissima vero ac celeberrima declaratio cleri Gallicani dicta, qua quidam Galliae Episcopi tanquam Ecclesiam Gallicanam repraesentantes, et Ecclesiis Gallicanis et Episcopis Spiritu Sancto authore praesidentes, authoritatem Romani Pontificis
a Falendum est, ita se dare hasce res, ut timeri possit, ne doctrina hueusque abominata societati unipersae, irrepat in pro . vincias Societatis Gallicanas; nisi vigili moderatorum cura Obstruantur rimae omnes, quibus latenter possis influere, non sine periculo aggeris denique rumpendi, et lato hiatu doctrinam recepturi. In luce publica, oculisque omnium est posita declaratio Episcoporum, ut Spiritu Sancto authore praesiden. lium Ecclesiis Gallicanis : ample sonat ubique secumenici concilii Constantiensis sessio iv et v. Extolluntur canones spiritu Dei conditi, et totius mundi reverentia consecrati, quibus sit moderandus Apostolicae potestatis usus, quin et regulae, mores, et instituta a regno, et Ecclesia Gallicana r copia : ipsius etiam Summi Pontificis in quaestionibus fidei partes praecipuae, sed denique judicium reformabile, nisi consensus Ecclesiae accesserit. Episcoporum authoritati pondus adjungit regis majestas, non dubitantis, quin Sanam extulerit declarationem Selectorum a se praesulum coetus; adeoque mandantis doctrinam declarationis lolo regno Aca
a Quis vero hiscere contra haec tota Gallia audeat 3 Quando et extra Galliam, si quis de Societate calamum strinxerit, eidem denuntiantur ex Gallia terrores, ne porro quod incoeptavit absolvat, aut quod absolvit in lucem prodat' Silentium : silentium . .
a Utinam vero silentio res abeati Quod habent intus prava dogmata ut animum commoveant, hoc illis plerumque extrin-Secus advenit, animum perturbante placendi studio, aut ambitione; si nihil magnopere sit, quod has affectiones coerceat. Deo sint gratiae : Societatem Gallicanam, quoad communibus societatis legibus gubernata est, allirmare licet eo