장음표시 사용
241쪽
DIALECT. LIB. II. Io Ii0mo, velut genus homo continetur. Tradendi vero verbum,
tria necessario complectitur. βuisquis tradit enim aliquid,
habeat primum oportet,deinde dimittat, tum conferat alte
H. In Martia quoniam id nomen icto loco pro hae singulari
uxoreponimus uxor in commune intelligitur. In Hortensio, quemadmodum in Catone,homine accipimus. In recte nomine , quia generaliter ponitur, non ea quod aliud in eo quaeramus. merum, quia adverbium ea, tradendi verbum ponitur, videtur posse ferri ad ea, quae verbo illo clauduntur . utiem recte habuerit, recte dimiserit, recte alteri concesserit. Erit igitur prima quaestio exgeneralibus omnibus, hocpacto. An qui uam recte tradiderit uxore uam alteri. In qua continentur adhuc,an quirituam habuerit uxorem, an habuerit recte, an dim serit, an recte dimiseris, m an tradiderit. Nam,an recte tradiderit, ima totius generalis quaectionis est isemma. Hinc paulatim pro generibus steries siubiicimus. proque eo,quod an qui ua diximu ,dicimus iam an Cato. Iterumque omnia de illo, quemadmodum degenere quaerimus, ut sit, An Cato habuerit uxorem,an Cato habuerit recte,re- . liquάque tu hunc modum quaesisuntur. Deinde pro uxore hanc uxore, id est Martia ponimus, i s rursust ordo, an Cato habuerit Martiam,an recte eam habuerit,an iam serit eam,eodemsane ordine quo prius. Postremo,pro eo quod ultimo loco positu erat,an alteri homini, ponimus Hortensiud fit , quaestis,an Cato tradiderit Martiam Hortesio. Ultima hinoequitur ea, quae primumproposita est, e recte Cato tradi erit Martia Hortensio. uuaestiones ergo quae in ver- P ''
bis necessario claudutur,in huncfere inuenititur modum. eis diverbii eo quae conditione quadam in verbis latent,eaesunt,quaesiunt δε μ' ' μ'
his,quae propositam quoionem ab est,quodpropositum antea
242쪽
RODO L. AGRI C. DE INVENT.id Est diximus, defeEiunt eo, ut fiat )isic id es controuersia. Si quis enim Catonem accipiat, ut sit homo, neque ferat alio mentem,nihil intererit, de Catone quaeramus, tradideratne reste an generalem faciamus quaestionem, an quis, quam recte tradiderit. Cum circundamus autem Catoni, ea
quae dicuntur de illo,talemque imus eum, qualem nobis qui res scripserunt tradunt fuisse, id est, nonsolum hune aliquem hominem,quod necessariositosed Civem Romanu Senatorij ordinis, c Stoic ediae philosephu,stetitat eu ritatis quaes, reliqua esse in Catone in consesso est: quot fiuvit illa quae tribuuntur hoc modo Catoni, tot possunt fieri quaestiones. Hi, An ciuis Romanus reste habeat uxorem ille omittat,medie tradat alteri. An si Senatorijsit ordinis,haec ea
. Lm redi aciat. An siphilosephus,an si Stoicae tae: perque
reliqua quae necessario sunt in Catone, ducuntur quae honeseo ordine, quo propriimu , cum e squae necessario insint verbis, paulo ante ordinaremus. Deinde in verbo, tradiderit, insunt,quam ob causam tradideris,quomodo,quo tepore, quo loco, quaei alia in idio tradendi adiu poterunt per conditionem assumi. Poni haec ex Martiae persona quaeritur, an d buerit nobilem mulierem habere, dimittere, tradere alteri: an opulentem,an vitae genere concordem, an pudicitia constiacuam,an trium ex imo liberorum matrem. Tum demum ex. Hortensio quaerimus itidem,quae insunt id an redie tradid fit nobiliori,liberius viventi, consulari, opibus, gratia, facum. M. T claro, Et 'semel dicam AE, omnia argumenta quae priatetur,verti in mum ex re ductitur,sidubia adhucprobataque sunt.in au
sione vertuntur Si sicas enim, philosophus non refle dimit iis uxorem,no ergo Cato reste dimisit ν reme argumentum
s quod dicitur , philosophum non recite dimittere uxorem.
243쪽
auud si iam tu dubium vocetur, queadmodum potest id eo-piose longas oratione distulari, an philosephus recte dimittat uxorem, quaestio erit, primae subseruiens quaectioni. Hinest, ut non eaedem quaestiones oriantur semper ex utraque parte disserentibus f proinde ut haec, vel ista pars, plura habuerit pauciorauesirmamenta eius quod tuetur,plures etianasientur pauciore e quaestiones. βuod in hac controuersia
haud dis ile erit videre. lexadersubuersis Thebis, Thes diacos:
sedis quorum erat usis commilitio, tabulas inuetas dono δε- de eopia, &dit,quibus continebatur , Thessalos centum talenta mutuo a VII Thebanis accepisse . Rectitutis tota a Cassandro Thebis, ridani Thessalos apud eAmphictIonas centum talenta reposeunt quaestio est,an debeant Thebanis nessali centum t lenta. Ex Thessalorum parte se videamus quidsit, quo se defendunt,aperta erit quaestio. Negant debere se. e qui are pisse eos, non reddidisse certum est. auid dicunt ergo' Dono e accepisse ab eAlexandro. auaectio igitur erit, an e lexander nessalis donauerit centum talenta debita Thebanis quod cum probatum fuerit, nihil habebunt Thessali,quod famplius e aparte dicat. Reliqua enim omnia, quaecunque disputabuntur, ab aduerserispotius nasientur. sui quaeret, an potuerit e mander dare ius crediti, rem incorporalem, quae venire in arbitrium victoris non possit. Primum ergo quaeretur, an dederit. Et quia tabulas dedit,an ide valeat
tabulas dare quod debitum: quae quidem quaestio ex Thessalorum defensione set diximus) nasiitur. Deinde an iure δε- t iderit quae potest per generales quaestiones diuid an quisquam
iure posit auferre rem alienam,ac donare alteri, an Alexander, an a Thebanis, an Thessalis donare. Sequitur hine alia quaesis ex conditisneproposita, quae smitur ex rectitutioia
244쪽
ee. sit perinde habeda restitutio, ac si nihil esset actu Omnibus his,quae praecesseris ea demus his nihil habere risistis,quod tanqua propria dicant,quo , robur sit causessae, nisiid quod initis dis quod lexander donauerit. steliquae
omnes quaestiones ex corradictione Thebanorsi eriatur. Communiter tame viris parti dissuti Fnt. Nes enim potest qui uastis costante a cofirmas, nisi quae dissitur ab aduersario,diligenter confutauerit.Sunt autem abae quaestiones,
aliis faecundiores, m quae in prurest ui quaestione possunt.
Non omnes Aliae tenuioremnt,mminus ut ita dica sinuos. Magni bef.Ideis' Asnt,ut nihil, aut minimmmmae rerum asserat, exequisseasfastidisi potius quam De paret. Aliae corrasent, quae tota 4 p i' ps euenin intrase victoriae cotinet. Circa quaου diligentis Insti nixu Ci- mi incubit dissereti labor. Cicero in quius Tusculanarsi disi Es ulrmi putationsi libris,cumselsi quantum mihi viduar) id essicere ''i' ''ih selisist ad nne beates viae lum icere virtutem Middat plurimsi ad id docera adium uisibi collatura si docuisset animorsi immortalitate. auia tame id discite probatuvia bat,sebiecit homo ingeni stimus in locum eius, id quod
Lφ r. proximsi erat, nihil mali esse in morte. Ex quo velut excuses quodam delatus est eo, ut tentaret sicere, quod praecipue cupiebat,non interire animas. auod iam simium post obtianere,ne nihil tamen egisset,iaperuincebat utique,malum non Esse mori. Hinc iam tribus sequentibus libri bdidit, non ea- derae dolorem inspientem, non aegritudinem , non perturba- dere dolorem in sentem, non aegritudinem, non perturbationem. auae cum probata μnt, quis non videt facillimsi 'mmanere adprobandusi mors non es mala reliqua quae mala putantur ino cadunt impientem, ei cui haec mala H nt,
245쪽
virtute hummum esse bonas Sis quis quaerat, an manes nocturnis molesti apparitionibus, psint carminibus coerceri. Primum utique fuisset in hac quaestione excutiendumprime
philosephis, quod totius distulationis dissicillimum sui eti
an sint vlli manes. set nobis religio hanc quaestione apere uacuam fecit, quando fide certum est, animas non interire. Deinde es id quod nobis nunc ea primum,an appareant. Naboc multi nonputaueruntsed vanam ex nostra cogitati ne,vel metu imaginem simulachrum , capere. Poct haec, an noctu possint apparere o cum etiam ea quae natura cons is
sunt,delitescant. Iam si manes sunt, quomodopsint e se moti fit e videtur enim si quid noxium habuerint in natura, id ecorporibus sisse, id , deposiisse cum corporibus. Hinc iam sequitur,an posent ulla ope humana coerceri: an possint qui
quam carmina, an posint eos coercere carmina. Hae autem
quaemones omnes, in inis primae quaestioni unt positae diem bis r quod ima res indicat. eis in priore Ciceronis quaectione, quatuor ilia quatuor librorum quaestiones inclutatur in uno D verbo flam n quaestioneposito. Si mi olam virtutem susscere ad beate vivendum docendum se prius ostendatur oportet mortem malum non esse. Si enim ea mala sit, pus erit ad beatam vitam immortalitate. Deinde, dolor si malus est, cadisque in sapientem, deerit rursus aliquid νο- to ipsius. Cicero igitur conatus es docere , non cadere eum
in sapientem : quod ut stlendidius erat, ita impetrabilius forte fuisset, propiusique fidem , non esse malum dolorem:
aegritudinem autem , perturbationem , si non veniunt in sapientem , nihil omnium extra se expetendum esse sepienti, propter quae ista si piuntur, ostendunt. Ergo nudis iam apiens , nuta relinquetur virtuti. Sed do
246쪽
Epilogus diis ctona. Quaestio quid. Qui itionum
quaestione,quot plexsit, ii omodostitu quasionu, quomodo etia nonnunquam es quaestio inuenienda sit, O una in plures diduceda quaestiones , hoc pacto nobissit explicatum.
Que trahuntur vel ex verbis. Ex verbis quaestiones ducuntur, quoties verba ipsa ciuistionis principalis,vel seorsum singula inspicimus, vel quaedam eo ita cum quibus, dam coserimus.Contineri verbis dicuntur illa, quae cum rebus iis, quae verbis significatur,certo quodam nexu cohaerent. An sit etiam rectu.) Ab hac sententia non ita multa xbhorrent,quae in symposio Platonis dicit Pausanias: Cuius verba Aul. Gellius hue mmodum Latina secit. Omne,inquit, omnino iactam sic sese babet. Neque turpe est quitum in eo est, neque honestum: velut est, quas nunc facimus ipsi res, bibere, citare, dinserere. Nihil nanque horum ipsum ex sese bonestum est. Quale cum fieret modo facta est,tale extitit. Si recte honesteque factu est, tum honestum fit: sin pam recte, turpe fit. sie amare. sic amor non honestus omnis, neque omnis laude dignus sed qui iacit nos ut honeste amemus. Viceritne Amazonas Hercules.)Strabo libro undecimo, inter fabulas refert, quae de Amazonibus dicuntur. Nomen habent a priuatiua particula a Se ,-- l. e. quod mamillam significat: eo quod mamillam dextram inde a pueritia usque ad uiastam haberent: q uo, si quando posceret usus, xpeditius eo brachio v terentur. Oue loca tenuerint. non usquequaque inter authores couenit, neque in iisdem semper locis ma-sere. A iunt suisse genus mulierum,quae sine viri , atque adeo in contemptum quendam viroru per se Rempub. administrarint, bella gesserint, aliis etiam imperarint. Harsi reginam quadam, inter caeteros labores sios sertur vicisse Hercules, baltheumsue ei abi tum Eurystheo tradidisse. An pugnent cum gruibus Pygnati.) Plinius libra septimi eapite secundo Super hos, inquit, extrema in parte montium spissimaei Pygmei narra tur. ternas mithamas longitudine, hoc est, ternos dodrantes non excedentes. salubri es Io, semperque vernante,montibus ab Aquilone oppositis,quosi gruibus infestari H merus quoque prodidit. Fama est insidentes arietum caprarumque dorsis. armatos mgittis, veris tempore uniuerso agmine ad mares descedere, & ova pullos ue earunt aliatum cosumere,ternis eam expeditione mensibu cosici, aliter laturis gru bus no resisti Casas eorum luto penisque& ouorum put minibus construi. Aristoteles in cauernis vivere Pygmaeos tradit. Α Cassandro. Hic mus suit ex ducibus A lexandri,qui illo mortuo Thebas restituit. Apud Amphictyono . Amphictyones, inquit Budaeus, eonsessui quidam fuit Graecus, apud Thermopylas coaenire solitus: ab Ampbictyone Deucali ni, filio sie dictus qui & ipse populos cum regnaret, ad Couentus couocasse dicitur &e. Lege Budaei annotationes in Pandectas,& Erasmi Chiliadas. An manes nocturnis molesti apparitionibus.) De hae manium apparitione nouum est miraculum in epistola quidam Plini j. Quae autem & quantae sint vire minum. seu incantationu, explicat in Pharmaceutria virgilius. Et apud Plinium, de verbis & incantamentis earminum eaput est libro vi essinooctavo. Sed de quεstionet quot uplex sit. Epilogus est eorum que dequEstione dixit. Quε quoniam multa sunt,& diffusi tractata, agὰ nos quoque vel re
enumeratione quadam. Omnia in memoriam reuocemus. P a
Quaestio.est cum interrogatione elata oratio, ad quam ita em. aut non esse responderi queat.
Ea quomodo ex sententia Rodolphi diuidatur,subiecta indicat deseriptis.
247쪽
- Primu er parte ipsarum re- rum . Atque Sita duo earum Isunt genera. r Aut enim quaerimus an sit reti
m Vnu simplex, i Aut num hoe sit illud.
quod ex sim-lplici pronun- b Aut quomodo cAut est finiscia tonascitur. hoc sit illud: er i lio. suntq; tres ei a est rursum qu idisserentiae. druplex.nam id a Aut genus quod praedica- λ
tuti l Autpropriuo Aulaccides. Copulatum,ut volvatume i, lum,di terra quiescat. Quaestionum diuersitas,lumi- Jtur trifariam. Compositum, d quod est du- Disiunctum, sit ne aut dies, aut plex.
Aliae praedicatiuae dicuntur, ut sitne homo bipes. Prior, qua ς quaestionum Aliae conditionales, an si quis x Deinde ex mo currit,is & mouetur. 9 do quaerendi. atque hine d plexoritur di- Aliae purae sint, ut an sit anima
Aliae modales, in quibus aliquis f horum quatuorinest modorum. ossibile, contingens, impossi-ile, necessarium. Postremo,pro diuersitate artiuad quas pertinent,quo modo tan. y ta quaestionum diuersias sit oportet,quantaipsarum est artium.
248쪽
Iam quisquis scribit aut dicit, quaestionem aliquam tractat. Ea in altercationibus tum apparet,cum quod alter affirmat, id alter negat. In exteris orationibus inueniri sic potest, si personam. rem, & conatum inuicem comparemus. 'Praeterea quaestiones eae, in quas prima quaestio diducitur, partim in verbis ipsi, positae sunt, partim in iis quae verbis continentur, Verbi eausa Prima quaestio est: An recte Cato Martiam Hortensio tradiderit. Quaestiones inclusis in verbis: An fuerit Cato. an Martia. an Hortensius. an sit aliquid rectum, an Cato Martim tradiderit,an tradiderit eam Hortes' an recte Cato Martiam Horiensio tradiderit. Quaestiones ineluse iis quae verbis continentur: Aa homo quisquam uxorem hibuerit.an recte habuerit:an dimiserit, an recte dimi serit an tradiderit alteri, an recte tradiderit. Deinde, num Cato uxore habuerit, num recte habuerit num dimiserit,num recte dimaseritanu tradidera alteri,num recte traiadiderit. Hinc iam, ecquid Cato habuerit Ma iam, ecquid eam dimiserit, requid eam tradiderit alteri. ecquid Horeensio. 8c Unumquodque istorum. recte an seeus. Inde iapostremo loco seqvsitur illa, Anciuis Romanus,senator,pbilosi phus, Sc quide Stoi- . s. homo seuerus habuerit,dimiserit.tradiderit: de an rectὰ habuerit, dimiserit.tradiderit uxorem. atque hanc quide nobilem,iuuene, pudicam, denique Martiam homini alteri,nobiliori,liberalius viventi. sulari,diuiti,gratioso, eloquenti,idque hoc tempore, hoc modo,Ppter has causas. Qx e tam late diduxit Rodolphus, non quod omne, hasce quaestiones explicandas existimet. sed ut ex 'ultis, ea quae nostro potissimum instituto accommoda sore videantur eligamus. Atque hactenus de quaestione. DA I N S T R N T ο DIALECTICEMIU--ntam Dialictices esse orationem, quomodo ea Lmdatur. 3 ' Cap. x II. a M. In strumetum dialecticae ense orationem. Prima orationis diuisio in concisam &eotinentem.
Ρ FPrimum est, ut quia de materia dialectices, hoe ea quae lione diximus , nunc de instrumento i inprosequamur: in trumentum autem eius edi oratio. Per eam nanque
qui disserit dem conatur facere de siti, quod i docendum assumpsit. Orationis multae poterant fieri diuisiones, nobis duae maximes icient, quarum altera asructura ipsius
accipitur, altera ab esstiis. Struitur autem omnis oratio, aut sie ut continens sit: aut visit conci . Continens ect, quales sunt oratorum aEctiones, laudationes, hortationes.
Contis, ut disputationes,'alternantia Ichola ficorum certamina. Hanc Zeno contracitae in pugnum palmae stam explicitae manuisimilem dicebat. Et istam quidem perpetuά orationem vocant, attribueruntque eam Rhetorio hane rid
249쪽
Ta centine conis orati comuniter
in foro altercationem, voluerίutquepropriam eam Dialectisces esse. Equidem cumpsit utraque oratione, concise,- rperpetua probatiliter ornateque dici, utramque etiE ad Dialetificum communiter reor a crediderιm pertinere: cum & ad dialecti antea rationem probabiliter disserendi dialedlicor ornate Rhe io e petiihi tori signauerim. Ergo inforo inglus etiam semperfuit oratoribus in altercationibus labor seu cum testem interrogarent,seu cum ex perpetuae dictionis decursu in id sunt delati, vipersingula argumenta premerent aduersarium, vel illius silentio confisionem exprimercnt. V de aeditas adhuc Tertia. tu eum istim a uuintiliano altercatioues videmus. Comi- Qui itici vero m Tragici poetae, quod nemo negauerit, ciuili orati
nis generi, si illud proprie Rhetoricum esse volumus . magis sunt vicini, quam scholastico philosophorum qui tamen is
intercis constant oratione. Contra, uaecunque fere e rasto
teles,permulisque alijpraeclari in philosephia nominis scri
pserunt, perpetuo orationis connexa sunt textu . Sed in alius Quinta. dialoso eadem rem,alius uniti s tantum personae oratione tractauit. Vt de amicitia Cicero in Lissio personas alternatim dicentes induxit, ristoteles in Ethicis eandem rem 'i, ipse verbis es executus. Haec idcirco dixi, quia de oratione partibus eius dicitum um nonnusta, quaestent etiam a Rhetoribus explicari: ne quis ea cum legat gressum me terminos instituti mei credat. Cum enim sit squod petam diximus dialectices munus, accommodate ad fidem pro cuiusque rei natura disserere fatendum utique erit, quoniam doratione velut instrumento fit, quacunque id orationes ripsit, eam dialectico intra arti uae instruxnentum esse numerandam. Nec ego tame negauerim multum haec duo orationum g nera distare, cum sint instantiora m yque νη-
250쪽
Cotinens te eocinoratio, quo disserat. Secunda orationis diuisio in expositio.
Expositio. Z Cap. r. Ligutio lege huius Lb.cap. 37.
RODO L. AGRI C. DE INVENT.geant concisa, plurium utiquesta dum sint capacia, eam maxime, quae aduersar A laqueis capti arum interrogation 1 ruuntur. auosit ut per pe oratores in perpetuis a tionibus,si quando acrius premunt aduersarium, irentur altercantem, interrogentque. ecquid habeat quod respondere
velit ' quid posit istis contradicere ' Perpetua vero di lio, tradiatu,aequalitateque ua iudici est aptior ut qui non adeo quae prorsusseint vera,sed e duobus magissequatur verisimi
liora dicentem . quique ex toto orationis complexu, Ommumque eorum quae dicuntur comparatione, accipere malit, quid probet aut auersetur: aduersarios vero nihil ve et eterm
sisse, quod imum osseu ereposset se potiusstatim unurui L
que apprehendere cupiet, singuli ue insistere, neque quicquam e manibus nisi vi dicetis abreptum dimittere. V itaque 'sc dicam in perpetua oratione veritatis colorplerun-ques'eciosior: in altercatione di quisitis exacitior. aualescunque tamen sunt orationum istae disserentiae, quia utraque docemus,utraque intra diale fici veniet tractatum. Altera orationis diuisionem ab orationis essetitu diximus accipi. Iss,docere quoad eiusfieri poterit. uui docetur autem,aut paratus est credere, aut est orationis vi cogendus. Sic oratio, aut satis habet explicare rem de qua dicit, cuiusmodi sit,sicurasides opinion que eius qui audite aut talem esseperuincere etiam renitente auditore conatur. Illud exposition sit, istud argumentatione. Omnis igitur oratio, prorsus omne quicquid dicitur, aut expositio erit,aut argumentatio. Expositionem priore libro diximus esse orationem, quaei tam dicentumentem explicat,nusto quo sides audienti fiat adhibito. -- gumentationem vero orationem qua quis rei de qua dicit Ddem facere conatur. Inter narrationem mexpositionem,am