장음표시 사용
261쪽
extremum miniin vocatur. In hac ergo ratiocinatione,omnis 'insidiator iure occiditur: Clodius est insidiator, ergo Clo. dius iure occiditur: conclusio e i, Clodius iure occiditur: eae renim qua probare volumus. Maior ea, omnis insidiator iure occiditur. Minor, Clodius est insidiator. Medium est. Diator, quoniam in eo,iure occiditur, quod ea maius extre- o. inum, Clodius, quod e i minus, iunguntur. Praeterhab tandi sormaedua stecies argumentandi perfectias, aliaesunt impὸ sitita 'ξ σεδ 'duae. quae nisi captio sint, non in steriem tantum sed vere conficiantur,ad ista emper redigi possunt. auarum quae ad ratiocinationem ducitur, enthymema dicitur, id est beauintilianus interpretatur ) commentum, quo quidem cum psint omnia mentis nostraesignari cogitata, argumentatio- nemsignificauerunt ex altera ratiocinationispropositione,hoes,maiore vel minore,inconclusione compositam. Ex maiore , ut insidiator iure occiditur, ergo Clodiin iure occidi- tu . Ex minore, Pt Clodius ea insidiator, iure erro Clodius occidituri auae vero naturam habet inductionis, exemplum vocatur. Euid sit exemplum, uperiore libro,cum com- z p ' parata tradiaremus,a nobis es dicitum. Sed no omne exemplum redigitur ad inductionem, nec omnis imperfecta indu-Ztio eri utique exemplum. Illud enim, P. Scipio occidit iure Melium,ergo Cicero iure occidet Cati am, nemo negauerit Primo libro exemplum esse. Non es inducitis tame ed ratiocinatio. Nec Sp. Melium,
Enim Scipio pars est Ciceronis,necs'ecies illius, Sic quanquamsit exemptu, haec imperfidia indu tio, omnis potestas
impatiens consertis erit, quoniam terno primi maduerunt Lucani lita. r. sanguine mura. haec tame argumentatio, aut satis est δο-
map rum ' quae sic explicatur, Roma non eastis,ergo nu la res ea satis: inductionis quidem similitudinem habet,
262쪽
RODO L. AGRI C. DE INVENT. Aristoteli N nenno tamen dixerit eam exemplum. ristoteles autem dia
thymema esse ratiocinatione ex verisimilibus signis. ne itaque,qui putent Aristotele non discrevisse forma argumentandi a ratiocinatione enthymema sed certo tantum rerum genere enthymema cossare voluisse. Plerique Rhetores hoc nomen νιlut dignatione quadam dederunt ei argumentationis Nieipsae ver- generi,quod ex contrariis conficitur. uuale se, Euem alienu
sita .,.4 msi inuenies siluis hostis fueris'Et id quod modo dixi. Visid
Ε ἰ L. i. 's,si maparom Et apud eundem authorem, Audes Verba mili- Alcire ruinam, Sub qua Roma iacet Et, Cum meretricissit
Caeserem. quod amator ossi, cuius putato esse, quoa pauper adamavi' Sed haec plerunque magis constant eloquendi rationi, quam A, inueniendi vel argumentandiforma.
ab imperse- gitime riteque fiant, certaesemper explorata . deisunt iuὀd iusti, in colligendo. Si nanque verasent, quae proponuntur in eis: ἡόὸ ἡ ' Id mors est ea es vero piae coPiguntur. Exfalse enim v Mi m dης'n- rum potest effici. Consiquens ect enim,si homo in asinus, ho-
bigi positi. minem esse animal. Ex diero autem nihil nis herum elicii tur. Estque idcirco Uus eorum, ut efficacissimus, ita crebrδdiscillimus etiam: quoniam facillime persticitur in eis, expositis omnibus per quae fit probatio, velut in corpore cuius omnia deteguntur membra si quid viiij errorumve subsit. Deinde, quemadmodum in inducitione persepe enumeratio omnium partium aut specieru dissicilis ectinia dualus quam loque tribusue iam propositis, reliquarum fides ex eis facisti colligitur sc in ratiocinatione requenter', aut proposita
maiore, minore aut minore proposita, maior apertior ea,
quam ut proponenda sit , sed νltro incurrunt in animum:
263쪽
alteraque ex aetera perstititur. uapropter no Elyetores modos quilin imperfecitas has argumentandi formas e ristoteles attribuit sed c in dialedlici si quid tame hi diuersum ha
bent in argumentandi ratione ab aliis mathematici,
bis in altercationemestriptis posteritati tradendis, creberrime enthymemate, nonunqua inductione imperfecita re ligunt comprehensionessisas. Rhetor vero per peplena ratiocinatione probationes complectitur ,si maior ut res, fusiussit atque latius demostranda. Sed obruuntur copia morationis ubertatesingula propositiones, nec adserupulosam istam argumentandi legem, quae ulgo praecipitur, explicantur dicunturque populi auribus parata populariter. Ergo ut alio loco diximus motapro Milone oratio in ratiocinationem
conieἱia est, pro Plantio itidem. βuid pro lege Manilia' em non sunt hae argumetationes, hoc in bello agi dignitate populi Romani. quod multis primum verbis seditur. Hine probat omne bestum essesuscipietam, in quo agitur dignitas populi Romani, quod uis argumentationibus colligitur is
haec maior propositio, quae secundo loco ponitur: minor, quae priore loco. Ex quibus apertu est, i iungamus eas, ratiocina
tionem fieri. Vi omne bessum est scipiendum, in quo agitur dignitas populi Romani: hoc bestu es in quo agitur dignitas
populi Romanis hoc ergo bestum e useipiendum. Continuo iterum, Hoc in besto agitur salusseclaru,s autem omne tale bellumsuscipiendum,ergo hoc bestum e uscipiendum. Rur- fu,qui uis praecipue habet quatuor illa, virtutem sientiam rei militaris,authoritatem,silicitate,maxime es ad hoc be lum deligendus: Cn. Pompeiuspraecipue habet quatuor illa, ergo est ad hoc bellum maxime deligendus imperator.
eunt quidams persectas argumentati nes pertinere
ad Dialecti- eum, imperfectas ad in
torema Paulo ante. hoe capite. Ratiocina. tiones.
264쪽
ci quidem communes ut Rhetores vocant) non sunt aliud quam maiores ratiocinationum propositiones: Pt quae in proditorem,tu veneficum,adulterum, sicarium,dicuntur. di Cum Glumi enim probare,oelium damnandum,sendias. . ... a. mM νζηζμ-m ζ'm es q*od ubi explicatum est, seid, iis n.ὸi '' aliud, qu d ratiocinatιoni desit, nisi maior, veneficus es da- φ ' naen Διι' Hoc autem ne quem saltat, annotandra m videtur. uoniam uniuersuter pronuntiata, qualem pleras maiore ratiocinationispropositionem faciunt supinas e videntur, otios, distant f in is a re proposita, idcircostere oratores,quo arctius rebus adhaereaut, in particularia in dice-do conuertere. Et cum dicendum est,'mur bellum sue piendum,in quo agitur tu sciorum omnis veneficus es damnaudine ut instare magis premere que videantur, dicere
malunt: hoc bellum est piendum, quia agitur in eo salus seriorum: hic veneficiin es damnandus. In quo breste Latinui a- meo iudicio ingenio imi homine sequuntur,quod unitae his Liai., ' lia velut latestas sint animo audientis laquam in aere in- .ciae. .ώ t ue N ei apprehev en aeum vero id rem praesentem auia vestra . strifcta,m ante oculos interque manu unt posita,mouendis
affictibus aptiora sunt, quisli is audientiu dominatur an, mis. quos nihil aeque,ut aspestusprimit rei,'imago ρroxime, velutpraesentis negotij,ianimasbiecta irritat. Nihil ea ergo,quod quisui putet,certis artium generibus has vel istas
argumentandi formab addici posse. Rerum impraesens con ditio, ut quaeque diligentius est constantius a Drmanda, eonsilium praebebit. Et queadmodum in plerisis rebus mel potes in perpetuum praecipi, quid sieri oporteat: ita in hoc, vidi . isti in aliis multis,hoc si m perpetuum est,quod perpetuum sta-peri xcepta. tui nihil potest. Cum ergo ut praediximus tu ratiocinatione
265쪽
inductione nulla in concludendo posit esse dubitatis
necesse edis qua repugnet eu aduersarius, idcirco id euenire: quoniam quae proponuntur, vera esse neget: in enthymemate imperfecta inductione,xtrunque es quod dubitaripsit, an verum sit quodpropossum e t , in an quod intendimus, ex eo sticiatur mi cum dicitur, Cluetius pecunia fidem iud cum subuertit,ergo lege corrupti iudici' tenetur. Primum negat Cicero Cluetivmyubuertisses de iudicum. βοodsi ipsum dierum non est, neque habetur ei fides, non potes alteri quod prebadum est dem parare.Deinde, ut verum sit sebuertisse eum iudicum fidem,non tame consequitur,teneri eum lege, quonii non utique qui uis iudicium pecunia tentaverit egeiudicii corrupti tenetu r. Sic in inductione imperfecta negare potest aduersarius, vel non esse verum quod proponitur, vel no enumerata esse omnia, ex quibus colligi intentio psit. ιt nihil sit necesse,quanquam detur vera esse quae sumuntur in probationem, consequi tamen idcirco, quod esticere conamur. Hi ergo assirmandae rei cur que per argumentationem, Quindo νεα rationem paucis aboluamus, m ostendamus etiam ubi ν-fectis opus sit argumentationibus , ubi suo ciant imperfe- gumerationectae: haec primum lex proponenda es argumentationum o- eeriissimi dia-mnium, ex vero nihil colligi posse nisi vertim . Euare Ual in ' ' sum est quod colligitur, nece se es Ialsum esse quod antecedit ,si rite collictum sit. Hinc ergo consequitur, visemper quemadmodum exproposito conclusio colligitur, ut si verum sit propositum, necesse sit verum csse quod concluditur esse
ex contradicente conclusionis, semper propositi contradicens colligitur. Nam cum nequeat in legitima argumentatione colligi falsum ex vero, quoties tanquam verum proponimus id quod contradicit conclusioni, necesse est conclusionem
266쪽
falpam esse, cum duo contradicentiasimul esse vera non hossint. Falsum erit ergo propositum id, ex quo collecta e traconclusio . Consequitur igitur , propositi contradicens esse verum Vndefit quod interimu , quemadmodum exproposito conclusio , sic ex contradicente conclusionis propositi resti contradicens. Vt si hominem esse detur, necesse ea demus
animal esse. auodsi animal esse ,fasum esse dicamus,
verum erit contradicens eius, quod est, nullum animal in.
Falsum ergo id est, ex quo animal 6se colligimus, quod erat hominem esse. Ergo verum itidem contradicens istius, quod est,nullus homo est. Itaque quemadmodum necessario consequitur,homo est,ergo animal est ita consequitur,'nustum animal est, ergo nullus homo est. Duplex est ergo ductus cuiusque rei probandae. in directus, Pt cum proposito aliquo velut recta via colligimus id quod probare volumus . Gqui probare volu pientem esse diuitem, dicat, Sapiens nullius indiget,ergo sapiens est diues . e cius es ductus obliquus.
Vt eum accepto contradicente eius quod probare volumus,
relligimus ex eo aliquid quo assum sit: vn e regressi, doc mu alsum id esst,ex quo collectum est. idque quia contradiacens est eius quod intendimus probare, consequens est, istud ipsum esse verum. Vt apiens est diues. Si enim non sit diues
sapiens, piet aliquid, falsum est hoc: falsim ergo ex quo
colligitur id, hoc est, non esse diuite pientem. Verum liatur eris,suod intendimus, sapientem esse diuitem. Nonsunt autem nae argumentandi formae zper omnes enim formas quas expossimus, ducipossunt: sed viae quaedam cosistendae intentionis. βuapropter ductus eos vocavimus . auopacto autem verum esse aliquid octendimus, eodem etiam tu contradicente seo falsum esse moniamin. Cum probaue-
267쪽
simus enim, contradicens seu ιm verum,necesse est,ut id quod intendebatur, apertum sit falsum esse,ubifuerit igitur exposita argumcntatio sisit imperfidia: ut enthymema inductis,quemadmodii praediximus, uosunt quae dubitari pos dedum si eo. sunt. sit enim negatur consequi hoc ex illo, ut verum esse, soli: id quodpropositum est. Consequens ostendemus esse, ut imperfe- . ....ectas argumentationes ad perfectarum formam: viseenthymemasit,ad ratiocinatione sinductio, ad enumerationem, conferamus.Ratiocinatio, enumeratiosi' ripto modo, rectequefiunt, nullum possunt admittere consecutionis inremtum. Enthymema est. Clodius struxit insidias, ergo iure caesti ea. Ratiocinatiost cum subiicimusimnis enim insidia tor iure occiditur. Ea edi enim maior propositio ratiocin
tionis. Sic in inductione Pisistratus accepto publico praesidio turannidem inuasit, m Phalaris itidemr ergo quisquis epu' uis hiritablico praesidium postis, rannidem vult inuadere. Quia dis r/ς φ ς
scitis hic omnes enumerare, pro reliquorum enumeratio-Ωpra monuiis
neponimus plerunque, neque quisquam ea qui non hoc pactofecerit aut simile quicquam in eam subdimus sententiam: deinde colligimas iam quod intendimus. I deflent
plerunque altercantes, quandoque etiam perpetua dicentes
oratione, cum dis cile sit assermare, in omnibus aliis similiter se rem habere, petere ab aduersario, ut iste dicat in quo non ita sit: confessonem istius, vel ignorationem pro sua
perere asseveratione. In quibusidam etiam,quia non tam quaerimus quid versisit quam virum verisimilius, idcirco quamquam no possimus inductionem perfectam faceret μὰ t me audietissidet, quanquam nonsi re, ut in omnibus, siquando tamen, in aliquibus factum esse, m fer olere, quod tum nos ostendere conamur. Quod in deliberationibus,
268쪽
RODO L. AGRI C. DE INVENT.coni fata uturorum exitu plerunque tis esse olet documenti. Consequi ergo quod intendimus au id quod op . ... situm est, hocpacto docetur. Ut si verum esse negat a
mim seu U- uer Irius quod proponitur, idipsum rursks alia colligendum
getur. erat argumentatione imiti via, qua ia cui probando adhibe
tur iam colligi debere monstrauimus,idque tam diu sat opor- - . tet,donec tandem veniamus ad aliquid, quod certum sit, imieque ut negare id aduersarius non possit. Ex quo cum fidem parauerimus ei quod proxime colligitur ex ipso, deinde ex hoc iam costecto rursus aliud probamus,stex ido aliud, d nec tandem perueniamus ad primum illucquod e Fcere r liquarum argumentationum serie conamur. Vt Stoicus qui
probare volet diuitem esse quisquis sit sapiens, primum diacat, quoniam nullae opes desuntlapienti. Quod ipsum etia est dubium probat ergo,quoniam haueet opes quantocuns vult, certum est ergo nultassibi deesse. Sed idpropositum u bis i bandum est biicit igitur, nullas enim cupit opes.Probat hoc, quia nustas bonas putat. auod iam pendet ex eo, quod Stoico tanqua oti m arae defendendum est, id edi autem, solum in bonis esse virtutem. Ego iam ex hoc quod postr mum seriorum omniumsumitu des. Nam si piems
iam in bonis numerat virtutem,non putat opes esse bonas, noergo cupit eas, habet igitur quatastuque vult quosit,ut nul
lae desintsibi: certum est ergo diuitem esse, qui ui sit sapiens.
uuiasunt autem haec em memata cuncitater quae d laesunt hae argumentationes: idcirco si de eorum consecutione dubitet aduersarius, necesse erissingula, quae parum cohaerere videtuntur, in ratiocinationis formam coniicere. V dicat adure rius, non utique quia nihil desitsapienti, diuitem eum esse: addat Fortet. qui disputat, maiorem ratioὐ
269쪽
nationis propositionem, quae est cuicunque nihil deest, is in diues. auae,quoniam negabit eam aduersarius,adia rursis in argumentatione costigenda. Quae causea fuit plerisque, ut DP 'A
inaue partium facerent ratiocinationem, cum cuilibet pro- logi . non
positionis probationem pro parte numerarent. Muoa se I quimur,quanuis multarum partium ratiocinationem facere
licebit cum c unaquaeque probatio sῖampos it iterum habere probationem, haec rusus aliam. uapropter probationes propositionum non sunt argumentationis partes: sed nouae perses uni argumentationes. Sicut autem rillo dudia carpimus probare, quod fuisquis ea sapiens , Hi diues , primumque caput totius proιationis fecimus id, quod confisum Hsolam virtutem a piente bonum aestimari sic per oblia quum dudium,accepto contradicente eius quod probare cupimus scebat eisdem gradibus, sed verso ordine,colligere con- tradicens eius, a quo primum dire dia probationis duximus initium. auod colligere conamur est, quod quisquis est smpiens,diues est. Id ergo sinon est,erit ex adure a j sententia aliqui apiens, qui non sit diues , ergo deerit illi aliqui non habebit igitur quantas opes volet, cupiet ergo opes: quod si facit,bonab eas putabit. Ergo iam sepiens aliud praeter vim
tutem habebit inter bonae quod alom est sal sint necesse est,ex quibus id collestum eae ergo verum erit, quisquis δε-piens ea, eum diuitem es. Nihil digeriit autem hi duZias
ad argumentari euentum.quamlibet enim argumentatione ctum rectum.
paratum est utrovis horum ductuum explicari.Sta aduὶ R 'hy ' iarius forte di crime aliquod in his faciet. In altercationibus praesertim confides, quise decipi parum timeat,facibus d recito capietur dudia,si per multas probationes duoedasit con 'firmatio eius,quod inredimus. Ea enim quae logius dictit,
270쪽
nihil cum re negotij habere videbuntur, facile dabit, curus, firmus t sibi perseiadet aduersia insidias. Contra,qui metuet fraudes, illi qui velut tutissima proponentur , erunt maximo secta: putabitque periculosisiime credi ei in quibus minimese probant pericula. Hic ergo proximis,c sin aproposito defecZentibus, facilius accedat. Acriss m instantius videtur urgere obliquus ductus, cum per eum falsa intentates adussiris,m negandagrauius premere videamur quam si directo ductu colligentes vera veris, velut ducere ipsum docereque credamur. Directus itaque mouent obliquus
Expliς x id eu exprobratisimilior. Ex his nequaruam di cile est vid ν ον odi ' re, ubipes tam nec se sit adhibere argumentationem, ubi
4n seus ciat imperfidia. Nam sicubi explicata reper impermctam,consecutio sit indubitata,nihil erit opus perfecta,etiam sormis vxea--eis rebus de quibus serupulosissime dissutatur. Sis quan
do haereat, vel orator in conficienda argumentatione quia du
bitetur, an sit consequens, quod escere voluit: ad perfeEtam argumentandi formam tunc esse redeundum, res ipsa, eloquentissimorum virorum Pseus ostendit.
Argumetatio Argumentio nis species duae
Quandoquidem caput hoe multa complectitur, de quae non satis exposita videa. tur essetis. qui parum exercitati sunt praereptis Dialecticorur expediat soriasiis quae dam repetere paulo altius, &quae habet Rodolphus,ea in breues quasdam velut simis inas colligere. a Questio igitur ut auspicemur inde est id de quo disceptatur.Hoeeit,queaa modum ait Boetius, quaestio est in dubitationem ambiguitateque adducta propositio. Vel.vt Rodolphi verbis utamur,quistio est ea interrogatione elata oratio, i est aut non est responderi queat. et Argumenta ei .quo altera quaestionis parte veram. aut fallam esse ostedim vel,ut inquit Quintilianus, argumentum est res,quae alterius probationi adhibetur. . Argum etatio,est oratio ea, qua inuetum iam argumetum rei propositae acco modamus. Ea interim paucissimis absoluitur verbis,interim latini me funditur:pro arbitratu eius qui dicit. . Duae sunt eius sarmae persectae, syllogisnus, ic enumeratio.quam alu vocat inductionem. Syllogissimu ,est oratio.in qua positis aliquibus,& eocessis,aliud quidda γῆ sunt ea quae positaset,per ea quae posita sunt:necesse est euenire. Aut si mauis hoc pacto Syllogi sinus est,argumetatio. in qua ex propositione, & assuptione, necessario i quitur coclusio.v t,nulla ars citra exercitatione: perdisci potest, Dialectice ars est.net