장음표시 사용
301쪽
Epilogia est artificiosa totius orationis conclusio. Etiamsi nonnunqua Se in media ora Confirmatio.
tione adhiberi cosueuit. Costat duabus rebus,enumeratione de affectu. Enumeratio est F piloguς. breuis eorum quae tota oratione sparsim dicta sunt, repetitio. At sactus est vehemerior En ,me alio. animi comotio, ut misericordia, indignatio, ira, inuidia, timor, spes, gaudiu, dolor. Hse Ancius sumina. Eis quos postea velut ea actiori cura compositos aedidit.) l n partitionibus interrogatus a filio pater, quot lint partes orationis, qua: uor illas esse respodet: quarum duas valere ad rem docendam, narrationem de coarmationein: rc liquas duas ad impellendos animos, principium de perorationem, siue epilogum . Sed m illis sorica basie - ratio. Cicero in libro de claris oratoribus ad Brutum, de Caesare loque . Atque etia mentarios quosdam scripsit inquit rerum suarum. Valde quidem in qua proba dos. Mihi enim sunt recti δe venusti, omni ornatu orationasta quam veste detratiassied vo- 1luit alios habere parata unde sumeret, qui vellet scribere historiam. ineptis gratu somtasse fecit, ut volunt illa calamistris inurere. Sanos quide a scribendo deterruit. Nihil enim est in historia, pura de illustri veritate dulcius. utcunque. tamen nihil est. quod abselutionem operis extra desideretur. Qui uis animaduertat, non vacare hunc locumendis & tamen scriptum etiam exemplar hunc in modum habebat. Ego pute hoe pa- scto scriptsi suisse a Rodolpho. Vtcunq; tame nihil est, quod ad absis lurione opeiis extri deIyderetur: aut certe hoc modo: V tcunqui a me nihil est, quod ad absolutione operis ex ita desideres. Qua argumentatione constat oratio. Nec hunc quidem locum sitis integrum elle, id collare vel hinc potest. quod cu duas partes initio proponar, deinde n6 nisi unam enumerat. Et tamen in scripto exemplari etiam sic legitur. Mihi a Di, aret. hane alterius partis omittendae causam fuisse Rodolpho, quod priore il la paud plurib' prosequitur vel bis, quae res interim esse in causa ibi et, ut ad reliqua se stinites, eo rii quae proposuimus partem aliqua omittamus. Ergo aut ego plane hallucinor, aut hic locus integre legi sic potest: Quae autem argumentatione collat oratio, duas habeat paries necesse est, expositionem latius susam, vel in propositionem collecta, pro rei de qua disseritur qualitate. proinde ut vel smplex est. vel variis partibus perplexa, de vel cognita est audienti, vel ignorata: dc argumentatione. V t sit hic sensus Eius orationis quae argumentatione con stat, due ut minima partes sunt. expositio Se argumentatio. V erum quod ad expositionem pertinet, ea non eadem semper ratione tractatur: sed quandoq; latius funditur,cum est causa perplexior, & auditori ignota quandoque contra in paucissima cotrahitur verba, ut nihil aliud sit, quam breuis quae di eorii, quae tota oratione diceda sunt propositio. id quod tum fit,eum est causa simplex. neque vrqueadeo incognita auditori, ut multis in ea e plicanda vzrbis sit opus. Quarum quae ad docendu pertinet. Quatuor, inquit, in hoc genere orationis sunt partes, e quibus duae ad rem docendam pertinci narratio Sc eo firmatio quarum priorem illam nos expositionem,alteram argumentatione vocamus. Reliquae duae in hoc adhibentur,vico- moueatur auditor, quae sunt principi u ge peroratio. De quib' multa Fab. Quintilianus libro quarto Sc l exto, εe Cicero de Oratore ad Qmnia fratrem . Sane si demus nu-ctum & lucorruptu auditorem. Sic Quintilianus libro duodecimo Quod si Ohi des consilium iudicum sapientu, perqua multa recidam ex orationibus, no Ciceronism do, sed etia eius qui est strictior multo Demosthenis. Nemen In assiactus omnino n:ouedi erui, nec aures delectatione mulcedae, cum etiam prooemia superuacua esse apud tales, A ristoteles ex. stimet. No enim trahentur iis illi sapietes. Proprie 3c signis caterrem indicare. probatione colligere, satis est, Lemus enim & modestius in principio prosei sit se.) Ita Fabius libquarto. Nec enim sum in ba inquit, Ophi lene, qua quida, ut eo distare prooemiu ab epilogo credam, quod in hor praeterita, in illo futura dican- Quod disicitur: sed quod in ingressu parcius de modest iuspritenta da est iudicis nil ei stoidiae ue- exordium dc pilogo veto liceat totos effindere affectus, ct ficia oratione inducere personis, de de- epilogus. functos excitare, Sc pignora eoru producere . quae minus exordiis sunt usitata. Qualia sui ste in Pericle memorat author es. Multa sunt quae de Periclis eloquentia passim apud aut bores occurrui qui vi,author est Cic. dc nos ante attigim', sulgere, ionare. Pcri l .
302쪽
RODO L. AGRI C. DE INVENT.se permiscere Graeeia dictum est.Optare is solebat.ne quod unqua sibi excideret verbum, quo offenderet populia. A deo ei cordi erat . ut & diceret ea quae ex Repubi .esse arbitraretur,& tame no offenderet eos.citra quorum assensum nihil ess ei posset. Fuit eodem tempore quo Pericles, Athenis homo quidem no ignobilis Thucydides Milesius. Is aliqua do interrogatus ab Archid amo rege Lacedaemoniorum, uter alteri palaestra, ipse Pericli an Pericles ipsi praestaret equide prelio. inquit, ac homine sterno:sed posteaqua surrexit. sacile persiadet astantibus, non se,sed me victum fuisse: efficitq edicendo, ut ipsius potius ver bis, quam suis illi oculis credant. D E LOC O WMS V, D E a V E P A R A N Dex locis repta. Wbseam tame principio quaestione obiterpertractat,num quid ιntersit inter locos Dialecticos G Rhetorices. Nullum inter ures Dialedaicos Cr Rhetoricus esse discrimen, situs proprie Dialectici munus esse, ut tractet de locis. cap. x UI I I.
ἡ χιό ό '' ἔ Ufere quaestio tu lius animo bEctoris occurrere toto uac Diale- potuisset opere, quam cum omnibus prope locis oratorum intersit. ' poetarumque exemplissimus usi, quam nam credamus esse
inter Diales licos Metoricorique locos disserentiam: de qua
nuncpotisimum ditisuri videmur cum tracitatum locorum, hoc est , quomodo sint ad inuentionem loci accommodandi, sumus tradituri. Nam de inuentione, quam uos his libris aperire conamur, quanquam Dialecitico tribuimus , plura quam Dialedticorum quisquam, Rhetores praeceperunt locos magna ex parte eosdem quos priore libro descripsi, CA
cero uuintilianus, itemque alij qui Rhetorica complexi sunt, inseruerunt libris sevo: m praeter hos alios quosi
dam , quos attributa persnarum m rerum vocant, velut
proprios Rhetoris fecerunt locos . Et Boetius sic esse putauit, se tradidit cum in quarto libro Topicorum hanc imam tractaret quaestionem. Si viderimus autem, quodsit proprium Dia lectiles, quod etoris ossicium,quaesit viri uepraescriptaprofesso, non erit dissicile videre , utrius horum sit diseserere de locis aut i utriusque, quo padio traZiandos eos, c., i. suti, hisbi vel iste vendicabit. Et de Dialectice quide, quod cre-λ h damus esse munus illius, satis multis superius executi mi L
303쪽
Oratorem vel Metorem eadem est enim nominis utrimque vis) qu am voluerunt ese, qui de qualibet repossit apte ornateque dicere: auod sistatuissent sic ut commodita, ipsa Q ludi i OG
cultusque orationis, solius 4Uetorti esset labor: ea vero de mas Rheto.
quibus dissereret, uis quaeque artibus relinquerent esset ali- tia tio,
qui ortasse quod dicitur. Sed issis parum usum e studi
ornateque dicedi laudem perse am imam oratori tribuere nisi reliquarum omnium artium cumulum prope immenium uri illius,ditionissubdidissent. Neque con ummatum eum dignumue tanto putauerut nomine, nisi ide de omnibus
restissime tiret, optime diceret. Euod si detur ,fingamusis libri t. r. tam felicis ingenii mortale aliquod essepedias, ut artes, qui 'inbus nesingulis plene perdiscendis vlliu hominisse icit aetas, eis omnes unius studium psit assequi, memoria complecti
fatendum tamen erit,si tum de oratoris officio quaeratur, non quaesitum iri de eo tanquam de diseretae alicuius certaes artis sed tauquam de hominis ossicio,qui cunElas artes teneat animo comprehenseas. Sed cum non donemus Metoris nomine sentctia R mim, qui reliquas artes omnes perdidicerit: neque quisquam M'φρη illi negoti, cum Rhetoriceputemus esse,nisi viam, rationemque bene dicendi calleatYotra vero qui sit hac instructus, solum ciuilium quaestionum peritia teneat, minimam utique artium humanarum partemxum hic laudi Rhetori ili nomen audeat asescere,isique i estis sit, quem Rhetorum omnia libri deceant ab luat,multo videbutur ar Elius Rhetorices contrahi es. ristoteles ergo ciuili lentiae partem Rhetoricen vocat. Hermogenes etiam de ciuilibus quaestionibus dicere, Metoris censit esse. Cicero auintilianus quanuis aliud distularint no aliud tamen docent. Equidem non negauerim eum,qui sit de ciuilibu quaestionibus, hoe est,
304쪽
I. cap.r7. Solam dicendi raraori mpertinere a d Rhiat OIC M.
RODO L. AGRI C. DE INVENT.de omnibus quae in Repub. quaerentur , prudenter ornateque
didiumι qui de pacis bestique rebus, de legibus,omni iuris diuini, humani, publici priuatis ratione disserere psit, multis magmiaque instrusium artibus esse oportere. Sed quot qui que fuit talis ' Euanquam enim Cicero ,praeteri, illii
alter, tertii e psint hoc in genere numerari, reliqui dicere lumsui negoti,putabant.Res si quae reconditiores essent, Ahis mutuari,qui profiterentur,malebam. Et sicut Cicero ait
Gallum dicerestitum siquando quaestio incidisset,in qua node iure sed defacto quaereretur: nihil hoc ad ius, inquit, ad Ciceronem: ita illi, siquando quaestio proferebatur, in qua de iure esset, non de facito contentio, illi tanquam id nihil ad Ciceronem, ad Gallum reiiciebant. Vocem tantum virbaque commodabat orator, res a iuristonsilio petebantur. Itaque apud Graecos erant,quos hocasante
. Romae iurision ultus aderat, qui dicenti res, ut auintnlianus inquit' elut telam texenti ministrabat. ut igitur non erant Rhetores isti,aut si fuerunt,cum praestaret id quia
seltim in Rhetorum didiceratsholis, cumque mi se Rhe
toras esse vestent, populinputaret, videtur seta dictai ratio ad Rhetora pertinere. Esne qui no habet eam,quantu-ui, sit aliarum artiu cumulum cosecutu non habebitur ditique Rhetor. Cum veniat ergo ab easti Rhetoris nome la
videtur qua propriusit praestare Rhetoris. Cui quidem Rho
torices et ii vocabulsi consentis,quod a dicendi munere tribu- tu esse Graeci nominis indicat origo. Euod si omnia velimus intra Rhetorices ambitu claudere,quaecus6nt in foro dicituro necisaria: Gramaticῶ, iniuris vel peritia vel non insiti he,exepti monumetas vetustatis,inreliqua idi nus Rhetorices putaι M partes: quas multil inter se
305쪽
a Rhetorice distantes,artiat discretaeprosinones,strerii j
natura demonstrat. Nec me latet,eu qui diceret in foro, -- per vocatu esse Rhetora, nec vel Homerum, diu Thuc diae,
vel Platone, quaquafuerint isti quiri in suo genere facundi
simi, qui quam hoc nomine vocavit. Sed ut modo diximus, Rhetor adhuc populare more loque i,hominis multam artisi periti,no artu unitin est nomen. aut volet aute sevi nibus csidias artes includere,cii videat omnes quae vel cognitioni unt vel adtionis, intra praescriptilsivaru praeceptionum comprehesis esse,haud disculter persticiet,eas quς pertinent ad dicen- δῶ ratione quos Graeci nos rationales vocamtu materiae quam docent, praeceptionumgenere, ab aliis esse discret M. Cii sint autem ut alio loco diximus 'ria, quibu3 per- ta, '' fedia constet oratio,quaesunt. emendatiosermonis, probabilitas distionis,m elocutionis ornatim: quoru cii privisi Grammatice doceat, ecudum DialeElice,teritu cui tribua nisi Rhetoricae prorsus no inuenio. Nasi Dialistices est munus, inuenire,quae de re qualibet probabiliter dicuntur, quemadmodii Aristoteles,ma 'nil post eu enserui authores uuentat diiudicare si refleprobeq doceat id DialeEEcciuibit erit btique necesse, noua ullam de inuentione Rhetori in erre metionem. Sedpersticuitassium,c stis,cultὴβ orationis, Fuim huiu- sunt labor. Nec qui uapropterea nudum me putet Rhe- villi idiora oe inopem destituere quisquis videbit,quantum negotij Hic eloque- habeat eloquendi ratio, quantum iudicii: cum Osua poetis, sua historiae danda sitsuam Philosophia uam ciuilis oratio tie . . ' 'postulet, uniuscuiusque generis variae sint adhuc multiplicesque diserentiae. Maximάmque discrimen est apud poe- Cum prini r
tas,quomoao Heroici carminu expleatu onus, quomodo le- in librito da
ne illud moloque elegorumsulpatur, qua dictione Tra -
306쪽
RODO L. AGRI C. DE INVENT.dia,qua Comoedia,qua Dricorum libertam constet. Sic in reliquis generibus loga es diuersitas: quae cundia quan magnum habeat negotium, vel hinc facile liquet, quod cu in reliquis quae pertinent ad dicendum,permulti; qui vel morosis issetisfacerent de deriis, reperti sint. la eloquendi ra-
iuuita ἡ tiosemper qua paucismipotuerunt,consentiente om-li.i de oraxo. iudicio, laudem mereri. Si sola igitur elocutio propriadi m multi etorices est, quid ita tam multa de inuetione tradiderat,t es hine. quicunqueforisere M'etorica ' Dicam quod entio. primum. s. r.e omnium puto,eis,lui Metorica tradiaverunt, nec inuentio-
pliς-x Q non nem, nec elocutionem tanquamproprium munus explicita
' '' fulse. αὐbniam qui Rhetores vocati sent, ijserunt qui ri'
uiles tradiaverunt quaestiones. Circa quas omnis labor eorum curseue versata est. Cum viantur autem omnes artes elocutione inuentione: non poterit νtique proprium issorum
esse,quod est omnium commune.Sed quia reliquas artes,quae ad eruditione pertinet, animi causa quiri disicebat,nec qui quam ob irini sinaturae ingeniique vi extimulite,tradiabat eas: ideo quisquis non optime sterabat de ingeniosὼo,ne attingebat quidem. Sic quae inuenienda eis essent,quomodo eloquendum, quisque animos.o deliberabat: in locumque artis
exadisiimae huccedebat optima natura. Proxima erat artis loco imitatio eius, qui aliqua cum laude rem eadem tradJ
sit: ciuilis vero ratio, quonia carpit in Graecia in quaestu esse, subnixique ciuium clientumque gratia incedebant, ut qui , pollibat plurimum in ciuitate dicendo. incessipasiim cupido cunctis,nec qui uam quidpossit iam,sed quantum cuperet,l ediabat: volebantque bene dicere omnes, m cito volebant: quare ab arte fuit eis praesidium petendum,quibus naturas gnior erat. Carperunt igitur dici docerique ista. I u enim
307쪽
atque hanore quibus maxime aluntur artes ei e natata etia imii esse certum est. Cii veniant aut e tales plerunque quae-
ssiones in forum, de quibus nihil perpetuum praecipi possit,
sed contentione disiendique vi rabantur in quamuis parte, fuit idcirco tradenda communis quaedam inueniadi ratio,co- ueniens omnibus quaestionibus. Euae quidem rectissime inetur a Dialectico si tradita iam tu uisset. Sed multo postsecutus est Aristoteles, qui primus eam in artis formam cogere adorsius ecte Sic etiam quia splendor, cultus orationis maxime dominabatur in animis liberorum populorum,
apud quoi sustulisse primit plurimumque per valuit elo
quentia hanc quoque partem adiecerunt,tandemque logo tepori posse, ione, velut usucapione, verterut in rem sui ista, eum non esset eorum alius assertor. Cum sit enim aliarum artium,praecipuelpoetarum, a quaedam oe, dineta aforensi dimone eloquentia quam neque Aristoteles,neque ueterum
qui quam qui retorica cripsit attigit: Cumque habeat om
nis eloquentia commune quiddam tanquamgenus, quod ad unius artis traElatum pertineat ira sticuum est os eloquentiam non velut upropriami negotium,sed quatenus usui rebusiquesuis conduceret,executos esse. βuod sisit ergo eloquedi ratio siue Mnetoricen eamseu quocuque velimus alio nomine vocare DialeElise,cui inuentione iudiciumque tribuimus,interse altera ab altera, utraque a ciuilium quae sisnu ratione dsecreta,sicut m a reliquis discernuntur artibus, quae sibi utendas eas accipiunt paratum est videre,non osse ullam Dialecticorum Rhetoricorumque locorum disserentia. Nam elocutio quidem nullis habet locos Rhetor autem forensis ille a Dialidiico mutuetur eos oportet. Ea vero ν personam in rerum attributa dixerui, ad quos locos ex
Nullum esse diserime interloeos Dial ctico .8c Rhe
huius quaesti nix allatis suit de attributis per sotrarum& rerum
308쪽
bis quos deseripsimus redigantur, planum erit, qui singulos
volet scrutari. Conueniunt autem solis coniecturalibus causi' 'φ M. H. aut quaeret enim, an positi riuitate' Roma donati is,cu
ius popula undus facitus nonfuisset,id est,cuius populus30-
- manis legibus non uteretur quod in Cornely ca fa quaesitue t an uis sit,metu armorum deterrere a possessione que-qua,quod in Cecinnae iudicio fuit. quid habebit hie, quod ex attributis illispersonarum,aut rerum dicat 'Nihil pro sedis, quo pasto haec attributa a Rhetoribus istribuntur. In his ergosi volet inuenire ex locis aliquid, non praeparatis argumentationibus ut quas artium siriptores tradunt,necesse es redeat ad Diales Ticum. Sic loci m omnis inueniendi doti, na,dialectices opus. eloquendi, Rhetorices erit. Ciuilium quinctionum pars in legibus iureque ciuitatis posita,quae iuramu Iuliorum libris continetur, o ne eam quidem qui Rhetores vocabantur, attingebant. Pars in communi sensi vitae consistit: quae apertior est,quam ut artibus sit traden
da aut siquid disicendum Hiris, a philosophis petitur. inuen
tionem ergo,eάmque nec integram, nec absolutam, elocuti nemque quatenus institutosso conducebat,complexisent futuras tamen aliarum artium particulas,si quis totas eas voluisset explicare. Haecque pro artibus seis habita sent,quando sola hae habuerunt,quae possent artium specie docere. Las dandi tamen, agedaei in omne aeuumgratiae viris,issis quip-dia'hises pe qui nisi dedissent' illi initium,m forent haec ab eis in a
dς-r ςOR' formam colles Za,nemosorte alius colligere tentasset.
Nulla sere quaestio. Demiror ego quoriam errore illud eontigerit, ut in seripto etiam exemplari quo usi sumus, ab hoe loco iactum sit initium libri tertiites RodH-phus ipse,& quidem multis in locis.no tertio, sed se do libro. de loeorii s se is se testetur.vtq; ex multis asseramus unum, ut alterum .circa finem primi libri, Fiun que isti. inquit n summa loci vigintiquatuor,quibus in rem omnem, quacunq; eruta inuentumque ratione,ducitur argumentu idque qua via,quoque modo iaciendum proximo dicetur libros a libri huius rapite secudo.Statutum est igitur nobis,inquit,
309쪽
hoe libro usim tradere locorum. Hoe libro, inquit, id est secudo .no tertis. Rursus capite vigesimo. loque de libro primo. no primum, sed priorem illum appellat, quod ipsam de in hoc etiam eapite facit. quae ratio loquendi fuisset,vel ineptiis ima, si qui iis
Iocis tra duntur. pertinerent ad librum tertium. Quaobrem illud nobis certum indubitatumq; sit, hoc illius initium esse no polle. Qua de re dicemus, se in sequentibus. Interim, ut veniamus ad id quod nunc agitur, quecuq; hoc capite docet Rodolphus, eorum omnium haec est summa. Nome Rhetorices bifariam capitur. Primum, pro omniae ala facultate ea. qua instructi esse debent i),quran soro causas civiles agunt. Atque hoe intellectu accepta Rhetorice, quanqua utitur illa quidςm elocutione, te inuentione argumentorum . non ad eam tamen proprie pertinet explicatio rerum istarum, nomagis, quam ad poeticen:ad hil oriam, ad naturalem,aut moralem philosophiam, qui de ipta elocutione pariter atque inuentione utuntur. Et ad hune tam e sensum usi sunt sere nomine Rhetorices ii, quorum de dicendi arte extat pr*cepta. Capitur deinde idenomen pro arte ea, a qua dicimus petendam esse sermonis elegantiam. Quo intelle etiadici solet, tres esse artes. quae versentur circa artificium orationis,Grammatice, Dial ctieen. 8c Rhetoricen: Sc a Gramaticis quidem sermonis petendam esse emendation Aprobabilitatem i Dialecticis, a Rhetoribus rationem cui id ornat gque dicedi, hoc est. eloeutionem, no modo illam sorensem ac popularem, sed in commune, qua oratores. poetet, historici, pbilo plii breuiter, qua omnes ii qui scribunt, aut dicut, in sua quisq; arena, pro materiae quam tractat qualitate,utuntur. ut enim in uniuersum, quomodo, nou de hae. aut illa, sed de re quavis emendare loquamur, docet Gramatica: Sc argumetorum in res,omnis inueniendi diiudica dique ratione Dialectice explicat: ita par est. etia unam aliqua esse artem, quae in uniuersum eloquendi rationem tradat. Quo sit,uti
nihil quicqua intersit inter locos Dialecticos, de Rhetoricos:Ptineatque omnis illa di. sputatio de inuentione, seu locis. ad Dialecticen sola, no etiam ad Rhetoricen: siue ea intellectu illo priori. siue hoc posteriore accipiatur. At enim si in uertio inquis argu . metoru, hoe est argumetorum loci, itemque elocutio, ad Rhetorem priori illo captum intellectuno pertinent, qui fit ergo ut his de rebus illorum pleni sint liberiur eorum tuae ad se nihil pertinet tradunt praecepta Pauci , Ut primum apud Graecos in quaeiau esse ecepit facultas dicendi. 8 in illustri haberi nome eorum qui eausis in foro agerct statim Qt fit agminatim coriar sium huc est,uolueruntq; benedicere omnes, Se qu:-dem cito voluerunt. Sed enim no erat omnibus datum hoc a natura, ut per sese, Se ido quod aiut marte inuenire ea possent, quibus & sua cosi arent, Se aliena refelleret eademque illa sic eloqui,Uti aures etia audientiu voluptate aliqua demulceret. Opus ergo erat ad miniculo artis, opus erat praeceptis inueniendi ac eloquendi r quae qu idem virique no ab illis inagis explicari docerique debebant, quam a poeis, philosophis aliisque scriptorib , qui de ipsi quemadmoda di im' hisce utuntur. Sed in eo tempore nodu in uetae essent artes illae, a quibus erit petenda ista, hinc suit, ut neeessitas quaedaeos impulerit, haruetia rem precepta tradere: uo quide in uniuersum, sed hacten'. quatenus suo instituto satis esse putabat. Quae res suit m causa, ut 8c posteri hae docedi ratione secuti,omnes tradiderint precepta rem istam, no quod hoc ad illota ipsi ὀ peristineret oui tu . sed quo i eos, qui ante ideargu Metu tractasset, imitari liberet. Alioqui, inuem edi quide ratio i comune peleda erat a Dialectico. elocutio aute ab Rhetore eo'que sectdo loco dixim hoc nomine significari. Quos attributa personaru ge rem voeati Personam attributa sunt gen', natio, patria,sexus, aetas,educatio. habitus corporis, sortuna, coditio, natura animi. victus, studia, assectiones,anteacta aut dicta, nome. Attributarem, lut eaust, locus, tepu .casiis, facultas, instrumenta, agendi mod*, que alia ei generis sunt. Et Boetius sic esse putauit.) Docet eo in loco Boeti'. trifaria di seire DialecticEi Rhetorica: materia, usu,& fine. Materia, P Rhetorice ei rea Hypstheses, Dialectica ei rea Theses versetur. v su, quod Dialectic coelia oratione, Sc lyulogismis integris: Rhetor orationes petua Sc enthymematis, hoc est, implactis syllogisti sutatur. Fine,2 Rbetoris ficua sit,Psuadere iudici: D lectici,ab aduersario ipla, ita
suma rapitisi 8. Nomen Rhetori res bifariam capi.L corii explicatione ad si
tum pertinere Dialecticum,no ad Rhet
310쪽
orator quis dicendus. Eloquentiae
Quam multa Rhetori su iecerint Cice. ro & Quin. tertio de orato.
uod lt. extorquere. Quae illius sentetia quatenus vera sit, patere ex iis potest, vet ixim huius libri capite quinto,octauo. Se duodecimo. Quanqua quod addit de usu
enthymematu, Zc syllogii morum , id neutro eoru intellectuu quos stipemus expressimus,fatis verum videtur: quando de Rhetor ille sore sis,vel creberrime integris utitur syllogistari: neq; quicqua obstare videtur,quin in disputationibus etiam illis Dialecticoru,enthymematum esse usus aliquis positi. Queadmodum dictum est supra, capitudecimoquarto. Oratorem vel Rhetora. Vt negari non potest, eosdem plane sui is ἱ uos Graeci olim Rhetoras. & quos Rom. oratores vocariit: ita hoc rursus video co-uetudine obtinuisse apud scriptores Latinos, ut oratoris nomine significet eum. qui eausas in foro agat: Rhetoris, qui Rhetorica doceat. Qui de qualibet re posset apto ornateque dicere. Cicero primo de Oratore, Quamobre si quis uniueriam & pro pria oratoris vim aefinire coinplectique vult, is orator erit, mea sentetia, hoc ta gramui dignus nomine. qui, quacunq; res inciderit, quae sit dictione explicanda, prudete & composite. de ornate. & memoriter dicet, cum quadam actionis etia dignitate. sed illis parum visum fuit.) Neque enim,ut inquit, apud Cicerone Crassus, praestabilius quicquam videtur, quam posse dicendo tenere hominu coetus, mentes al l icere, voluntates impellere quo velit, unde aute velit deducere. Haec una res, in omni libero populo, maximeq; in pacatis tr aquillisque cruriatib', praecipue semper floruit, semperq; dominata est. Quid enim est , aut tam admirabile. quam ex infinita hominu multitudine ex illere unum, qui id quod omnibus natura sit datum, vel solus, vel cu paucis fac re posset faut tam iucudum cognitu, atq; auditu, quam sapientibus sententiis grauibunque verbis ornata oratio & perpolita aut ta potens,atque magnificum, quam populi motus, iudicum religiones, natus grauitatem, unius oratione conuenirQtud ta porro regium, ta liberale, ta magnificum, quam opem ferre supplicib', excitare afflictos. dare saliate. liberare periculis, retinere homines in ciuitates Quid aut e tam neces riv. qua tenere semper arma, quibus vel tectus ipse esse ponis, vel Puocat e improbos, vel te ulcisci laces itus' Age vero, ne semp sol a. sublellia. rostra, curiamq; meditere: quid esse potest in otio. aut iucundius, aut magis propriu humanitatis,quam sermo facetus, ac nulla tu re rudisi&c. Et apud eundem Cicerone Antonius, Na ut usum, inquit, dia cedi omittam,qui in omni pacata, ac libera ciuitate dominatur. tanta oblectatio est in ipsa facultate dice di, ut nihil hominsi, aut auribus,aut mentibus iucundius percipi porst. Quis enim cantus moderata pro nuciatione dulcior inueniri potest: T carmen a tisciosa verboru eo structione aptius Quis actor in imita da, qua orator in suscipi edaveritate iucundior I Quid aute subtilius,qui merebret accuratae sentetiae Quid auteadmirabilius quam res spledore illustrat a verborum' Quid plenius,quat' omni rerii genere cumulata oratio Neq; enim ulla no propria oratoris est res,quae qui de orn te dici grauiterque debeat. Huius est in dando cosilio de maximis reb cum dignitate explicata sententia. Eiusdem etiam languentis populi incitatio, effrenati moderatio. Eadem sacultate 8e fraus hominum ad perniciem, & integritas ad salutem vocatur. Quis cohortari ad virtutem ardentius i quis a vitiis acrius reuocares quis vituperare improbos asperius 'quis laudare bonos ornatius quis cupiditate vehementius Data re accusando potest quis moerorem leuare mitius consolando' Nisi reliquarum a tium cumula prope immensum iuri illius ditionique subdidissent. Hoc iacit Qui tilian libro primo, ac duodecimo. Et apud Cicerone Crassus: Nostra est, inquit, mnis ista prudeliae doctrinae 1; pro sessio, in qua homines quasi caduca, atq; vacua,abia dantes otio, nobis occupatis, inuolauerunt. A t' ; etiam aut derident cratore, ut ille vi Gorgia Socratis cauillator . aut aliquid de oratoris arte, paucis praecipi ut libellis, eon ; Rhetoricos inscribunt. Quasi no illa sint propria Rhetorii,quae ab iisde de iustitiae ossi clo,de ciuitat ibus initituendis,& regendis, de omni viuedi, denique de natum
di tur. Et rursus in eodem volumine: Quare omnes istos me aut re,inquit, derid te. atque cotemnit qui se horum, qui nunc appellatur. Rhetoru praeceptis, omne ora
uis vim copleros esse arbitrantur: neque adhuc quam personam teneat, ut quid proin